Werken

[p. 91]

Tvveede bedrijf. Eerste toneel.

Silvia. Grvsella.

Silvia. Daer vond' ick haer alleen, en doe 'k haer wat wou quellen
Met Tityrus haer Lief, doe gingze my vertellen
All' deze dinghen, die 'k u Nimphjen heb ghezeyt.
Grusel. Ey Minne! leyder Min! met wat een onbescheyt
Doorboordy met uw' flits het jeuchdich teder hartjen.
Silvia. Zo doet hy Nimphjen, ja 'y, en speelt dan menich partjen
Tot quel en onlust van die zy pijnlijck heeft ghewont.
Grusel. Hoe wel ken icker een, die, zo 'y maer eens de mont
Zijns Liefs mocht kussen, en haer zoeten azem ruycken,
Weerom verquicken zoud' en als een bloem ontluycken,
Die 'm zavonts treurich sluyt als Phoebus van hem scheyt,
En 's morgens door zyn komst zich vrolijck weer ontspreyt.
Al wat natuur oock schiep, en gaf beweechlijck leven,
Gheloof ick moet voor 't Wicht als overwonnen beven.
De groote blixem, ja 'y, die 'y oock te met ontmant,
En rockt het bloeghe stael zelfs Mars wel uyt zijn hant.
Ist wonder dan dat wy, wy zwacke teder zielen,
Voor zulcken stercken God ootmoedelijcke knielen?
Ey neen, ey Nimphe neen! zo ras hy my doorschoot,
Doe wenschten ick dat strack mijn Lief mijn min ghenoot,
Die 't zelfd' oock hartich woud' en wasser toe ghenegen
Zo zeer als ick, en noch is die en dat daer teghen,
't Schijnt datter noch altyt een weynichjen aen schort.
Ick zwijch hier beter af, want my was tijdt te kort
Zoo 'k aen 't verhalen quaem wat my is wedervaren.
Dan nu zie 'k haest een endt, on dencke my te paren
Met een, wiens liefden ick, en hy de mijn gheniet.
Dus Nimphjen, laet ick u gaen zingen liever 't liet

[p. 92]

Daer van ick flus u zeyd', dan zult ghy u verwond'ren,
En mercken dat de Goon hun niet van ons afzond'ren,
Maer minnen ons, en bien ons vriendelijck haer handt:
Want gister avont laet, als Coridon aen strandt
Ging, om de kortste wegh zijn schaepkens t'huyswaerts hoeden,
Ghebeurden hem wat vreemts. Wie zou toch dat vermoeden?
Silvia. Voort, houdt my toch niet op, terwijl ick zo verlang.
Grusella. Maer zoo 'y weer duynwaerts in zijn kudde dreef, en zang,
En zang (zeg ick) een liedt van zijn hart, lijf en leven,
Zoo quam een waterbaer daer pruyzend' aenghedreven,
En storten neer aen strandt met een zeer groot gheluyt,
En daer me stack Neptun 't hooft tot de barning uyt,
Die 't vaersken had ghehoort van deez' verliefde harder,
En zeyd' hem, minnaer hout, blijft staen, en loopt niet varder.
Hy zeyd' hem niet, maer zang mee'n liedt alleens van toon,
En neurident, ghelijck deez' Harder jong en schoon,
Die zeer verlangde na zijns Liefkens bloosde wanghen,
En zong zijn Nimph daerom dus 't liedtjen van verlanghen.

De stille nacht ghenaeckt,

Daer Coridon na haeckt,

Nu Phoebe gaet toch binnen,

Op dat de bleecke Maen

Mach klaer en helder staen

Met al haer Staet-Goddinnen.

Silvia. Dat lietjen is al out, want Nimphje 't jaer te Mey
Zong Corydon dat al aen Mayas groote rey.
Gruzella. Dat's waer, dan 't geen Neptun weer zang zijn immers woorden
Die ghy noch sterflijck mensch in rijm oyt zingen hoorden.
Want Silvia zo ras als Coridon vernam,
Dat hem yet ongewoons aen strant verzoeken quam,

[p. 93]

Stelden hy 't op der loop, begon met angst te suchten,
Maer deze water-God beletten hem het vluchten,
Niet door een straffe vloeck, noch door geen harde dwang:
Maer lieflijck, vriendelijck, dus, met aengename zang.

Verliefde Minnaer, hout,

VVat vlucht ghy zo nae 't wout?

