Vande predestinatie, verkiesinghe en de verwerpinghe Godes

[fol CClxxxijv]

Tafel

A

Aenmercken

MOetmen (van Gods raedt) d'oorsake die ons voor oogen staet, bij,

84

Aennemen

Eer men verstaet is sotheyt	j.81
En moghen gheen suyghelinghen Christum	vj.120
En magh niemant Christum sonder hem te kennen.	vi.120
En magh God niet den ghenen daer in hy niet goets en vint.	v.98

Aenwenst

En wort niet sonder dickmael te doen een selve werck.

ij.28

Achab

Zijn verleydingh was zijnre Sonden straf,

x.87

Adam

Is van Gode geschapen niet om zijn selfs wille, als zijns niet behoevende,	j 84.a.c.
Tot wat eynde gheschapen. Uerklaringe der oude ende nieuwe leeraren.	xi.24
Maer om yemant te hebben daer aen God zijne gaven soude besteden.	j.84.b
Om hem zyne eeuwighe goederen gemeen te maken.	i.84,d
Om hem te doen wesen,	i.84.d.
Tot een Beelde Godes, niet ten verderven.	iij.66, l, xi.67
Ten leven.	v.136
Niet ten verdoemenisse,	xi, 44
Sijne gaven,	ij.63, e
Vry en machtigh om staende te blyven, oock om te moghen vallen,	v.11, 12, iij.66.a, ix, 9, 56, l.xi, 41.
Hadde moghen de Predestinatie, soomen die nu leert, onseker maken,	v, 10, xi.100, vi.220.e
Mocht Godes haet op al zijn afkomst, ende daerom oock op Esau (na men nu leert) voorkomen hebben,	v, 30
Adam, etende vande verboden vruchte, dede buyten, maer niet teghen Gods wille,	vi.224
Was sondich noch deughdelyc voor zyn val, maer oprecht ende onnosel,	ij.68, 72 86
Of wy alle i[n] Adam ghestaen ende ghevallen hebben,	ij, 92.a
Adam heeft sulcken beelde Godes alsmen hem opdicht noyt gehadt:	ij.92.f.
Of Adam zyne gaven voor ons allen oock heeft verlooren,	ij:66, v, 18

Adams

Urye willekeure en hing niet aen Godes Predestinatie.	v, 12
Urye willekeure bestont int niet willen Godes,	vj.224
Aen Adams doen hing Godes straffen of weldoen	v.12

Adam

Is na der Gereformeerden leere van Gode gheschapen oprecht ende onnosel, maer dat nochtans om te verderven	j.84, f, v.12
Tot d'eeuwighe verderfnisse niet all[e] zyne nakomelinghen.	j.84.g
Op conditie dat hy de gantse werelt soude verderven,	v.17
Mocht niet goet blyven	iij, 51
Moeste verkiesen 'tgheen God wilde dat hy verkiesen soude	iiij.7
Mocht niet anders willen.	xi, 105, 234,
Soude ghevallen zijn door Godes Predestinatie	v.12
Moeste nootlijck vallen.	ix.29, xi.103.105.107
Doort decreet vande Godlijcke voorsienigheyt.	Stur.107.
Was aen zijnen val onschuldigh.	xi.240
Heeft niet gesondigt.	xj.100.102
Was van Gode niet goedt gheschapen,	xj.234, xiij.1.A
Heeft niet moghen sondighen.	ix.38
Dat Adam al eyghen was voor zynen val.	xi.102
Uan Adams val was God self de oorsaecke.	xj.206.220.

Al

Groot misbruyck vat dit kleyn wooreken.	ix.38.0
Alwetende vooroogentheyt Godes beschrijvinghe.	iij.8
Almogentheyt Godes. Siet Godt.

Allegorie

Misbruyctmen tot bewys van een grontleere.

ij.30.c

Argh

Arger en wort niemant door een wysens doen,

ix.18.b

Augustinus.

Is alleen de ghetrouste uytleggher des Outheydt inde leere, na Calvini oordeel,	v.69.
Is by hem ende Besa hoogh gheacht, ende dicmael verhaelt	vij.164 ende b.
Leert dat Paulus onder de namen Iacobs ende Esaus van volckeren spreect,	v.70
Leert dat God int verkiesen ende verwerpen, siet opter menschen doen ende hoedanigheyt.	v.72
Is meest teghen."tverharden dat niet verschuldet en is,	vij.162

B.

Bermhertigheyt

Siet God.

Baet

Eyghen baet te soecken met een anders schade en is eerlijck noch rech iij.114

[fol CClxxxiijr]

Bedriegen.

God self bedrieght na de leere Calvini.

x.11.14

Beelde Gods

Wat dat sy met Calvyn, te weten saligh te wesen,

xj.33.18.idem.ij.63.d.

Bekeeren.

Sich tot Gode, is een menschelijck werck, [n]odigh ter saligheyt.

iiij.68

Beron

Is nerghen sonder heur vruchten.	viij.70.b.
Die zijn heyligheyt ende suyverheydt int gantse leven.	viij.74

Bestieren.

Is Godes, het voornemen is des menschen werck,

x.140

Besmet

Sijn der Heylighen heylighste wercken.

viij.77

Besa

Wederspreeckt sich self.	ix.54.56.xi.210 iij.66, xj.264.j.30.g.h.
Schrijft dat heur gheloovighen noch by wijlen willens ende wetens sondighen.	viij.123
Leert sonder schrift uyt zijn vernuft.	iij.53
Libertijnsche vryheyt,	viij.124.
Is den Libertynen eenighsins ghelijck,	ix.118.128
Is een Stoicien, makende vande menschen steenen, stocken, of blocken sonder wille.	ix.128
Uerdraeyt argelistelijck zijn wo[o]rt.	xi.212
Stelt ongheschicktelijc ongeschicktheyden voor,	iij, 53
Stelt een valsche reghel om Godes raedtslagh te weten,	iij.53.54
Bouwet een valsch fundament der saligheyt, dat Christus niet en is.	iij.54
Besluyt qualyck,	iij.64.xi.256
Misbruyckt de H. Schrift lelijck,	ix.38, m, xj.266.j.30.h
Lastert Gode schandelijck,	ix.117, iij, 66 db.efi.
Dicht Gode een schandelijcke eere op,	iii.66, c.
Rouwet veel dings gheschreven te hebben.	vij.24.e

Bidden

Is een menschelijck werck ter saligheydt nodigh.

iiij.80

Boeck

Des levens wat.

viij.149

Calvyn

Roemt sich hoogh.	j.18.
Uerandert ende versift zyn Institutie.	vij.24.d.
Misbruyckt de Heylighe Schrift,	j.34.x.14, 18.130.a.26.142.150.178.180, 76.vij.10.c.12, x.27, 60, 76.
Uertaelt de Heylighe Schrift tot styving van zijn opinie,	iiij.101
Is strijdigh teghen hem self.	v.138.64 vj, 42, 46, 49, xj.70, 74, x.38, 110.ix.38.a.b.c.xi.118.a.x.72.140, vij.10.c.24.c.32.a.
Teghen Besam.	ix.38.104.127.128
Teghen Martyr	vij.150.
Doet self dat hy anderen verbiet.	vj.86.vij.24.c.ix.58
Belijft waerheyt op gheding, soo men zijn goetduncken daer by wil setten,	vij.21.28
Schrijft onwaerheyt	x.127
Wijckt af vande openbaere waerheyt, ende soeckt na een verborghene.	vij.24.c
Wil anderen leeren 'tgheen hem God noch niet en heeft gheleert.	vij.24.c
Spreeckt teghen de gheopenbaerde rechtvaerdigheyt ende wille Gods, ende soeckt na een verborghene die niet ondersoeckelijck is.	vij.28.ix.58.
Lastert God,	vj.166, 167, b.vij.36.74.82.50.136.138.142.150.x.132, 136, 138, etc.j.34.
Uerontrout zijn woorden.	ix.6.
Schelt zyn eyghen werck inde Libertynen.	ix.44.46.119.xi.52.
Onderwerpt de H. Schrift onder zijne opinie.	ix.44
Handelt argelistelijck.	xj.66.74
Maeckt Gode alder dinghen die geschieden oorsake.	viij.173.144
Maeckt Godes Predestinatie oorsake der zo[n]den,	iij.4x
Beticht Besam door den Libertynen dat hy God oorsake van 'tquade maeckt.	ix.108
Calvijnsche Predestinatoors argher dan Libertijnen of Manicheen.	xi.106.e
Uerantwoort Godes rechtvaerdigheydt qualyck.	vij.69.
Geeft onwysen raet.	vij.137
Maeckt in zijn gheloovers genegentheydt om Gode te haten.	vij.142.a, 150
Uerlatende de geopenbaerde wille Godes, soeckt na een verborghene.	vij.142.a.
Leert dat daer uyt moet volghen dat hier niemant is herbooren.	viij.104
Dat niemant saligh magh worden.	viij.104.b
Duydet de Heylighe Schrift, plat teghen de Heylighe Schrift self.	x.32.72.110, vij.14.a.b.c.d.
Oock teghen zijn eyghen duyding.	vij.1.a.b.8, a.vij.14.8.b.c.d.
Uersiert een valsche questie latende de rechte ongheroert.	x.52
Schrijft van een selve sake dat hy die weet ende datse hem ooc[c: omgekeerd] verborgen is,	xi.118.etc.
Pooght Gode te beschuldighen int ghene daer Iob Gode om pryst.	x.86
Besluyt qualyck.	x.130.a.
Bewyst qualyck.	xj.156

Catechismus.

Leert openbare onwaerheyt.	iiij.104.e
Leert wel dat wy al genegen zijn om God te haten, soo Calvyn ende Bese leere waer ware,	j.84.f, xiij.cap.ij.h.8.

[fol cclxxxiijv]

Christus

Des Uaders wijsheyt	xi.272
Christi name wat.	vj.130
Christus en is gheen historie, maer een eeuwigh wesen.	vj.131
Was al voor dat zijn Historie worde.	vj.132
Of Christi ghebeente van naturen brekelijck zijnde hadden moghen ghebroken worden.	xi, 259
Sonder de Historie Christi, maer niet sonder Christum self te hebben zijn d'oudtvaderen saligh gheworden.	vi.134
Christum maghmen selve hebben, sonder zijn Historie te hebben, van ghelycken de Historie sonder Christum.	vi.138
Der Gereformeerden leere maeckt van Christo een halve salighmaecker, maer van Adam een volmaeckt verderver vande menschelijcke natuere.	ij.92.e.xiij.ij, h.
Sy leeren dat Christus hier niemant heel levendigh en maeckt	ij.92.f
Christi wonden en hebben sulcker waengelooviger wonden niet ghenesen.	viij.130

Contingens

Is, dat wel magh ende oock niet magh geschieden	xj.260
Bestaet in Godes onwille, of niet willen, te weten daer in Godes wille rust.	xj.263

Kontrarien

Of strijdigheyden der Ghereformeerden. Siet achter in een eyghen tafele. Gesp.xiij.cap.iiij.

