|
| |
Een jonge dochter genaemt Andrea, beminde een jongelinc wiens name
was Gabriel. Sy vertelt hem eenen droom die sy hadde gehadt, van ghelijcken
seydt hy haer de zijne. Hy blijft haestelijcken doot tusschen haer armen: dies
sy met haer maert hem buytens huys brengende ghevanghen werden door de dienaers
vander Seigeneurien. Sy vertelt hoe dat de saecke gheschiet was. Maer als haer
de Rechter met cracht wilde nemen, en wilde zy sulckx niet ghedoogen: dies haer
vader dese mare vernomen hebbende, haer onschult doet blijcken, ende doet se
vry uytgaen. Daer na en wilde zy niet meer inder werelt leven, ende ginck in
een Clooster.
| |
De Sesthiende Historie.
Om te mercken der Fortuynen veranderinghen, ende oock mede der
Minnen crachten.
INder Stede van Bresse woonde voormaels een Edelman gheheeten
Messire Negro del Ponte Cararo, ende had onder veel ander kinderen, oock een
Dochter ghenaemt Andrea, die ionck schoon ende onghehouwet was. Dese Dochter
werdt by gheval verlieft op een Jongelinck die haer Buerman ende Gabriel
genaemt, oock van cleynen state was: maer voorts was hy vol loflijcke zeden,
ende een schoon bevallijck persoon. Nu haddet dese jonghe Dochter soo wel
besteldt doort behulp vande maerte vanden huyse, dat Gabriel niet alleen en
vernam dat hy van Adrea bemind was: maer werdt daer en boven oock menichwerven
ghebracht in haers Vaders Boomgaert, daer sy met malcanderen in duysendt
vreuchden leefden. Ende op dat dese heur lustighe vriendtschappe door gheen
saecke anders, dan door den doot selfs, ghescheurt en soude moghen werden: zoo
gaven zy malcanderen in 't heymelijck met handen ende met monden onderlinghe
trouwe: ende pleechden alsoo een wijle tijdts heur ghestolen weelde. Het
gheviel op eender nacht | |
| |
dat dese jonghe Dochter droomde, als dat
zy in den Boomgaert was met Gabriel, dien zy met hun beyder grooter vreuchde
omhelst hadde. Aldus te samen wesende, dochte haer dat zy uyt zijnen lijve sach
comen een duyster ende verschrickelijck dinck, welcks ghedaente zy niet en
conste bekennen. Oock mede dochte haer dit swart dinck Gabriel nam ende hem
haers ondanckx met een gheweldighe crachte uyt haeren armen ructe: ende hem
daer na met Gabriel inder aerden in sulcker wijsen verberchde dat zy noyt
zedert noch d'een noch d'ander weder en sach: dies sy soo onbedenckelijcke
droefheydt in haerder herten gevoelde, dat zy daer af met verschrickinge
ontwaeckte: Sulcx dat sy noch al wacker deur desen droome geworden zijnde, met
eenen grooten ancxste in haer sinnen becommert wert: niet tegenstaende zy noch
al grootelijck verblijde dat het al niet dan droome en was. Daeromme zy oock,
als Gabriel haer dien naestcomenden nacht wilde comen besoecken, haer uyterste
best dede om hem dat af te raden ende dat hy niet comen en soude. Maer als zy
zijn groote begheerte aenmerckte, ooc mede beducht was oft hy yet anders hadde
moghen vermoeden, heeft zy hem in haers Vaders Boomgaert ontfanghen: al waer zy
veel witte ende roode Rooskens (die doen inder tijt waren) gepluckt hebbende
met hem is gaen sitten aenden voet van een schoone Fonteyne die daer inden
Boomgaert was. Als zy daer nu een wijle met grooter vreuchden waren gheweest,
wert haer van Gabriel ghevraecht waeromme zy hem den verleden dach verboden
hadde aldaer te comen. Doen began hem de dochter haren droom te vertellen die
haer den voorleden nacht ghedroomt was, ende het beduchten dat zy daeromme
ghehadt hadde. Gabriel dit hoorende began te lacchen, seggende dat het een
groote dwaesheyt was droomen te gelooven: alsoo die veeltijts oft door te vele
