Logo DBNL
Toetzsteen der ware leeraren (1631)

Toetzsteen der ware leeraren

(1631)–D.V. Coornhert–rechtenstatus Auteursrechtvrij

Vorige Volgende

xiij. Capittel.
Wat eens vvaren Leeraars vvercken zijn.

A.

Na dien een waarachtigh Leeraar alle tgheen dat sijn Ampt of Dienst toe staat ghetrouwelijck volbrengt, soo is licht om mercken dat hy alle t’ghene werckt ende doet, dat hier voor gheseyt is een Leeraars Ampt te wesen. Doch overmits daar niet en zijn gheroert dan Hooftsaecken, ende die heylige Schrift noch seer veele andere wercken der Leeraren vermeldet, en hebbe ick niet willen laten te verhalen die voorneemlijckste wercken eens oprechten Leeraars, eensdeels tot Gode, eensdeels tot sich selve, ende eensdeels tot andere Menschen streckende.

B.

+Ten behoeft gheen bewijs, dat de ghene die anderen sal eeren of berispen, selve gheleert zy ende verstandigh. Dit is alle ware Leeraar, +door dien hy self Gode eerst 1 hoort als sijnen Meester, ende het ghetrouwe Woordt aanneemt. Dit is die onbedrieghlijcke Waarheyt Godes, die haar Dienaren niet en laat te schanden worden, maar hen Wijsheyt geeft ende macht, omme den Onwijsen te onderwijsen, ende den wedersprekeren den mondt te stoppen. Soo 2 bewaart hy dan oock dit+ ghetrouwe Woordt dat in sijnen monde is gheleydt, soo ghetrouwelijck, dat dit suyvere Water des Levens door sijnen lijve vlietende, niet altoos en wordt veronreynt of besmet, door den slijm van eyghen Goedtduncken, menschelijck Wanen, of vermetelijck daar toe af te doene. Also doet hy in desen niet anders dan sijn Ampt is vereyschende. Vraaghtmen wat? Hy bewijst niet sijn eyghen Wandel, dat hy met Leven ende Leere anderen onderwijst, betonende dat hy selve ghelooft ende doet, t’ghene hy betuygt dat elck behoort te gelooven ende te doen. Soo blijckt hy dan met 3 Woort ende Daadt+ te wesen een oprecht Dienaar Godes. Daarom sal hy, die self alsoo doet ende leert 4 groot+ ghenaamt werden in Godes Rijcke. Want sijn Gherechtigheydt al veele overvloedigher is, dan de gherechtigheyt der Pharizeen, van die welcke de Heere seydt: Doet na haar woorden ende niet na haar wercken. Dit is gantsch anders met dese ware Leeraren. Want sy zijn een oprecht 5 voorbeelt der Deughden:+ soo datmen moet doen niet min na hare wercken, dan na hare woorden. Dat zijn dan oock ghetrouwe 6 Legaten, die met Daadt ende+ Woordt, haars Heeren bevel volbrenghen, niet anders dan of Godt self met woorden ende wercken, door hen die Menschen vermaande. Dit zijn voorwaar ghetrouwe ende prijswaardighe knechten des Heeren, haren Heere van haar ontfanghen 7 Pondeken+ eenen rijcken Woecker brenghende tot der Enghelen 8 verblijdinghe, ende tot Saligheyt+ der Menschen, voor den welcken sy den Heere oock sorghvuldelijck 9 bidden. Zijn dat nu+ oock niet klare ende ghewisse merckteeckenen, daar by elck dien’t ernst is, acht daar op te nemen, mercken mach, dat een Leeraar in den welcken hy alle sulcx inde Waarheyt siet te wesen, een Warachtigh, Ghetrou, ende Oprecht Leeraar zy? Seecker na dien het den ghetrouwen Gode belieft heeft ghehadt, ons soo ghetrouwelijck inde heylige Schrift voor ooghen te stellen, welcke ende hoedanighe die wercken eens waren Leeraars zijn tot Gode, ende yemandt daar benevens iet ende waarachtelijck ondervindt dat eenigh Leeraar sulcx doet tot Gode, sal dese oock dan voorts meer aan de oprechtigheyt eens alsodanighen Leeraars moghen twijfelen?

