Talen in beweging
(2012)–Leonie Cornips–
Auteursrechtelijk beschermdTaalcultuurOnderzoek naar taalcultuur, dat de opdracht is van deze leerstoel, zal dan ook proberen inzicht te krijgen in het hele talige feit dat essentieel is voor sociale, etnische en regionale identificaties en de veranderingen hierin.Ga naar voetnoot23 Het hele talige feit verwijst naar de dubbelrol van 'taal' als cultureel bindmiddel: taal is voor mensen een middel om cultuur te produceren en te reproduceren maar taal vormt zelf ook het hart van een cultuur. Als groepsidentificaties veranderen, veranderen culturen en talen en in die veranderingen construeren groepen zich weer. Taalcultuur refereert aan het hele talige feit dat de onontkoombare hechte vervlechting weergeeft tussen de talige vorm, de context van de talige vorm en de taalideologie. De taalkundige die de grenzen van taalvariatie onderzoekt, focust op de talige vorm of structuur door deze uit zijn context te lichten. Het is een uitdaging voor deze taalkundige om het hele scala aan taalverschijnselen dat een spreker in al zijn interacties en identificaties kan inzetten, theoretisch te verklaren. Immers, tot de betekenis van de taalvorm draagt de actuele context bij waarin de vorm gebruikt wordt. Afhankelijk van hoe mensen zich tot die context verhouden, verbinden zij bepaalde talige vormen met ideeën over de sprekers ervan.Ga naar voetnoot24 Op deze wijze vindt een transformatie plaats van talige kenmerken in sociale beelden waarbij talige verschillen, sociale contrasten aanduiden.Ga naar voetnoot25 Sprekers geven aan hun talige productie een extra symbolische betekenis en dit kan leiden tot taalvariatie en taalverandering. Voor de sociale wetenschapper is het vanzelfsprekend dat de talige keuzes de sprekers juist maken tot wie ze zijn en tot welke groepen ze willen behoren en hoe ze een plek eigen maken. Of meer precies uitgedrukt, voor de sociale wetenschapper is het vanzelfsprekend dat deze keuzes sprekers toestaan om zichzelf in identificaties telkens opnieuw vorm te geven.Ga naar voetnoot26 Voor de sociale wetenschapper, echter, is het een uitdaging om te kunnen achterhalen waarom in identificaties niet alle logisch mogelijke talige verschijnselen ingezet kunnen worden zoals blijkt uit de onmogelijke zin in (1). Welke aard hebben deze talige restricties en hoe en in welke context kunnen sprekers deze restricties opheffen? | |
[pagina 7]
| |
De talige vorm, het taalgebruik en de taalideologie beïnvloeden elkaar voortdurend. Het talig materiaal dat we produceren, heeft immers altijd een bepaalde gebruiksgeschiedenis en is daarom meerstemmig.Ga naar voetnoot27 Eén talige vorm kan verschillende gebruikscontexten oproepen, en kan tegelijkertijd verschillende betekenissen of ladingen hebben voor verschillende taalgebruikers. Zo kan een spreker met een zachte 'g' regionaal geduid worden als iemand van beneden de grote rivieren, religieus als Katholiek, sociaal-cultureel als 'gastvrij' of als het 'meest sexy' zoals recentelijk bleek uit een enquête van datingsite Parship.Ga naar voetnoot28  Illustratie 1: Datingsite Parship
|
|