|
| |
| |
| |
| |
j. Prose.
Daar na zweegh zy een weynigh, ende als zy met een zedigh stil zwyghen myn opmerckingh bemerckte, beghan zy aldus: Ist zó dat ick grondlick d'óórzaack ende ghesteltenisse dynre zieckte kenne: zó queelstu door de herts-tóchte ende begheerte dyns voorleden voorspoeds: de welcke verandert zynde, zó du dy zelve dichtste, heeft óóck verkeerd den staat dyns ghemoeds. Ick ken haar veel danighe blancketselen des onghelux voortekens wel. Want zy hout metten ghenen die zy bestaat te bedrieghen in d'aldersmekelixte meewaricheid, tót dat zy met een onlydelycke droefheid verwert den ghenen die zy onghewaant verlaat: ende zó du haren aart, zeden ende belóninghe herdóchtes: du zoudste verstaan, dattu door haar niet schóóns verworven nóch verloren en hebste. Maar ick en behoef (zó ick meyne) niet zeer te arbeyden, om deze dingen dy weder in ghedenckenisse te brenghen. Want du pleeghste haar, als zy dy smekende teghenwóórdigh was, met manlycke wóórden aan te tasten, ende haar met spruecken by dy int verborghen van ons ghehóórt, te vervólghen. Dóch alle schielycke veranderingh der dingen, en gheschied niet zonder eenrehande beroerte der ghemoeden. Hier door komet dat du óóck een weynigh van dyn gherusticheid bist afgheweken.
| |
| |
Maar het is tyd dat du wat zachts ende wat lieflyx inslorpste ende smaaxte: t'welck inghedronghen zynde tót dyn ingheweyde, den wegh zal bereyden tót krachtigher drancken. Laat hier dan by zyn de vroedmaking der Redenrykelycker zoeticheid: die alleen den rechten wegh wandert, zó wanneer zy onze inzettinghen niet en verlaat: ende ghesamentlyck óóck met haar de Musike onzes huyzes dienstmaarte, om te zinghen, alsnu lichter, alsdan zwaarder zang. Wat ist dan, o mensche, dat dy ter neder heeft gheworpen in droefheid ende trueren? Ick ghelóve dat du wat nieus ende onghewoonlyx hebste ghezien. Du doolste, zó du waanste t'avontuur teghen dy verandert te zyn. Dit zyn altyd hare zeden, dits haar aart. Zy heeft veel eer betoont haar eyghentlycke bestendicheid in deze hare veranderlickheid. Zódanigh was zy als zy smeekte, ende als zy met de valsche aanloxelen des zalicheids met dy haar kortswyl dreef. Du hebste vernomen wat daar zy het twyfelyck ghelaat dezer blinder Góddinnen: ende zy die haar zelf voor anderen nóch vermomt, es dy ghantselyck bekent gheworden. Behaaghtse dy, bruyckt hare zeden, zonder klaghen. Verschrixtu voor hare ontrou; verachtse, ende verwerpt deze verderflycke beschimpster. Want het zelve dat dy nu óórzake is van zó gróten droefheid, behóórde óórzaack te wezen van dyne gherusticheid: want dy heeft verlaten de ghene, vande
| |
| |
welcke nemmermeer iemandt verzekert en magh zyn, dat zy hem niet en zal verlaten. Óf waardeerstu voor dierbaar, t'gheluck dat nóch wegh zal ghaan? of is dy het avontuur waard, dat niet trou is int blyven, ende dat nóch droefheid zal aanbrenghen alst wegh ghaat. Ist dan dat de fortuyn door willekuer niet ghehouden en magh worden, ende dat zy vluchtende ellendigh maackt: wat is doch deze vluchtighe anders dan eenrehande teken, van een toekomende ellendicheid? Want het is niet ghenoegh datmen aanschouwet t'ghene voor óghen is: Maar de voorzichticheid overweeght der zaken eynde, ende maackt, overmids der zelver verandering, over weder zyden, datmen niet en vreest de dreyghementen, nóch niet en wenscht de smeecklyckheyden des avontuurs. Ten laatsten moetstu met ghelycken moede ghedóghen, wat int hóf des Fortuyns gheschied: na dat du eenmaal dynen halze haar iuck hebste onderworpen. Zoudstu willen voorschryven een wet van blyven ende van wegh-ghaan haar, die du vrywilligh tót een vrou hebste verkoren? Zulstu niet onrecht handelen, ende door dyne ongheduldicheid dynen staat verbitteren, die du niet en mooghste verbeteren? Zó du den winden dyn zeyl bevaalste, en zoudstu niet varen daart dy gheliefde, maar daar t'gheblaas dy zoude dryven. Zó du den acker dyn zaad betroudes, zoudstu de onvruchtbare met de vruchtbare
| |
| |
Jaren niet moeten voor ghoed nemen. Hebstu dy zelf t'avontuur, om daar af bevooght te worden, overghegheven: zó moetstu dynre vrouwen zeden onderdanigh zyn. Waanstu t'ghedruysch des ommelopenden Rads op te houden? O du alderdwaaste der sterflycke menschen: zó zy beghint te blyven, zó hout zy op avontuur te wezen.
| |
j. Rym.
Als deze draayt met haar verwaande hand
En snel verkeert by buerten alle dingen:
Kan zy, ghelyck een Zee het driftigh zand,
Het hóógh beneen, en t'onderst boven bringhen.
Haar wreedheid temdt den Princen grouwelyck,
Haar valscheid doet den nedren rasch verhoghen.
Zy lacht om t'volx verzuchten rouwelijck:
Bespót elx leed dat zy hen doet ghedóghen.
Dit is haar spel, haar kracht zy dus beproeft,
En tóónt huer vólck wat vreemds in haar nature.
Den eenen zy ellendelyck bedroeft,
En d'ander maackt zy blyd ter zelver ure.
| |
ij. Prose.