Cranckheydt

Des vleeschs maeckt den Ghereformeerden hier der boden Christi onderhoudinge onmogelijck

viij.145

Doen

Wat.	ix.38.a.
Die onwilligh wat doet (te weten dat hy van selfs sonder dwang niet en soude doen) die doet self oock wat.	v.100.b
Of yemant 'tgeen hy om wat anders willen doet, niet en doet.	j.39
Godt self en doet niet al datter gheschiedt,	x.66.d
Of de mensch yet doet tot het ontfangen der gaven Gods.	ij.14.a.
Al ons doen sonder Gode is vergheefs,	iij.34 b.
Sonder ons doen van Christum volhardigh na te volghen, werdt niemandt saligh,	iij.34.c
Godes ende der menschen doen moeten tsamen komen.	iij.34.c
Niet en salight het weten van 'tgoede alleen, maer het weten ende doen te samen,	iiij.132

Doodt

Is ghekomen over alle menschen om dat sy alle ghesondight hebben.	iij.63.b.
Doodt zyn de sonde of de gherechtigheydt, of des lyfs leven, wat.	iiij.62
Gants doodt is alle sondaer niet na de ziele.	iiij.62
Eenighe zyn by Gode van Moeders buyck ter doodt overghegheven.	v.125

Doode

Magh hooren, ontwaken, opstaen, hongheren ende ghelooven.S.	iiij.62.b
Een doode magh sigh self niet dooden,	ij.92.c.
Te dooden onse aertsche leden wert ons bevolen,	iiij.62.c

Doling

Of God self schickt ter doling, den hy beveelt recht te gaen.	vj.151
Der Manicheen met der Gereformeerden vergleken,	iij.42

Draghen.

Sal elck zyn eyghen last.S.	ij.38
En sal de sone niet zyns Vaders midsaedt S.	ij.38

Dwang

Wt dwang wat doen, wat.	v.100.b.
Wat dwang is.	xj.137, 144

Dwangkeur.

Wat.

xi.144

Deughde

Noch sonde en gheschieden in gheen mensche sonder zynen wille.	viij)224
Erftmen niet vande Ouders.S.	ij.63
Deught werckt daer sy is, nootlyck haer eyghen werck.	ij.77.

Eere

Noch schande en magh hy begaen die self niet en verkiest noch wil.	iiij.18
Of God zyn eere soeckt in schande, schade, ende verdriet zynre schepselen.	iij.114
Waer inne, ende waer inne niet, God eere behaelt.S.	j.88
Niet int verderven.	j.88.a.
Maer int ghenesen.	j.88.b.
Int helpen.	j.88.c.
Int verlossen.	j.88.d.
Soeckt G[o]dt niet in yemandts verderven,	j.52.etc.vij.86
Godt begaet eere int helpen, genesen, etc.S.	vij.86
Na der Ghereformeerden leere soeckt Godt zijn eere in onrecht doen.	vij.28
Int verderven zij[n]re goede Schepselen,	xi.117
Schandelyck.	xi.112

Eere

En magh gheen onschuldighe Gode, om dat hy van hem niet enwordt ghestraft.	iij.136
Wie waent dat God hem onschuldich straft, en magh Gods rechtvaerdigheydt niet eeren.	iij.136

[fol cclxxxivr]

Erfzonde.

Die name vintmen niet in de Heylighe Schrift.	ij.92.d
Is nieu.	ij.92.d
Tusschen der Catholijcken ende Ghereformeerde Erf-zonde is groodt onderscheyt	ij.22.
Moet (so de Gereformeerde leeren) tot zijnre tijdt nootlijck de sonde dadelyc voortbrenghen.	ij.23
Wat zijn kracht is.	ij.28
Men leertse teghen waerheyt.	xi.92
Sy moetense Godes verholen oordeelen toeschryven by ghebreke vand[e] gheopenbaerde.	xi.93
Dat d'erfzonde niet door de nature maer door den raet Gods is,	xi.93, vi.56

Erven

Men ereft zonde noch deughde vanden ouderen.

S.ij.63.92.b.

Esau

Was van Gode ghehaet (dats niet gelievet) om zijn eyghen quetheyt.	iij.82, v, 84, 90.a
Was (na der Gereformeerden leere) verworpen om syn verdorven natuer.	v.49.37
Esau verstaen voor vleeschelijcke volckeren,	v.84, b, 70, a
Esau ende Iacob voor twee volckeren ende Godes dienst int lang bewesen door Rom.cap.j.ij.iij.tot cap.xj.	v.53.
Esau dede quaedt eer hy ghebooren was,	v.38.
Een kint des toorns,	v.49
Een soon Adams van verdorvender natu[e]ren.	v.49

Eynde

Die het eynde wil, die wil oock het middel daer toe.	iij.42, b, vij.62
Een ander eynde vander menschen scheppinghe, soecktmen dan Moyses klaerlijck heeft ghestelt.	iij.66.1
Wat het eynde is alder belooften ende dreyghementen Godes.	v.75
Het eynde oordeelt van het werck	x.50
Het eynde des werckx komt eerst inden sinne	xi.5

Gaven

Natuerlijcke ende overnatuerlijck wat.	xi.13
Of de mensch yet doet tot der selver verkryghen.	iiij.105
Het wel ghebruycken der selver. Siet ghebruycken.
Overnatuerlycke en komen sonder ons, niet in ons.	iiij.84
Alghemeyne ende natuerlijcke hebben wy buyten ons toedoen.	iiij.89
Dese maken niemant deughdelyck.	iiij.89

Gaven

Gods worden van vele gheweygert.	iiij.106
Worden na 't ontfanghen van veelen verworpen.	iiij.106
Magh de ziel niet ontfanghen dan midts haer toestemmen.	v.98
Aendwinghen, wat	iiij.6

Gheboren

Of wy alle van sondighen Ouderen sondigh zyn gheboren.	ij.92.b
Daer is onderscheydt tusschen in zonde of zondigh te zyn ghebooren	ij.92.b

Ghebruycken

Het wel ghebruycken der natuerlycker gaven, bequaemt den ghebruycker tot d overnatuerlycke gaven.

v.1

H. Gheest.

Uoor de macht Godes.	xj.270
Wort niemandt dan gheloovighen ghegheven.	v.92
Om die te ontfanghen, is volharden int geloof het middel	v.92

Geestelycke

Menschen zyn voor de wereldt onbekendt.S.

v.56

Gehoorsaemheyt

Hier volmaeckt.

viij.140

Geleert worden

Wat daer toe nodigh sy.	iiij.130.138
Daer toe eyscht oock kennis van eygen onwetenheyt.	iiij.134

Gheloove.

Is een vrywillighe gave Gods:	iiij.35.38
Magh Gode niet af, noch menschen niet aen werden ghedwonghen.	iiij.38
Sonder gheloove wordt niemandt saligh,	iiij.33
Maghmen hebben voor de wedergheboorte,	iiij.98
Of de mensch wat doet tot des gheloofs verkryginghe,	iiij.105, v.100.d
Is nootsaecke noch dwang, maer een vrye gave.	iiij.106, iij.188.g.h.
Uan heur aenkomste,	v.98.100
Uande middelen ten gheloove, ende wat de mensche daer toe doet.	v, 100
Of 't geloof in onser macht staet,	v.100.d.e.iiii, 106
Of tot het salighmakende gheloove de Histori-kennisse Christi noodigh is,	vi.111
Verstant behoeftmen om te gheloven	vi.113
Waer in 'tgeloof bestaet.	viii.46
Haer vrucht is heyligheydt ende rechtvaerdigheyt,	viii,125
Des volmaecksten gheloofs voorbeeldt was Abraham.	viii,44
Het gheloove siet niet op eyghen krancheyt, maer op des belovers mogentheyt ende waerheyt,	viii, 47, 148

Ghelovigh

Moetmen zyn, salmen kinderen Gode worden,

iiii.104

[fol cclxxxivv]

Den gheloovighen alleen werdt saligheydt belooft,	v, 78
Den Heylighen Geest gegeven.	v, 92
Middel om ghelovigh te worden,	v, 92
Na het hebb[e]n of derven vant gheloof wert de mensch gheloovigh ofte ongheloovighe ghenaemt.	v, 98
Of de gheloovers van der Ghereformeerde leere gheloovigh zijn	viij.38

Gheloovigh

Wat gheloven is,	v.100.n
Het is een menschelijck werck.	iiij.104
Sonder dit menschelijck werck wordt niemant herbooren.	iiij.98
Moghen de menschen voor de wedergheboorten,	iiij.104
Ghelooven is ons werck,	v, 92, h, l
Staet in ons macht,	iiij.106
Wat int ghelooven ons werck is,	v, 96
Niet sorghelijckers dan licht te ghelooven,	vi.125
Niemant gelooft als hy niet en wil,	v.100.n
Elck ghelooft als hy wil ghelooven.	v, 100, e.h
Die ghelooft die ghelooft willigh.	v, 100, h
Wie ghelooft dat Iesus is Christus, die leeft als hy heeft bevolen.	viij.28

Gemeenschap

En heeft Christus niet metten blyvenden in zonden.

viij.190

Gheneghen zyn

Om Gode te haten is een vrucht van dees dees Consistorianten leere in heur gelovers.	ij.54
Catechismus leert een aengheborene quade genegenheyt, die zonde is, oock onbewillight zijnde,	vi.55
De gheneghen wille ten quaden was al in Adam voor zijn val, soomen u leert.	xi.191

Ghereformeerde Calvinisten leeren

Opinien inhoudende veele Godes-lasteringhen ende schadelycke dolinghen vol verderflycke vruchten.	Siet xlij. gespraeck. Ende eerst aengaende:
Gode, [d]at hy is niet almachtigh.	vij.186 xiij.C.i, iij, 66, c, xj.108.ix, 12, b, vj, 209.
Want Adam mocht Godes wille wederstaen hebben,	ix.12
Bedrieghlyck,	iiij, 110, b,
Dubbelt.	j.44, b, ix, 36, iii, 66, c, Besa.vij.142.d, xiii.D van wille. vij,142, b Cal.xi, 104, Besa 105, Cal.vi, 151, Cal.siet wille.
Fel.	ij, 47, 54, c, vi, 88, ix.38, f, x.56, b, xi,240, c, xiij, 1, N.9. ende O.
Grouwelyck van oordeel,	ij, 54.Cal.
Onbarmheatigh,	vi.64, 90
Onmildt,	iiij, 110, a
Onrechtvaerdigh,	ij, 26, e, 48, iij, 118 vij, 186, 192, b, 136, 50, Cal.54, a, xj, 64, 80, 76, 82, 98, 102, 124, 124, iii, 12, xiij.1.U.
Onghestadigh.	iij, 66, b, xiij.1, W.
Onwetende,	iij, 66, d
Onwys.	vi.90, a, vii, 54, b, 124, b, 82, xiii.1, R.
Quaet,	vij,54, 64, vj, 82, Cal.vij, 124 2, vii, 128, b.
Roeckeloos,	iij, 66, j, xiij, 1, & c.
Strydigh in sich,	ix, 36, xiij, 1, E, ooc A.E
Uan rechtvaerdigheydt daer af d'een is openbaer d'ander verborghen.	vij.74
Ualsch	iij, 66, d
Wreet	ij, 48, vij, 142, Cal.xi.240

