Toetzsteen der ware leeraren

xvij. Capittel.
Vande vruchten eens vvaren Leeraars.

A.

Dat is dan die wijse van leeren eens waren Leeraars, daar door hy als een naarstigh ende getrou Wijngardenier sijnen Heere Chrito, ⁺s selvens bevelen, veele 1 vruchten voort brengt tot die eere Godes. Dese vruchten zijn die ware Lidtmaten Christi, te weten, soete ⁺en aan denheyligen 2 Wijnstock Christo, So nu dese Wijnrancken of Leeraren warachtelijck zijn ende volhardelijck blijven inden waren Wijnstock, moghen, ja moeten sy draghen veele soete ende goede vruchten na den aart des goeden ende soeten Wijnstocx, uyten welcken sy haar sap, voedtsele, en̄ kracht ontfanghen. Want so onmogelijck het is datmen van doornen druyven plucken soude: so onmogelijck ist mede, datmen van een goeden Wijnranck, inden goeden Wijnstock vruchtbaar ⁺zijnde, doornen soude plucken.

⁺Daar inne werdt mijn Vader verclaart, ist dat ghy veele vruchten draaght ende mijne Iongheren wordt. Ioan.15.16, 4.36. Marc.⁺12.2. Luc.20.10.

⁺Ick ben die Wijnstock, ghy die Wijnrancken, die in my blijft ende ic in hem, die draaght veel vruchts, want sonder my en meughdy niet doen. Isa.5.2. Mat.21.33.34. Marc.12.2.

+ 1.

+ 2.

+ 1.

+ Ioan.15.8.

+ 2.

+ Ioan.15.6.

B.

⁺So 1 kentmen (na des Heeren segghen selve) den Boom aan hare vruchten. Want soo dese Boom of Leeraar voortbrengt een toornigh, twistigh, bitsigh, meyneedigh, ofte oock een Hoovaardigh, geldtgierigh, wraackgierigh, bloetgierigh, ende hatelijck volck: wie sal moghen ghelooven dat dese doornstekelighe ende bittere vruchten voortkomen uyt eenen soeten Wijnrancke? Niemandt. Maar so sulckdanighe bittere hoorders eens Predicants door ’t middel van sijn minlijcke leere sulcx veranderen, dat men aan hun niet en bespeurt dan lijdtsame Sachtmoedigheydt, behulpsame Vriendelijckheyt, broederlijcke ende goetdadighe Liefde: Iram oock ware Ootmoedigheydt, Mildtheydt, Versoenlijckheydt ende bermhertighe Minlijckheydt: sal oock yemandt, siende sulcke soete ende lieflijcke vruchten voortkomen uyt yemants leere, vanden Leeraar van dien oock moghen vermoeden, dat hy zy een quetselijcke tacke aanden brantwaardigen doornen-boom. Immers sal elck, sulcx siende, niet vast moeten geloven, dat die boom of rancke, die soodanige lieve vruchten draaght een goede boom zy ende een vruchtbare Wijnrancke aanden Wijnstock Christo? Ick houde wel Ia. Want soo ‘t 2 volck is, so is de Predicant.⁺

Aan hare vruchten suldyse kennen. Mat.7.⁺20, 12.33.35.⁺

Ende de Priester sal zijn als t’volck, de Heere⁺ als sijn knecht&c. Ose.4.9.⁺

+ 1.

+ 2.

+ 2.

+ Matt.7.1.

+ 2.

+ Isa.24.2.

C.

Merck, Leser, dat van alle ware Leeraar tweereleye vruchten werden gheeyscht: waar van d’eene voortkomt uyt hem als een Christen. Dese is een heylighe Wandel, betuygende dat in hem zy het ware Gheloove dat werckende⁺ is door die Liefde: dese vruchten heeft⁺ alle ware Leeraar gemeen met alle ware Christenen. Maar d’ander vruchten, door of uyt hem komende als Predicant, brenght hy bysonder voort meest buyten die ghemeene Christenen, gheene Predicanten wesende. Van dese laatste vruchten, te weten die een ware Leeraar voortbrenght handele ick hier, ende niet vande eerste. Welcke laatste vruchten ick inde H. Schrifture lese, te zijn dese navolghende met noch eenighe andere meer.

