|
| |
| |
| |
| |
A
| achterlaten - weglaten |
| aftocht - afkeer |
| aftrexel - verlokking |
| alfsgedrocht - spookgestalte |
| als (of) - bijvoorbeeld, zooals |
| als - alles |
| altoos (gheen, niet) - in het geheel (geen, niet, niets) |
| ampt - werk, taak |
| anerven - nalaten als erfenis |
| ankomst - het komen tot |
| anvaten - aanvaarden |
| arbeydelyck - moeizaam |
| |
B
| baffen - brommen van den maag |
| balgen - vechten |
| banck (achter de - gheworpen) - verworpen, vergeten |
| baricheyd - opvliegendheid |
| bast - strop |
| batementspeelder - tooneelspeler |
| bearbeyden - moeite doen voor |
| bedel-bruycker - iemand die zich door de genade van een ander van iets mag bedienen |
| bederf, bederven - verderf |
| bederflyck - verderfelijk |
| bederven - verderven |
| begryp - verstandelijk vermogen |
| behoefte - wat men noodig heeft |
| bejaard - tot de jaren des onderscheids gekomen |
| bekoringhe - verzoeking |
| beleeftheyd - ondervinding |
| beleden - leiden, aanvoeren |
| beleding - bestuur |
| benaarstighen - najagen; zorg dragen voor |
| beneven - naast |
| bepaald - beperkt |
| bescheydelyck - verstandig (adv.) |
| bescheyden - verstandig (adj.); nauwkeurig; gematigd |
| bescheydenheyd - verstand, juist inzicht; gematigdheid |
| besluyten uyt - concludeeren uit |
| bestaan (subst.) - onderneming |
bestaan - gaan doen, beginnen, ondernemen; zich voornemen; volharden
bestaan, bestaden - besteden |
| betekening - uiterlijk teeken, symbool |
| betrachtelyck - beschouwend, bespiegelend |
| betrachten - beschouwen, bespiegelen |
| beveynstheyd - veinzerij |
| bewillighen - bewegen tot iets |
| bezatichd - bedaard, kalm |
| bezoecken - beproeven |
| bezorgen - zorg dragen voor |
| bezuren - met moeite verwerven |
| blindpottender wyze - bij toeval |
| blyck(e) - bewijs |
| bode - huisbediende |
| boel - minnaar, overspeler |
| boet - bevrediging |
| boeten - bevredigen |
| borse - beurs |
| brak - jachthond |
| bruyckwaarder - bruikleener |
| buedel - beul |
| buys - maat, gezel |
| buys - schip |
| byzonder - afzonderlijk |
| |
D
| dadelyck, dadigh, daadlyck, daatlyck - metterdaad |
| dan - maar |
| |
| |
| derren - durven |
| dexel - kleeding |
| deyling(he) - onderverdeeling |
| dick - dikwijls |
| dienstmaarte zie maarte |
| dollizeren - te keer gaan |
| dollyck - dolzinnig |
| door - dwaas (subst.) |
| doorbrenghing(e) - verkwisting |
| doorghaans - steeds |
| doorlyck - dwaas |
| doorzichtigh - scherpziende |
| doorzichticheyd - schranderheid |
| dorperlyck - gemeen |
| druystigh - onstuimig |
| dryt conscientie - ik heb maling aan het geweten |
| |
E
| edder - of |
| eeldom - adeldom |
| eenzaam - persoonlijk |
| eer - in de plaats ervan; liever |
| eerlyck - rechtschapen; loffelijk; betamelijk; eerbaar (van vrouwen) |
| enden op - beoogen |
| even - juist |
| eyghen - onvrij |
| eyghendom - eigenschap |
| eyghenschap - eigendom; slavernij |
| |
F
| factoor - lid van een rederijkerskamer belast met het samenstellen van zinnespelen. |
| |
G
| ghants - gezond |
| ghebied(t) - bevel; zeggenschap |
| ghebueren - gelukken |
| ghedencken (lang, kort) - geheugen (goed, slecht) |
| ghedenckenisse - geheugen |
| ghedoghelyck - lijdelijk, passief |
| gheleedet (gheleedt) - geleid |
| ghemeen beste - algemeen belang; staat |
| ghemerckt - aangezien |
| gheneghenheyd - neiging |
| ghenoech(e)lyck - aangenaam; tevreden |
| ghenoegh - nagenoeg |
| ghenoeghen - tevredenheid |
| ghereed - dienstig |
| gherecht - recht |
| gheringhen - weldra, aanstonds |
| gheschickt - geordend |
| ghesteltenis(se) - geaardheid |
| gheweer - wapenen |
| gheweten - besef |
| ghezamentlyck - tegelijkertijd |
| ghezelligh - geneigd tot omgang met anderen |
| ghezellicheyd - samenleving; omgang |
| ghezelschap(pe) - samenleving |
| ghezinde - gezin (soms met inbegrip van bedienden) |
| ghezint - gestemd |
| ghierigh - hebzuchtig, gulzig |
| ghierigheyd - hebzucht |
| ghoeddunckenheyd - waan, zelfverzekerdheid |
| ghuyl - paard |