Volght uytet Calviniaensche Predestinatoors leere dat Godt soude zyn een

Bedrieger,	x, 14, xiii,1, K,
Mette Duyvel vermenght.	xiii.1, I:ende A, F, x, 88, ix, 117, Besa, xi.98.g, 116, Cal.vi, 166, Cal.x, 32, Cal:x, 18, 26, ii, 32.
Logenachtigh,	x, 14:xiii,1, T,
Beveynst,	xiii:1, D
Manslachtigh aen synen lieven soone,	xj, 112:de Pet.Mar.x:96, ix:38:3.
Oorsake van 'tquade,	vi, 48, 52, vij, 64:54:a:vij:128:ix.18, 24:36:38:d:54 56, ix:62:68:74:96, x, 32, ij, 44, 52, 54 62, 66:76:88.106:128, 168, iij:66. Be sa, xi:106:g:240:b:xiii.1:Z.
Oorsake vande zonde ende 'tverderf	bij.54, 128:ix:38:h:xiii:1:B.oock N.
Oorsake vande sonde:	vii[:]62:64:168, 150 iii:66:Besa.ix.6:Cal:ix:36:c:Besa, vii:150:Calv.x.:132:136:138:xi:106:Besa 108:xiii, 1.N. ende G.
Een avontuerlyck rechter,	iii.18
Tyran.	ii, 48, vi, 104, vii, 36, Cal.150, a, 50, 138, x, 14, 56, 148, xi, 52, 56, 64, ii, 26, 48, 54, 102, 190, 240, c, xiii, 1.O
In zyn selfs ooghen een grouwel.	xiii.1, A.B.

Dat God

Over gheen menschen barmhertigheydt en magh bewysen,	xi, 82
Synen be[m]inden Sone, self heeft benydt,	x, 96, xiii, 1, L.
Self doet al datter geschiet niet over al uytghenomen,	vii, 181
Self doet wat hy door anderen doet,	ix.38, e
Doet quaet op datter goet uyt kome, ia arger,	xi, 112, ix, 50, vij, 210
Goet op datter quaet uyt kome	vii, 210
Doet quaet ten goeden eynde, ende en is hem daerom gheen quaet	ix, 49
Onrechtvoerdelyck doet	ii, 40
Self in Adam dat sondighe werck dede,	xiii,1, G
Schickt ter dolinghen den hy beveelt recht te gaen	vi, 151
Soeckt zyn eer in onrecht doen	vii.28
Schandelyck	xi.211
Formeert de quade wille,	vj, 49, xiii, 1.M.

[fol cclxxxivr]

Is een Medecynmeester ghelyck, die al de werelt heel siec maeckt, maer niet een mensch heel gheneest.	xi:112
Maeckt den mensch door aengeboren broosheyt bequaem ten verderen	xi99 xiii.1.N.5.6.7
Dubbeltfout schuldigh	ij, 26, g
Maeckt Wolven uyt Schapen,	xi, 57
Oordeelt Adams val nut te zyn.	xi, 115
Heeft self niet Adam, ghesondight	xiij[:]1. G ende H oock N.xi, 103, 106, etc.
Belet self 'tgheen hy te doen ghebiedt	xiij, 1, A.E
Predestineert d'onschuldighe ten eeuwighen doode	xi:51
Wil der onnoselen doot	xiij,1.A.C
Den mensche schept oprecht ende onnosel, maer dat ten verderven	j:84, f
tot ellendigheyt	xi, 47
Soeckt syn eere inder menschen verderven,	iij:114, j:39
De sonde wil	iii.42, b, xi, 102.vij:62
Self de zonde doet	iiij, 10, vij, 168, xj, 82 106, ix.62
Syn self doen strafte in Adam	xi, 98
Uerdoemens waerdigh alle menschen maect door zyne Predestinatie	xiij, 1.N
Den mensche straft om zyn selfs wercken,	x.56
Uerdoemt alle menschen onrechtvaerdelyck	xi, 82
Uerwerpt alleenlyck om dat hy't soo wil,	vii.59
Treckt de suyghelinghen vander Moeders borsten, ende werptse inden eeuwigen doot	xi[.]56
Wil dat gheschiede al datter gheschiedt,	ix.55.61
Wil 'tgene hy haet	xiii.1, E
Wil dat eenighe verlooren gaen	ix:3:iij:41
't Grootste deel verdoemt werde	vij:59
Wilde dat Adam soude vallen.	xi.104:103, 107
Om 'tgoedt datter uyt soude komen,	xi.109
Dat Adam teghen zyn gebodt soude doen,	ci.190, 182, 183
Gode dede self door Adam de zonde als door een steen of block	xi:106:c d

Daer hebdy een deel grouwelycke Godslasteringen uyt dees luyden leere, nu volghen eenighe van haer grove mishandelinghen, blyckende in heur

Qualyck besluyten.	ii, 118, v.46:47, vi:24
Blint bevestighen van 'tgevoelen dat sy pogen te vernielen	v, 50, ij.36
Onwyselyck bewysen met allegorien.	ij.30
Uerkeerde opinie van Christo die sy maken een waensaligh maker, maer Adam een ware verderver.	viij:136:xiii.ij.h
Schandelycke eere die sy Christo op dichten.	viii.134
Schandelycke eere die sy Gode aen doen,	x.96.xj.46.iij.70
Dat Gods kinderen eerlycker zyn dan God	xiii.1.Q
Dichten Godt sodanigh dat natuerl[y]cke menschen beter souden zyn.	xiii.1, A A
Leeren metbrenghende dat Iacob ende Esau, al voor dat sy wa[r]en ghebooren, gesondight hebben	v.38
Grouwelijcke lasteringen Godes die sy liever dichten dan waerheyt van heur dolinghen belyden.	x[.]106
Uolkomende LIbertiniseren	ix[.]76
Stoische leere die van menschen maect stocken ende blocken	iiij.10
Leere inhoudende dat de mensche niet en heeft ghesondight	vij,186
Opinie metbrenghende dat niet de mensche maer God de zonde doet	ix.62
Stout misbruycken vande Godlicke schriftuere.	v.46.60.vj.24.36.ij.96.102.x.96.106:ij.36.iij.28
Toevoegen tot de H. Schrift	ij.46
'Tgevolgh uyt heur leere dat alle onse voorouderen die inde Roomsche leere zyn overleden, eeuwelyck verdoemt souden wesen.	vj:76
Schelde van heur eyghen doen in anderen.	iii:88
Eendrachtigh ghevoelen inwendelijc metten Libertynen	ix.46.118.128.xi.84:106
Wech nemen van alle onderscheyt	ix.128 xj.64
Uerbieden aen anderen te oordeelen van de oordeelen Godes die openbaer zyn: oordeelen self vrymoedelyck van Godes verborgen oordeelen	ij.55
Wil niet datmen disputere of Gods wil rechtvaerdigh is dan niet	ix.57
Leeren van ee[n] ydele verkiesinge Godes teghe[n] de schrift.	xi.60
Strydigheden daer mede sy heur self wederspreken	iii.74.v.38.50.60.62.68 vi.78.104:vii:106:108.x.66.106.37 124.viii.148.
Leere die Paulo wederspreect	v.38
Wederspreken vande gheopenbaerde schriftuerlycke oorsaken vande verwerpinge: soeckende na de selve in heur doncker vernuft	iii.88
In heur maken vande waerheyt der Heylige Schrift een valsch mom-ae[n]sicht heurder menschelycke logenen.	ix.34

Welcke laster-leere heur eyghen boete mede brenghet verderflijcke vruchten, als die heur

Maeckt Libertynen in heur Libertynsche leere	iii.118.iiij:10:ix:46.118.128
Doet ghelooven een valsche verkiesinghe.	iiij.38
Ende valsche verwerpinge van heur versierde Predestinatie	v.20
So dat sy geen warachtigh berou en mogen hebben	viii.77
Noch niet en mogen seker zyn van haer verkiesinghe	viij.28.148

[fol cclxxxivv]

Om dat sy 't Beelde Gods neit en hebben in heur.	viij.28
Ongheloovigh zijn.	viij.34
Niet en komen tot Christum.	viij.62
Niet volherdigh zijn uyt goede.	viij.63
Gheen schapen en zijn.	viij.65
Christum niet en ontfangen,	viij.78.c
Ende gheen kinderen Godes zijn.	viij.8
Onrechtvaerdigh laet blyven na Christi rechtvaedighmaeckinghe.	viij.130 xiij.ii, h, 3.
Onverlost van quade.	xiij.1.A.D.viij.77.145
Argher van natueren dan de Duyvel.	xiij.ij.h.7
In den doodt der sonden laet blyven.	viij.8
Uant boetvaerdigh wroeghen qualijck bevrydt.	ij.26
Gode doet aensien bedecktelyc in heur gront voor een grouwelijcke Tyran	ij, 26, xiij.1.N.
Gheneyght maeckt om Gode te haten,	ij.26 xiij.ij, h, 8, xiij.1.P.
Ende die heur doet verstijven in heur dolinghen, argher dan de Manicheen,	x.54.88.ix.18.106.e.

Geschieden.

Wat saecken het zyn die altydt moeten, nemmermeer moghen, ende altydt wel moghen of niet moghen geschieden.	iij.66.h
Reghel van Besa omme de raetslaghen Godes sekerl[ij]c te weten, namentlyc uyte gheschiedenisse.	ij.63.f

Geven

Is eerlijcker dan ontfanghen.

j.76

Ghewoonte

Wordt uyt dickmael een selve werck te doen.	ij.28
Uan Sonden verhart in sonden.	x.170.S

Goedt

Wie die zyn die 'tgoede doen.	viij.268
[…]nerlinghen doen 'tgoede doen.	viij.268
Dat goedt is en magh niet quaedt worden door eens goeden werck.	ix.25

God

Is almachtigh.	iij.16
Is rechtvaerdigh.	iij.16
Ende daerom is oock al zyn doen rechtvaerdigh.	ij.57.iij.117, vi.11
Maer doet niet onrechtvaerdelijcx.	iij.118
Gods rechtvaerdigheydt is haer self een Wet, die niet onrechts magh doen.	3.128.
God is al van eeuwigheydt volkomen goet.	j.80
God is alder Weesen wesen.	j.80
Is wijs al vaneeuwigheyt.	j.80

Godt

Beproeft den synen, maer en versoeckt niemant ten quaden.

x.78, xij, 46

Bestiert

Het bestieren is Godes, maer het voornemen is des menschen werck	x.140
God is doende int bestieren, maer niet int veroorsaken van 'tquade	vij.56

Decreteert

Of God yemanden decreteert ter verdoemenissen

v.125.j.25

Doet

God en doet niet dan met volle wetenheydt.	iij.8
God doet niet altoos blindeling	iij.36
Doet al dat hy wil, maer niet al dat hy magh	vi.200
God ende menschen doen tsamen.	iij.34.[c]
Of God self niet en doet 'tgeen hy doet om wat anders willen	j.39.c
Doet self niet al dat gheschiet.	x.66.d

Dreyght

God dreyght den quaetdoenders straf om heur quaetdoen.

iij.38

Godes eere

Gode alleen komt alle eere toe	j.73
Waerom God gheen eere en mocht soecken by den menschen	j.78
Siet meer hier voor, Eere.