Aen strandt ist niet onveylich.

Segt my, waerom loopt ghy

Zo schielick aen d'een zy,

En schout de Goden heylich?

Silvia. 'k Hadd 't me met Corydon door vrees ghestelt op 't loopen,
Zoo 'k immers elders hadd' ghesien een veylich open.
Wat Harder van dit Wout sach oyt den God des Zees?
Gruzella. Niet waer? toch hy bleef staen en songh weerom met vrees.

'k En sach noyt Godt aen strandt,

Maer Bosch Goon wel op 't Landt,

En Nymphen aen de Beken:

Met die zijn daghlijcks wy

Groote Neptune bly,

VVy kennen 's anders treken.

Dit scheen dat dezen God zo dapper doen bekoorden
Dat hy hem weerom zang met deze zelve woorden.

De treeckjes van de Min

Zijn treeckjes na mijn zin,

Neptunus zoud' verlaten

Zijn over-rijcke zee,

Mocht hy dan 's avonts mee

Met u Lief vrolijck praten.

En Corydon noch al in vrees vry wat verwart,
Zong wederom een vaers, 'k loof met beschroomder hart.

Al te bezorghde Godt

Die 't onweer houdt in 't slot,

En dwingt de VVindt aen banden,

Als 't diepe water roert,

En 't groote Schip ghevoert

[p. 94]

VVerdt op de drooghe zanden.

Hoort nu des Zee-gods zang, en hoe de Goden wenschen
Haer te verheughen met de deuchdelijcke menschen.

Of 't aenghenaemste Schip

Te barst stiet op een klip

Door kracht van Noorde winden,

En ick zach 't droevich aen,

Zo zoud' ick nochtans gaen,

Naer u bestemde linden.

Doen wiert de Minnaer root, en docht hoe raedt ghy't zoo,
En zang hem tot beken dit vaers, al deed' hy 't noo.

De linde staet zo wijt

Daer Corydon 's nachts vrijt,

En Lay bestemt, als 't duystert,

Ick meen (eylaes!) alleen

By haer te zijn, ey neen,

Ey neen, wie heeft 't gheluystert?

Gheluystert? zey de God, dat zal ick u doen weten,
En heeft hem uyter Zee twee schelpen toe ghesmeten,
Ghesloten op malkaer, en daer me tot hem riep,
Leest daer in wie 't my klapt, ick duycke weer nae 't diep.
Hy brack de schelpen op doe stond daer in gheschreven
Dit vaers met gout op blau, en heeft het my ghegheven.

De Zuyde winden zoet,

Daer niemant zich voor hoedt,

dat zijn de trouwe boden,

die 't altemael verspien,

Zo gau en nau door-sien

En klappen 't dan de Goden.

Dus komt het dat hy staech zich keert na 't zoete Zuydt,
En bidt de lichte Wint met dit vaers om zijn Bruydt.

Ey zwoele Zuyde VVindt,

Recht van Neptuun bemint,

Blijft by my in 't bosschage,

[p. 95]

En voeght u lieflijck daer

Als looze koppelaer

Van menighe vryage.

Silvia. Is Nimphe Corydon dit lijck-wel wedervaren?
Of scharst ghy daer zo me? ghy doet toch zulks wat garen?
Ick bid u dat ghy 't my niet qualijcken en neemt,
Al twijffel ick daer aen, want 't dunckt my dapper vreemt:
Toch even-wel en acht ick u niet leughenachtich,
Maer Corydon, die toch is even onwaerachtich,
Als meest al d' Harders van dit Traciische Wout.
Wat zegt men? wyze Maeght die'r alderminst betrout.
Gruzel. Nochtans en houd' ick dit voor gheen verzierde loghen,
Al worden wy te met door zulcken droom bedroghen.
Want Coridon is vroom, en was noyt in de naem
Van leughenachtich, maer elck hout hem voor bequaem,
Voor slecht, eenvoudich en voor t'eenmael onbedurven.
Met reen, terwijl hy 't noyt met leughens heeft verkurven.
Silvia. Misschien en quam 't hem noyt zo wel als nu te pas
Tot vord'ring van zijn Min, die 'y woud' dat nu hem was
Goetgunstich aen zijn Lay. Ey Nimphe 't zijn maer treken,
Om 's Liefs verstaelde ziel door God-lief schijn te breken.
Toch 't is hoe 't is, 't is goet, 't is my wel datmen 't looft.
Gruzella. Gheloofden 't Laya maer, die 'm zo zeer leyt in 't hooft,
Ick gun hem zeker wel, 'k woud dat hy kond verwerven
Zijn Lief, die 'k zorgh dat hy weerom zal moeten derven,
Ghelijck hy Ida dee. Silv. Om Liefs gunst ist ghedaen.
Want als zijn Laya nu deez' tijding zal verstaen,
En hoort wat groote gunst hem draghen goede Goden,
Dan zal haar straffe Meuy (wiens bittere gheboden
Zy nu ghedwonghen is t'ontzien, tot zijn bederf)
Misschien bewegen, en hem jonnen dubbelwerf
't Gebruyck zijns Liefs, die 'y nu zo moet ter smuych gaen vryen.
Dan liefd' en was gheen liefd', was liefd' gheen lieflijck lyen.
Gruzella goe gespeel u Moeder die komt aen,
Nu wil ick langher niet hier by u blyven staen,