oft door te weynich eetens veroorsaeckt waeren: ende datmen oock t'alder uren
siet dat sy loghenachtich zijn. Hadde ick (sprack hy voorts) de droomen willen
gheloove gheven, ick en waer hier oock niet ghecomen: ende dat niet soo veele
om uwen droom, als om den mijnen dien ick van ghelijcken desen nacht ghehadt
hebbe, ende was dese. My dochte ick was in een schoon ende lustich Bosch daer
ick ginck jaghen ende hadde een Hynde dat so suyverlijcken behagelijcken beeste
was, als ick oyt mijn daghen ghesien hadde, ende was oock (soo my dochte)
sneeuw wit: Dese Hynde werdt in luttel tijdts soo aen my ghewent, dat zy my
niet en verliet: Nochtans dochte my dat ickse soo seer beminde, dat ickse eenen
Gouden halsbandt om den halse ghedaen hadde met een Gulden keten daer aen: waer
by ickse vast hielt uyt vreese dat sy my niet ontgaen en soude. Daer nae dochte
my wat te willen rusten, soo dat dese Hynde metten hoofde oock lagh in mijnen
schoot, ende datter voort quam (ick en weet niet van waer) een windt hondt soo
swart als een cole, seer hongherich, oock grouwelijck van aensien. Dese hondt
scheen my te ghenaken: den welcken ick met allen geen wederstant en dede: sulcx
dat my dochte hy stack sijnen muyl in mijn slincker sijde, daer hy soo
sterckelijc doorknaechde dat hy gheraeckte tot aen mijn herte: t'welck hy my
dochte gheweldelijck nae hem te rucken om wech te draghen, daer af ick sodanige
bangicheyt af gevoelde, dat ick uyt mijnen drome ontspranc. Soo haest als ick
wacker was, taste ick metter handt in mijn sijde oft daer yet zijn mochte: maer
bevindende datter niet quaets en was, hebbe ick met my selfs ghespot om dat ick
daer na ghetast hadde. Wat meynt ghy dan dat desen droom te beduyden mach
hebben? ick hebber waerlijck over langhen tijdt wel diergelijcken ende noch
verschrickelijcker ghedroomt: nochtans en is my daeromme noyt te minder noch te
| |
| |
meerder geschiet: dus laet ons de droomerijen als beuselingen
uyten sinne stellen ende geneuchlijck wesen. De jonghe dochter die te voren al
genoech beancxt was van haer selfs droom, ist noch meer gheworden als haer dese
vertelt was: maer om Gabriel geen oorsake te geven tot eenige swaericheyt,
bedeckte zy haer vreese zo vele zy mochten. Ende al wast zoo dat zy den tijdt
met hem overbracht met hem te omhelsen ende te cussen, van gelijcken mede met
van hem omhelst ende ghecust te wesen, zo hadde zy nochtans altijt eenich
beduchten, sonder te weten waer voor ende sach hem vele meer onder oogen dan zy
plach te doene, ooc mede lancx den boomgaert oft zy daer niet swerts uyt
eenighe hoecken en sach comen. In dese gedachten zijnde, ist gevallen ende
ghebeurt dat Gabriel eenen swaren sucht uyter herten gaf, zijn lief omhelsende
ende cussende tot haer seyde: Acharmen, alderliefste, helpt my want ick sterve:
ende dit gesproken hebbende is hy int groene gras ter neder gesegen. Als de
jonghe dochter dit sach heeft zy hem op haer schoot getrocken, ende al weenende
tot hem gesproken. Wat miscomt u soete lief? Wat ghevoeldy? Gabriel en
antwoode niet met allen, maer lach in eene stercken sweete sonder te mogen
aessemen, ende gaf binnen luttel tijts daer nae den Geest. Hoe swaer ende
verdrietich dit voor de jonghe dochter was, die hem boven haer selfs beminde
mach elckerlijc dencken. Sy beschreyde hem claghelijck ende riep hem dickmaels
met sijnen name, maer al te vergeefs. Ten laetsten als zy vermerckte dat hy
doodt was, na dat zy hem over al 't tlichaem getast hebbende, coudt bevonden
hadde, en wiste zy meer wat segghen oft dencken: maer ginck also beschreyt