Laet

Het en magh niet laten te gheschieden, dat Gods eeuwighe teghenwoordigheyt siet te sullen gheschieden.

v.10

Haet

Het haten Godes is niet lieven	iij.9
God haet of lievet niet, de menschen die 'tgoede niet en lieven, of quaet zyn.	iij.112
Godes hate ten sonde is oorsake vande verwerpinghe,	iij.77
God is de liefde self, die en magh zyn goede schepsel niet haten	iij.8, v.22
Dat God haet, wert oneygentlyck gheseyt,	vij.122
God en magh niet laten het quaedt te haten ende te straffen	iij.8, v.22
Dat God haet, wert oneygentlyck gheseyt.	vij.122
God en magh niet laten het quaedt te haten ende te straffen	iij.81
God haet lyf noch ziel der menschen, maer de zonde.	v.90

[fol cclxxxvr]

God haet niet den mensche Esau, maer den sondaer Esau.	v.90
Wat ende wie Godt haedt, tuyghnisse der Schrifturen.	v.40
Uan Godes haet op Esau was zijn boosheyt de oorsake.	iij.82

Hardet

Hartheydt heeft God niet inden mensche gemaeckt.

vij.174

Kent

God kent zyne gaven ende goetheyt in den menschen.	iij.8
God kent den zynen.	iij.8
God kent den Godloosen niet.	iij.8.c
Kent in Esau niet Esaus quaedtheydt.	iij.82.c
Wat het is, niet gekent te worden van Gode.	iij.8.d.82

Verdraeght

Of God langhmoedigheydt magh tonen int lyden van zyn selfs werck,

j.46

Ledigh

Is God int veroorsaken, maer niet int bestie[re]n van 'tquade.

vij.56

Leert

God leert of onderwijst selfs.

iiij.133

Lievet

God lievet die hem lieven.	iij.112
God lievet rechtvaedigheyt, tuyghnis der Schrift.	iij.16
Godt was al voor 't scheppen de liefde,	j.80
Gods liefde is hem self een wet dat hy niet goedts en magh haten.	v.26

Loont

Den goden, S.

iij.16

Maeckt

God en maeckt gheen niet.	x.44
God maeckt Wesen.	x.44
God heeft ons sonder ons ghemaeckt, maer maeckt ons niet saligh sonder ons,	iiij.142
God en maeckt door niemant zyn werck alleen verwerpens nochte verkiesens waerdigh, maer vint elck so hy zich met of sonder Gode self maeckt,	iij.112
God en maeckt niemanden doodens waerdigh, maer hy vinter sulcke.	iij.112
Elck maecksel is zyn ma[ec]kers werck,	xi.184

Macht

G[o]d magh al dat hy wil, maer hy wil niet al dat hy magh.	x.66
Alle macht, maer niet alle wille is van Gode.	x.44

Oneere

Oft Gode een oneere was dat zyn doen met Adam hing aen Adams wel of qualyck doen.

v.12

Onmacht

Int quaet doen, betuyght Godes almogentheydt ende is zyn hooghste eere.

ix.38.h

Oordeelt

Al de werelt. S.	iij.16
Elck na zyne wercken S.	v.38, ij, 38.S
Sal de werelt oordeelen na de openbare Evangeli-leere.	iij.142
god heeft zyn soon niet ghesonden om de werelt te veroordeelen.	j.89.4
Gods oordeel van Adam, hing aen Adams doen.	v.10
God heeft zyn oordeel gheopenbaert,	ij.56
Beveelt den menschen daer van te oordeelen. S[.]	ij.56
Daer van hebben Godes vrunden gheoordeelt. S.	ij.56
Of God gheoordeelt heeft Adams sondidighen nut te zyn.	xi.115

Oorsaker

Hoe God is oorsaecker alre dinghen.

x.70

Predestinatie, ende Predestineren.

Siet achter in P.

quaetheyt

En gheeft God niet inne, maer ghebruyckt de boosheyt.

x.70

quaet

Oft god ten goeden eynde doet, ende dat het daerom niet quaet en is.	ix.49
Laet god toe.	ix.68 96
Of door godes doen yemant argher wordt,	ix.52.a.

qualiteyt

Daer god op siet, is gheloovigh of onghelovigh zyn.

v.98

[fol CClxxxvv]

Raet

Is voor ons verborghen.

vij.8.h

Rechtvaerdigheyt

En is in niemant dan met elcx wil self,

iiij.142.b.

Schept

Den Godloosen een mensche, maer hy sich self een Godloos.	j.25.30
God mocht niet ghebrekelyckx Scheppen,	j.46
Tot wat eynde God den mensche heeft gheschapen.	j.68
Niet om zyn eghen eere,	j.76
Maer om hem zyns goetheydts deelachtigh te maken.	j.76
God schept niemant ten verderven.	j.85

Siet

Of God niet en siet opter menschen wercken in zijn predestineren.	iij.5.a.86.a
Op wat wercken Godt siet int predestineren.	v.96

Straf

Siet straf achter.

Toehooren

Hoedanich zy zyn die Gode toehooren.

iij.8

Toelaten

Of God yet quaets t[o]e laet.

vi.151.x.66.

Verdoemt

Of God zyn qualyck gheschapen maecksel rechtelyck soude hebben moghen verdoemen.

j.46

Vergelden.

Sal God elck na wercken S.

iij.8.g

Verhart

Of God Pharaonem selve heeft verhardet. S.	vij.125.153
God verhart om voorgaende sonden,	vij.163.b.x.8.

Verordent

Hadde God al van eeuwigheyt wat hy metten mensche soude doen.

ix.19.28

Verlaet

Wat luyden. S.	vij.116
Den mensche niet eerst.	vij.162

Verkiest

Of Godt niet en verkiest sonder aenschou van goede wercken.	iij.5.b
Neen.	iij.112
God verkiest het gheloove.	v.92
God verkiest uyt voorwetenheyt.	xi.68
God en verkiest niet die Christi beelt onghelyck blyven.	viij.30
Of God eenige verkiest uyt den verdoemelycken hoop sonder d'anderen te ver[o]nghelycken.	xi.85

Verwerpt

Wt oorsake zyns haets ten sonden.	iij.77
Niemandt sonder aenschou van zyne quade wercken.	iij.112.v.90.iij.5.c
Wt zyn voorweten.	vij.48, xi.60
Den quaden ende waerom	vij.56
God siet int verwerpenn opter menschen d[o]en, S.	vij.108
Wat luyden God verwerpt. S.	vij.116

Vindt

Of God de vaten des to[o]rns sulcx maeckt, dan vint,

j.46

Voorseyt

Wt syn voorsien.

vij.8.g

Voorsiet

Of God voorsiet uyt zyn Predestinatie dan of hy Predestineert [u]yt zyn voorsienigheyt.	v.103
Voorsien en magh God gheen schulde inden suyghelinghen jongh stervende,	xj.56
Of Gods voorsienigheydt nootsaect.	v.113

VVeet

Alder menschen gedachten. S.

iij, 16

Voorwetenheyts

Beschrijvinghe.	iii.8
Daer uyt verkiest God.	iij, 8, v, 92, xi.60
En is gheen nootsakelyckheydt der dinghen die geschieden.	xi.163
God voorweet de dinghen die daer sullen geschieden, om dat sy sullen gheschieden ende niet contra.	xi.164

VVerckt

Goedt door den quaden, diet niet goet maer quaet meynen.	x.49.50
Wesen, maer gheen niet.	x.44
Niet door den mensch als door een stoc ende block
Te samen metten mensche.	iiij.61
In de ziele.	xi.23[0]

[fol CClxxxvjr]

VVil

Siet achter Wil.

Godes wijsheydt. Siet achter Wijsheyt.

Soeckt

Sijn eere niet int verderven.	188.a
maer int ghenesen,	j.88.l
int helpen,	j.88.c
int verlossen.	j.88.d
Of God zyn eere, baet, of lust soeckt inde schande, schade ende pyne zynre schepselen.	iij.114

Godloose

En wordt van Gode niet ghekent.

iij.8

VVat God is

Ende doet na der Ghereformeerden leere.

Siet voor Calviniaensche Predestinatoors.

Hardicheyt

Heeft Godt in niemandt ghemaeckt,

vij.174

Verharden

Uerklaringhe des woorts.	vij.164.c
Het beteeckent toe laten.	vij.106.d
Uan Pahraons verharden.	vij.125
De mensche verhart sich self.	vij.162, c, vij.179
Niet God maer de mensch self verhart den mensche.	vij.206
Israel verhardt sich self. S.	vij.206
Hoe de mensch sich verhart.	vij.214
Of de verborghen raect Godes vande verharidnghe oorsake is.	vij.127
Verharding komt uyt wanhoop,	vij.162.c.d
Dickmael hanteeren vande sonde verhardt den mensche. S.	vij.214

Pharaonis verhardinghe.

Aenwijsing der sproken.	vij.125
Godt bracht zyn verhardinghe int licht,	vij.150.a
Hy hadde sigh eerst hardt ghemaeckt,	v[ij].158.a
Uerharde hem door Godes toelatingh,	vij.162, g
Godt verharde hem door weldoen,	vij.160.e
Door lydtsaemheydt.	vij.162.a.h
Door sachtigheyt.	vij.162.d
Syn boosheyt verharde hem.	vij.162.f
De onghestraftheydt verharde hem.	vij.162.i
Syn eyghen schuldt verharde hem.	vij.162.I
Pharao harde sich self, maer God verharde hem.	x.164
Uyt voorgaende schulde.	j.46.a

Hartneckigheyt

Wordt eenigherwyse nootsakelyck door langhe aenwenst.

vij.152

Haten

Menschen zyn gheneyght om Gode te haten.	ij.17.a
Consistorianten leere doet den menschen Gode haten.	ij.26.e

Heerschen

Of de zonde niet en heerscht inden Gereformeerden.

viij, 117

Heydenen

Of vrome Heydenen saligh mogen zyn sonder Historiale kennisse Christi, doch niet sonder Christum self te hebben,	vi.104
Ia hielt Swinghel, Bullinger, ende noch de Surchers.	vj.104
Besa ghelyckt den vroomen Heydens by den Duyvelen.	vi.140.a
Der vroome Heydenen saligheydt. S.	vi, 140, b

Heyligheydt

Wat Heyligheyt is:

viij.140

Herborene

Siet achter: Wedergheborene.