[p. 96]

Maer voeghen my ten dans by Maeghden en ghezellen.
Gruzel. Ick volgh u Nimphe strack, en zal u meer vertellen.

Tvveede bedrijf. Tvveede tooneel.

Bavcis. Grvsella.

De wulpsche jonghe jeucht, gheneghen van natueren
Tot vreucht, en kan toch nu in huys niet langher dueren.
Haer leyt de pijp en bom van 't jaer noch in het hooft,
En d'Harders zanghen op het plucken van het ooft,
Van 't Vee te weyden, en van 't vruchtbaer Landt te bouwen,
My gheeft niet nieuwer dan hoe dat zy 't al onthouwen.
Grusell' heeft anders niet ghedaen de gantsche nacht,
Dan zoetelijck ghespeelt, ghetuytert en ghelacht,
En meent al haest te gaen daer d'Herderinnen paren,
Ghelijck wy deden doe wy jonghe luyde waren.
Dan mijn Grusella moet noch eerst eens gaen in stee.
Grusella, 'k weet ze woud dat ick het voor haer dee.
Dan neen, z'heeft tijdts ghenoech om dan haer noch te voegen
By 't zelschap dat ze zoeckt, z'en zal niet wel ghenoeghen.
Gruzella. Grus. Moeder. Bau. Voort Gruzel, 't en is noch gheen
Tijdt na de dans te gaen, wat wildy dan alleen
Daer zitte wachten toch na d'ander Harderinnen?
En onder wylen kundt ghy mack'lijk draech-loon winnen,
Van dit stuck wercks dat ons de stommen heeft gewrocht.
Gruzel. Maer Moeder heeftze dat nu juyst t'ontijd bedocht?
Ick bid u toeft daer meed' tot morghen mach het wezen.
Bauc. 't Waer morghen veel te laat, Grusella, zoud ick vrezen.
Voort, voort, 't is min als in een kleen half uur ghedaen,
En 't loopt noch eens zo langh, ten alderminsten aen,
Eer al de Knaepjes zijn en d'Harderinnen vaerdich.
Hoe nu Gruzella? wat, hoe staet ghy dus onwaerdich?

[p. 97]

Oft woud ghy wel dat ick gingh tyen op de been?
Ick zegh ick, hompelen voort en breken al mijn leen?
Gruzel. Mijn Moeder, liever doe ick alles u begheeren.
Baucis. Zo doet, en 't voecht oock dat de kinderen d'ouders eeren.
Gruzella. Waar brengh ick dan dit wel en schoon-ghewrochte werck?
Daer in ick, (Moeder ziet) een wonder dinck bemerck:
Ist moochlijck dat men zo kan met de naelde neyen?
Baucis. De Koningin wijst zy dat me zeer wel ken breyen,
Dien wilze dat men 't zelf zal gheven in perzoon.
Haer hoop is, meen ick wel, te kryghen een goet loon,
Of door dit werck ten Hoof in kennis te gheraken.
Daerom Gruzella wilt u stracx dan derwaerts maken,
En dat ghy 't niemant gheeft dan zelf den Koningin,
Dat is haer beed' op mij, dus gaet voldoet mijn zin.
Ghy zult dan vroech ghenoech by 't zoet ghezelschap komen.

Tvveede bedrijf. Derde toneel.

Grvzella.