Ick wilde wel inden name van d'Avontuure een weynigh met dy handelen. Merckt dan óf het recht heeft. Wat beschuldichstu, o Mensche, my met dyne daaghlyxe beklaghten? Wat onghelyck hebben wy dy ghedaan? Wat ghoederen hebben wy dy benomen? Pleyt met my voor wat
| |
| |
rechter du wilste vande staten ende bezittinghen? ende zó du my mooghste bewyzen dat eenighe dezer dingen eenigher sterflycker menschen eyghendommen zyn: ick zal willigh, t'gheen ghy weder eyscht, bekennen het uwe gheweest te zyn. Als nature dy uyt moeders lyf voortbracht, ontfing ick dy naackt ende alder dingen behoeftigh. Met myne Ryckdommen hebbe ick dy opghevoedt: ende hebbe dy met gheneyghder jonste weeldelyck (het welcke dy nu onzer ongheduldigh maackt) opghebracht. Ick omhelsde dy met alder overvloedicheid ende waardicheid, zóveel in mynre macht was. Nu ghelieft my myn hand weder tót my te trecken. Du hebste dy te bedancken van eens anders ghoed ghebruyckt te hebben. Du en hebste gheen recht om te klaghen, als óf du iet vant dyne ghantselick haddest verloren. Wat zuchtste du dan? Gheen gheweld en is dy van ons gheschiedt. Ryckdomme, eere, ende d'andere zódanighe dingen behóren my toe, als dienstboden kennen zy my voor haar vrouwe: met my komen zy, ende als ick weghgha, scheiden zy. Ick veste stoutelick, zó t'ghene du klaaghste verloren te hebben, dyn eyghen waax gheweest, dattu t'selve gheenssins verloren en zoudtste hebben. Óf zal my alleen verboden zyn myns rechts te ghebruyken? Den Hemel is gheóórlóft klare daghen vóórt te brenghen, ende die zelve wederomme met duystere nachten te verber- | |
| |
ghen. Den Jare is gheóórlóft het aardryck nu met bloemen ende vruchten te vercieren, dan weder met reghen ende koude te verwoesten. De Zee heeft macht nu met vlacke strómen te smeecken, dan weder met stórmen ende hóghe baren te verschricken. Zal dan der menschen onverzadelycke begheerlickheid my binden aan een standvasticheid die vreemd is van onze zeden? Dit is onze macht, dit spel spelen wy stadelyck: wy wenden met draeyelicke rondheid het rad omme: nemende onzen lust daar inne dat wy t'onderste boven ende t'bovenste onder keren. Styght op, zóót dy belieft, met zulcken ghedinghe, dat du het voor gheen onrecht en achtest, weder af te dalen, alst de wyze myns spels vereyscht. Óf waren dy myne zeden onbekend? Wistu niet dat Croesus der Lydier Koning, die onlanx te voren ontsichlick was voor Cyro, terstond daar na den vlammen werde ghelevert, ende door den reghen vanden Hemel komende beschermt werde? Is dy ontghaan dat Paulus met ghoedertieren tranen beweende d'ellendicheid des Konings Persi van hen ghevanghen zynde. Wat beweent anders t'gheroep der truerspelen, dant avontuur met eenen onbescheiden slach koningryken ommekerende. Hebdy nóch Jongheling zynde niet gheleert dat op Juppiters dorpel leggen twee vaten, een met ghoede, ende een met quade wyn? Wat? óf du te gulzichlyck vanden ghoeden ingheslockt
| |
| |
hebste? óf ick nóch niet heel van dy ghescheyden en ware? óf deze myne onstadicheid zelve, dy rechte óórzake ware, om beter zaken te verhopen? En wilt in dynen ghemoede niet trueren, nóch en wilt ghestelt zynde int ryck dat yghelyck ghemeen is, niet begheeren te leven met een recht op dy zelve.
| |
ij. Rym.
Al ghave Gód zó vele ghoeden,
Als zand in Zee omwentelt werd,
Óf alsmen sterren magh vermoeden
Te blincken aan den Hemel zwert:
D'hand niet sluyten wilde
Al kreegh een hert na t'gheld begheerlyck
Alleen al t'ghoud vant aardryck rond:
Al kreegh de eerzucht staten eerlyck
Na lust zyns herten onghezond:
T'hebben schuylt te rugge
Nieu-ghier werdt vlugs vlugge
Wat matigh tóóm zal dan betemmen
| |
| |
Begheert' onmatigh met die maat:
Van t'hert dat door zyn weeldigh zwemmen
In gaven gróót meer dorsts ontfaat?
Ryck zynde, arm vermoedt.
| |
iij. Prose.
Zó dan het avontuur met deze redenen voor haar teghen dy sprake: du en zoudste voorwaar niet altóós daar teghens konnen zeggen. Óf zó du iet hebste om dyne beklachten rechtelyck te verantwóórden, zó mooghstu dat vóórtbrenghen, wy zullen dy om zeggen ghehóór gheven. Doe zeyde ick: Deze dingen hebben zeker wel eenen schónen schyn: óóck zynze besmeert metten honigh der zoeter Rederycken ende Musycken: dóch vermaken zy dan alleenlyck, als zy ghehóórt werden: Maar t'ghevoelen des zeers leyt den ellendighen al te diep. Zó dat als deze dinghen aflaten te klincken inden óren, d'ingheplante droefheid het ghemoed weder bezwaart. Dat is (zeyde zy) alzo: want dit en zyn nóch gheen medecynen voor dyn zieckte: maar eenrehande verzachtinghen dyns droefheids, zódanigh wezende, datze nóch gheen ghenezende raad en kan toelaten. Deze wil ick t'zynder tyd
| |
| |
vóórtbrenghen teghen de qualen, die dyne inwendicheid doordringhen. Maar op dat du dy zelve niet ellendigh en waanste: zegt dóch is dy dyns ghelux gróótheid ende wyze vergheten? Ick zwyghe dat na het afsterven dyns vaders, de alder opperste mannen dynre zórghe hebben ghedraghen: Dat du ontfanghen biste in de maaghschappe vande Princen der Stede: Ende dattu (t'welk d'alder waardighste aart van maaghschappe is) eer aanghenaam, dan naaste begonste te wezen. Als du voorzien waartste met zódanighen achtbaarheid dyns schóónvaders, met die kuyscheid dynre huysvrouwen, ende mette bequaamheid van zó manlycke kinderen: wie en heeft dy niet gheacht voor d'alder gheluckichste mensch. Ick sla over (want ick ghemeene dingen wil voorby ghaan) die hóghe staten dynre jonckheid, die den ouden waren afgheslaghen, maar my lust te komen tótten byzunderen tóp dyns ghelux. Zeker zó die vrucht der sterflycke zaken eenigh ghewicht van zalicheid magh hebben: zoude die herdenckenisse van zódanighen voorspoed, door eenighe zware last der teghenspoeden, hoe gróót die óóck ware, óóck moghen weghghenomen werden? Als du zaachste verheffen dyne twee zonen Raads heeren ende uyt dynen huyze gheleyden met menichte der Vaderen, tót een blydschappe der ghemeynten: Als zy te hove opten eeren stoelen zittende, du wezende Redenaar des Ko- | |
| |
ninglycken lófs, de eere van verstandicheid ende welsprekentheid verdiendes: als du een Oudburghermeester tusschen hen beyden inden Ring, der omstaande menichten verlanghen met een triumphelycke mildheid verzadeste. Doe hebstu (zó ick meyne) het gheluck schóón wóórden ghegheven, als zy dy niet anders dan haar dertelaersken troetelde. Du hebste een ghave ontfanghen, die zy nóyt ghemeyn man met ghedeylt en hadde. Wilstu dan met het avontuur in rekening treden? Nu eerst heeft zy dy met een nydich óógh aanghezien. Ist dattu aanmerxte t'ghetal ende de mate dynre zó blyde als truerighe zaken: du en zulste dy alsnóch niet moghen ontkennen gheluckich te wezen. Maar ist zó dattu dy zelve daarom niet gheluckigh en waanste te zyne, overmids de dingen die doe vrólyck schenen vervloghen zyn: zó en hebstu dy zelve nu óóck niet ellendigh te waanen, ghemerckt die dingen die nu truerigh schynen óóck vervlieghen. Óf koomstu nu eerst schielycken als een vreemdeling in dezen schouspele des levens? Waanstu dan óóck eenighe stantvasticheid te wezen inde menschelycke dingen? neemt een snelle ure niet dickmaal den mensche zelve wech? Want al hoe wel de trouwe der avontuurlycke dingen zeltzaam is: zó is nóchtans de laatste dagh des levens, eenrehande dóód van óóck het byblyvende gheluck. Wat meyndy dan daar dóch aan te zyn gheleghen: óf du stervende haar verlaatste, dan zy dy wechvliedende?