Historie.

Wat de naem beduyt,	vi.128
De Historie Christi en is Christus self niet,	vi.138
Men magh Christum hebben sonder zyn Historie, ende wederom die sonder Christum.	vi.138
Cal. Institutie xj.4, 5, seyt mede sulck.
Sonder Historiale kennisse Christi maghmen saligh worden, maer gheensins sonder Christum.	vi.138
Al die Christum hebben, maer niet al die Christi Historie hebben, zyn saligh	vi.138

[fol cclxxxvjv]

Jacob

Uan natueren bedorven.	v.49
Iacob ende Esau voor twee volcken of Gods-diensten bew[e]sen uyt Rom.1.23, 11,	v.53.

Ieroboams

Sonde, S.	ij.36.a
Dede Israel sondighen, S.	ij.36.b

Imputatie

Toerekeninghe alleenlyck is rechtvaerdighmakinghe.

viij.127

Instrumenten

Daer God door werckt, zyn van Gode self uyt goede verandert int quade.

ix.110

Irenaei

Ghevoelen van des menschen scheppinghs oorsake.

j.84

Kennisse

Uan eyghen onwetenheyt is nodigh voor al om leeren.	iiij.134
Of sonder de Historiale kennisse Christi niemant het salighmakende gheloove en magh hebben.	vi.105.etc.111
Dat alle kinderkens stervende sonder de historiale kennise Christi verdoemt syn na der Ghereformeerden leere,	vj.120
Historiale kennisse Christi, en moghen die suyghelinghen niet hebben.	vi.118
Noch oock niet in Christum ghelooven,	vj.120
Kennisse Christi na den vleesche en doet de saligheydt niet ontbeeren.	vi.108
Wanneer de kennisse Christi niet nootsaeckelyck is ter saligheyt.	vi.108.112
Sy is hooghelyck nut, maer niet nootlyck,	vi.110

Kinderen

Siet, Wedergheboorne.

Kinderen

Uan goede ouderen komen quade kinderen,	ij.63, xiij.ij, h, 3
Ende van quade Ouderen goede kinderen, S.	ij.63

Knecht

Een knecht laet het quade niet recht.

viij.268

Kuere

En magh niet zyn daer gheen onderscheydt en is.

iij.8.e, iiii.32

Langhmoedigheyt

Magh, niemant toonen int lyden vay 'tgeen na zijn selfs wille gheschiedt.

j.46.e

Lasteren

'tIs de grootste lasteringhe, te segghen dat God het quade doet.	x.55
De Calvynsche segghende dat God het quade doet op datter goet van kome lasteren Gode.	xj.112
Godslasteringhe wat.	xiij.1.A
Siet menighte van heur Godslasteringhen, xiij.A. ende vooren Ghereformeerde Calvyn.
Of sy alle lasteren die teghen de Calviniaensche opinien waerheydt spreecken,	ij.93

Ledigh

Ledigh zyn int quade, is niee min looflijck dan doende te zyn int goede.

ix.38.h.

Leeren

Leeren verstaen is het nootlyck middel omte leeren doen.	iiij.132
God leert self den synen.	iiij.133

Leere

Der Ghereformeerden strydigh metter Swingelscher leere, nopende der vrome Heydenen verdoemenisse of saligheyt.

vi.140.[b]

Libertynen

De groote ende konstighe berispen heur ongheleerde Leerlinghen van heur eyghen lasteren,	ix.46.76
Uerghelijckinghe der konstighe mette botte Libertyenen.	ix.96.118.122
Maecken Gode oorsaecke van 'tquade doo[r] heur segghen dat alle dingen van Gode gheschieden.	ix.117

[fol cclxxxvijr]

Meynen met heur woorden 'tquaet in 'tgoede te moghen veranderen.	ix.117
Maken van Gode een Duyvel.	ix.117
Synt eens metten Calvinisten	ix.118
Nemen wech den wil vande menschen.	ix:121
Maken vande menschen steenen.	ix.121
Nemen wech alle onderscheyt tusschen goet ende quaet	ix.121
Een Libertijnsche gheschiedenisse.	ix.28
Drie nootvolghelijcke lasteringhen uyte Libertijnsche dolinghe, namentlyck dat God een Duyvel is, moort des gewetens, ende sonder eenigh oordeel alles voor goet achten	ix.128
Argher is noch der Calvinisten doolingh,	xi.106

Liefde

Komt inden mensche door de gave des H. Geests	v.92
Soeckt haer self niet. S	j.58
Magh niet haten.	iij.90
Magh in niemande wesen sonder haer werck van bermherigheydt te wercken.	i[ij].108
Sonder liefde wordt niemandt saligh,	iij.106
Heeft noyt yemandt te recht ghehadt; na Calvini waen	viij.145
Dat niemant de liefde te recht en heeft belet God doro zyn decreet,	viii.145, xiij.1:A.E.

Lyden

Ende doen zyn verscheyden.

ij.38

Liegen

God lieght soo Calvyn waerheydt leerde.

x.114

Macht

Alle macht, maer niet alle wil, is van Gode	xi.224
Wy moghen niet sonder God, maer God en wil ons niet sonder ons saligh maken.	iij.34
Macht is wel sonder wil, ende oock wil sonder macht.	v.100.c
Wat elck mach, siet	v.100.d
Of 'tgeloof in ons macht is.	v.100.d
Dien God de macht geeft, en nootsaeckt hy niet om al dat hy magh te doen,	v.100.g.
Waer macht met wil is versaemt, daer gheschiet het gewilde.	vj.192

Manicheen

Heur dolingen vergheleken metter Calvijnschien	iij.42.xj.106
Een Manicheenche Godt maeckt Calvyn van Gode.	x.54.a.

Medecynmeester

De Gereformeerden dichten van Gode als oft een Medecijnmeester ware, die al Adams nakomelinghen heel sieck maeckt, maer niet een eenigh mensch heel geneest.

xi.112

Mensch

Dat alle menschen door Adam gants quaet van natueren zyn ghebooren, houden de Geref.	iiij.27
Tot wat eynde gheschapen.	j.83. uyten Uaderen.
Van menschen maken de nieuwe Stoycienen nu stocken ende blocken.	iiij.10
De menschen argher als de Duyvelen.	xiij.ij.h.7.
De menschen leertmen nu worden door Godes decreet bequaem ghemaeckt ten verderfnisse.	vj.47, xiij.j.N.1.2.etc.
De mensch en mach sich niet recht beschuldighen van 'tquade dat God buyten zyn wille in hem doet.	vij.150
Gheen mensche en is ter verdoemenisse gheschapen.	xi.44.47
Elck wordt quaet door synen vryene wille,	x[.]44.47
De mensche is een medewercker Godes.	iij.8.34.
De quade mensch magh Godes goede gaven ontfangen.	iiij.76
De mensche maeckt wat tot niet.	x.44
Uan des menschen doen.	Soeckt Wercken:

Meyninghe

Wiens meyninghe van Gode voor de best[e] behoort ghehouden te worden.

j.72

Middel

Wie het eynde wil die wil oock het middel daer toe.	vii.62.iii.42, b.iiij.52
Middel tot des gheloofs verkryginghe,	v.100
De voorneemste middelen, waer door de menschen worden verkoren tot saligheydt	iiij.21

Name

Uande Erfzonde.	ij.92.d
Nieuwigheydt van woorden is verboden.	ij.92.d
Meritum by Calvyn voor nieu ghescholden.	ij.92.d
Uande bynamen als gheloovigh, etc.verklaringhe.	v.80
Uande Namen, gheschreven int boeck des levens.	viij.149

Navolginge

Adam brenght verdoemenisse, maer Christi tot rechtvaerdichmakinge des levens.

ij.90

Natuer

De gantse natuer is eenighsins een zaet der zonde.

ii.26.xiij.ij.h.7.

Niet

Met zyne oorsaken beschreven.

x.44

[fol cclxxxvijv]

Nootsakelyck

Wat het zy.	xj.137.144
Of een selve werck mach gheschieden nootsakelyck ende oock vrywilligh.	xj.135, xi.240.
Of nootsakelijckheyt de contingentie niet wech neemt	xi.223.b
Uoorbeelt van nootsakelijck ende vrywillich goedt zyn, stelt Calvyn Gode.	xi.155
Daer teghen is Augustyn	x.156
Dat de Duyvel vrywilligh ende oock nootsakelyck quaet is	xi.155
Hoe sulcx zy.	xj.156
Adam mocht niet sondighen nootsaeckelyck ende oock vrywilligh.	xi.190.272.266

Onberispelyck

En leeft hier, so men nu leert, niemant voor Gode

v.208

Onderscheyt tusschen

Aengheboorne ende aenghewende genegentheyt	ij.62
In sonden ende sondigh ghebooren te worden.	ij.92.b
Gaven te schencken of aen te dwinghen,	iiij.6
Doot zyn de sonde, of de gerechtigheyt, of des lyfs leven.	iiij.62
Het niet willen of onwille Godes dat yet gheschiede, ende het willen Godes dat yet gheschiede.	vi.181.x.58
Het seggen dat God niet en wil dat dit of dat gheschiede: ende tusschen het seggen, God wil dat dit of dat niet en gheschiede.	v.215
Het seker maken ende het seker zyn vande verkiesinge.	viii.232
Toelaten en[d]e self doen.	ix.38
Wesen ende werck.	x.44

Onderscheyt

Waer gheen onderscheyt en is, en mach geen keure zyn.	iiij.30.iii.8
Men neemt nu wech oock d'onderscheyt tusschen menschen ende beesten.	iiij.10

Ongeboren

Te zyn waer beter dan eeuwelijck verdoemt te wesen	xj.52.c
D'ongheboorne en is Gode de verdoemenisse niet schuldigh	xi.52.c

Onghelovigh

Maeckt het sien op onse swackheydt,	viij.57
Zyn de ghelovers van der Ghereformeerde leere.	viij.58

Onghestadigh

Wie.	iij.66.b
Maeckt Bese leere God.	iij.66.b

Onschuldigh

Wie.	ij.6.26.f
Al die waent onschuldelyck van Gode ghestraft te worden, moet hem voor een Tyran achten ende haten.	iij.136 xiij.1.N.
Men maeckt nu de menschen dubbeltvoudt onschuldigh.	ij.26.g

Ontfangen

Is een menschelyck werck ter saligheyt nodigh.	iiij.80.86
Magh de onherboren Godes gav[e].	iiij.76
En magh de ziele Godes gave niet, sonder heur toestemmen.	v.98
Is niet des ghevers, maer des ontfanghers werck.	v.98
Tot ontfanghen is noodigh des menschen werck van Gode te ghenaken ende de gave aen te nemen, etc.	iij.86

Onsekerheyt

Die heyligh is, is beter dan sekerheydt die onveyligh is.