Van deze boodschap had ick wel verdrach ghenomen.
Ten waer mijns Moeders dwang, 'ken deedz' oock noch niet haest,
Want koom ick spaed' ten dans (dat is het alderquaest)
Zo moet ick boete doen met kuskens om te delen,
Daer ick 't ghelick zo nood' van zommighe mach velen.
Van al de knaepjes isser gheen die 'k liever zoen
Als Daphnis, die my daer alleen ken dienst mee doen.
Ghelijck bemint ghelijck, ghelijck zijn wy geboren,
Van jaren en van staet, Daphnis zal 't nu niet horen.
En of hy 't hoorden, 't was hem dan zo grooten vreucht,
Ghelijck 't nu mij is hem te missen ongheneucht.

[p. 98]

Wat zoud' ick anders doen dan op de wech gaen peynzen
Van onze vryery: Voor wie wil ick hier veynzen?

In kleynheydt leef ick onbenijt,

Lof, lof, kleynicheydt, lof.

Het Hardertjen datter my vyerich vrijt,

Is van leden besneden,

't Kan zeden trots eens in 't Hof.

Met zorgh en is hy niet gheplaecht,

Als de gierigaerts zijn,

Maer d'overvloedt hem als my mishaecht.

VVant wat baetze? verzaetze?

Neen, haetze, want ze baert pyn.

Mijn Minnaers grove linde rock

Die misstaet hem oock niet,

Noch oock zyn staf, zyn hazere stock,

Hy is machtich, warachtich,

Noyt klachtich van zwaer verdriet.

In hem leeft noch de oude mensch

Daermen spottend' om lacht,

die 't gierich goudt derft, en heeft zyn wensch;

Niet hatich, maer batich,

En statich na Gods-dienst tracht.

Het Vee, de Schapen zyn zyn lust,

Met wiens wol hy hiem dost,

En 't vroliick ghevoghelt dat nauweliicks rust

die vermaken zijn daken,

VVy raken licht aen de kost.

Zo rustich zyn wy; ja zo vroo,

'k VVeet gheen meerder gheneucht,

VVy ruylden met onzen Koning al noo,

VVant 's Hofs weelden vereelden,

Men teelden daer zelden vreucht.

Het vrolijck laghe Boeren huys

[p. 99]

VVaer in zelden yet mist,

Ist kleyn, 't heeft wederom kleynder kruys

Als het hooge vermoghe

Bedroghen Hof vol van twist.

Geyl is 's Hofs liefd', oft alster wel gaet,

Is liefdes moeder 't ghewin,

Met t'zamen begeerte na grooter staet:

VVy verkeeren met eeren,

En zweeren een trouwe min.

Siet daer de Stadt ghenaeckt, 'k zie d'over hooghe mueren,
't Stee-volck behaechlijk, dan ick zalder niet lang dueren.
Een groene wech ghevalt my beter als het pat
Dus scharp en hart bestraet dat ons leydt na de stadt.
Natuur boudt best, maer stadts wijs maeckt het lant veel slimmer,
Met al haer straten eng en zulcken hoogh getimmer,
Dat rijckdom giericheyt om gelt hooch bouwen doet.
Maer ziet hoe slaechs dat my de Coningin ontmoet,
Verzelschapt met een sleep van dart'le Hoofsche Vrouwen,
Die met een gerich oog haer kostlijckheyt aenschouwen.

Tvveede bedrijf. Vierde toneel.

Progne. Grvzella.

Nu zingt en springt het al wat in den Lande leeft
En 't dankt zijn God te recht, die 'r kleedt en voetzel gheeft.
Ick dancke mes de Goon voor deze goede gaven,
Dan toch mijn hart dat blijft pijnlijck in rouw' begraven:
Want mijn ghedachten zijn staech by de droeve ziel
Mijns doode zusters, daer Athenen veel van hiel.
En ick noch meerder: want ze was mijn lust en leven.
Ey my! Wanneer zal my de droefheyt eens begheven?
Wanneer versterft in my toch deze quelling groot?

