Logo DBNL
Oorsaken ende middelen vander menschen saligheyt ende verdoemenisse (1631)

Oorsaken ende middelen vander menschen saligheyt ende verdoemenisse

(1631)–D.V. Coornhert–rechtenstatus Auteursrechtvrij

Vorige Volgende

Van de t’samenwerckingen Godes metten quaatwillighen Menschen.
xxvj.Capittel.

1   VAn de t’samenwerckinghe Godes metten goetwillighen Menschen is in ’t xxiiije. Cap. na noodtdruft gheseyt. Nu eyscht mijn voorstel, aldaar ghedaan, oock wat ghehandelt te worden van de t’samenwerckinghe Godes metten quaatwillighen Menschen. Soo leestmen in de heylighe Schrift, dat Godt werckt ghesamentlijck daar inne metten quaden, dat hy haar quaat voornemen (‘twelck de quade; niet Godt; veroorsaken) haars ondancks, belet, schickt, stiert, straft, ende die hem verwerpen oock verwerpt.

2   Dat Godt niet min voorsichtelijck als krachtelijck dickmaals a belet, dat der quaden + quaat voornemen nyet volbracht en wort, blijckt in veele klare sproken ende heerlijcke gheschiedenissen. Godt selve b schickt oock+ heylichlijck ende onschuldelijcke middelen, daar aan sich de quade moedtwillichlijck bezondighen. Sandt Godt nyet uyt Liefde syn onschuldich Lammeken tot onser Heyl onder den Ioodtschen Wolven, die dat zondelijck zouden vermoorden, welck senden, Godes Heylsaam werck was, maar nyet dat moorden, ’t welck der Ioden werck was, vermidts haar doodtslaghersche aardt was in haar gheworden door haar willich vereenighen met haar vader den Duyvel, die van aanbeginne een Doodtslagher was. (Iohan.8.44.) Met sulck quaadt menschelijck werck, werckt oock Godt daar inne, dat hy dat haar quaadt werck c bestuyrde ten alderbesten eynde. Oock werckt+ Godt met der Zondaren zondighe wercken, straffende ghenadelijck den Zondaar tot d beteringhe, + ende Rechtvaardelijck den Godtloosen met e verderffenisse, ende f verwerpt+ alsoo die hem verwerpen, vermidts haar g zondighen, + haar h Afgoderije, ende haar niet willen + hooren.

2. a. Godt belet dick der quaden quaat voornemen.

   (Godt) die daar verstroyt die ghedachten der+ quaden, soo dat hare handen niet en moghen volbrenghen ’t gheen sy bestaan hadden. Iob 5.13.14.15. Psalm.2.3.4.5, 20.12.13. Prov.10.3. Isai.8.9.10.

   Sulcks heeftmen ghesien aan den Sodomiten teghen Loth. Genes.19.9.10.11. aan Laban teghen Iacob. Genes.31.29. aan den thien Patriarchen teghen Ioseph. Genes.37.11.18.19.20.21.22.26.27.28, 50.20. Aan Pharao teghen

de kinderen Israhels. Exod.1.10.12.15.16.17.20, 14.28.19. Saul teghen David. 1.Reg.23.23.26.27.28. Absolon teghen David. 2.Reg.17.14. Iesabel teghen Eliam. 3.Reg.19.1. Achab tegen Michaem. 3.Reg.22.27.35. Ioram teghen Elizeum. 4.Reg.6.31.etc.

2. b. Godt schickt middelen.

+   Du sulste ghewisselijck weten, dat dyn zaadt vreemt sal wesen in een Landt dat sijns nyet en is, ende daar salmense tot eygen luyden maken, ende quellen vier hondert Iaren.

+   Maar ick sal oordeelen het volck, welcks eyghen sy sullen zyn, ende sullen daar na uyt trecken met grooter have. Exod.3.7.8, 14.17.18. Deut.26.6.7.8.9. Iosu.11.20. Iudic.3.12.13.1.Reg.2.25. 2.Paral.10.15. 3.Regu.11.31.32. 2.Para.22.7.8.9, 25.20. Isai.53.5. Osee 13.14. Actor.2.23, 4.27.28. 2.Cortinth.12.7.10.

2. c. Godt bestuyrt der quaden quade wercken ten alderbesten eynde.

+   En wilt u nu nyet vertzaghen, noch laat gheen toorn Godes in uwen ooghen wesen, om dat ghy my hier hebt verkocht. Want tot u behoudenisse heeft my Godt voor u hier ghestuyrt. Gene.45.6.7.8, 50.19.20.21. Exod.2.3.4.5.6.7.8.9.10. Deuter.23.5. Num.24.5. 2.Esdre 13.2. Ione 1.4.15, 2.1.11, 3.4.10.

2. d. Straffende den Zondaar ghenadelijck tot beteringhe.

   Siet hier voor Cap.xxj.i.

2. e. Den Godtloosen rechtvaardelijck met verderffenisse.

   Soeckt voor Cap.xxj.k.

2. f. Ende verwerpt alsoo, die hem verwerpen ende sijn VVet.

+   Om dat du Godes Woort hebt verworpen, soo heeft de Heere dy oock verworpen, soo dat du gheen Koningh meer sulste zyn in Israhel.

2.Paral.15.2. 1.Reg.15.23. Ierem.6.19.30. Psalm.1.4, 2.2.3.4.5, 49.17.21. Ierem.7.15.16, 8.9.10, 14.19.20. Isai.5.24.25. Amos 2.4.

2. g. Overmits haar zondighen.

+   Ende dyn herte is in dyne schoonheyt verheven, dyne wijsheyt hebstu in dyn schoonheyt verloren, ende ick hebbe dy verworpen op der Aerden: voor ’t aansicht der Koninghen heb ick dy ghegheven, op datse dy souden sien. Ezech.29.5.6, 32.4. Ierem.23.38.39.40.

2. h. Verwerpende Gode mits haar Afgoderije.

+   Ghy hebt u volck verworpen, om dat sy vol zyn, als voormaals, van wichelaars, &c, ende haar Landt is vervuldt met Afgoden, het werck haarder handen hebben sy aanghebeden, &c. 3. Regum 9.6.7. 4. Regum 17.19.20. Amos 2.4.

2. i. Ende mits hem niet te hooren.

+   Myn Godt salse verwerpen, want sy hebben hem niet gehoort. Ierem.7.13.15.23.24.25.26.27.28.29.


Vorige Volgende