viij.8

Onwetenheyt

Eyghen onwetenheyt te weten, voordert tot ware wetenheyt	iiij.134
Ten wort dy niet tot schulde gerekent, dattu dyns onwillens niet en weetste. maer dattu 'tghene du niet en weetste versuymste te soecken.	vi.112
Wat onwetenheydt niet schandelyck en is,	vi.82

Oordeelen

Moetmen na de wil, niet na het werck,	x.100
Liefde oordeelt de daet.	x.100
Gereformeerde oordeelen stoutelyc van Godes verb[o]rghen oordeelen.	xj.94
Sal God elck na zyn eyghen wercken.	ij.38.c
Godt self heeft zyn rechtvaerdigheyt gheopenbaert.	ij.56.a
De heylighen hebben vrymoedelyck daer af gheoordeelt	ij.56.b.c.d.S
Godt ghebiedt menschen van zyn oordeelen te oordeelen.	ij.66.e.S

Oorsake

Uan 'tquade maken sy Gode, die leeren dat alle dinghen van Gode gheschieden,

ix.117

Ouderen

Die goedt zyn teelen quade, ende die quaedt zyn goede kinderen. S.

ij.62.63

Oudtheyt

En gelt niet jeghens waerheydt.

v68

[fol cclxxxviiir]

Ex posteriore

Raedt om Godes raedtslagh of wil te weten

iij.54

Potbacker

Gheen Potbacker en maeckt een vat ter oneeren om te verderven

j.84

Predestinatie Gods

Wat die is	j.21.23
Haer beschrijvinghe.	xi.86
Haer Hooft-gront na der Ghereformeerde leer.	xi.86
Twee verscheyden Predestinatien	xi,76
Questie of die is het eenighe fundament onses saligheyts	j.17.18
Is ons onbegrijpelyck	j.17
Mogen daer af niet te vollen waerheyt weten, maer wel gheloven, 'tgene de H. Schrift daer af tuyght	iij.2
Soo men die nu leert, magh vande mensch onseker worden gemaect.	viij.234
Opperste oorsaecke vande Predestinatie is Godes wille.	iiij.23
Uande predestinatie is de naeste werckelijcke oorsake Godes gratie	iiij.23
De Ghereformeerde maecken met heur leere Godes predestinatie onseker.	xj.46.48.50
Der Gereformeerden leere vande Predestinatie, steunt op haer leere vande Erfzonde.	xi, 88.ij.63.i
Predestinatie Godes is (na Calvyns leere) oorsake vande zonde	iij.41

Predestinations

Questie is nu nootlyck gheworden.	j.18
Questie is oorsaecke van groote twisten	v.1
Leere der Ghereformeerden is schadelijck,	viij.214
Als die wech neemt allen onderscheydt van loon, deuchde, sonde straf, etc.	viij.224
Is onseker ende valsch.	viij.228, xi.42.46
Is menschen dichtinge	xi.42

Prys

Wie pryswaerdigh is.

xj.156

quaedt

Uan 'tquade maken sy Gode oorsaeck, die daer leeren dat alle dinghen van Gode gheschieden.	ix.117
Quaedt is elck door zyn selfs wille	x.44
Het quade laten sy, die heur selven haten,	viij.262
Wie het quade laet.	viij.168
Wie 'tquade niet en laet.	viii.268
Of 'tgoedt is datter quaedt sy.	ix.49
Of 'tquade Gode gheen quaet en is, om dat hyt ten goeden eynde doet.	ix.49
De mensch wort argher door synen wille,	ix.52.a
Quaedt doen is gheen moghentheydt maer kranckheyt.	ix.38.b
Quaedt self doen is sonde, maer een anders quaedt doen ten goeden eynde te stuyren is deughde.	x.28.n

quaetheyt

Quaetheyts aert wordt door onse veranderinge van name niet verandert in goet heyt	ix.117
De quaetheyt van Adams wille, schrijftmen nu Gode toe	xi.206.220
Quaedtheydts oorsaecke en moetmen niet na grondern in Godes verholentheydt.	iij.87
Gemerct elck die licht magh vinden in sich self.	iij.87

Qualiteyt of hoedanigheydt.

Uander menschen qualiteydt verklaringh,

v.80

questien

Uande verborghen oordeelen Godes moetmen sich niet met bemoeyen

vj.77

quytschelding

Uan sonden, wien belooft. S.

viij.252

Regel

Om Godes wille te weten,

iij.54.ij.63.f.

Rechter

Wat.

iij.15

Rechtvaerdicheyt

Is toerekeninghe	viij.127
Rechtvaerdigheyts regule is Godes wille.	x.115
Godes is in gheen mensch sonder zyn wille.	iiij.142.b
Wat rechtvaerdigheyts eygentlycke werck is.	ij.79

Rechtvaerdigh

Is hy die rechtvaerdigheyt doet	vi, 148.ij.27
Is niemandt sonder Christum te hebben,	vi.148
Rechtvaerdigh is God, oock alle syne wercken	ij.63
Men magh niet voor rechtvaerdigh geloven die onrechtvaerdigheyt doet.	ij.27

Rechtvaerdighmakinghe.

Of die niet en is dan toerekeninge.

viij.129

Schencken

Wat schencken is.

iiij.6

Scheppen

Wy zyn alle ten leven gheschapen.	xi.39
Gheen mensche is ten verdoemenisse

[fol CClxxxviiiv]

gheschapen	xi.44
Adam mede niet.	xj.44

Scheppings

Eyntlycke oorsaken, Augustinus.	j.84.b
Ireneus om zyn miltheyts wil.	j.84
Petrus Martyr.	j.84.d
Ende Henricus Bullinger.	j.84.d
God heeft den mensch oprecht gheschapen, maer nochtans ten verderven.	j.84.g
Alle Adams afkomste ten eeuwighen verderfnis.	j.84.h

H. Schriftuere

Wort onseecker ghemaeckt door sulcke vertalinghe als Calvyn bestaet in te voeren	iiij.104.a
Doort leeren dat Gods verborghen wille anders als d'openbare is	xiii.j.A.E.3.
Is [ee]n Schat, hoogh-waerdigh boven alle schatten op aerden.	vi.138
Wat desselvens beste uytlegginge is.	viij.261
Spreect te met menschelijcker wyse	xi.162

Schuldigh

Niemant mach meer doen dan hy schuldigh is te doen	ij.a
Is yemandt meer dan hy heeft ontfanghen.	v.88.a

Schulde

Elck sal zijn eygen schulde dragen,

ij.38.c

Spreken.

Moetmen tot zynen naesten waerheydt,	ij.102
Wat waerheyt spreken is.	ij.104, vi.160
Wat dubbelt spreken is	ij.104
Waerheydt spreken baert vyantschap.	ij.105

Staen

Of wy altsamen in Adam hebben gestaen.	ij.92.a
Daer af gedenckt niemant	ij.91.a
Hebben wy in Adam ghestaen ende zijn wy in hem ghevallen, soo zyn wy in hem oock met hem weder op ghestaen.	ij.92.a

Sterckheyts

Eygentlycke werck, wat

ij.79

Sterven

Of Christus mocht langer hebben geleeft, dewyl hy jong sterf

xj.241

Stocken

Ende blocken maecktmen vanden menschen	viij.224.xi.82
Metten Libertynen.	xi, 106

Straf

Godes is een volbrenghen zynder rechtaerdighe oordeelen.	x.68
Is goet	x.68
God is oorsake vande straf.	x.68.x.70
Maer niet vande schult.	x.70
God vermindert wel de ghedreyghde straf, ja neemt die wel gants wech, maer hy verswaert die niet boven zyn woort S.	ij.47.S.47
God straft den quaden. S.	iij.16
Niemant om een anders zonde. S.	ij.39.c.S
Den kinderen niet om heurder ouderen misdaet S.	iij.130.ij.38.c.etc.
God straft wel sonde met sonde.	vi.150 x.9, 40
Adams straffen of niet straffen hing aen zijn wel of qualyck doen	v.12
God en magh niemant rechtelyck straffen, om het niet hebben der gaven, die Godt hem niet en heeft willen geven.	v.88
Strafwaerdigh is die zyn pont niet en heeft verbetert.	xi.156
God heeft, na der Ghereformeerden leere, Adam onrechtvaerdelyck ghestraft,	xj.270

[fol CClxxxixr]

Texten of Sproken der H. Schrifture in dese Ghespraken hier ende daer wat vlytelijck ghehandelt.

Text.	Gespra.	Tal.
Genes.1.27	xj	7
Genes.25.27	j	84
Exo.4.21	vij	125,
Exo.8, 15	x	8
Exo.8.19	x`	8
Exo.14.19	x	11
Deut.32.39	iiij	61
Iosue 11.20	x	42.175
1 Re.2.24.25	x	131
2 Reg.10.16	x	113
2 Reg.16, 22	x	101
3 Reg.22.22	x	25.ij
3 Reg.12.15	x	42.87
2 Par.25.20	x	42
Iob 1.11	x	75
Iob 1.8	vj	142
Psalm 50.7	ij	92.b
Psalm 21.17	j	126
Psalm 126.1	iij	34
Psalm 114, 3	x	64.65
Pro.16.4	j	27
ende	v	129
	vij	89
Pro.20.9	iiij	95
Sap.11.25	v	90
Isa.19.14	x	42
Isa.63, 17	x	42
Isa.64, 5	x	42
Isa.45, 7	x	67, 68, b
Ier.1.5	ij	92.b
Iere.13, 23	x	170
Ier.30, 14, 15	x	170
Ezech.14, 9	x	8, 14, 185
Mat.6, 14	iij	8
Mat.11, 21	vj	59
M[a]t.16, 27	x	8
Luc.12, 48	vj	93
Luc.19, 17	iij	8
Ioan 5, 29	iij	106
Ioan 6, 44	ij	115
ende	iiij	115
Ioan 14	iij	36, b
[e]nde	iij	92
Ioan 9, 21	v	90
Ioan 17, 5	i	84
Ioan 15, 15	ij	30
Act[.]2, 27	x	89
Act.3, 18	x	89
A[c]t.4, 28	x	89
Act.10, 19	vj	142
Rom.1, 24	x	42, a
Rom.1, 28	x	8, 37, 187
Rom.2, 14	vj	101
	X	42
Rom.4, 7	viij	252
Rom.5, 2	ij	63, 90
Rom.5, 12	ij	90
Rom.5, 18	ii	90, b
Rom.8, 32	X	100, 100, b
Rom.9, 11	ij	33
	iij	27
	v	21
	vij	111
Rom.9, 12	iij	27
Rom.9, 13	iij	80
	v	21, 32, 90
	vij	111
Rom.9, 17	j	31
Rom.9, 22	j	45
Rom.9, 18	vij	121
	X	8, 20
	v	35
Rom.9, 21	v	90
Rom.9, 22	j	45, 48
Rom.11, 36	X	43
1 Cor.3, 7, 3	iij	34, 47
ende	v	98
1 Cor.9, 29	vij	102
2 Cor.4, 4	X	17
Eph.1, 4	iij	7, 8
Eph.2, 1	ij	92, [c]
ende	iij	105
Eph.1, 11	ix	38, 90, 104
Galat.2, 20	X	100
2 Thes.2, 11	X	8
1 Tim.6, 20	ij	92, d
1 Tim,2, 3	j	89
	iij	92, etc.
Phil.2, 13	iij	34, d
Hebre.7, 9	ij	29
ende	iij	30
Hebr.6, 8	vij	102
1 Pet.2, 7	vij	108
2 Pet.1, 10	viij	221
2 Pet.2, 19	X	42

Tirannie

Wat die is

vij, 138

Tiran

Werdt de barmhertighe Godt nu gemaeckt

x, 14, xiij, j, N.9, ende O.

