Talen in beweging

Taalvariatie

De relatie tussen spreker, plek en taal is echter veel meer complex, fluïde, meerdimensionaal en ambigu dan het taalkundig onderzoek voorstelt. Ik laat u nu drie geluidsfragmenten horen die ieder op zeer verschillende talige wijze een plek als Heerlen vormgeven:

Geluidsfragment 1¹⁵

Het eerste geluidsfragment dateert van begin jaren negentig. De sprekers zijn oudere heren die in Heerlen geboren en getogen zijn. Zij vertellen over vroeger toen de blaas van een geslacht varken als voetbal gebruikt werd. Het dialectologisch onderzoek baseert zich op datgene dat deze respondenten spreken.

15 Afkomstig uit veldwerk, zie Cornips (1994)

Geluidsfragment 2¹⁶

Het tweede geluidsfragment dateert ook van begin jaren negentig. We luisteren hier naar een jongere man die ook in Heerlen geboren en getogen is. Hij vertelt dat de wijkagent vroeger iedereen in de buurt kende en bij je ouders thuis langs ging als je iets op je kerfstok had. Het sociolinguïstisch onderzoek baseert zich op datgene dat deze respondent spreekt.

16 Ze Cornips (1994)

Geluidsfragment 3¹⁷

Het derde fragment is recent opgenomen. We luisteren hier naar een oudere man opgegroeid in Tuinwijk in Eisden, Maasmechelen in België. Hij spreekt in dit fragment zoals hij het zelf noemt Cité-Duits; een eigen benaming voor een variëteit die hij als klein kind onderling met anderen en vroeger als mijnwerker gesproken heeft. Datgene dat hij spreekt, zal sterk lijken op dat wat vroeger ondergronds in de Oranje Nassau mijnen van de Oostelijke Mijnstreek gesproken werd. Deze spreker vertelt dat hij de functie van opzichter in de mijn aangeboden kreeg. Er vindt geen onderzoek plaats op datgene dat deze respondent spreekt.

17 Opgenomen d.d. 14 maart 2012. Met dank aan dhr. J. Kohlbacher.