| |
| |
| |
iij. Rym.
Als aanden troon klaar en doorluchtelicken
De ghouden zon met helder licht verschynt:
Dan moet het licht der bleycke sterren wycken.
Voor t'meeste licht altyd het minst verdwynt.
Int ghroene woud als laeuwe Wester winden
Beweghen t'lóf, dan plucktmer róóskens róód:
Maar als het zuyd zyn stormblaas wil ontbinden,
Verwelckt de bloem, dan vintmer dóórnen blóót.
De Nóórdwind fel met zyne vlaghen woedigh
Verheft dickmaal die baren inde lucht.
Verkeert de wereld dickwils en dus spoedigh:
Zó is hy wys, die haar ontrou ontvlucht.
Zó is hy wys die niet en wil betrouwen
D'ontrou van t'volck, van t'gheld daar elck om kyft.
Het moet hier al den Nóódwet Gódes houwen.
Niet is ghemaackt dat hier bestendigh blyft.
| |
iiij. Prose.
Warachtighe zaken, zeyde ick doe, verteldy, O voedstere alder dueghden: óóck magh ick niet lóchenen d'aldersnelste lóóp myns ghelux. Maar dat ist dat my int herdencken des te heftigher quelt. Want onder alle teghenspoed des avontuurs ist d'alder ongheluckighste aart des onghelux, gheluckigh gheweest te zyn. Maar sprack zy, De straf dyns valschen waans, die du nu ghedóóghste, en mooghste met recht den dingen niet wyten. Want zó dy beweeght die ydele name des avontuurlycken zalicheids, zó
| |
| |
mooghstu met my overleggen van hoe veele ende óóck d'alder gróótste ghoederen du nóch overvloeyes. Want zó du nóch onghequetst ende onbedorven door Gódes wille behouden hebste het alderdierbaarste dattu onder alle des avontuurs ghoederen bezaatste: mooghstu de beste dingen nóch behoudende óóck met recht dy beklaghen vanden onghelucke? Nu leeft nóch ghezond dyn Schóónvader Symmachus; het alderweerdichste kleynnóód des menschelicken gheslachts, t'welck du zelf niet onghaerne om de waarde dyns levens zoudeste kopen: een man wezende ghemaackt ghantselyck uyt wysheid ende dueghden, die by zich zelf veyligh zynde, t'gheweld dat dy gheschied, betruert. Dyn huysvrouwe leeft nóch zedigh van verstand, uytghelezen in kuyscher schamelheid, ende (op dat ick alle hare gaven int kort vervate) haar vader ghelyck zynde: zy leeft, zegge ick, ende dezes levens verdrietigh wezende bewaart zyt alleenlyck voor dy, zy verdwynt van droefheid ende tranen om dynen wille: waar door alleen dyn gheluck, zó ick zelve óóck bekenne wert vermindert. Wat zal ick zeggen van dyne raedsheerlicke zonen: In welcker jonckheid zich nu al laat mercken de verstandelickheid huers vaders ende gróótvaders. Daaromme, nadien de voorneemste zórghvuldicheid aller menschen streckt tót des levens behoudenis: O hoe zaligh bistu, zó du dyne ghoeden bekenste, die óóck nu nóch hebste die din- | |
| |
gen, welcke niemand en twyfelt dierbaarder dan t'leven te wezen. Zó dróóght nu óóck dyne tranen. Want het avontuur en is dy nóch gheenssins in alles hatelick: zó en heeft dy óóck nóch niet al te krachtighen stórm overvallen: want de voorschreven anckeren klemmen nóch vast; die dy niet en zullen laten ontbreken tróóst, nóch vanden teghenwóórdighen, nóch vanden toekomenden tyd. Ick begheere óóck (zeyde ick) dat zy vast moghen klemmen. Want zó lang die by ons blyven, zullen wy (t'gha zóót wil) nóch ontzwemmen: maar wat gróter eere onze waardicheid ontvallen is, ziedy wel. Doe zeyde zy, Wy hebben al een weynigh ghevoordert, zó dy maar int gheheel dyn staat niet en verdriet. Dóch ick en magh dyne tederheid niet verdraghen: dat du zó droeflick ende anxtelick beklaaghst dyn gheluck iet wat vermindert te zyn. Wie isser zó volkomentlick gheluckigh, die niet in eenigh deel zyns staats een onbenoeghen heeft. Een zórghlick ding is de ghedaante der menschelicker ghoederen: als die nemmermeer ghezamentlick iemanden te deele werden, nóch eeuwelick en duren. De deze overvloeyt van inkoomsten, maar hy schaamt zich zyns onedelen afkoomsts. Een ander is door zyn Edelheid vermaart, maar want hy benaut is door kleynheid van ghoeden, zoude hy liever onbekendt willen zyn. Een darde is edel ende ryck, maar truert om dat hy onghehouwelyckt is. Zulck is ghelucke- | |
| |