| gronderen - peilen |
| grouwel - afkeer |
| guychelyck - bedriegelijk |
| |
H
| haast - spoedig |
| handelen - hanteeren |
| hant(t)eerlyck - practisch |
| hatelyck (adj.) - vijandig gezind; verfoeilijk |
| hatelyck (adv.) - op vijandige wijze |
| heel - gezond |
| he(e)len - verbergen |
| heerlyck - aanzienlijk, verheven |
| helbrand - doemwaardig schepsel |
| hertsroer(ing) - gemoedsaandoening, affect |
| hevet zich - het is gesteld |
| hielt - verl. t. van houwen |
| hissen - ophitsen |
| hoos - lange kous |
| houden - aannemen, van meening zijn |
| huyck (door een dubbele - kunnen zien) - zich niet door den schijn laten bedriegen |
| huys-oorbaar - huishouden |
| |
| |
| |
I
| immermeer - ooit |
| immers - beslist |
| ingheweyd - inhoud |
| indracht - opbrengst |
| inlichting - verlichting, licht |
| inwoonder - ingezetene zonder burgerrecht |
| |
J
| jonnen - gunnen |
| jonstigh - goedgunstig, welwillend |
| |
K
| katyf - slaaf |
| ketelen - aanzetten, prikkelen |
| keteligh - prikkelend |
| ketelinghe - prikkeling |
| klap - gepraat |
| knaghen over - tobben over |
| koevering (bij) - (in) overvloed |
| komplexie - lichaamsvocht |
| kond - bekend |
| konst zie kunste |
| krank(heyd) - zwak(heid) |
| krencken - verzwakken; kwaad doen |
| kubit - el |
| kuere - keuze |
| kuere (ter) - terdege |
| kunste, kunsticheyd - bekwaamheid; kennis |
| |
L
| lacherlyck - spottenderwijs |
| lachter - krenking |
| lachteren, lasteren - laken |
| lachtering - krenking |
| langdenckend - een goed geheugen hebbend |
| laster - ondeugd |
| lasteren - afkeuren |
| lasterlyck - afkeurenswaardig |
| lastig - zwaar, drukkend |
| lazarije - melaatschheid |
| leemtigh - ziek |
| leyder - helaas |
| lichtelyck - gemakkelijk |
| lieftal - geliefd |
| lombardeeren - den geldhandel uitoefenen |
| lubben - castreeren |
| lustigh, lustich - wellustig; aangenaam; geneigd |
| lyden (met) - medelijden hebben |
| lyden - voorbijgaan |
| lyftochter - vruchtgebruiker |
| |
M
| maarte - dienstbode |
| maatstelling - beperking |
| maninne - kloeke vrouw |
| matte - mot |
| meenen, meynen - nastreven |
| meshandel - vergrijp |
| meshandelen - onrecht aandoen |
| messchieden - overkomen |
| mesverstand - onjuiste opvatting; wanbegrip |
| mids, mits - door; onder voorwaarde |
| mids (mits) in, onder - te midden van |
| mis - mest |
| misstaan - ontsieren |
| moed-koelinghe - het stillen |
| |
N
| naackt(elyck) - onomwonden, duidelijk |
| noodstal - noodzakelijkheid |
| nopen - aansporen |
| nydigh(eyd) - afgunstig(heid) |
| |
O
| ommestanden - alles wat ergens bij behoort |
| onbescheyden - onverstandig |
| onbescheydenheyd - onverstand |
| onderwinden (zich) - beproeven; zich verstouten; zich inlaten met |
| oneerlyck - onfatsoenlijk |
| oneyghe(nt)lyck - ten onrechte |
| ongheschickt - ongepast |
| onkunstigh - onbekwaam |
| onlede - bezigheid |
| onmattelyck - onuitputtelijk |
| onnozel - onschuldig |
| onnozelheyd - onschuld |
| onrecht(elyck) - onjuist |
| onschamel(heyd) - schaamteloos(heid) |
| |
| |
| ontguychelen - op listige wijze afhandig maken |
| ontworden - afstand doen van; ophouden te bestaan |
| onverzocht(heyd) - onervaren(heid) |
| onvroom - niet moedig |
| onvoorzichtich(eyd) - niet-vooruitziend(heid) |
| onwegh - dwaalweg |
| ooghen op - betrekking hebben op |
| opleggen - op zij leggen |
| oprecht(elyck) - goed, juist; rechtschapen |
| oprechticheyd - juistheid; rechtschapenheid |
| overhoricheyd - ongehoorzaamheid |
| overkennen - overtuigen |
| overlandsch - hoogduitsch |
| overmids, overmits - daar, aangezien |
| overwater - overstrooming |
| overweghen - tegen elkaar afwegen |
| |
P
| pennincklyck - geldelijk |
| plat - geheel en al, vierkant |
| plattelyck - eenvoudig |
| pocken - syphilis |
| pockigh - door syphilis besmet |
| pompen - innemen |
| popelsie - apoplexie |
| puntelyck - nauwkeurig, precies |
| pynlyck - lastig |
| pypen - fluiten |
| |
Q
| quets - schade |
| quetselyck - schadelijk |
| |
R