+ Gal.5.6.

+ Mich.6.1.

D.

Die voorneemlijckste vrucht eens waren Leeraars arbeyt van Planten met ontdeckinge van t’svolcx wortele ende zonden, ende van Natmaken met vercondighen van des Heeren ghenade, is datter opwasse in des volcx herte, door ‘tmiddel bysonder van het ghenaadigh bedouwen Godes, soo warachtigen Leedtwesen ende 1 Berou van zonden, dat daar inden Heere⁺ sy een ernstlijck ende vast opset om by Godes⁺ hulpe voorts aan het zondighen gantsch te laten. Waar dan de Heere ghewracht heeft desen goeden wille, daar en laat hy Ghebenedijt oock niet te wercken het 2 volbrengen van dien.⁺ Daar dan het quade willich wert ghelaten: is dat niet een warachtich berou, een salighe bekeeringhe des zondaars, ende een aanghename ende soete vruchte inden ooghen des H. ende goeden Godes? Is dat oock niet een klaar, seker, ende vast merckteecken eens warachtigen Leeraars? Waarmen Roock siet, daat gelooft⁺ men vuyr te wesen: salmen dan, siende sulcken warachtigen berou inden volke, niet vast moeten ghelooven dat daar zy een warachtigh Leeraar? Een Leeraar, segghe ick, die Gode brengt veel goede ende salige vruchten?

Ende die Nimviten gheloofden in Gode, ⁺ende vercondighden een vasten, ende bekleeden⁺ sich vande minste tot de meeste toe met sacken. Act.2.37. 2.Par.12.5.6.7. 1.Cor.6.10.11.

Ris Godt, die na syn wel-ghevallen tot u, ⁺in u werckt beyde het willen ende het volbrenghen.⁺ Psal.144.1.9. Phil.1.6, 4.13.

+ 1.

+ Berou.

+ 2.

+ Roock.

+ 1.

+ Ionas.3.

+ 2.

+ Phil.2.1.

E.

Naar de vrucht des waren leetwesens volght inden volherders de tweede vrucht, naamentlijck die aanwas van des volcx 1 Gheloovigheydt⁺ tot den Heere. Daarby komt dan ware 2 Bekeeringhe tot Gode. Waar mede handelende⁺ bevindt dese gheloovighe sijn Godtlijcke Liefde, Getrouheyt ende Goetheydt so groot, dat het Gheloove tot een ghesellinne bekomt Liefde tot sulcken lieven ende goeden Godt. Sulcx dat sy begheerlijck inden gheloove Chri-

+ 1.

+ 2.

[fol. 64r]

stum aannemen, door’t woort der Waarheydt herboren worden, ende alsoo gheraken inde ⁺3 kindtschappe Godes. Die welcke inden gheloovigen mede niet heel oneygentlijck en wort gheacht voor een vrucht eens waren Predicants. Ghemerckt hy door den dienst des woordts ghenoegh eens vroedtwijds ampt is pleghende inde baringhe ende voort-telinge ⁺der Kinderen Godes. Nadien nu een 4 goede boom gheen quade vruchten en mach voortbrenghen: hoe sal’t mogelijck zijn, dat door die bedieninghe deser goede boomen, uyt die goede Leere quade vruchtē voort souden komen. Dese vruchten werden Gode in Christo gheboren: Christus is Rechtvaardigh, Ia die Rechtvaardigheyt selve: sullen dese Kinderen Godes dan noch altijt zondigh ende onrechtvaardigh moghen blijven? Dat en luyt niet. Maar ⁺waarachtigh ist, dat die uyt hem is 2 gheboren rechtvaardigheyt werct, dat hy die zonde gestorven ⁺ zijnde, niet meer daar inne en leeft, Ia ⁺dat hy niet meer en zondigh, noch en mach zondighen. Wie dan soodanighe vruchten der leere van eenige Leeraren in sich self, of in anderen waarachtelijck bevindt: hoe soude desed niet sekerlijck moeten weten, dat sulck Leeraar een oprecht Leeraar en̄ warachtigh Dienaar Godes zy.