lick ghehouwet, maar vermeert zyn inkomsten voor een vreemd erfghenaam. Wederom is een ander door kinderzalicheid verblyt gheweest; maar hy beweent de misdaden zynre zonen óf dochteren. Daarom en vernoeght niemant lichtelick met zynen state. Want elck dezer dingen heeft iet in dat d'onverzóchte niet en verstaat, óf dat de verzóchte ontziet. Voeght hier nóch by, dat d'aldergheluckichste zó teder van zinnen zyn, dat (zó alle dingen niet na haren wille ghaan) zyluyden, als alle teghenheid onghewoon zynde, door d'alderminste wederwaardicheid ter neder gheworpen worden: zó dat het zeer kleyne dingen zyn, die den aldergheluckichsten den hóófdsom haarder zalicheid beróven. Hoe veele meyndy datter wel zyn die zouden waanen inden Hemel te wezen: indien henluyden het alderminste deel dyns overghebleven ghelux mocht ghebueren? Deze plaatze zelve, by dy ballingschap ghenaamt, is der inwoonderen Vaderland. Zó ghants en isser niet ellendigh, dan datmen zulx waant: Daar teghen is den ghelyckmoedighen ghedógher alle avontuure zalich (óf ghoed.) Wie is zó gheluckigh, die strax als hy ongheduldigh wert, niet en begheert zynen staat te veranderen? met hoe veele bitterheyden is de zoeticheid des menschelicken ghelux vermengt: t'welck oft schóón den ghenieter lieflick schynt, nochtans des te min niet en magh eenighzins ghehouden worden, alst
| |
| |
wech wil ghaan. Zó blyckt daar by hoe ellendigh dat de menschelicke zalicheid is: die niet ghedurichlick en blyft byden ghelyckmoedighen: ende den zórghvuldighen ghenieters niet ghantselyk en verlustight. Waarom zoeckt ghy dan (O sterflicke menschen) de zalicheid buyten u, die binnen u is gheleghen? Dóling ende onverstand verwert u. Ick zal dy int kort tónen den grond des oppersten zalicheids. Is dy óóck iet waarders dan du zelf biste? Neen zuldy zeggen. Daaromme, zó du dyns zelfs maghtigh waardste: du zoudste bezitten dat du nemmermeer en zoudste willen verliezen, dat dy óóck het avontuur niet en zoude moghen benemen. Maar op dattu mooghste bekennen dat de zalicheid in deze avontuurlyke dingen niet en mach bestaan, zó besluyt aldus: Indien zalicheid is het opperste ghoed der naturen der gheenre die redene ghebruyckt, ende is t'ghene hen eenighsins magh werden benomen, het opperste ghoed niet; want beter dan datte is t'ghene niet wegh ghenomen en magh worden. Zó ist dan openbaar dat de onbestendicheid des avontuurs niet en magh strecken tót verkryghing van zalicheid. Boven dien zó weet de ghene, dien deze vluchtighe fortuyne verheft, óf hy en weet niet, dat zy veranderlyck is. Weet hyt niet, wat gheluckzalicheid magh dóch zyn by de blinde onwetenheid? Weet hyt, zo moet hy nóódlyck vrezen haar te verliezen, die ontwyfelyck weet datze magh verloren wor- | |
| |
den: Deshalven die stadighe vreze niet toe en laat dat hy zaligh zy. Óf zoude hyt, indien hyze verloor, meynen niet te achten? Zó moet het dan óóck een zeer kleyn ghoed wezen, datmen ghelyckmoedelick kan verliezen. Ende want du de zelve bist, dien ick weet te ghelóven ende ingheplant te zyn met vele bewyzinghen, dat der menschen zielen gheenssins sterffelyck en zyn, ende want het óóck kenlyck is, dat d'avontuurlycke zalicheid eynde neemt metten lyflycken dóde: zó en is niet te twyfelen, indien deze avontuurlycke zalicheid zaligh magh maken, óf alle t'menschelycke gheslacht en moet eyndelyck door den dóód vervallen in ellendicheid. Maar nadien wy weeten datter veele des zalicheid vruchte ghezócht hebben, niet alleen door den dóód, maar óóck mede met pynen ende smerten: Hoe magh dan dóch het jeghenwoordighe leven zaligh maken, t'welck niet onzalich en maackt den ghenen die t'leven al overghebracht hebben?
| |
iiij. Rym.
Wie bouwen wil zyn woonstee vast
Voorzichtigh en ghedurichlyck:
Dat d'óóster stórm nóch gólvens last,
Die niet verniel onstuyrichlyck:
Die moet d'onzeker Zee vermyden,
En stellen t'hóógh ghebercht ter zyden,
Óóck mee de zórghelycke strand,
| |
| |
En t'dórstigh dróógh onstade zand.
Ghemerckt de wilde zuyden wind
De Zee omwentelt dryft en iaaght:
En t'zand dat gheen ghoey kalck en bind
Gheen wichtigh last bestendigh draaght.
Op t'hóghe treffen meest die vlaghen:
Het neerste kiest, dat vreest gheen plaghen.
Wilt ghy dan wonen veylichlyck,
Bout opten steenklip heylichlyck.
Al blixemt dan de donderslagh
Al raast de zee verwoedelyck,
Ghy blyft in rust vry van gheklagh
Beschermt int laghe vroedelyck.
Vast op den grondt die niet magh wancken:
Vast blyft u rust, des ghy mooght dancken,
Den ghever vande wysheid vroed:
Dan spót vry met des werelts onspoed.
| |
v. Prose.