Toelatinghe Gods

Betuyght inde H. Schrift,

ix, 38, ix, 42

Toelaten

Wat	ix, 38, a
God laet het quade toe	x, 66, d

[fol CCLxxxixv]

Toerekeninghe

Alleenlijck seytmen de rechtvaerdighmakinghe te wesen.	viij.127.131
Uande ongherechtigheydt in Adam niet, maer waerlyck	viij:129.133

Toestemmen

Niet twyfelyckx toe te stemmen, veylight voor dolinge.

viij.8

Toorn

Of wy alle kinderen des toorns zyn gebooren:

ij.91

Twyfelen

Wel twyfelen baent den wegh tot seker weten.

viij.8

Vallen

Of wy alle in Adam zyn ghevallen,	ij.92.a
Ghevallen is Adam door Gods heymelycke raet.	j, 84, g
Adam soude door zyn valle al zyn nakomers in d'eeuwighe verderfnis trecken,	j.84.g.

Vaten

Des toorns door voorgaende schuldt,	j.48
Des toorns vintse God	j.46
Der oneeren waren de Ioden.	j.48

Verblinden blindt, &c.

Oorsaken des verblindens. S.	vij.38
Hovaerdie verblint.	vij.42.c
Waensienders worden blint.	vij.42:b
Niet willen God kennen verbli[n]t.	vij.42.d
Die zyn blintheyt kent mach licht ghenesen.	vij.42.A

Verbonden

Is God aen z[y]n woort.	xi.208
En is de mensche niet aen Gode van 'tgene God hem niet en heeft verleent.	xj.208

Verderf.

Oorsaecke van des menschen verderf is zyn afwijcken van Gode.	vi.37.xi.47
Oorsake vander menschen verderf leertmen nu God te wesen.	xi.220, xiii.1.N
Oorsake vander verworpelingen verdoemenisse is het verderf der natueren.	xi.220

Verdienen

Aen Gode en magh de mensche niet,	ij.12 iiij.70
Adams salighe schulde heeft verdient Christum te hebben tot een verlosser.	xi.107.b

Verdoemen, verdoemenisse.

Om Esau te verdoemen was de verdorven natuer alleen ghenoegh.	v.49
Gheen verdoemenisse en is sonder schulde.	xi.46
Der verworpelinghen verdoemenisse is uyter natueren verdorvenheyt, soo men leert.	xi47
Gheen ongheboorne is Gode de verdoemenisse schuldigh.	xi.52

Verharden

Wat.	vij.166
Hoe sich de mensch verhart.	vij.214

Verhardinge

Pharaonis uyt voorgaende schult	j.46.a
Siet meer: Hardigheyt voor Israels vermidts heur boosheydt.	vij.10, 10.a

Verkiesen

God verkiest uyt voorweten.	iij.8
Wt zyn voorsienigheyt.	v.92
Is een werck van oordeelen.	iij.22
Daer geen onderscheyt en is, en is geen verkiesen	iij.8
Moeten alle menschen 'tgheen Godt wil.	iiij.7.ix.29

Verkiesing Godes

Wat zy is,	iiij.2.
Uerkiesinghs handel is sorghelyck.	viij.3
Op twyfelycke verkiesinghe moetmen niet bidden.	viij.5
Uerkiesinge ende saligheyt hangen aen elckanderen.	viij.240
Onse verkiesinghe moetmen niet soecken in de diepten des Godlycken decreets, maer inde gheopenbaerde middelen,	viij.25
Blycken vande ware verkiesinghe der gheloovers vander Gereformeerden leere, vermidts sulcke niet waerlyck en hebben het beelde godes.	viij.27, ij.7.c.
Ghelooven in Christum.	viij.33.
Hebben warachtigh berou.	viii.67
goede wercken,	viij.215
Niet en komt tot Christum.	viij.61
zyn volhardigh.	viij.62.149
Niet en syn van Christi schapen.	viij.65
zyn kinderen godes ofte herborenen.	viij.79
strijden als Paulus dede.	viij.105
Hebben den geest godes.	viij.107
En zyn vry van der zonden heerschappye,	viij.117
Syn gheheylight in Christo.	viij.125
Heur namen geschreven int boec des levens.	viij.149
In Christi handen, daerom men heur daer uyt niet en mach rucken.	viii, 149
Hebben gemeenschap met Christo.	viii.187
Syn heyligh ende onberispelyck inde liefde,	viii.195
Sekerheyt vande verkiesinge en maghmen niet hebben sonder verghevinghe van zonden.

[fol CCxCr]

Verkorene

Syn, soomen nu leert, alt'samen in Adam verdorven geweest	iiij.12
Moghten niet altoos doen tot heur Uerkiesinghe	iiij.14

Verlyckinghe

Uander Manicheen metter Ghereformeerden dolinghen	iij.42
Uander Libertijnen dolinghen metter gereformeerden	ix.96, 118, 122
Uan der Christenen ende der Calvijnsche Predestinatoors God	xiij.gesp.iiij.cap.

Verlossen

Mach gheen natuerlijck mensch sijn Kinderen van heur straf

ij.92, a

Vermoghen

Wat het zy

v.101, a

Verstaen, Verstandt

't Geen onwaerheyt is machmen niet wel verstaen voor waerheyt	ix.162
Sonder goedt Uerstant mach niemandt goet willen, vele minder doen	iiij.111

Vertalen

Der H. Schriftueren tot swackinghe van der wedersakeren ghevoelen

iiij, 101, etc.

Verwerpen
Godt verwerpt

Het verwerpen godes is het niet aennemen der quaden	iij, 90
Godt verwerpt den liefdelosen	iij, 12
Int Uerwerpen van d'eene ende het Uerkiesen van d'ander meldet sich onderscheydt int Uerkiesen	iij, 8, e
Gods Uerwerpen is een werck van Oordelen	iij, 22
Uerwerpens oorsaecke is de zonde in den mensche	iij, 40
Uerwerpen wat	vij, 43
Uerwerpen sonder kennis is zotheyt	j, 81
Godt Uerwerpt sonder aenschou op des menschen wercken, seydtmen	iij.69
Godt verwerpt de quaden ten aenschou van heur quaetheyt, so volght uyter gereformeerden schryven self	vij, 58
De Verworpene en hebben sich niet te beklaghen	ij, 63
Om te verwerpen is Godes wille alleen ghenoegh een rechtvaerdighe oorsaecke	v.49
Oock de Uerdorven Nature	v.49
Mensch verwerpt oock wel de gaven die hy al hadde ontfanghen	iiij, 106

Verwerpinghe

Men leert qualijck dat de zonde een vrucht is vande Uerwerpighe, maer niet de Uerwerpinghe der zonden Urucht	iij, 71, 74
Dat godes wille alleen oorsake zy van der verdoemden verwerpinge, houden de gherereformeerden	iij.75
Men leert nu dat d'oorsaeke vande Uerwerpinghe zy d'eere godes, ende sijn haet op de zonden	iij, 77
De Uerwerpings ooraken moeten ondersocht worden inde H. Schrift, daer zy ontdeckt syn, ende niet inde verholentheyden Godes na andere soecken	iij.88
Of alle menschen Uerdoemt souden moeten wesen, so de zonden oorsake waren vande Verwerpinge	iij.105

Vleesch

Dat sterck is

viij.120

Volcken

Van twee Uolckeren spreeckt Paulus tot den Romeren onder den personen van Iacob ende Esau	j.84, m, v.52, 53, etc.
Dit schrijft oock Calvijn	v.64

Volghen

Godes roepingh te volghen is ons werck

v.92

Volmaecktheyt

Mach hier zyn

viij.140

Voornemen

Het voornemen is des menschen, maer het bestieren is godes werck

x.140

Uytlegghen

Der H. Schrift. Ziet Schrifture.

Vryheydt

Waer inne Adams Vryheydt bestondt	iij.66.g
In godes onwille of niet willen in syn staen of vallen	xi.266
Oock [d]er Enghelen Uryheyt	vi.208
Waen-Uryheyt	viij.107
Der wedergheboornen Uryheydt is maer halve Uryheyt	viij.114
Die moet heel sijn of niet	viij.114
In Adam is noyt Uryheyt gheweest.	xj.266.

Vrywilligh

Wat dat zy	xi.137.144
Oft vrywilligh mach geschieden dat nootsakelijck gheschiet	xi.135

VVanen

Niemant begheert worden 't ghene worden 'tghene hy nu al waent te wesen	viij.98
Wanen bedrieght, weten niet	viij.14
Waen-weten ketent den waner in onwetenheyt	viij.8

VVaerheyt

Spreken, is segghen so 't gheseyde is

vj.106, ij.104

VVedergeboorte

Leertmen nu dat hier maer wert begonnen	ij.92, f
Dat Godt die niet heel en wil.	xiij.j.A.E.2
Ende dat die gheschiedt buyten ons toedoen	iiij.97
Neen niet sonder ons toedoen	iiij.98
Uoor de wedergeboorte machmen gelooven	iiij.98

[fol CCxCv]

VVederghebooren

Wert men door 't gheloove	viij.94
Heel of niet met allen	viij.114, a
Wert men niet sonder begheeren	viij.98
Niemant en wert hier (nae Calvijns leere) wederghebooren	viij.104

VVedergheborene

Moeten noch al 't leven door zondighen, na Calvijns leere	viij.76
En zyn Calvini ghelovers niet	v[i]ii.80
Wederghebooren en leven niet meer sich self maer Gode ende Christo	viii.248

VVeldaedt

En gheschiet den onwillighen niet

iiij.6

VVercken

Elck ding werckt na eygendaer aert	ij.74
Wat wijsheyt ende sterckheyt eyghentlyck wercken	ij.79
Elck wercker is werckman zynre wercken	ix, 62
Deylinghe der wercken	xi.140
Godt werckt int bestieren van alder menschen wercken	x.140
Godt werckt, na men nu leert, oock het quade inden mensch buyten 's menschen wil die sich daer over niet can beschuldighen.	vij.150
God dreyght den quaetdoenders straf.	iij.38
Godt ende mensche wercken te samen.	iiij.61
Wat godes ende wat des menschen werck is in den goeden wercken	iiij.94
De mensch is een medewercker godes.	iij.34.a
Godt onderwyst de mensch, die leert van Gode	iiij.136
God soeckt den Mensche, die soeckt gode	iiij.67
God bekeert den mensch: die bekeert sich oock tot gode	iiij.67
Of het segghen dat de mensche met gode werckt, godes eere verkleynt	viij.213
God gheeft. De mensch ontfangt.	iiij.69, 74
Godt wascht den mensche, die wascht ooc sich self	iiij.96
Wederbaert. De mensch ghelooft.	iiij.97 98
Mensch gelooft ende wil, maer God machticht den gelovenden ende willenden om 'tgewilde goet te volbrenghen	v.92
Godt werckt in der menschen Uerdoemenisse met rechtvaerdigheydt te wercken, de mensch met ongerechticheyt	jv.48

De mensch werckt

Te weten de quade mensch

Die wat tot niet maeckt	x.44
Die sich s[e]lf Uerderft	x.44
Die godes gave ontfangt	iiij.

