Dat 15. Capittel.
Noch dat quade wille uyt doolinghe komt.
Dit is dan een quade wille, en̄ komt voort, niet uyt of van Gode so nu al gehoort is, maer uyt onverstant. Want die onwetenheydt seyt seer wel een groot gheacht Leeraer deser Ga naar margenoot+ tijden) doet den Mensche in zyn oordeel, wille, ende werck doolen, die oordeelt het ghene dat waer is, valsch, ende 't ghene dat valsch is, waer te zyn, ende 'tghene dat goet ende nut is, quaedt ende schadelyck, wederomme 'tghene dat quaet is ende schadelyck, goet ende nut te wesen. So 't spreeckwoort alle sulckx mede uyt Onwetenheyt seyt te komen, houdende: Hy is zot ende onvroedt, die daer verkiest het verganckelijcke voor 'teeuwighe Goedt.
Die selve Leeraer voortvarende, seydt noch also: Voorts na dien wy also ghestelt zyn, dat wy willen ende begheeren die dinghen die wy voor ware, goede ende nutte dinghen oordeelen: ende wy daer teghen niet en willen, maer schouwen die dinghen die wy voor valsche, quade en̄ schadelycke dinghen oordeelen: so volght dat als ons oordeel doolt, oock mede onse wille moet doolen, midtsgaders alle die Begheerlyckheyt die dē wille verselschapt: daer door't dan oock gheschiedt, dat wy inde plaetse van ware, goede ende nutte dinghen gantschelyck het teghendeel willen ende begheeren. Ten derden, nademael alle onse krachten onsen wille dienen, soo veele alst moghelyck is, ende 't ghene die wille begheert in't werck brenghen: wat mach daer doch anders uyt werden, dan dat wy soodanighe dingen wercken, als wy willen? Alsoo maect die oncynde der dinghen den gantschen Mensche dolende in alle dinghen. Dat schrijft Musculus, ende dit met allen wel ende warachtelijck.
Dese selve meeninghe hadde oock Meester Ian Calvijn als hy in zijn Harmonie opten voorsz. woorden Christi, Matth. 6.21 commenteerde aldus: Door dese sententie thoont Christus klaerlycken dat sy ellendigh zyn ende onsaligh die haer schat vesten opter aerden: te weten om dat haer zaligheydt bouvalligh en̄ van kleynder geduren is. VVant de gierighe willen doen gelooven dat hare rijckdommen henluyden niet en beletten 'thert ten Hemelwaerdts te strecken: maer Christus stelt een maxime daer teghen, dat op plaetse dat de Menschen, wanen haer goedt te wesen, daer zyn sy oock verwert ende ghehecht.
Daer uyt dan volght, dat de ghene die daer begeeren te hebben Ryckdom ende haer gemac in dese werelt, den Hemel versaken. VVy weten hoe dat die Philosophen benaerstigt hebbē om scherpsinnighlyck te handelen van't opperste Goedt des Menschen: Ia dit is oock het voorneemlyckste stuck gheweest daer mede syluyden sich becommert hebben, ende dit niet sonder oorsake: ghemerckt dat alle de maniere van ons leven wel te leyden daer inne bestaet, ende dat alle onse sinnen daer toe strecken.
Want ist dat wy dencken dat de Eere d'opperste goedt is, soo moeten noodtsakelijck onse gheesten haer gheheelijck begheven tot staetsuchtigheyt: Ist dan het gelt, so sal terstont die gierigheyt heerschappen: Ist ooc wellust: ten mach niet zijn, of die Menschen moeten vervallen in een beestelijcke onghebondenheyt oft woestheyt, want wy altsamen uyter natueren strecken om te begheeren 't gene dat ons dunck het opperste goedt te wesen. Alsoo komet dat die valsche verbeeldinghen ons verleyden herwaerts ende derwaerts. Dat schrijft Calvinus ende dit met allen wel.
Auteursrechtvrij