Die t’ghetrouwe Woort, dat in de Leere werdt ghebruyckt, aan-kleeft, op dat hy+ machtigh zy met de ghesonde Leere te vermanen, ende den wedersprekers te wederlegghen. Isai.5.4.5.

O Timothee, bewaart dat u betrout is.+ Ioan.8.31, 14.23, 17.6.+

Wy en gheven gheenrehande Arghernisse, op dat onse Bedieninghe niet en werde+ ghelastert. 3. Maar bewijsen ons selve in+ allen, als Dienaren Godes, &c.

Maar die also doet ende leert, dese sal groot+ ghenoemt worden in’t Rijcke der Hemelen.+ Matth.5.21.

Als voor Capit. vij. G.j. Capit. xj. K.j.+ Na-dien wy dan Sendtboden Christi zijn+ als of Godt door ons vermaande, soo bidden+ wy u door Christum, dat ghy u met Gode laat versoenen.

+Ey goede ende ghetrouwe knecht, na dien +ghy over weynigh zijt ghetrou gheweest, daar om sa lick u over veele stellen: gaat inde blijdtschappe +dijnes Heeren.

+Voorwaar, voorwaar segghe ick u, dat ter alsoo blijdtschap voor den Enghelen Godes sal wesen over eenen Zondaar die Boete doet.

+Heylige Vader, bewaartse die ghy my hebt +ghegheven, in dijnen Name. Exo.32.32. 1.Reg.12.23. 2.Corint.13.7 &c.

C.

Wie sal, segghe ick noch, daar aan moghen twijfelen, alsmen siet dat hy doet aan sich self, tLeeraargheen een oprecht Leeraar na t’ghetuygh der heyligher Schriftuyren schuldigh is te +doene? Als hy aandachtelijck 1 opmercken heeft in ’t lesen der heyligher Schriftuyren: +als hy 2 t’quade, ja alder quaden wortele vliedet ende die Deughden aanhangt, sich +self daar inne 3 oeffent, hem self in 4 suyverheydt bewaart, ende des Heeren Gheboden +onbevleckt ende onbrsiepelijck 5 onderhoudt: machmen oock wettelijck twijfelen aan de oprechtigheydt van een alsoodanighen Leeraar?+

+Hebt acht opte Lesinghe, Vermaaninghe ende Leeringhe.

+Alder quaden wortele is die Begheerlijckheyt, &c. 11. Maar ghy O mensche Godes +vliedt dese dinghen.

+Maar oeffent dy selve in Godtvruchtigheyt.

+Bewaart dy selve kuysch.

+Op dat ghy het Ghebod onderhoudt onbesmet +ende onberispelijck totten toekomste onses Heeren Iesu Christi.

D.

+Te min soo salmen daar aan noch moghen twijfelen, alsmen daar beneven oock siet dat +hy teghen allen Menschen in ’t alghemeyn +sulck doet, als die heylighe Schrift ghetuyght van die ware Predicanten. Want ist dat hy +alle 1 Volcken ende Menschen leert met leven +ende Leere: dat is, streckt hy met sijnen goeden +ende oprechten wandel (soo nu al ghehoort +hoort is) den Menschen een 2 Licht, verkondight +hy niet sijn selfs, maar alleen des 3 Heeren +Woort, ende hy met dat selve, maar met +gheen ander woordt voor t’ quade 4 waar +schout, ten goeden 5 vermaant, het ondervondene +6 betuyght, al 7 smeeckende, oock 8 berispende, +het zy tijdt of 9 ontijdt, met alder +zedigheyt ende gheduldigheyt: Ick meyn ommers, +datmen al eenighsins seecker mach zijn +van sodanighen Leeraars oprechtigheyt.

+

E.

