Dat 5. Capittel.
Of de Menschen nu nootsakelijc zondighen: dan soo vrywilligh dat zy't vermoghen te laten.
Also blijct dan noch al, dat het gebodt Godes over den menschen niet en is een dwingent bevel, maer een aenlockende raedt, want ghelijck dwang door noodt werckt: so werckt raedt door vrywilligheydt. Ghemerckt daer niet anders dan daer en gheschiedt, en mach gheschieden, daer een daedt nootlijck gheschiedt: alsoo mocht daer oock anders geschieden dan daer gheschiet, soo waer yet vrywilligh gheschiet. Elck Mensche mach, ja moet, hem selfs beschuldighen over 't quade dat hy hadde moghen laten: maer onmogelijck ist dat yemant warachtigh wroegen mach hebbē over eenigh werck dat hy verstaedt in zijn macht niet gheweest te zijn om te laten: soo mach oock elck te recht hem self beschuldighen over zijn eyghen misdaet: maer ist oock mogelijck dat yemant hem self met ernst soude beschuldighen over die misdaet van yemant anders, daer hy raedt, wil, noch daedt toe heeft ghegeven? sal't dan inder Waerheyt zonde zijn in des menschen oordeel, die daedt oock soodanigh zijn dat hy self die hadde mogen laten.
Nochtans wert sulcx huyden-daeghs wedersproocken van eenighe die daer toe innevoeren, met die Heylighe Schrift, maer den vaderen, diens getuyghnissen sylieden voormaels niet en achten, ende nu hoogh by henlieden moet gelden, daer die Vaderen voor henlieden schijnen, 'twelck nochtans in desen gheensins en is, soo men opentlijck mach sien aen der Vaderen beschrijvingen vande zonde. Die werdt by Augustinum Ga naar margenoot+ geseyt te syn een wille om te houden of om te verwerven 'tgene van de rechtvaerdigheyt wert verboden ende datmen vryelijc mochte laten. VVie zondight (seyt Augustinus noch) in't Ga naar margenoot+ ghene dat hy gheensins en mach vermijden? die schulde (seyt Christostimus) en is niet nootlyck, maer willigh. Bernardus dit oock uytdruckende seyt: VVaeromme sondight ghy? om dat ghy niet en weet wat ghy doet? dat zy verde: om dat ghy sulcx te doen werdt ghedwonghen? dat zy verde: maer om dat het u alsoo behaeght te doen.
De mensche zondigt dan vrywilligh. Want alle zondt is een afwijckinge van Gode, welcke af wyckinghe (seydt oock Augustinus) niet Ga naar margenoot+ lachterens waerdigh en soude zijn, indien zy niet vrywilligh en ware. Merckt doch, ick bids u, of ghy oock te recht meught lachteren 'tgene sulcx ist alst behoort te weten? ic acht wel neen, maer om dat het so niet en is alst schuldigh is te syn: want niemant en is schuldigh 'tgene hy niet en heeft ontfangen. De selve Augustinus seyt Ga naar margenoot+ elwaerts noch: VVant daer en gheschiedt gheen sonde, dan met de wille, door de welcke wy willen dat ons wel sy.
Auteursrechtvrij