zijnde vol innerlijcke bangheydt, haer dienstmaert roepen, de welcke van al
dese wiste ende heeft haer de oorsaecke haers treurigheyts ende ellendicheydts
vertelt. Naer dat zy daer beyde op Gabriels doode aengesichte een wijle
bitterlijck gheweent hadden, sprack de dochter tot de maerte. Nadien my onse
Heere desen benomen heeft en is mijn voornemen niet langer int leven te blyven:
maer eer ick my selven doode, soude ic wel willen dat wy eenich bequaem middel
mochten gevinden om mijn eere te bewaren, ende oock mede om de verborghen
vrientschappe te bedecken die tusschen ons beyden is geweest, ende daer en
boven te bestellen dat dit lichaem, daer de lieve ziele uyt verscheyden is,
begraven mochte werden. Daer op heeft haer dienstmaert geantwoort: En spreeckt
doch niet mijn lieve kindt van u selfs te willen dooden: op dat ghy hem (hier
verloren hebbende) oock mede in dander werelt niet en verliest door u selfs te
dooden: want dan soudet ghy ter hellen varen, daer ic wel versekerlijcken weet
dat sijn ziele niet en mach gevaren zijn: ghemerckt hy al vele te eerlijcken
ende deuchdelijcken jongelinck is geweest. Maer al vele beter ist dat ghy u
selven vertroost, ende dat ghy denct om sijn ziele met gebeden oft met eenich
ander goet te hulpe te comen, oft hem dies mogelijck van noode mochte zijn door
eenige sonde die hy gedaen mach hebben. Aengaende het begraven, daer toe hebben
wy hier een bequame middel voor handen: ende dat in desen Boomgaert, daer
nemmermeer yemant af en mach weten: gemerckt elckerlijc verholen is dat hy oyt
hier binnen quam. Maer dunckt u dat niet goet, zo laet ons hem brengen buyten
den Boomgaert: daer sal hy morgen gevonden ende in zijns ouders huys gebracht
werden: dan sullen hem zijn ouders wel ter aerden bestellen. Alhoewel de
dochter vol was van over grooten rouwe ende gestadelijcken weende, so hoorde zy
nochtans nae des dienstmaerts rade: ende want haer den eersten aenslach
mishaechde heeft zy op de tweede gheantwoort, segghende: Dat en wil Godt seker
nemmermeer dat ick soude ghehenghen | |
| |
sulcken waerden vrient als dese is, die zoo hertelijck van mijn
bemindt (jae dat meer is) ende mijn echte man was, als eenen hont begraven oft
opte geplaveyde strate ter neder gheworpen te werden. Hy heeft mijn tranen
ghehadt ende sal ooc (indien icx vermach) zijnder ouderen tranen ghenieten:
maer my is nu al inden sinne gecomen wat wy doen sullen. Doen heeft zy
terstondt door de maerte een stuck zijden laken uyt haer coffer doen halen: het
welcken zy alst gebracht was opter aerden gespreydt, ende Gabriels doode
lichaem daer op gheleyt hebben. Daer nae leyde sy een oorcussen onder
zijn hooft, sloot met eenen reghen van tranen zijn oogen ende mont, maecte eenen
hoet van roosen, bedeckte hem by na met die rooskens die sy te samen gepluct
hadden, ende sprack voort tot die dienstmaerte: de Deure van zijnen huyse en is
niet verde van hier, soo dat ghy ende ick hem daer ghemackelijck moghen
draghen, aldus toe ghemaeckt als hy nu is: dus laet ons hem daer voor gaen
leggen, zoo en sal 't voort niet langhe lijden het en sal dagh syn, dan sal hy
opghenomen werden. Ende al hoe wel dit zijn ouders gheenen troost met allen
zijn en sal: soo sal nochtans my (in wiens armen hy ghestorven is) eenrehande
versachtinghe wesen. Als dit gheseydt was, is sy wederomme met veel
overvloeyende tranen neder gevallen op sijn aensicht, daer op sy
langhe bitterlijcken weende. Daer nae met allen seere vande dienstmaerte aen
ghepordt zijnde, overmidts dat den dagheraedt ghenaeckte, heeft sy haer selfs
