Babel

[p. 29]

VII

‘...Hij zeide niet, dat hij Babel bouwde...’

Hij liep verder... Het was of er nergens rust voor hem was, of hij nu zijne dagen langs die trappen zoû dwalen... Alles was vreemd, ongewoon, zoo heel anders dan zijn eenvoudige leven van herder en prins op de bergen. Leefde hij waarlijk... of droomde hij...? Hij herinnerde zich even de woorden van den jongen, dronken wijsgeer: de droom van Babel... de verbeelding, die aan alle Bouwmeesters eigen was... Maar het was te verward in zijn brein, nu de bronzen klokken beierden, en hij kon niet uitdenken die gedachte... Niets stond scherp-uit in zijne verbeelding. Vergeten was hij, waarom hij verlaten had zijn vader, en moeder, en broeders, en de tallooze kudden, langs de hellingen der bergen grazende; vergeten was hij, wat de sterren hem hadden voorgeschitterd in zijn heldere nachten van hoogmoed;, vergeten, wat hem gedreven had de wouden door, de bergen over, de woestijn in, den blik op het blauwe Babel gevest... Het was of een waas, een floers, een sluier zich waasde, floersde, sluierde over zijn ziel, - waarin hij vergat, waardoor hij zich nauwlijks heugde zijn zorgelooze kindsheid, zijn krachtig gelukkige jongelingschap: waas, floers en sluier, waarin sluimerde-in zijn ziel, tot zij alles vergat en zich niets meer bewust was... Wel glansde het dan soms als een bliksem van hoogmoed hem door dat waas: de toren... de opbouw... en Baäl gelijk... tot het allerhoogste, - maar het was alleen een glans, nooit een vorm... En hij had het toch gezien in de sterrennachten, den glans, zoowel als den vorm, den gloed zoowel als de lijn.

En een weemoed tegelijk met een loomte kwam zacht, bijna weldadig over hem, omdat hij zeer moê was... Toch liep hij voort... De zon gloeide als een roode en purperen brand schuin uit zijn zinken neêr over den afgrond van bouwwerk, en de koperen bollen waren zelve zonnen, de purperen pleinen gloeiden als vlamme-ovens, terwijl de violette schaduwen duisterden en wazen van mist oprezen langs de terrassen van het Fondament.

[p. 30]

Jonge Bouwmeesters gingen voorbij en achter hen, geleid door opzichters, geesels in de hand, volgde een horde van slaven, geklonken aan éen lange ketting. De jonge Bouwmeesters liepen als vorsten en hunne oogen gloeiden; zij spraken met geestdrift en het was of er glans dreef om hen heen...

Cyrus naderde hen en hij waagde een groet:

- Ik heb u gevonden, broeders...

Hij zeide zijn groet prinselijk, maar de Bouwmeesters gingen voorbij. Een hunner echter marde, zag Cyrus aan, en, zonder zijn groet te herhalen, sprak:

- Wie zijt ge en wat zoekt ge?

- Broeder, ik ben een herder...

- Gij zijt een prins?

- Hoe weet ge...!

- Uit uw oogen. Ge zijt een prins. Maar er zijn vele prinsen op Babel. Wat zoekt ge op Babel, prins?

- Ik zoû willen werken aan Babel. Ik zoû willen bouwen aan Babel.

- Met welk recht?

Cyrus, verbaasd, zag den Bouwmeester aan.

- Met welk recht, prins? herhaalde de jonge man, hoog. Zijt gij een rechthebbende op Babel? Is het niet aan òns, het nageslacht onzer vaderen, te volvoeren den hoogen Bouw... Al zijt ge een prins, zijt ge Bouwmeester? Al hebt ge sterke armen, weet ge de harmonie der verhoudingen, welke wetenschap ons erfdeel is en ons vloeit in onze aderen? Wilt ge bouwen, prins, breng dan steenen aan, gelijk aan een slaaf, want recht hebt ge niet, al hebt ge spieren!

Een zoo stralende hoogmoed sprak uit de woorden, bliksemde uit de oogen des jongen mans, dat Cyrus verblind en verstomd was. De Bouwmeester was reeds gegaan, zich haastende achter de slaven, om zijne broeders in te halen, terwijl Cyrus als wankelde en duizelde.