| rabauwerije - baldadigheid |
| raybrakelyck - waarop de straf van radbraken staat |
| recht(s) - precies, net |
| respen - oprispen |
| rudelyck - ruwweg |
| rusten - rust geven |
| ruyd - onontwikkeld, dom |
| ruymen (uyt) - zich verwijderen, verdwijnen |
| |
S
| schaam-schoe (de) uyt trecken - zijn schaamtegevoel opzij zetten |
| schenckghierigh - goedgeefsch |
| schickelyck - regelmatig |
| schicken - zich beijveren, voornemens zijn |
| schickinghe - ordening, beschikking |
| schillet (zo vele) - zoo ver is het er van af |
| schut - pijl |
| slavonisch - slaafsch |
| slecht - eenvoudig |
| slechtelyck - slechts |
| slim - onzeker, waggelend |
| slordigh - onhebbelijk |
| sluymen - brassen, smullen |
| smekelyck - aanlokkelijk |
| smeken - streelen |
| smetsen - schransen |
| smetser - schranser |
| snuevel - ongeluk, ramp |
| soudenyer - soldenier, huursoldaat |
| springhengst - dekhengst |
| staat - ambt |
| staartjoffer - gevolg |
| stickziende - bijziende |
| stilleghangh - muil met houten zool |
| straffen - berispen |
| straffinghe - zelfverwijt |
| |
T
| teder - zwak |
| teffens - tegelijkertijd, tevens |
| teghenwerp - object |
| teghenwurp - tegenwerping |
| teren - goede sier maken |
| toe-eyghen brief - opdracht |
| toelast - groot wijnvat |
| toeschicken - zenden |
| toestemminghe (tot) - goedkeuring, aanvaarding van |
| to(o)ghen - toonen |
| treeck - streek |
| tryakle - tegengif |
| tuchten (met) - met permissie |
| tuyschen - dobbelen |
| |
| |
| tuyscherye - bedriegerij |
| twyfelen - vermoeden |
| twyfelen an - vreezen |
| tydboeck - geschiedboek |
| |
U
| uytbaren - zich openbaren |
| uytbersten na - een uitweg zoeken naar |
| |
V
| vallen - geschieden |
| vaten - bevatten |
| veracht - gering, niet in tel zijnde |
| verachten - geen acht slaan op |
| verandering - andere wijze |
| verbeelding - weerspiegeling |
| verbeelt - vervuld |
| verbidden - afbrengen van het toepassen van een straf |
| verdoren - dwaas maken |
| verdwynen - wegteren, sterven |
| verghelycking - overeenstemming |
| verghetel - vergeetachtig |
| verhongeren - uithongeren (trans.) |
| verkouwen - kou lijden |
| verladen - overladen |
| vermids, vermits - door middel van; aangezien |
| vernoeghen - tevreden stellen, tevreden zijn |
| verslort - verspild |
| verstandel - verstandelijk |
| verstyft - halsstarrig |
| verstyven - zich vermeerderen |
| verwatelyck - op afkeurenswaardige wijze |
| verzamen - zich vereenigen |
| verzaminghe - vereeniging, gemeenschap |
| verzieren - fantaseeren, zonder grond beweren |
| verziering - verzinsel |
| verzocht - ervaren |
| verzochtheyd - ervaring |
| verzoecken (subst.) - ervaring |
| verzoecken - beproeven |
| verzoeckinghe - beproeving |
| verzuymelyck(heyd) - nalatig(heid) |
| veteren - binden |
| vierdagh houden - aflaten van |
| vierighlyck - vurig |
| vlies (gulden) - goudstuk |
| voorbarigh - voornaam |
| voorderen - helpen, bevorderen |
| voorderinghe - bevordering; steun |
| voorderlyck - bevorderlijk, nuttig |
| voorkomen - voorafgaan aan |
| voorraad - opzet |
| voortstel - voornemen; praemisse; voorstelling; conclusie |
| voorzichtig - vooruitziend |
| voorzienig - vooruitziend |
| voorzienigheyd - vooruitziendheid |
| vroom, vromelyck - moedig |
| vroomheyd - moed |
| vrouwenkracht - verkrachting |
| |
W
| wederwertigh - tegenovergesteld; tegenstrevend |
| werckelyck - actief |
| werren - harrewarren |
| wichtigh - gewicht hebbend; belangrijk |
| willekuere - vrije keuze, verkiezing |
| wroegher - aanklager |
| |
Y
| ydel - ledig; krachteloos, onnut |
| ydelheyd - ledigheid; het ontberen |
| ydelen - ledigen |
| |
Z
| zeynsteen - kompas |
| zin(ne)lyckheyd - neiging; genieting |
| zock - zog |
| zonderlingh - bijzonder; afzonderlijk |
| zonderlinghe(n) - in het bijzonder |
| zorgh(e)lyck - gevaarlijk, vreeselijk |
| zulcx - in die mate, zoo zeer |
| zuvel - boter, melk, kaas en eieren |
| zwaarhoofdicheyd - zwaartillendheid |
| zwyghe (ick) - laat staan |
|
|
Auteursrecht onbekend