op gericht, ende heeft van haerder hant ghestreken den selfden Rinck,
waer mede Gabriel haer sijn trouwe hadde gegeven, ende stack die aende
handt van haer alderliefste, segghende: Mijn waerde Heere, ist by u alsoo dat u
siele nu tegenwooordelijcken mijnen tranen aenschouwet, oft datter (nae dat die
verscheyden is) noch eenige kennisse oft gevoelen in dit lichaem ghebleven is,
zoo ontfanghet dese laetste gifte vande gene die ghy so hertelijcken bemint
hebt. Dit gesproken hebbende is sy wederomme in onmacht ghevallen op sijn
lichaem. Maer als sy weder becomen was is sy op ghestaen, ende met haer
dienstmaerte het zijden cleedt genomen hebbende, daer het lichaem op
uytgestreckt lach traden sy alsoo uyten boomgaert ende streckten haren ganc na
de wooninge van den dooden. Derwaerdts gaende ist avontuerlijc gevallen
dat sy ontmoetet ende gevangen waren van des rechters dienaren
die om eenich ander geval, datter gheschiet was, door die straeten gingen. De
jonge Dochter die nu den doot boven 't leven beminde, de wacht
vernemende sprac vrymoedelijc tot hun lieden aldus: Ic mercke wel wie dat ghy
lieden zijt, ende weet oock wel dat my het vluchten niet baten en mach: dus ben
ick al bereyt met u lieden voor den Heeren te gaen ende hun al de
waerheyt te vertellen: maer dat niemant van u allen so stout en sy dat
hy my roere gemerckt ick u gehoorsaem ben: noch dat ghy oock niet en bestaet
yet te nemen van dit doode lichaeme by so verde ghy niet en wilt dat ick
u beschuldige. Ende also is sy door sulcken middel, sonder van yemandt
geroert te werden, met het doode lichaem na de Heeren gegaen. De Rechter de
wete hier af gecregen hebbende is van den bedde geresen,
ende heeft haer (die in sijn kamer was gebracht) van als
ondervraecht op 't gene datter gheschiet was, daer na dede hy door sommige
Medecijns besien of de Jongelinc niet vergeven oft andersins gedoot en
was: daer op sy nae 't besichtighen altsamen seyden, neen: maer datter eenige
apostumie by 't herte moeste geweest zijn die geborsten zijnde, den jonckman
versmoort hadde. De rechter alsulcx hoorende ende wel verstaende dat des
Dochter luttel schults of geen met allen en hadde, dede zijn beste om haer te
verclaren ende te doen verstaen dat hy van meeninge wel was om haer te
schencken 't gene dat hy | |
| |
niet vercoopen en mochte, ende
seyde haer dat hyse los soude laten, indien zy hem een vriendtschap wilde doen.
Maer als hy sach dat sulcke woorden daer geen voor deel met allen
toe en deden, wilde hy haer teghen alle redene vercrachten: maer de dochter
ontsteken zijnde door sulcke onweerdicheydt, de welcke haer crachten
vermeerden, heeft haer mannelijcken verweert ende hem ooc met
versmadelijcke ende hooghe woorden afgeset. Als nu den dach ghecomen
ende desen handel haer vader gebootschapt was, is die met vele zijnre Vrienden
ter doodt toe bedroeft zijnde nae 't Paleys oft raethuys getreden: alwaer hem
alle de gheschiedenisse geopenbaerdt wert vanden Rechter, van den welcken hy
sijn Dochter gheeyscht heeft. De Rechter willende liever van 't bestaen ghewelt
hem selfs beschuldighen dan van haer beschuldicht werden, heeft eerst des
dochters stantvastigheyt hooch ghepresen, ende om sulcx te bewijsen began hy te
segghen 'tgene dat van hem bestaen was: daer door hy haer volstandicheydt soo
groot ende soo goedt siende te wesen, zijn liefde alsoo op haer ghesteldt
hadde, dat hy haer gaerne tot een huysvrouwe soude trouwen, indien sulcx het
believen waer van haer vader Messire Negro, sonder eenichsins te
aenmercken dat haer eerste man van so cleynen state was gheweest.