[p. 100]

Niet eerder, vrees ick, voor dat my de koude doot
Dit weel'ge Rijck ontschaeckt en voert my neer ter hellen
By Philomel, dan zal haer Progne niet meer quellen.
En lijck wel wild' ick nu van quel wel zijn bevrijt.
Waerom vry ick my dan nu niet in deze tijt?
Oft is mijn macht te kleyn, om die wil te volbrenghen?
Voor zeker jaze. Want 'k en zoud' gheen druck ghehenghen
Waert dat ick die na wil kond' met de voet vertreen,
Want al het volck is vro, dan ick bedroeft alleen,
Al hoor ick het ghegeul van zo veel Harders kluchtich:
Maer waer ick zorchloos, als deez' Harderinne luchtich,
Zo waer ick vrolijck, dan nu zeer bedruckt van gheest.
Komt wack're Nimphjen aen, en zijt niet eens bedeest,
Nu wel vrijmoedich, nu, wat komt ghy doch begeeren?
Van waer komt ghy dus schoon in Harderinne kleeren?
Gruzella. Princes wy woonen veer van menschen afgedwaelt,
Daer niemant oyt en wracht yet kost'lijcks met de naelt,
Toch by onhoefticheyt wil kunst noch pracht niet woonen:
Nochtans een Vrou heeft my ghegheven om te toonen
O grootste Coningin! aen u dit kostlijck werck.
Dan 't is geen Vrou van 't lant, maer uyt het Hof zoo'k merck,
Die nu acht maenden al mijn moeder werd ghegheven
In haer bewaren, en tot noch by ons ghebleven.
Een Hoveling bracht haer in 't midden van de nacht,
En die beduytze dat haer schand'lijck had verkracht.
Met wyzen heeftze my te brenghen dit ghebeden,
Want d'Hoveling heeft haer de tong heel uyt ghesneden,
Om datze dies te min zoud' klaghen van 't ghewelt
Aen haer gheschiet, zo datze schier aen tranen smelt,
Om datzer leet na wil niet wederom ken wreken.
Progne. Dit zeyt my wel zo veel, al kondze zelf noch spreken.
Dan wijst ons Harderin de plaetze daer ghy woont,

[p. 101]

Op dat dit kostlijck werck wred' zelf van my beloont:
Oock moet ick haer eens zien die dit zo net kan maken.
Gruzella. Wy woonen ginder in vervalle kleyne daken,
In 't eenzaem stille wout datmen daer legghen ziet,
Daer Biscon de Rivier dwars door de midden vliet,
En met veel beecken klaer doorweyckt de groene weyen,
Wiens gronden lieflijck zijn t'aenschouwen om de keyen
Veel-verwich, en waer aen het stroomend water stuyt,
En maeckt in 't doncker Bosch een ruyzend' zoet gheluyt,
Waer op dat Somerdaechs de voghels vrolijck zinghen.
Voor d'ingang van het Wout zult ghy zeer snel zien springhen
De klare stralen van des blinde Liefds Fonteyn.
Daer nevens staet, Princes, ons huys, ons hutjen kleyn,
Daer in wy zeer gherust, arm zijnde, rijcklijck leven.
Progne. Gaet t'huys, en zegt dat ghy my 't werck al hebt ghegheven.

Tvveede bedrijf. Viifde toneel.

Progne.

Eenvoudicheyt brengt uyt, den listicheyt ten spijt,
't Onheeselijcke quaet op een bequame tijt.
Nu zoeck ick eenzaemheyt, en plaetzen om te peynzen:
Nu ken ick 't noodich nau voor dit ghezelschap veynzen.
Mijn staet-Jufvrouwen, gaet van stonden aen weer heen
Na 't Hof, zecht Tereus dat ick niet en ben te vreen
Voor dat hy by my komt, hier zal ick hem vertoeven.
Ick weet dat Tereus is ter jacht met d'ander boeven,
Die met hem heelders zijn van deze schelmery.
Is Philomela doodt, Tereus ghelijck ghy my
t' Huys komend' van Atheen, met Vrouwe tranen klaeghden?
Tyran, wast daerom dat de reys u zo behaeghden,
Die ghy zeyd' dat ghy deed' om mijn ghemack en rust?

[p. 102]

