Schole der deughden
(1630)–D.V. Coornhert–
AuteursrechtvrijA.Wildy segghen dat dit openen, op-houden ende stieren der ooghen opten dinghen de mensche alleen vermach uyt sich selve: sonder de Goddelijcke ghenaede? | |
B.Gheensins maer hier is onderscheyt inde ghenaede. | |
A.Welcke? | |
B.Een die allen redelijcken menschen ghemeen is, waer in sy alle vermoghen Gode door sijne schepselen te kennen, ende wert daerom gemeenlijc ghenaemt het licht der natuyren: ende een sonderlingh ghenade diemen Goddelijck noemt, ende en werdt niemanden mede ghedeelt dan die des ontfanckelijck zijn, daer af wy nu hier voor Cap. 8 wat ghehandelt hebben. | |
A.Welcke zijn die? | |
B.Die in dat minste getrou zijn bevonden, worden over dit meeste ghestelt, ende die met dat minste pondeken naer-stellende woeckeren noch een pondt of meer daer by heeft ghewonnen: desen sulck ghewin hebbende werdt meer ghegheven, Ga naar voetnoot+ maer den begravers haers ponts in d'aertsche lusten, die gheen ghewin en hebben, wert noch dat pont dat sy hebben benomen ende in eenen verkeerden sinne ghegheven, oock met sulcke blintdheydt gheslaghen dat sy met open ooghen niet en sien. | |
A.Verstaedy dit ontfanckelijck zijn door sulcke middelen? | |
B.Jae, hoe anders? neemt dat een school-meester wel groote lust heeft om alle sijne jonghers mede te deylen alle sijne gheleertheydt sonder yet te willen voor yemanden der jongheren verberghen. Daer zijn eenighe inden Abc boeck, die naerstigh, eenige die niet leeren, maer spelen als d'andere leeren, als de tijdt comt van de Abc naren te stellen in't boeck van spellen leeren, sullen de vlijtighe leerjonghers daer niet toe vercooren worden? | |
A.Jae. | |
B.Want sy zijn de leeringhe van't spellen ende voorts lesen ontfanckelijc als die nu den letters vast konnen. | |
A.Sy zijn. | |
B.Sal hy d'andere traghe ende spelende jongers die noch den letteren niet en connen, oock mede in dit hoogher boeck stellen? | |
A.Neen. | |
B.Waerom dat? | |
A.Sy zijn der leeringhe van't spelen ende lesen noch niet ontfanckelijck ende waer verlooren ja schadelijcke moyten hen daer te stellen, want sy dan nimmermeer de letteren kennen mochter leeren ende derhalven oock nimmermeer het lesen, maer waer toe dient ditte? | |
B.Vraeghdy dat? de mensche aen-merckende vlijtelijck met haer ooghe des redelijckheyts op de wonderbaerlijcke schepselen Godes, sullen nootsakelijck moeten wercken een onbegrijpe- | |
[Folio 476v]
| |
lijcke Wijsheyt in die eendrachtige schickinghe een almoghende cracht inde schepselen ende onderhoudinge ende een lieflijcke goedigheyt inde besorginghe ende voedende der levender schepselen. Is dat niet een nootsakelijck ende nut Abc? mach hy dan hier door gheraken tot eenige kennisse vande wijsheyt, mogentheyt ende goetheyt Godes, hy sal oock licht daer by connen verstaen zijn cranckheydt, sotheydt ende quaedtheydt. Dit zijnse die haer cleyn pondeken recht besteden, woeckert becomen ende over meer gestelt worden: Want sy door't wel connen van desen ABC ontfanckelijc ende bequaem worden tot hoogher leeringen, maer de traghe versuymers geensins, die noch op Godes schepselen, noch op hen self en dencken: maer allen zien opten aertschen lusten ende begeerten, soecken altijdt allen ghelt, eer ende weelde, daer inne sy haer redelijckheydts pont schandelijck begraven, woecker ontbeeren ende derhalven oock meerder gaven, als die vol zijnde van aertsche lusten der Hemelscher niet en begheeren noch ontfanckelijck en zijn. |
|