Maar want nu in dy plaats grypt het voedzel mynder redenen, zó wil ick stercker ghebruycken. Wel aan, ghenomen dat nu des Avontuurs ghaven niet verghanckelick en waren nóch vluchtigh: wat is daar inne, dat immermeer dyns magh werden, óf dat wel gheaanmerckt óf doorzien zynde, niet en zoude versnóden? Zyn dan óóck de Ryckdommen, óf van dynent weghen, óf om haar zelfs willen dierbaar? Wat is onder deze t'beste, t'ghoud, óf het by een gheraapte gheld? Maar dit is lóflycker int uytgheven dan
| |
| |
int verghaderen. Want altyd maackt ghiericheid hatelycke, maar mildheid lóflycke luyden. Nadien nu t'ghene dat over ghaat tót een ander, by niemand en magh blyven: zó is het gheld dan eerst dierbaar, alst door mildheids ghebruyck tót anderen komende, niet meer en werd bezeten. Zó t'zelve óóck wederomme, alzó veel alle t'vólck te zamen heeft, by eenen worde verghadert: het zoude alle d'andere behoeftigh maken. Ende zeker een eenighe stemme magh teffens t'ghehóór van veelen vervullen: maar uwe ryckdommen en moghen niet onvermindert tót veelen komen. t'welck gheschiedende, moeten zy nóódlyck allen die zy verlaten, arm maken. O deshalven arme ende behoeftighe ryckdommen, die niet ghantselyck van veelen en moghen ghehad worden, ende tót niemand en komen zonder verarminghe der anderen. Óf verlustight der ghesteenten glantse den óóghen? Dóch is in deze klaarheid iet byzonders, dat komt den ghesteenten toe, niet den menschen: welcker gróótachting vanden ghesteenten my krachtelyck verwondert. Want wat magh dóch met recht schóóns wezen voor de levende ende redelycke mensch, inden dingen die der zielen beweghing, ende der leden t'samenvoeghinghe ontberen? Welcke dingen, alhoe wel zy als wercken des scheppers ende door haren onderscheid iet wat van d'alderminste schóónheid deelachtigh zyn: zó zyn zy nochtans ghestelt beneden
| |
| |
uwe hóóghwaardicheid, ende en zyn uwer verwonderinghe gheenssins waardigh. Óf vermaackt u der ackeren schóónheid? Waarom niet? Want het is een schóón deel des alder schóónsten werx. Zó nemen wy bywylen ghenuecht inde ghedaante vande stille Zee: zó verwonderen wy ons vanden Hemel, vande Sterren, vande Mane ende vande Zonne, ghaan eenighe dezer dingen dy iet wat aan? Derfstu dy van eenigher zulcker glantse beroemen? Óf werdstu onderscheyden met die vróóghtydighe bloemen? Óf komen uyt dyne vruchtbaarheid vóórt die zomerlycke vruchten? Wat laatstu dy verrucken van ydele vruechde? wat omhelstu d'uyterlycke ghoeden als óf die dyn waren? Nemmermeer en zal t'gheluck dy eyghen maken, t'gheen der dingen nature vreemd van dy heeft ghemaackt. De vruchten der aarden behóren ontwyfelyck tótter dieren voedsele. Maar zó du wilste dyne behoefticheid vernoeghen, met t'gheen dat ghenoegh is voor de nature, en ist niet nódigh dat du begheerste des ghelux overvloedicheid. Want de natuur is met d'alder minste dingen te vreden. Maar zó du desselvens verzaadheid nóch met overvloedighe dingen wilt terghen: zó zal t'ghene du boven nóódturft innepropste, dy onlustigh óf quetzelyck werden. Maar waandyt dan óóck schóón te zyn, dattu blinckest met verscheiden ghewaden: zó zal ick my (zó daar een bevallyck aanschouwen inne is) verwonde- | |
| |
ren vanden aart des stófs, óf van des kleermakers konst. Óf maackt dy zaligh den langhen staert der knapen? Die zelve, zózy van quade zeden zyn, strecken den huyze een schadelycke last, die vyantlyck is haren Here zelf: maar zyn zy vroom, hoe zal een anders vroomheid onder dyne Ryckdommen gherekent moghen worden? Uyt al t'welck klaarlyck werd betóónt dat dezer dingen gheene, die du rekenste dyne ghoederen te wezen, dyn ghoeden zyn. Zó dan inde zelve gheen begheerlycke schóónheid en is, waarom bedroeft dy t'verlies, óf verblyt dy het behouden der zelver? Zyn zy schóón uyter naturen, wat ghaat dy dat aan? want deze dingen van zelfs al behaaghlyck zouden gheweest hebben, óf zy schóón afghescheyden waren gheweest van dyne ryckdommen. Nóchte zy en zyn niet schóón om deswillen, dat zy ghekomen zyn onder dyne ryckdommen: maar om dat zy schóón schenen, hebstu die dyne ryckdommen willen tóe eyghenen. Maar waar toe begheerstu zódanighen ghedruysch des ghelucx? om dat ghy (meyne ick) met d'overvloed het ghebreck hebste willen verdryven. Maar dit valt dy recht anders; want tót de bescherminghe vande verscheydenheid des kostelicken huysraads behoeftmen vele hulps: ende dit is waarachtigh, dat zy zeer veele behoeven, die veele bezitten: daar teghen zy alderminst behoeven, die huere overvloedicheid rekenen na der naturen behoefticheid, ende niet na
| |
| |
den overvloedt van eerzuchticheid. Isser dan alzó ghantselick gheen eyghen ófte ingheboren ghoed altóós in u luyden, dat ghy in uyterlicke ende afghescheydene dingen uwe ghoeden ghaat zoecken? Is dan der dingen staat zulx verkeert dat het redelick, te recht gódlick, dier, zich zelfs niet anders schóón te wezen en dunckt, dan door de bezitting van ziellóze huysraad? Andere dingen vernoeghen zich met het huere: maar ghy luyden; na den ghemoede Góde ghelyck zynde, haalt de vercieringhen uwer edeler naturen vande aldersnóódsten dingen: zonder te verstaan wat gróter oneere ghy uwen schepper aandoet. Hy heeft het menschelycke gheslacht willen stellen boven alle aartsche dingen: maar ghy verwerpt uwe waardicheid onder d'alder snóódste. Want ist zó, dat een ieghelyck ghoed beter is, dan de gheene dient toekomt: zó onderwerpt ghy u zelve, na uwe rekening, d'alder onwaartste dingen, nadien ghy de zelve uwe ghoeden óórdeelt te wezen: ende dat niet t'onrecht. Want de aart der menschelycker naturen is zódanigh, dat zy dan alleen d'andere dingen te boven ghaat, als zy haar zelve kent: ende wederomme onder allen dieren wert vernedert, als zy aflaat haar zelf te kennen. Want zich zelf niet te kennen, is in d'ander dieren een nature, maar inden menschen een ghebreck. Hoe wyt blyckt hier uwe doling, die daar waant met vreemde pronckeryen ghepronckt te moghen worden?
| |
| |
ghemerckt dit niet en magh gheschieden. Want zó daar iet schóóns is inden byghevoeghde óf angheklampte dingen, zó worden die gheprezen: maar t'gheen dat daar mede bedeckt ófte bekleedt is, blijft des niet te min in zyne onwaardicheid. Voorwaarick ontkenne dat ghoed te zyn, t'welck zynen hebber beschadight. Liegh ick dat? Gheenssins zuldy zeggen. Nu hebben die Ryckdommen dickmaal hueren bezitters beschadight. Want d'alderquaadste des te meer met kracht eens anders ghoed begheert, ende waant zich zelf alleen d'alderwaardighste omme te hebben alle ghoud ófte ghesteenten die erghens zyn. Daaromme du, die nu anxtelyck bevreest bist voor zulck een spietse ófte zwaard, zoudtste óóck onder den móórders zinghen: zó du als een wandelaar naackt quaamste opten wegh dezes levens. O heerlycke zalicheid der sterflycker menschen Ryckdommen: die verkreghen zynde de veylicheid doet verliezen.
| |
v. Rym.