Zo scheen 't, dan 't was slechs uyt dwang van u eygen lust.
Levender noch al Goon? Ey neen, ze zijn ghesturven.
Noch isser dan gheen deught? neen, neen, 't is al bedurven.
De deught heeft elck een wel genoechzaem in 't ghelaet,
Dan niemant heeftze meer, bemerck ick, in der daet.
Dies walght Jupijn de weeld' en homoet van de landen,
En eenen Prince snoot gheeft hij dit Rijck in handen.
Ick eysch o Goden wraeck, ick klage Tereus aen,
Ick wil zijn doodt, al zoud' dit gantsche Rijck vergaen.
Door licht ghelooven en begoocheling der oghen
Wort dick met schoone schijn de goede mensch bedroghen,
Als Tereus schelmery zo met deughds kleedt bekleedt,
Nu van de tijdt ontmomt en toont zich al te wreedt.
Progne, beschuldicht niet, voor dat ghy 't weet te deghen,
Oft even is (als ghy 't quaet meent te zijn) gheleghen.
Ist Philomela niet die 'k hier dus zie verneert?
Ist Tereus niet die 'r daer zo schandelijck onteert?
Ist Tereus niet die 'k daer de tong haer uyt zie trecken?
Ist Tereus niet die 'k zo met d'eerbaer echt zie gecken?
Oft maeck ick het my wijs? dat gunnen my de Goon.
Ey neen, hoe zoud' ick oock mijn sterck vermoeden doon?
Wie mis ick uyt het Hof? niet een van al de Vrouwen.
Wie van haer zoud' ick dit te maken toe vertrouwen?
En dat het quaet vermoen noch stijft het aldermeest
Is, dat van haer niet een t'Athenen is gheweest.
Wie van haer zoud' dan dus des stadts ghelijckheyt maken?
Ziet hier de starcke Wal, ziet hier de leye daken,
En ziet de schepen meed' van Tereus aen de strandt,
En Panidon die gheeft in 't wech-gaen oock zijn handt
Aen Tereus, en hy kust zijn Philomelaes wanghen,
Als hy naer weer-komst, eerze wech-trock, had verlanghen.
Dan (laes!) al te vergheefs, want 't gaet na d'achste maent
Dat Philomela zit ellendichlijck betraent
In harde dwang, van een die'r garen wilde derven.

[p. 103]

Zal Philomela dan dus ongheluckich sterven?
Neen. Niet? hoe krijgh ick haer dan looslijck hier in 't Hof?
Haer wachster, weet ick wel, en slater 't ooch niet of,
Maer zitter stadich by, ghelijck haer is bevolen.
Hoe dat? zal ick alleen gaen daerze zit verholen,
En breken 't huys daer zy met wroeging in betreurt
't Godlooze quaet, dat noyt Princes en is ghebeurt?
En heeft dies groote reen om dapper te misnoeghen.
Heel veylich zal ick my aen Bacchus reye voeghen,
Die dezen dach, om hem te vyeren, zijn ghereedt.
Zo moest ick dan meed' op haer wyze zijn ghekleedt,
Op datze m'ombekent voor een van d'haren achten.
Dus wil ick deze tijt met pyne dan verwachten,
En veynzen. Progne veynst. Ziet daer de schelm die 'k haet.
d' Wraeck en niet de min toont hem mijn bly ghelaet.
Nu razerny vermomt u gruwelijcke ooghen
Met minlijck loncken, en met schijnliefds valsche tooghen,
Om hongherighe wraeck na lust eens te verzaen.

Tvveede bedrijf. Seste toneel.

Terevs. Progne.

Sie 'k Progne niet alleen te moet my komen gaen?
Voorzeecker isset. Goon! zy zoeckt my te vernoeghen
In alles. Prog. O schelm hoe moet u ziel van binnen wroegen!
Tereus. Mijn dienaer. P. Nu ic zwijg. T. Gaet legt mijn paert op stal.
'k Ontmoet mijn Lief, die my ontmoet hier in dit dal.
Gheluckichste Princes, zijt ghy zo zeer gheneghen
Tot my, dat u de liefd' my dwingt te komen teghen
Dus ver alleen? of gunt ghy noch u zelf gheen rust,
En zoeckt suff' eenzaemheyt die vol is van onlust?
Progne. Lief Tereus, d'eenzaemheyt die valt my onverdraechlijck,

[p. 104]