Te weten de goede mensche

Goede wercken	iij.36.b
Dat middelen sijn, maer gheen oorsaecken vande saligheyt	iij.36.b
Als barmhertigheyts wercken, sonder welcke men niet saligh wert	iij.36.c
Wercken ter saligheydt noodigh sijnde.	iiij.86
Of des menschen wercken onnoodigh syn ter saligheyt	ij.14
Niemant werdt een Schaep sonder sijn werck van geloven	vii.134
Willen 'tgoede doen	v.92
Geloven ende volghen Godes roepen.	v.92.

VVerck

Buyten des menschen werck wort hy nootsakelijck een mensche	vij.94
Uan Adam quaet (so men leert) ghebooren	iiij.27
Uan Gode als blocx ende stocken ghewracht	iiij.10
Uan Gode ten verderven bequam ghemaeckt	vj.47
Wert de mensch lijflijck geboren	vj.1
Uan 't werk oordeelt het eynde	x.50
Elck werck heeft syn wercker	ix.50
Ofmen des menschen werck oorsake maeckt van sy saligheyt, als men seyt dat Godt int verkiesen daer op ziet	iij.36
Wat des menschen werck is in het gheloven	v.96
Gode te ghelooven is des menschen werck.	v.92

VVeygheren

Vele weygheren d'aengeboden Godes genade

iiij.106

VVesen

Tusschen werck ende wesen onderscheyt.	x.44.
Die noch niet en syn in wesen, en konnen den doot niet verschulden	xj.51

VVeten

In 't gheen wy weten en moghen wy niet dolen	[vi]ij.8
Weten en bedrieght niet	viij.14

VVeetzucht

Is Schadelyck

vj.6

VVet

Of zy alle menschen ingegeven, op dat zy die souden onderhouden	iiij.48
Is den Uerwerpelinghen niet ghegheven, alleenlyck om heur den onschuldt te benemen	iiij.48
Des wets vervullingh houden eenighe onmoghelijck hier ten aenschou van onse krancheydt	viij.145

VVille

Godes wil is der dingen nootwet	ix.3
Is strydigh in sich self nae Calvyns leere.	j.34.b.c, oock vij.138.b, oock Cal.viij.148.a.ix.36.c. Beza, x 66.a.Cal.
Is een reghel van rechtvaerdigheydt.	ix.3.7
Der zonden oorsake	vij.64.a
Niet willen wat	iij.100.104
Regule om Godes wille te weten	ij.63

[fol CCxCir]

Hoeda[n]ig

Rechtvaerdig, so datmen niet en moet disputeren of zy rechtvaerdigh is dan niet.	ix.57
Almachtigh, als die al mach dat hy wil. Uerborgen die teghen de geopenbaerde strydet	ix.60, ende xi.104
Wreedt	vij.142
Ledigh in't quaedt te doen	vij.56
int ingheven van zonde te willen of doen	iij.66.e

VVat God wil

Alles in allen salighen heur saligheydt.	iij.104
Al wat God wil dat sal gheschieden, gheschiedt altijt	iij.66.h
Niet geschiet van dat God wil dat niet sal geschieden	iij.66.h
Ueel gheschiet van dat Godt niet wil dat geschiede	iij.66.h
In den Uerkoornen dat sy sullen doen al wat zyn wet gebiet	iiij.55
Niet willen het quade, maer daer in rusten	vj.206
God wilde dat Adam doen soude 'tgheen Adam wilde, soo van staen blyven als van vallen	iij.66.g
Ons saligh maken, maer dat niet sonder ons wille	iij.34
Het quade niet doen, maer toelaten.	ix.3
Niet door het toelaten, maer door de wille godes gaen de godlose verlooren	ix.3
Want godt wil na der ghereformeerden opinie al datter geschiet	x.127, ix.55.66
Wilde dat Adam soude vallen.	xiij.j.G.xj.107
Godt formeert de quade wille	vj.49
Godt wil de zonde.	iij.42.b, vij.62, xj.107
'tgene hy haet	xiij.j.E.2
Godt wil niet 'gheen hy te doen gebiet.	xiij.j.A.E
Gods wille contrarie	j.34.b.c, iij.42.d.g.60, ix.60, xj.104

VVat Godt niet en wil

Godt wil niet al dat hy mach.
Godt en doet niet al datter geschiet	ix.60
Godt en doet niet quaets.	S.ix.56
Godt en wilde niet dat Adam vallen noch niet vallen en soude	iij.66.h
Somma
Godes wil is doende of ledigh. Al daer zy doende is int willen dat gheschieden sal, dat geschiet altijt	vj.208
Al waer zy doende inne is in het willen dat niet sal geschieden, dat en gheschiet nemmermeer	vj.208
Maer int gene godes wille ledigh is, geschieden vele dinghen	vj.208
Sonder wille wert niet ghedaen	vj.235

VVille des menschen

Sonder des menschen wille en is godes rechtvaerdigheyt niet inden mensche	iiij.142.b
Is een werck des gemoets,	ix.124, xj.224
Adams wille is noyt goet geweest nae der gereformeerden leere	xj.234
Maer die was quaedt van aenbegin af.	xj.234
Ende ten quaden gheneyght	xi.191, xiij.j.F.
Adam moght niet anders willen.	xi.105.188
Alle macht, maer niet alle wille is van Gode	xi.224
Adam en hadde voor zynen Ualle self noyt wille	xi.190
Eyghen wille wat	xi.137
Wille is wel sonder macht, ende macht wel sonder wil	v.100.a
Een vrye wille hebben wy, als wy geschapen worden, ontfanghen	v.98
Adam en moght niet noodtsakelijck ende vrywilligh zondighen	xi.240
Des willen eyghentlijcke werck is toe of af-stemmen	v.98.99, a
Urye wille en wilde Paulus niet wech nemen, met die woorden: Iacob hebbe ick lief gehadt	v.92
Het hanghet aen de vrye wille, dat wy godes roepen volghen	v.92
Onse wil is so vry ten goeden als ten quaden	viij.228, ix.56.a
Alle wille is niet van gode, sulcx leestmen nerghens	v.100 f, xi.224.188
Adams wille is verandert ten quaden, door dien Godt haer verliet	xi.205
Door godes decreet	xi.12.13
Godt self wilde dat Adams wil uyt goedt in quaet soude veranderen	xi.22.214.240.190.
Uan Adams quade wille was Godt self de werckman	xi.236
Dat wy willen is ons werck	v.92
Willen is een werck des gemoets	xi.195
Adams wille veranderde vrywilligh uyt een goede in een quade wille	xi.209
Sonder des menschen wille.	viij.224.x.42

VVijs

Door eens wijsens doen en wort niemandt argher

ix.18.b

VVijsheyt

Zotte, schandelijcke, ende lasterlijcke wijsheyt wert gode van de ghereformeerden toeghedicht	iij.66.l, j.84.k
Wat wijsheydts eyghentlijcke werck is	ij.79

VVolven

Uerghelijcktmen al Adams af komste.	ij.63
Sommighe Wolven worden krachtelijck in Schapen verandert	ij.63, vij.134

VVoorden

Onse woorden en moghen der dingen nature niet veranderen

ix.62

VVorden

En mach niemant 'tghene hy nu al is.

ij.92.c

Saligh

Godt heeft sijn zone gesonden om de Werelt saligh te maken	j.89.a
God wil dat alle menschen saligh worden	j.89.b

[fol CCxCiv]

Wie al saligh wordt	iij.104
En wort niemant sonder geloof	iiij.33
En maeckt ons godt niet sonder ons	iiij.142
Alle salighe zyn Uerkoren, ende alle Uerkorene saligh	viij.240
Adams schulde saligh ghenaemt by P. Mar.	xi.107, b

Saligheyt

Ende de Uerkiesinghe hanghen aen malcanderen

viij.240

Segghen

Qualijck segghen en maeckt niemandts wel doen quaedt

ij.16

Sekerheyt

Het verlaten van valsche, doet de ware genaken	viij.60
Seeckerheydt van elcx Uerkiesinghe, ziet Uerkiesinghe.

Zending

Zendings handel is gevaerlijck

viij.3

Zonde

Zonde is een afkeer vande alderbeste schepper, ende een toekeer totte geschapene nederste dinghen	v.90
Men noemt nu de zonde een Urucht der Naturen	ij.26
Een Urucht der verwerpinge	iij.71
Ieroboams zonde was sijnder ondersaten Uoorschrift	ij.36
Zonde noch Deuchde en erftmen niet van den ouderen	ij.62
Zonde en komt niet uyt gode	x.44
uyt des menschen wille	x.44
Zonde en volght de nature niet	x.44
En heerschet niet inden ghereformeerden so zy wanen	viij.127
Bederft de nature	x.44
Ontwesent of maeckt wat tot niet	x.44
Zonde woont al ´tleven door noch inden gheloovers van Beza	viij.190
Baert Uyandtschap Godes	viij.190
Godt de werckman vande zonde	xj.189 206.220.
Zonde is verwerpings Urucht, seytmen nu, maer niet de verwerping een vrucht der zonden	iij.71
Zonde noch Deughde en geschiet niet in den mensche sonder synen wille	viij.224
Adams is d'onse, somen nu leert, om dat wy de straf hebben	xj.95

Zondigen

Zondighen een werck des schepsels, yet begheerende of willende anders dan Godt gebiedt of verbiedt	ij.24
Zondighen moeten alle menschen onvermydelijck, na Calvijns Leere	ij.26.c
Zondighen wert inde H. Schrift gheleken by hincken.	S.ij.54
Zondighen en mach niemant hier heel af laten, somen seyt	viij.176
uyter gereformeerden opinie volght dat geen mensche zondicht	xj.82
Dat niemandt hem self van zonden recht mach beschuldigen	ij.26.d
Ia oock dat Adam niet en heeft ghesondight	xj.190

Zondaer

Godt en wil niet des zondaers dooot, maer dat hy sich bekeer ende leve

j.89.c

FINIS.