40 jaar n.P. Pé Hawinkels 1942-1977, Nijmeegs schrijver, dichter, vertaler

[p. 3]

Inleiding

Deze publicatie Veertig jaar n.P. is tot stand gekomen naar aanleiding van het overlijden van Pé Hawinkels in augustus 1977, nu veertig jaar geleden, en vormt een onderdeel van de manifestatie ‘De Herfst van Hawinkels’. Een herdenkingsmoment voor de sterfdag van deze bekende, gevierde, gevreesde, maar ook miskende Nijmeegse schrijver, dichter en vertaler.

De manifestatie omvat een vertalerscongres/-workshop en een expositie aan de Radboud Universiteit, een themadag onder de titel ‘Jazz & Poetry’ in de Openbare Bibliotheek Mariënburg, een literaire stadswandeling georganiseerd door kunstenaars-lab de Blauwe Salon en de toekenning van de Pé Hawinkels-prijs bij literair productiehuis Wintertuin.

Het doel van deze manifestatie, georganiseerd door Collectief Vrienden van Pé, is enerzijds Pé's leven en werk onder de aandacht brengen van generaties die hem nog niet kennen én anderzijds zijn tijdgenoten opnieuw met hem te laten kennismaken. Al eerder zijn boekuitgaven over hem verschenen om vast te leggen waar hij voor stond. Zoals Moet dit een wereldbeeld verbeelden? (SUN, 1979), een biografie die een indringend tijdsbeeld geeft van de jaren zestig en zeventig van de Nijmeegse universiteit en samenleving, en de bundel Verzamelde gedichten van Hawinkels (De Stiel, 1988).

Het lot van veel schrijvers is de vergetelheid, zo ook bij Pé en dat heeft ons, oude vrienden en geestverwanten van Pé, aangezet tot deze herdenking. In de vorm van workshops, exposities, jazzcomposities, gedichten, voordrachten, recensies, literaire teksten en onbekend fotomateriaal - waar deze publicatie Veertig jaar n.P. allemaal de weerslag van is. Geboren uit weemoed, spijt dat Pé er niet meer is, al zo lange tijd. Een sterk verlangen om herinneringen aan hem op te halen en ook onze verwondering en bewondering uit te spreken voor wat hij geschreven en gezegd heeft. En te filosoferen over Pé's al dan niet te traceren gespletenheid in leven, werk en opvattingen, waarover veel geschreven is in de literaire wereld. Pé's werk, vinden wij, mag niet verloren gaan of vergeten worden! Zo was het en zo voelen wij het, zoveel jaren later, nog steeds.

We hebben dankzij het enthousiasme en de inzet van goede vrienden en bekenden, wetenschappers, muzikanten, componisten, schrijvers, jonge dichters, een grafisch vormgever en verschillende archieven veel medewerking gekregen om dit alles tot stand te kunnen brengen. Pé is het waard!

De inhoud van deze herinneringsbundel is een selectie van materiaal dat nog niet in, of pas na publicatie van, Moet dit een wereldbeeld verbeelden? is verschenen, en deels werk dat is ontstaan door het uitschrijven van nieuwe opdrachten. Op deze manier wordt het beeld van Pé verder ingevuld en bewaard en wordt opnieuw aandacht gevraagd voor zijn werk en leven.

In deze bundel zijn o.a. een aantal biografische essays over Pé opgenomen. Drie van Cees Koster die over hem een promotieonderzoek doet, zijnde een bijdrage over Hawinkels als vertaler van religieuze teksten onder de titel ‘Het leven is lucht’, één over Hawinkels als publicist onder de titel ‘Ik hou van mooie zinnen maken’ en één met twee niet eerder uitgegeven jeugdgedichten. Daarnaast een tweetal bijdragen

[p. 4]

van literatuurcriticus Ben van Melick, één onder de titel ‘Schrijven als daad van liefde’ over de waarde van het werk van Hawinkels, en een meer algemeen inleidend stuk over Hawinkels, getiteld ‘Godbewaarme. Zo fantastisch!’ Daarnaast ook nog een biografische schets van René van Hoften en van zowel Jacco Cornelissen als Frits Robeerst herinneringsschetsen over het muzikale verleden van Pé.

Vanwege Pé's grote interesse in jazz en geïmproviseerde muziek zijn een aantal compositieopdrachten toegekend aan Nijmeegse componisten om vijf PeHa-suites te componeren, die een relatie hebben met zijn leven en of werk. Die componisten zijn: Michiel Braam, Pierre Courbois, Bo van de Graaf, Stef Meilink en Carel van Rijn. Details van die composities zijn inclusief bio en uitleg in deze bundel opgenomen.

Uit zijn verzameld werk hebben we een aantal jazzgedichten overgenomen, o.a. over John Coltrane, Miles Davis en Eric Dolphy, en daarnaast ook nog (song)teksten die niet eerder zijn gepubliceerd, zoals over Bob Dylan. Ook een aantal jazzrecensies van hem uit het blad Jazzwereld uit de jaren zeventig zijn opgenomen, o.a. over Nina Simone en Pierre Courbois.

Omdat Pé in zijn tijd als redacteur van het Nijmeegs Universiteitsblad (NUB) eigenlijk campusdichter avant la lettre was, hebben we drie jonge dichters van de Radboud Universiteit gevraagd nieuw werk over hem te maken, waarvan ook akte in deze bundel. Dat zijn Pieter Theunissen, Sander Bisselink en Bart Broek. Daarnaast heeft ook de dichter Jelko Arts een bijdrage geleverd.

We hebben ook een uitgebreide greep gedaan in kranten- en tijdschriftartikelen die na zijn dood zijn verschenen over zijn vertaalkwaliteiten, over zijn auteurschap en zijn niet onopvallende lifestyle. Er zijn ook nog een aantal persoonlijke herinneringen toegevoegd, o.a. van Pierre Courbois, Pienie Zwitserlood, Theo Stokkink en Thomas Verbogt.

Als laatste hebben we de Pé Hawinkels-stadswandeling toegevoegd, die voert langs ruim dertig lieux de memoire, herinneringsplekken uit Pé's leven. Kortom, een zeer divers samengestelde herinneringspublicatie, die vooral iets zegt over de grote veelzijdigheid en productiviteit van Pé Hawinkels. En mogelijk ook over de inspiratiebron die hij voor menigeen nog kan zijn.

We hebben het met veel plezier gedaan!

Collectief Vrienden van Pé:

Jacco Cornelissen, René van Hoften, Frits Robeerst

Nijmegen, september 2017