Daerom zoeck ick dus verr' u zelschap my behaechlijck,
Dat ick al t'eelijck t'huys zo moeylijck heb verwacht,
Vreezende dat ghy u vergheten mocht ter jacht.
't Is doch des jaghers wijs lust hebben om te vanghen,
En meer na 't Wilt als na de Vrouwen te verlanghen.
Tereus. Mijn Lief, 't is waer, de jacht valt wel den jagher zoet,
Maer liefde maeckt dat hy (spijt hem) in 'thittichst' moet
t' Huys keeren na zijn Lief, en 't vluchtend' Wilt verlaten;
Ja schoon oft was bezet van honden die 't bits haten:
Hy roeptzer af, en bindt zijn Winden aen de leyts.
Die 't Wilt meer mint als Liefd', die jagher is te weyts.
Ick heb mijn Liefd' beproeft met over Zee te varen,
Ick weet wat lasten mijn uytlandich zwaerste waren.
Als ick t'Athenen was, wat was mijn grootste pijn?
't Weer-keeren over Zee? neen, lief van u te zijn,
Ghelijck d'Atheensche Prins, u Vader zoud' ghetuyghen.
Ghedwonghen wil ick niet, maer wilch door liefde buyghen,
En zelfs my vanghen in liefds mackelijcke strick.
In alles wensch ick Lief dat ghy meer zijt als ick,
Dan neen Princes, in liefd' wil ick u gaen te boven.
Progne. Dat 's immers elk een hier ghedwonghen te gheloven.
Heel Tracien waecht van dijn overgroote min,
Dies was ick zalich, kond' ick stellen uyt mijn zin,
De doot mijns Susters, die 'k naest u de meeste minden.
Waerom dwong Aelos doe niet zijn woeste Winden,
En sloot haer in de rots, die d'Hemel over lang
Voor haer ghemaeckt heeft, en gaf hem haer starck bedwang?
Waerom liet ghy Neptuun van haer u water roeren,
En Tereus schepen zo naer quade wil vervoeren?
Verheffende die nu tot boven in de lucht,
En wierpenze dan dael, dat nau de Visch 't gherucht
Verdraghen mocht, om dat zy zo de plas ontstelden.

[p. 105]

Neptunus zal ick u, of zal ick Jovis schelden?
Neptune 't is u schult, want ghy de dolle Zee
Tot leet der zwacken roert, en doodt daer menich mee.
Op d'aerd' zijn d'Heuvels zoet, en dalende valeyen,
Maer in u Rijck zijn aenghenaem de vlacke weyen,
En niet de dalen, die door harde Wint ghetercht
Haer stracks verheffen tot een scheurend' hooch ghebercht,
Wiens tuymlen naulijcks ken de Zee-man zelfs verdraghen,
Die nochtans in de Zee door wenst heeft een behaghen.
Hoe veel te min een Maeght, in als ghewent zo teer,
Die ghy ghedoodt hebt met u stuurs onstuymich weer,
En my bereyt een pijn die langzaem my zal dooden.
Tereus. 't Is waerde Coningin gheweest de wil der Goden,
Die ghy wel nemen moet, en lyden met ghedult:
Noch gheeft den Hemel niet van uwe smart de schult:
Ghy zijtter oorzaeck van met 't ong'luck staech te dencken.
Lief, beyd' ist in u macht, of zelver u te krencken
Met die ghedachten, of ghy kunt een leven stil
Met vreuchde leyden, zoo 't u niet ontbreeckt aen wil.
Mijn Lief, de rouw haers doots heeft mijn hart inghenomen
Zo zeer, ja meer als 't u, toch schick ick 't voor te komen,
Met kloeckheyt van ghemoet, en groote liefd' tot u.
Lief hoe 'k er meer van spreeck, hoe 'k meer de rou vernu,
En pynich te ghelijck ons beyder droeve zielen:
Dus Lief vergeet het, of de rou zoud' u vernielen.
Progne. De rou, mijn hert, haers doodts wild' ick wel wezen quijt,
Dan 't schijnt ze slyten moet verlangzaem metter tijt.
Tereus. Ick wensche dat ick my met u smart mocht beladen,
Wt hope datze my min zoud' als u beschaden.
Mewarighe Princes stelt al dit aen d'een zy,
Verheucht u, zo ghy pleecht, met d'Hovelinghen bly,
Om zo 't nadencken droef door vreuchde te verjaghen.
Progne. Der Hovelinghen weeld' is my mijn welbehaghen.
Ick merck' in eenzaemheyt dat deze groote smart

[p. 106]

Door vrolijck zelschap moet verhuyzen mijn hart,
Dat anders wort in stilt ghepynicht van ghedachten.
Tereus. Princes dat is my lief, zo laet ons hier niet wachten,
Maer loopen uyt 't verdriet na t' Hof, daer vreuchde woont,
Alwaermen u, mijn Lief! zo vriend'lijck eer betoont.

Tvveede bedrijf. Sevende. Toneel.

Rey.