Wel zaligh waren d'eerste tyden
Vernoeght met ackers kleyn en trou.
Gheen wellust mocht iemandt verblyden,
Welx onmaat altyd eyndt met rou.
T'spade honghers wroeten,
Placht zeer licht te boeten,
| |
| |
Gheen verw' en smette doe die vellen.
Het grazigh groen was t'bed bereydt:
De beeck verdreef het dorstigh quellen:
De brede Lind ghaf schadu breyd.
Want zy nóch niet zeylden
Gheen uytheemsche ghasten
Trompetten wreed doe zweghen stille,
Men wist óóck van gheen bitter haat.
Om bloed te storten was gheen wille,
Waar toe zou tóórn door wrede raad
Maar heter dan die vlammen vierigh
Van Aetna die hem zelf verbrand,
Ontsteeckt de brand om hebben ghierigh.
Helas wie wast die t'goud eerst vand,
Óórzaak van t'vólx weenen?
| |
| |
| |
vj. Prose.
Maar wat zal ick zeggen vande hóócheid ende moghentheid, die ghy, niet wetende wat ware hóócheid ende moghentheid is, verheft tót inden Hemel toe? De welcke wanneer zy den alderquaadsten menschen ghebueren, wat brand des vlammighen berghs Aetna, óf wat overwater heeft óyt zó gróten verderven ghewrócht? Voorwaar het Burghermeester ampt (zó ick dy wel acht te ghedencken) het welck t'beghinzel vande vryheid was, begheerden uwe voorvaderen af te stellen, om der Burghermeesteren hovaardicheids willen: die daar te vooren om de zelve hovaardije willen de Koninglycke name wech ghenomen hadden. Maar wanneer bywylen, dat zelden ghebuert, den vromen die eere werd toegheleyt: wat is daar dóch anders behaaghlyx inne, dan der ghebruyckers oprechticheid. Alzó ghebueret, dat niet de dueghden door de hóghe staten, maar de hóghe staten door de dueghden gheeert worden. Maar welck is die uwe begheerlycke ende doorluchtighe moghentheid? En aanmerckt ghy dan niet, O aartsche dieren, over wie ghy schynt te ghebieden? Zaaghdy onder den muyzen eenen zie zich aanname het recht ende de macht over d'anderen: hoe zeer zoudy dat belachen? Wat maghmen
| |
| |
dóch (ziedy opt lichaam) zwackers vinden dan de menschen, den welcken dickwils óóck maar een bete der vlieghen óf eenigher dierkens heymelyck innekruypende dódet? Maar hoe zoude iemand over iemanden eenigh recht, ten waar dan over t'lichaam ende t'gheen onder t'lichaam is, (ick meyn het avontuur) moghen hantteren? Zulstu immermeer iet over t'vrije ghemoed moghen ghebieden? Zulstu t'herte met vaste reden in zich zelf over eenstemmende, vanden staat zyns eyghen rusts moghen beweghen? Als eertyds een tyran eenen vrijen man door pynen waande te dwinghen tót meldinghe zynre bondghenóten vande t'zamenzweringhe teghen hen gheschiedt: beet hy zelf zyn tong af ende spoogh die int aanghezicht des woedende tyrans. Ende alzó heeft die wyze man de pynighing, die de tyran hielt voor het stóf des wreedheids, verandert int stóffe der dueghden. Maar wat ist dóch dat iemand eenen anderen magh aandoen, dat hy óóck zelf niet van een ander magh lyden? Wy verstaan, dat Busiris die ghewoon was zyn ghasten te dóden, óóck van Hercule zynen ghast ghedóódt is gheweest. Regulus hadde vele Carthaginenzers ghevanghen ende in banden ghestelt: maar terstond daar na heeft hy óóck zyn handen moeten steken inden ketens der verwinners. Meyndy dan óóck in eenigh menschen macht te zyn, omme te maken, dat, t'gheen hy vermagh over anderen, een ander óóck niet over
| |
| |
hem zoude vermoghen? Boven dat, en zouden die hóghe ampteren ende de moghentheid nemmermeer den quaden te buerte vallen, indien daar inne ware eenighe natuurlicke ófte eyghen ghoedheid. Want strydighe dingen en pleghen zich niet te verzellen. Het is teghen de natuur dat strydighe dingen t'samen ghevoeght worden. Daaromme nadien het buyten twyfel is, dat óóck d'alder quaadste luyden veeltyds de ampteren bedienen: zó blyckt óóck dat die dingen niet ghoed en zyn uyter naturen, die daar ghedóghen het aankleven vande alderquaadste. T'welck men óóck magh vermoeden vande waardighste alder ghaven der avontuuren: die dóch den alderbóósten aldervruchtbaarlixt te deele worden. In welcke dingen óóck dit, zó ick meyne, staat te aanmercken: dat niemand en twyfelt den gheenen sterck te wezen, inden welcken hy sterckheid heeft ghezien: ende die snelheid in zich heeft, het is kenlyck dat hy snel is. Zó maackt óóck de Musyck Musicienen, de Medecyne Medecynen, ende de Rederyck Rederyckers. Want elck dings aart óf nature doet het gheene dat zyn eyghenschappe is, ende en werdt gheenssins ghemenghelt mette werckingen van strydighe zaken: maar het verdryft veel eer t'gheen haar zoude moghen teghen zyn. Nu en moghen de ryckdommen de onverzadelycke ghiericheid niet blusschen. Zó en maackt óóck de moghentheid den gheenen zyns zelfs niet
| |
| |
machtich, den welcken de zondelycke lusten met onbrekelycke ketenen houden ghebonden: ende de hóóghwaardicheids ampteren den bózen ghegheven zynde, en maacktse niet alleen niet eerwaardigh, maar openbaart veel meer haar onwaardicheid. Waar door komt dit? Want u luyden ist een vrueghde den dingen anders dan zy zyn met valsche namen te noemen: die lichtelyck berispt worden uyten ghevolghe der dingen zelven: ende alzó en maghmen niet met rechte nóch dit ryckdommen, nóch dat moghentheid, óf zulx waardicheid noemen. Het zelve is eyndelyck óóck te besluyten vant gheheele avontuur: alzóót openbaar is, dat daar inne niet en is dat begheerens waardigh is, óóck niet dat ingheboren ghoedheid is: als die zich niet altyd en voeght byden ghoeden, ende óóck den gheenen daar by zy is ghevoeght, niet ghoed en maackt.
| |
vj. Rym.
