Oorsaecke vander Menschen Scheppinghe.
Eerste Capittel,
1.
ALle menschen die de H. schrift voor waerachtig houden, zijn’t daer inne eens, dat God Almachtigh alle dinghen heeft geschapen. Van ghelijcken dat God self is het volkomen ende eenighe goet, oock die eeuwighe Wijsheyt ende Liefde. Na dien dan de Wijsheyt alles doet tot een seecker eynde: so heeft hy den mensche mede tot een seker eynde geschapen.
2 Hier om twist men nu, seggende eenige dit eynde te zijn alleen de eere Gods, ende niet des menschen saligheyt: ende andere, des menschen saligheyt alleenlijck, ende niet die eere Godts, die hy om der menschen heyls wille, ende niet om zijn selfs wille soeckt.
3 Ist om zijn selfs wille: so heeft God wat ghesocht te hebben of te worden, dat hy te vooren ontbeerde of niet en was: of dit werck van de Godlijcke wijsheyt int Scheppen waer vergeefs ende sonder eenigh voorghenomen eynde gheschiet. Maer ist om der menschen wille, so heeft hy anderen wat willen metdeylen van zijn goetheydt? die hy al van Eeuwigheyt heeft ghehadt, ende dan ist niet te vergeefs, maer tot een loflijck eynde ghedaen gheweest.
4 Die dan leeren dat God int scheppen der Menschen zijn eere sochte, om zijn selfs willen: doolen grootelijcken, ende doen Gode daer mede kleyne eere aen. Ghemerckt sy daer met verkleynen de volkomenheyt, de wijsheyt, ende de Liefde Godes.
5 Want sochte Godt Eere, die hy te vooren niet en hadde, hoe moght hy volkomen zijn? socht hy dan Eere die hy van te voren al hadde, hoe moght hy wijs zijn? Hy is immers niet volkomen in goetheyt, dien noch eenighe goedtheydt ontbreeckt, of diens goedtheydt mach vermeeren. Oock mach hy niet wijs zijn, die self niet en weet wat hy heeft, of wat hy is.
6 Machmen oock segghen te weten wat hy heeft of is, die daer soeckt ‘tgeen hy nu al heeft, of die worden wil ’t gheen dat hy nu al is? Was d’Eere die God sochte, dan oock gheen ware Goetheydt, also buyten ’teenighe Goet gheen wesen, noch goedt, maer niet dan ydelheydt of quaedt en is, wie mach ghelooven wijsheydt te wesen, die wat soeckt, daer’t niet en is, ja dat niet is, of quaedt?
7 Nopende het derde, roerende de Liefde Godes. Dese is Moeder, ja de Borne, daer de Liefde der kinderen Godes tot haren Naesten uyt voort komt. Die en soeckt haer self niet, of dat hare, maer dat eens anders is, als die oock haer selfs niet en leeft. Soo moetmen nu de Dochter beter maken dan haer Moeder: den uytvliet beter dan de Born, ja de menschelijcke liefde beter dan de Godlijcke: of men moet belijden dat die eeuwighe Liefde Godes niet eyghensoeckelijck en is, ende haer eyghen Eeren niet en heeft ghesocht, maer der Menschen Saligh worden, inde Scheppinghe der Menschen.
8 Die Godlijcke Liefde is soo groot tot ons menschen, dat God als wy noch zijn vyanden waren, zijnen lieven Soon ons heeft geschoncken, ende in den Doodt tot losgelt ghegheven, om ons ‘tleven ende de vryheyt te doen hebben. Welcke herscheppinghe gheen minder werck Gods en is gheweest, dan de scheppinghe der menschen. Heeft dat God om zijn selfs Eere, ende niet om der menschen Heyls wille gedaen wat menschen hebben reden om God daer voor te dancken?
9 Want God soude dan niet onse Saligheyt, maer zijn eyghen Eere ghesocht hebben: Godt soude niet ons, maer hem selven in Christo lief ghehadt hebben: ende God soude dan niet voor ons, maer voor hem selven, Christum in den Doodt ghegheven hebben: ende so en soude Christus niet ons, maer zijnen Vader nut gheweest zijn in’t verbreyden van zijns Vaders Eere, om des selfs, niet om onsen wille.
10 Strecken alle sulcke ende meer andere dergelijcke saken tot grootmakinge vande Godtlijcke Eere? Voorwaer neen, maer tot lachterlijcke verminderinghe der selver. Nochtans volght dat alle nootlijck uyt de Leere, van dat God om zijn selfs Eere wille, alleen den mensche geschapen soude hebben, Eerlijcker, beter ende Schriftmatigher gevoelen is dan der anderen, houdende dat God niet zijn eygen Eere, maer des menschen Saligheydt voor Ooghen heeft ghehadt in ‘smenschen scheppinghe, ende dat die d’eyntlijcke oorsake van dien is geweest.
11 Daer teghen blijckt der anderen meeninghe openbaerlijck onwaerachtigh, ende dat ooc uyt haer eyghen belijdinghe: die hout self (soo voor staet) dat God het volkomen goedt, de Wijsheyt, ende de Liefde is. Daer tegen strijt opentlijck het begheeren van meer goedts, het qualijck soecken van sulcx ende die eyghen nut: die nootlijck (soo betoont is) uyt die voorschreven Leere moet volghen. Soo moetmen dan een van tween voor onwaerachtigh houden, te weten dese hare Leere, of de volkomenheydt, Wijsheyt ende liefde Godes. Het laetste waer lasterlijck: maer ‘teerste is recht.
(Die liefde) en soeckt haer nu niet, 1. Cor.Ga naar margenoot+ 13.5. Niet aenmerckende elck dat syn is, maer dat eens anders nut is, Phil.z 4.5. 1.Cor.11z 4. Exempelen zijn Christus, David, z Reg. 24.17. Paulus, Rom. 9.3. Phil.1.23.24. Leprosen, 4.Reg.7.9.
Niemant onser en leeft noch en sterft hem selve, Rom.14.7. Op dat die daer leven, nu nietGa naar margenoot+ hen selven en leven, 2.Corint.5.15. Exempel, Christus.
Daerom prijst God zijn Liefde tegen ons,Ga naar margenoot+ dat Christus voor ons is ghestorven, doe wy noch vyanden waren, Rom. 5.8.
Want oock Christus, doe wy noch swac waren na den tijdt, is hy voor den Godlosen ghestorven, Roma.5.6.10. Isai.53.4.5.6.7. etc.
Of God van Eeuwigheyt voorghenomen heeft seeckere Menschen tot zijn selfs