+Maar want die Menschen verscheyden zijn +van zeden, soo werckt een bescheyden Leeraar +bescheydelijck met verscheyden Menschen, daar +toe sijn Ampt is streckende. Want anders +handelt hy met Godtloosen, anders doet hy met Zondaren, anders werckt hy metten Gheloovighen, ende anders hanteert hy den Heylighen. Soo sietmen dat hy den Godtloosen +vrymoedelijck 1 berispt, by-wijlen +2 strenghelijck, ende oock somtijdts 3 goedertierlijck, alles na de gheleghenheyt der saken, daar inne na de volghende het bevel des heylighen Apostels. Maar teghen den Zondaren in ’t alghemeyn, is eens oprechten Leeraars +werck ernstlijck te 4 berispen, schrickelijck te +5 dreyghen tot berouw, ende (soos y hen beteren) +soetelijck te 6 vertroosten, oock t’verloren Schaap te 7 soecken, ende het gevondene+ te 8 bewaren.+

Op dat hy machtigh zy inde ghesonde Leere+ te vermanen, ende den wedersprekers te berispen.+ 1.Thess.5.14. Prov.24.25.+

Maar de Godt onser Vaderen heeft Iesum+ opgheweckt, den welck ghy hebt ghemoort, ende aan den Houte 1 des Cruyces ghehanghen. 3 Re 14.9.10.&c. 16.1.2.3., 41.8.18, 21.19.21. Isa.28.7. Ier.20.3.4.6, 26.4.5.6. Ezech.13.2.3.4. Actor.4.10.7.52.53, 9.22, 18.28.+

Met zedigheyt berispende den ghenen, die+ de Waarheyt wederstaan, of Godt henluyden noch eens berou mochte gheven, om die Waarheyt te kennen. 2.Timoth.4.2. Galat.6.1.+

Berispen. Siet hier voor 1.+

Ghy hebt alle mijnen Raadt veracht, ende+ mijne berispingen versuymt.

Ick sal oock in u verderfnisse lachen, ende u bespotten als u op-komt, t’gheene daar ghy voor vreesde. 27.28.29.30.31.32. Isai.65.12. Iacob.2.13.etc.

Vertroosten. voor Capit. vij. M.3.H.+

Soecken. voor Capit. xij. F.7.+

Ende dat vet is ende sterck, sal lick bewaren.+ Ioa.17.12, 10.11.+

F.

Maar eens waren Leeraars werck aan den bekeerden Zondaren ende Heylighen is 1 sorghe te draghen datse niet verleydt en worden, +met opsicht 2 waken op haren wandel, +den Heere Iesu Christo 3 kinderen teelen, die+ in Waarheyts kennisse op te 4 voeden, ende+ (daar ’t noodigh is) sijn 5 Leven te laten voor+ sijne Schapen.

Maar ick hope in den Heere Iesu Christo+ haast Timotheum te seynden tot u, op dat ick+ wetende hoe ’t met u staat, goedts moedts mach zijn. Coloss.2.1. 1.Thess.3.5. Hebr.6.11.

Maar weest ghy wacker in allen dinghen.+ Actor.20.29.30.31.+

Want in Christo Iesu heb ick u door den+ Euangelie gheboren. Galat.4.29.+

Nochtans zijn wy soo sachtmoedigh gheweest+ onder u als een Voedtster haar voedtster-kinderen+ voedet. Ioan.22.15.+

Ick ben een goet Herder. Een goet Herder+ laat sijn Leven voor sijne Schapen. 2.Corint.12.15.

G.

Het en mach dan geen seer duyster of twijfelijck merckteecken eens waren Leeraars zijn, daarmen hem inder Waarheyt bevindt, sodanigh in sijne woorden ende wercken, als die heylige Schrift eenen warachtighen Leeraar beschrijft, ja beschildert, ende met alle sijnen eyghen verwen soo naackt ende soo klaar voor ooghen stelt. Want hy dan in sijne woorden ende daden bewijst ghetrouwe ghehoorsaamheyt tot Gode, heylige beteringhe van sich selve, ende eenen stichtelijcken ende vriendelijcken wandel tegen allen Menschen, waarachtighe, maar niet manslachtighe berispinghe teghen den Ketteren, dreyghelijcke oock troostelijcke vermaninghen totten Zondaren, ende sorgvuldighe behoedinghe ende opvoedinghe sijnre Schapen. Dat zijn dan voorneemlijck die wercken eens waren Predicants, ons inde heylighe Schrift voorghedraghen: die verswijght oock niet wat hy niet en doet of werckt: daar af wy nu oock een weynigh willen segghen.


Vorige Volgende