- Hij is hoogmoediger dan ik! was het eenige, dat hij kon denken.

[p. 31]

Op dit oogenblik ging een stoet van priesters voorbij. Zij droegen lange purperen samaren, en in het purperen zonnesterven, gingen zij voorbij als vlammen, levende symbolen Baäls.

- Heilige vaders, sprak Cyrus. Ik heb u gevonden en groet u.

- Mijn zoon, wie zijt ge en wat zoekt ge?

- Vader, ik ben een herder...

- Ge zijt een prins?

- Hoe weet ge...?

- Uit uw oogen... Ge zijt een prins. Maar er zijn vele prinsen op Babel. Wat zoekt ge op Babel, prins?

- Ik zoû willen werken aan Babel. Ik zoû willen bouwen aan Babel. Zeg mij, heilige vader, waar kan ik werken, waar kan ik bouwen.

De andere priesters, als vlammen, waren voorbijgegaan. Deze alleen, als een vlam, gloeide voor Cyrus op, nu hij als in vervloeking zijn handen hief.

- Laat af! schreeuwde hij hoog. Vertoorn niet de godheid, wier naam wij alleen mogen uiten. Bouw Babel niet op, dat wij alleen mogen bouwen! Wil Baäl niet naderen, zevenmaal heilig, dien wij alleen mogen naderen! Laat af, laat af! Wij zijn de Opperbouwmeesters van Babel, wij zijn vonken uit Baäls glans: wij zijn het, wij zijn het! Godslastering, godslastering!

In toorn ging hij voorbij en zijn purperen samaar waaide om hem heen als een vuur.

- Hij is nog hoogmoediger dan de Bouwmeester was! dacht Cyrus.

Van alle kanten vloeide een menigte aan, zonder tal.

- Ik groet u, wijze broeder, zei Cyrus tot een grijsaard in witten mantel, maar de wijsgeer, geen taalgenoot, ging voorbij.

- Ik groet u, wijze broeder, herhaalde Cyrus, terwijl andere wijsgeeren aankwamen, in de gebeeldhouwde plooien der witte mantels.

- Mijn prins en mijn jeugdige broeder, ik groet u...

- Zeg mij, wijze broeder, waar kan ik bouwen, aan Babel.

- Denk, peins na en doorgrond, zei de wijsgeer streng. Het is

[p. 32]

alleen aan onze gedachte, om Babel te bouwen. Babel rijst niet op met bazalt op bazalt; het rijst op met idee op idee... Zit neêr, denk, peins na en doorgrond... Of verhef u, en luister naar mij, als ik spreek op de pleinen...

Hij ging. De menigte vloeide van alle kanten, uitstroomende een zelfde richting. Witte duiven fladderden aan, en harpen trilden zacht. Het waren priesteressen van Astarte; zij naderden en haar gang was een dans, eerende de godin.

- Liefde bouwt Babel! juichten zij. Astarte, Astarte, heilig...!

---------------------------------------

De zon zonk geheel weg aan de kim, de witte misten stegen op uit de diepte van het Fondament. Geheel Babel trilde als van éene beweging, als van éen duizendzenuwigen arbeid. De ketenen en kabelen knarsten over de ijzeren reuzekatrollen, de bazalten kubieken gleden op en over elkaâr tot torenende architecturen. Een walm van zweet steeg op van de lijven der duizende slaven, als een wilde-dierenwalm, waarin verzwijmden de nardusgeuren der voorbijdansende priesteressen.

Cyrus boog zich over de balustraden van het terras en met den innigsten klank zijner stem fluisterde hij tot de slaven, onhoorbaar voor de opzieners:

- Slaven, mijn broeders, ik heb u gevonden, ik groet u...!

Zij werkten door, als bruten, domp en verbeestelijkt. Een oude, magere, half lam gegeeselde slaaf, hijschende aan de ketenen, keek echter op, omdat hij verstond.

- Mijn kind, mompelde hij zacht en verbaasd. Mijn prins... ik groet u...!

Maar hij zeide niet, dat hij Babel bouwde.