Terwijlen zy aldus onderlinghen spraken is Andrea ghecomen voor haren vader,
tot wiens voeten zy al weenende ter aerden ghevallen is segghende, Ick achte
onnoodich te wesen waerde Vader, u de gheschiedenisse van mijn stoudtheydt ende
ongheluck te vertellen, want ghy sulcx ghehoordt hebt ende wel weet: dus bidde
ick u opt alderootmoedelijcxste dat my moghelijck is om ghenade om mijn
misdaet, te weten dat ick sonder u weten ende believen den ghenen tot eenen man
hebbe ghenomen die ic veel meer beminde dan my selven: welcke ghenade ick
geenssins en begeere om te moghen levendich blijven, maer alleenelijck om u
lieve dochter te mogen sterven. Ende dit gheseydt hebbende is sy al pladt neder
op sijn voeten voort neder ghesegen. Messire Negro was nu al out ende uyter
natueren een goedertieren ende vriendelijck man: dies hy dese woorden
aenhoorende begon te weenen: ende sijn dochter al weenende opheffende, sprack
hy tot haer: Veel aenghenamer waer 't my geweest, dochter, dat ghy
sulckdanighen man haddet ghehadt, als my voor u bequaemste te zijn gedocht
soude hebben: maer dat ghy hem selfs na u behagen hebt vercoren, en is my noch
zo mishagelijc niet, als dat ghy sulcx voor my verborghen, ende zo luttel
betrouwens op mijn jonste tot uwaerts gehad hebt: sulcks dat ghy (zoo ick nu
sie) uwen eersten man hebt verlooren, eer ic wiste dat ghy eenen man haddet.
Maer nu de sake aldus geschiet is, ende ick hem, indien hy noch levendich ware
ghebleven, zoo veel eeren (om hem te believen) soude bewesen hebben, alst eenen
swager ghedaen te werden betaemt, soo wil ick van gelijcken dat hem nu doodt
zijnde mede bewesen werde. Doen wende hy hem om tot sijn sonen ende vrienden,
ende heeft henlieden bevolen een eerlijcke ende groote uytvaerdt
voor Gabriel te doen bereyden. Hier en tusschen quam oock dese sake tot
kennisse van des ghestorvens ouders ende maghen, die oock al tsamen ter
plaetsen voorseydt versaemden ende by alle de mannen ende vrouwen die
binnen der stede waren: sulcx dat het doode lichaem daer midts op de plaetse op
het zijden laken ende met roosen bedeckt ligghende, niet alleen van Andrea ende
van zijn maghen en werdt beschreydt, maer oock mede int gemeen van alle de
vrouwen aldaer, ende veel mannen: Daer na werdt hy van 't hof ghebracht int
openbaer voor eenen yeghelijcken, ende om begraven te werden ghedraghen op de
schouderen van veel edele burgeren met grooter eeren ende waerdicheydt, niet
als een slecht burger, maer als een Heere. | |
| |
Als nu de
Rechter een wijle daghen van zijn selfde voornemen den vader ende de vader
oock zijn dochter daer af sprack, vant hy dat zy daer gheenssins toe en wilde
verstaen, dies om sijn dochter te believen, ghedoochde dat zy met haer
dienstwijf in een Clooster ginck dat van groote devotien ende heylicheydt
vernaemt was: daer zy namaels langen tijt in grooter eerbaerheyt te samen
leefden.
|
|
Auteursrechtvrij