Beveynsde Prins, het loon van deucht,
Dat ghy in d'onbehoude jeucht
Kreeght door der wyzer Raetslien raet,
Dient tot volbrenging van het quaet
dat zond' verborghen in u hout.
De teder eer maeckt hem zo stout
En zo ontzinnich, dat hy niet
Zijn ondergang noch vloeck aenziet:
Maer maeckt een moorder van zijn eer,
die schand'lijck leyt zijn roem ter neer
door hulp van onbetemde lust,
die toch niet eerder hout zijn rust
Voor 't beestelijck te vreden is.
Door lust hy buyten reden is,
Zo verre, dat hy vast bedeckt
Met Godsdienst (daer hy toch meed' geckt)
zijn daden die ontuchtich zijn;
Om onder een Godvruchtich schijn
's Mins lust te hebben vol van smart,
daer in de wellust hem verwart.
In 't quaet hy zulck behaghen heeft,
dat hy niet meer na 't klaghen gheeft
des droeve deuchts, die in hem zucht:

[p. 107]

Noch vraecht niet na 't verciert gherucht
(Ghelijck 't zijn lust hem noemen doet)
der Goden, diemen eeren moet,
Om 't volck te houden in bedwang.
Daerom vertoeft hy oock niet lang,
Om 't locken van zijn lust verdoemt
Te volghen, die 'y nu dartel noemt
de reen te zijn van 's VVerelts luck.
Dit zal hem baren pijn en druk,
Zo ver hy 't quaedt-doen niet en staeckt,
daer na hy met onkuysheyt haeckt:
En 't zal hem maken ongheacht
By elck, om dat hy niet en tracht
zijn voocht te zijn van quaed' begeert.
Die 'm zelf vervoocht is waert ghe-eert.
Dies hoort de mensch met alle vlijt
zich toe te reen tot deze strijdt.
Die 'm zelf verwint bevecht eerst prijs,
En doet dien waerlijck achten wijs.
VVant niemant meer verwonnen heeft
Als die zijn vleysch verslonnen heeft.

308. I Tvveede deel, Eerste uytkoomst.
311. II, III die 'k Nimphjen.
322. II als onverwonnen. III als onderwonnen.
327. I ey Nimphe neen 't.
330. I is dit of dat.
333. I my wel is weervaren.

337. I ick u vlus.
339. I Maer dat s'ons minnen, en seer lieflijk bieden d'handt.
344. II, III Carale.
347. III En stortmen neer.
351. II, III zang m'een.
362. I aan Majaes.
365. I Want Nimphe also ras.

379. II, III daghelijcks.

397. I VVort.
410. III en lay.

449. III die 't woud,.

468. I Tvveede deel, tvveede uytkoomst.
475. III ghetuyteert.
485. I En ondertusschen.
490. III Voort, 't is.
491. III Dit vers ontbreekt.

496. I liever doe'ck in alles.
497. I d'oudere eeren.
502. I men 't sal self.
508. I noch vroegh genoch.
508. I Tweede deel, darde uytkoomst.
510. I 'k en deeds' ooc niet so haest.

520. I Wat soud' ick doen? maer op de wech gaen singhen, peynsen.
534. I Noch oock syn stock, syn hasere stock.
548. II, III meerder vreucht.
552. I Dus 't vrolijck.

569. I hoe wel.
571. I Tvveede deel, vierde uytkoomst.
572. I wat in de landen leeft.
579. I my 't swaer dencken eens begeven?

590. III ghequeel.
592. I dan nu dus.
598. I by onbehoeftich arm wil. III by onbehoefticheyt.
603. I Om to bewaren.
605. I schantlijck heeft verkracht.
609. I gheschiet dan laes! se schier.

617. I Daer Traco de Rivier.
624. III van dees blinde.
627. I Tvveede deel, vijfde uytkoomst.
633. I Na stee.

663. I Wie van hun.
665. I dat van hun.
666. I Wie van hun.
669. I Paridon.

676. I ick dan haer.
679. I Hoe dan?
687. I Met pijnen.
692. I Tvveede deel, seste uytkoomst.

711. I Ja of 't schoon was beset.
713. I als liefd', is seker al te weyts.
719. I wilch voor.
729. I en gaf u.
733. II, III En wierpze.

735. I Neptune.
743. I heeft sulck behaghen.
757. III hoe ker meer da rou.
767. I is my hier een behagen.

773. I Tvveede deel, sevenste uytkoomst.
Rey van Spoockende Geesten.
777. I van al 't quaet.
780. I uytsinnich.

817. I Darde deel, eerste uytkoomst.
818. I en sacht.
821. I en doe hier voor.
823. I 't sal nu haest.