⁺Want die Woorden die du my hebste ghelevert, ⁺hebbe ick henluyden ghegheven, ende sy hebben die ontfanghen ende waarlijck bekent, dat ick van dy ben wtghegaan, ende hebben ghelooft dat du my hebtse Gesonden. Actor.4.4, 5.14, 9, 42. 1.Corinth.3.5, 15.11. Ephes.1.13.&c.

⁺Ende de Heere sagh heure wercken, dat sy ⁺hen bekeerden van heuren quaden wegh, ende hy heeft sich onthouden van de straffe die hy voorghenomen hadde over hen te doene. Iud.10.15.16. Actor.11.22, 9.35. 1.Thess.1.9. 1.Pet.2.25.

⁺Maar soo veele hem aannamen, dien gaf hy ⁺macht om Kinderen Godes te worden. 1.Cor.4.14.15. Gal.3.26, 4.9. Ephes.5.1.

⁺Een goede boom en mach geen quade vruchten ⁺draghen. Mat.12.33.

+ 3.

+ 4.

+ a Joan.2.29.

+ bRom.6.2.

+ c 1.Joan.3.9./5.18.

+ 1.

+ Ioan.17.8.

+ 2.

+ Iona.3.10.

+ 3.

+ Ioan.1.12.

+ 4.

+ Matt.7.18.

F.

Sulcx geschiet inden Gheloovighen, door’t ⁺middel vande genadige 1 Verlichtinghe Godes, t’welck mede mach ghenoemt werden eenighsins een recht vrucht vande Waarheyts ⁺leere. Insghelijcx mede die 2 inleydinghe tot Waarheyts kennisse van Gode ende van Christo, t’welck het ampt is alder oprechten Leeraren. Daar op, te weten opte voorsz wedergheboorte ofte kindtschappe Godes, volght ⁺stracx, Ia gaat teffens aan die salighe 3 Vereeniginge met Gode, door onsen Heere Iesum ⁺Christum, insgelijcx Christi inwoonende 4 Gerechtigheyt inden herborenen Mensche, ende ⁺het 5 eeuwige leven, sodanigh wesende, dat de gene, inden welcken dat eenmaal inder waarheyt komt nemmermeer en mach sterven: ende oock dat het in niemandt en mach wesen buyten sijn weten, want het gheen Waan of Droom is, maar bestaat in wesētlijcke Ondervintlijckheyt, wie mach nu meer twijfelen dat de gene die sulcke vruchten eens Leeraars ontwijfelijck in sijn selfs ziele bevindt, niet meer en mach twijfelen aande oprechtigheydt van sulcken boom ende dienaar des woordes?

⁺Want God die bevolen heeft het licht uyten ⁺duysternissen te lichten, die ist die onsen ghemoeden heeft verlicht totte claarheydt van de kennisse der glorien Godes inden Persone Christi. Ephes.3.9. Ioan.1.9. Luc.1.79.⁺

Alle dinghen zijn my vanden Vader ghegheven.⁺ Ende niemandt en kent den Sone dan de Vader, noch te niemandt en kent den Vader, dan de Soon, ende diendt de Soon wil openbaren. Ioan.1.18. Ephes.4.11.12.13.

Op dat sy allen een zijn moghen, gelijck als⁺ du Vader in my, ende ick in dy, ende sy in ons⁺ een zijn. Iohan.17.23, 14.23. Roma.12.4.5. 1.Cor.6.17, 10.17, 12.12.26. 2.Cor.11.2. Gal.3.28. Ephes.2.14.15.16.18. Colossen.3.15. Matth.18.20.

Het Woordt Christi woont in u overvloedelijck⁺ in alle wijsheyt, &c. Ioan.15.5. Mat.13.⁺23, 7.24.1. Ioan.2.3.9.

Dit is het Broot des Levens, dat soo wie⁺ daar af eet niet en sterve. 51. Soo wie van desen⁺ Broode eet, sal eeuwigh leven. Ioan.6.40.47.58. Ioan.4.14, 5.24, 3.25.16.36.&c.

+ 1.

+ 2.

+ 3.

+ 4.

+ 5.

+ 1.

+ 2.Cor.4.6.

+ 2.

+ Mat.11.27.

+ 3.

+ Ioan.17.21.

+ 4.

+ Col.3.16.

+ 5.

+ Ioan.6.49.