Ons is bekent wat gróót verderf hy wróchte,
Diens bóze lust de stadt in vlammen brochte,
Den Raad versloegh, zyn broeders hert doorboorde,
Zyn moeder oudt uyt felheid helsch vermoorde,
En zagh de plaats, daar in hy had gheleghen,
Al zonder traan van t'gódlóós óógh te veghen.
Dees Nero was een Heer van vele vólcken
Die Zon beschynt, door Óóst en Wester wólcken,
Door Nóórd, door Zuyd, nóch mocht die gróte machte
| |
| |
Verbetren niet des wreden mans ghedachte.
O zwaar verdriet, alst zwaard komt inde handen
Van dolheid fel, tót móórd van ghantse landen.
| |
vij. Prose.
Doe zeyd' ick, Ghy weet dat gheen ding minder, dan d'eerzucht der sterflicke dingen heerschappie over my heeft ghehad: maar dat ick gheleghentheid ghewenscht hebbe tót handelinghe der dingen, op dat de dueghde niet onvruchtbaarlyck en zoude verouden. Zy sprack: Dat ist alleen dat den herten, van naturen edel maat nóch tót het eynde des werx vander dueghden volmaacktheid niet ghekomen zynde, magh aanlócken: te weten, de begheerte der eeren; ende betrachting eens naams der alder beste verdiensten aant ghemeen beste: de welcke hoe kleyn ende ydel van ghewicht zy is, zuldy aldus aanmercken. Al den ring der aarden is (na de bewyzinghen die du daar af vanden Astronomienen hebst vernomen) teghen de wyde des Hemels te rekenen als een stipken óf punt: Dat is, dat zy gheen plaatze altóós gheacht magh worden te hebben, alsmen die wil houden teghen des Hemels gróótheid. Nu is van dit zó kleyn deel des werelds nauwelyk het vierde deel, dat ons bekend is, van levende schepselen bewóónt, zó du gheleert hebste uyten betóóne van Ptolomaeo. Trextu nu af van dit vierde deel in dyne ghedachte, t'ghene dat de zeen ende poelen bedecken, ende
| |
| |
dat die dorre woeste plaatsen daar inne hebben: zó zal daar nauwelyx een zeer enge vlackheid tót bewoninge der menschen overblyven. Denckt ghy dan binnen dat alderkleynste stipken óf puntken, met een ander stip omringt ende besloten zynde dyn gheruchte ende name uyt te spreden? Maar wat magh de roem, binnen zó enge ende kleyne palen benaut zynde, dóch gróóts ende heerlix in zich hebben? Hier voeght by, dat nóch dit zelve beheynsele van zó smalen woninghe bewoont werd van veelreleije vólcken, in tale, in zeden ende in alle wyze van leven verscheyden zynde: tótten welcken zó door die onweeghzaemheid, als door der spraken verscheydenheid, óóck de zeltsaemheid van onderhandelinghe, zich niet en magh uytstrecken t'gheruchte, niet alleen van byzundere menschen, maar óóck niet van Steden. Immers ten tyden Marci Tullij, (zó hy erghens verklaart) en was nóch over den bergh Caucasium niet ghekomen t'gherucht vant Roomsche vólck, t'welck nu al was volwassen, ende óóck ontzichlyck voor de Parthen en d'ander volcken dier plaatzen. Ziedy nu niet hoe eng ende hoe in eenghedruckt den roem is, die du arbeydste wyt uyt te strecken ende te verbreden? Óf zoude wel de roem van een Romeyn moghen komen, daar der Romeynen name niet en heeft konnen gheraken? Watte? Óf de zeeden ende Wetten der verscheyden vólcken onderlinghen oock zó ver- | |
| |
scheyden waren, dat het gheene by den eenen prys, by den anderen strafwaardigh gheacht werde? Daar doort óóck ghevalt, dat het den gheenen die zich verlustight inde verbreding zyns namens, gheenssins nut zoude zyn dat zynen name onder veele vólcken verbreedt worde. Daaromme zal ieghelyck met zyns roems verbredinge onder den zynen vernoeghen: ende zal mitsdien de doorluchtighe onsterflickheid zyns namens inghedronghen worden binnen de palen van eenreley vólck. Maar hoe veel doorluchtighe mannen huerder tyden heeft de verghetenheid uyt ghebreck van schryvers versleten? Des niet te min, wat baten dóch de schriften, die nóch zelve met huere schryvers werden verdruckt vande langdurighe ende duystere oudheid? ghy luyden waant u een onsterflickheid vóórt te teelen, als ghy bedenckt het gheruchte des toekomenden tyds. Maar zó ghy aanmerckt d'oneindlicke gheduricheden des eewicheids: wat zuldy hebben om in de langduricheid dyns namens te verblyden? Want zó ghy t'gheduren eens óghenblix rekent jeghen thien duyzent jaren: het zal daarinne nóch eenigh deel (hoe wel t'alderminste) hebben, ghemerckt haar beyder gheduricheid eynde neemt. Maar dit zelve ghetal van jaren, ende dat nóch menichvuldelyck vermeerdert zynde, en magh by de oneyndlycke gheduricheid gheenssins in ghelyckenisse komen. Daar valt wel eenighe ghe- | |
| |
lyckenisse teghen onderlinghe eyndlycke dingen: maar tusschen eyndlyck ende oneyndlyck en magh gheen rekening altóós wezen. Daar uyt komet, dat het gheruchte eenigher tyd, hoe lang die óóck is, niet kleyn: maar gantselyck niet altóós zal schynen te wezen, als zy int bedencken komt teghen de onophoudelycke eeuwicheid. Maar ghy luyden en kont niet weldoen, dan ter liefden van s'volx gheklap ende ydele gheruchten: ende verlatende de voortreffelyckheid des dueghds ende der conscientien, zoeckt ghy belóning uyt ander luyder wóórden. Hóórt nu hoe lustigh eender eenen anderen óm de lichtvaardicheid van zódanighe verwaantheid heeft bespót. Want als eender met schandwóórden anghetast hadde een man, die zich zelf den name eens Philosoophs, niet tót ouffening van ware dueghde, maar tót eenen hovaardighen roem, t'onrecht hadde aanghenomen, zó voeghde hy daar by, dat hy nu zoude weten of hy óóck een Philosooph ware, te weten daar by, indien hy die schandwóórden zoetelyck ende gheduldelyck konde draghen. D'ander nam 'tghedult een luttel aan, maar de schoffiericheid ghehóórt hebbende, is hy uytghevaren, zeggende: Ziedy nu wel dat ick een Philosooph ben? Doe sprack d'ander wel bitselyck: Ick zoudet gheweten hebben, had ghy ghezweghen. Maar wat ist dóch dat den voorneemsten mannen (van deze spreke ick) die door dueghde roem zoecken. Wat ist dóch, zegge ick,
| |
| |
dat henluyden het roem-gheruchte aanghaat, als de laatste dóód het lichaam heeft vernielt? Want ghenomen nóch al (t'welck onze redenen te ghelóven verbieden) dat de gheheele mensche sterft, zó en is die roem niet met allen: ghemerkt dan de ghene, dien zy ghezeyt werd toe te behoren, zelf ghants niet meer en is. Maar ist dan óóck dat het ghemoed met een ghoede conscientie, uyt d'aartsche kercker verlost zynde, vry opvaart ten Hemelwaard: zalt niet allen aartschen handel verachten, alst nu den Hemel ghenietende, zich verblyt van d'aartsche dingen ontslaghen te zyn?
| |
vij. Rym.
Wie d'eere acht met zinnen ghants onwys
Zyn hóóghste ghoed, en zoeckt der luyden prys:
Aanschou de lucht met zyne ruymten wyd,
Óóck t'aartryck eng, dat nóch tót gheenre tyd,
Vervullen magh de roem der menschen namen:
Hy zich haast zyns namens dwaasheid schamen.
Wat póóghdy dóch vergheefs, O zótte mensch,
Van t'sterflyck iuck u hals door ydel wensch
Te heffen hóógh, want óf ghy waart bekant
By t'vólck in taal van elck byzonder land.
De dóód veracht de faam van arm en rycke,
Maackt hóógh en neer, int laatst in als ghelycke.
Waar vintmen nu Fabrici trou ghebeent,
Óf Brutus vroom, óf Cato streng versteent,
Een kleyn ghedacht zeyd nóch wat van haar faam.
| |
| |
Den dóden baat gheen roep van d'ydel naam,
Voor henluy is de roem nu al verloren,
Wat helpt hem prys, die t'prysen niet magh horen?
Heel onbekent zyn zy nu al tot aard
Zy wetens niet, al zynze wat vermaart,
Wie dan verwaand hier lang te leven hoopt
Doort vólx gherucht, dat snel als wind verloopt,
Die vrees te recht, komt hy alzó te sterven,
Door eerzucht blind den tweeden dóód te erven.
| |
viij. Prose.
Maar op dattu niet en meynste dat ick een onverzoenlyck óórlogh voere teghen t'avontuur: Zó ist nóchtans bywylen dat zy (hoe wel bedrieghlyck) den menschen ghoede dienste doet: te weten dan, als zy haar zelve opent, haar voorhóófd ontdeckt, ende haar zeden belyet. Nóch en verstady moghelyck niet wat ick wil zeggen. T'es wonder wat ick begheere te zeggen: Daarom zal ick myn ghevoelen qualyck met wóórden konnen ontfouwen: Want ick houde dat den menschen nutter is quaad dan ghoed avontuur. Want het ghoede door een schyn van zalicheid smeeckelyck wezende, lieght altyd: maar t'quade is altyd warachtigh, als het door verandering zich zelve onstadigh betoont. Het eerste bedrieght, t'ander leert: dat door een schyn der valsche ghoeden bind het de herten de zelve ghenietende: maar dit ontbind de herten door kennisse des bróósschen zalicheids. Alzó zietmen
| |
| |
de ghoede fortuyn opgheblazen, breed ende altyd haars zelves onkondigh: maar de quade kleyn, inghetoghen ende voorzichtigh door verzóchtheid haars teghenheids. Entlyck het voorspoedighe avontuur treckt den verdoolden door smekingen af vant ware ghoed: het teghenspoedighe ghemeenlyck wederom ludende tótte ware ghoeden, trecktse metten krommen halze derwerts. Óf acht ghy dat onder den minsten dingen, dat dit strenge, dit schrickelycke avontuur dy ontdeckt heeft de herten dynre ghetrouwe vrunden? Dit heeft in zyn afscheyden, onderscheyden het aanzicht vande zekere ende vande twyfelycke ghezellen. De hare heeft de fortuyn met haar ghenomen, ende de dyne heeftse ghelaten. Als du nóch onghequetst ende gheluckich scheenste in dynen óghen, hoe dier zoudy zulx wel ghekócht hebben? Zó hout nu op die verloren ryckdommen te zoecken, want d'alderdierbaarste aart der ryckdommen, te weten vrunden, hebstu ghevonden.
| |
viij. Rym.
Dat stadelyck de wereld wandert
By buert' eendrachtelyck verandert,
Dat zaken strydigh onderhouwen
Ghedurichlyck t'verbond met trouwen,
Werckt liefds eendracht int alghemeen,
Die maackt van veele dingen een.
Dat Phebus met zyn ghouden waghen
| |
| |
Ons brengt des dagheraads behaghen:
En dat zyn zuster heerscht by nachte,
Daar d'avondster houd die voorwachte,
Is t'werck der liefden eendracht ghoed
Die dagh en nacht maat houwen doet.
Dat elck de vloed zeer onbestierigh
Der Zee, zó woest zó wild zó ghierigh
Dus in zyn stranden ziet betemmen
Dat hy daar over niet magh zwemmen,
Komt al door eendracht vande liefd
Diet al met haren maat gherieft.
Want zy bestiert het aartryck wichtigh
De woeste Zee, de lucht doorzichtigh.
Liet zy haar eens dit tóóm ontspringen,
Al wat zich nu mint onderlingen,
Dat laagh terstond ghants overhóóp
In twist verwert, elck liep zyn lóóp.
Dan zouden zy door t'stryden mistigh
Na s'werlds vernielen póghen twistigh:
Maar nu bestiertse liefd eendrachtigh.
Dees bind óóck met verbonden krachtigh
Veel vólx, en t'heyligh houwelyck
In vrede vast en trouwelyck.
Die liefd weet óóck haar Wet te stellen,
Den vrunden waard, en trou ghezellen.
Hoe zaligh waardy alle menschen
Indien u herten hier na wenschen
Bestieren mocht der liefden dou,
Die d'Hemel stiert met eendracht trou.
|
|
Auteursrecht onbekend