De laatste der Mohikanen

Zestiende hoofdstuk

Majoor Heyward vond Munro in gezelschap van zijn dochters. Alice zat op haar vaders knie en probeerde een scheiding te leggen in diens grijze haren, terwijl Cora lachend toekeek bij dit kinderlijk spel. Duncan, die in zijn ijver onaangediend was binnengekomen, bleef staan, een paar seconden onopgemerkt. Toen zag Alice hem, en blozend sprong zij op.

‘Majoor Heyward!’ riep zij.

‘Wat is er met hem?’ vroeg de vader. ‘Ik heb hem naar den Franschman gestuurd, om een praatje te maken. Ah, jonge man! Da's gauw terug! Weg jullie, rakkers - ik heb al zorg genoeg aan mijn hoofd zonder zoo'n stel ondeugende meiden!’

Lachend volgde Alice haar zuster, en Munro bleef met gebogen hoofd, als in gedachten staan. Eindelijk keek hij op, en met schitterende oogen riep hij uit:

‘'t Zijn een paar heerlijke kinderen, Heyward - om trotsch op te zijn!’

‘Ik hoef u niet meer te zeggen, hoe ik over uw dochters denk, kolonel!’

‘Nee nee, ik weet 't,’ zei de oude man. ‘Je wou al van leer trekken, toen jullie hier pas binnen waren, maar toen vond ik 't geen tijd om over bruidsbloesem te praten. Spreek nu maar op, als je wilt.’

[p. 80]

‘Ik heb met Montcalm gesproken, mijnheer....’

‘Zet dien Franschman en zijn troep nu maar uit je hoofd! Hij is nog niet binnen op William Henry, en hij komt er ook niet, als Webb een kerel is. We hebben royaal den tijd, om over familiezaken te spreken.’

Heyward voelde, dat zijn superieur er pleizier in had, aldus zijn minachting voor den Franschman te kennen te geven, en voegde zich; zijn gevoelens zooveel mogelijk inhoudend zei hij:

‘Zooals u weet dong ik naar de eer, uw schoonzoon te worden, mijnheer.’

‘Ja, jongen, dat had ik al begrepen. Heb je 't tegen de jongedame ook zoo duidelijk gezegd?’

‘Nee, meneer,’ riep Duncan uit. ‘Ik wou geen misbruik maken van den toestand.’

‘Da's ridderlijk. Maar Cora is veel te verstandig en te hoog van geest, om in zulke dingen geleid te moeten worden, al is 't door haar vader.’

‘Cora!’

‘We hadden 't toch over Cora!’

‘Ik.... ik kan me niet herinneren, dat ik haar naam genoemd heb, meneer,’ stotterde Duncan. ‘Ik had.... ik wou.... Alice....’

Munro gaf geen antwoord. Hij liep met lange en snelle schreden door de kamer heen en weer en er trok iets in zijn gezicht. Eindelijk bleef hij voor Duncan staan.

‘Weet je, dat Cora een dochter is uit mijn eerste huwelijk, en Alice uit mijn tweede huwelijk?’ vroeg hij.

‘Jawel, mijnheer,’ zei Duncan.

‘En dat Cora heel, heel in de verte bloed van een ander ras in haar aderen heeft!’

Heyward wist niet, wat hij hier op zeggen moest.

[p. 81]

‘U komt zelf uit 't zuiden, majoor Heyward - u weet, hoe zwaar zoo'n afkomst een meisje wordt aangerekend?’

‘Helaas ja, mijnheer,’ zei Duncan verlegen.

‘En verwijt jij 't mijn kind ook? Is ze je er te min om?’ vroeg de achterdochtige vader trots.

‘Ik zou me schamen, als ik zoo'n onredelijk vooroordeel had,’ antwoordde Duncan, maar tegelijk werd hij zich bewust, dat er zoo'n gevoel in hem school, diep geworteld. ‘Ik voel me aangetrokken door de schoonheid en de lieftalligheid van uw jongste dochter, kolonel - u doet mij onrecht, als u me van andere beweegredenen verdenkt.’

‘Ja,’ zei de oude man, zachter gestemd, ‘Elsie is een engel.... precies haar moeder in haar jeugd. Ik had mijn tweede vrouw als jonge man al gekend, en we waren zoo goed als verloofd, maar haar vader was er tegen, ook al, omdat we geen van beiden geld hadden. Ik ging naar West-Indië, en daar ben ik met de moeder van Cora getrouwd. Toen ik na haar dood in Schotland terugkwam, merkte ik, dat de engel ongetrouwd was gebleven, twintig jaar lang - om een man, die haar had kunnen vergeten! Dat vergaf ze me zelfs, en we zijn getrouwd.... en Alice werd geboren.... en haar moeder stierf. Eén jaar van geluk hebben we gehad.... niet veel voor een vrouw, die haar jeugd had zien vervliegen met hopeloos wachten....’

Er was zooiets overweldigends in het verdriet van den ouden man, dat Heyward geen woord van troost dorst beproeven. Munro bleef stil zitten peinzen, stond toen op, alsof hij zich vermande, liep éénmaal de kamer rond en vroeg:

‘Had u geen boodschap van markies de Montcalm, majoor Heyward!’

[p. 82]

Dit was ook voor Duncan als een ontwaken; hij gaf verslag van zijn gesprek met den vijandelijken generaal, en bij Munro maakten de vaderlijke gevoelens plaats voor de zorgen van zijn ambt.

‘Ik zal toch zelf nog maar eens naar hem toe gaan,’ zei hij, ‘als hij mijn gemachtigde met een nieuwe invitatie wegstuurt. Stuur hem maar een boodschap. Ik zal een kleine wacht meenemen - zooveel respect ben ik hem schuldig - maar luister eens goed, Duncan,’ vervolgde hij fluisterend, hoewel zij alleen waren, ‘er mócht eens iets achter zitten.... 't kan geen kwaad, de noodige hulp bij de hand te houden.’

De jonge man ging zijn orders uitvoeren en bracht toen de wacht naar de poort, waar zijn superieur reeds stond te wachten. Zij verlieten het fort, door het escorte gevolgd.

Zij waren misschien een zestig meter buiten de wallen, toen zij den Franschen generaal met zijn geleide zagen naderen. Van beide kanten werd een ordonnans met witte vlag vooruit gezonden; toen traden de beide bevelhebbers op elkaar toe, en Montcalm groette met zooveel zwier, dat de witte pluim van zijn steek bijna den grond raakte. Zij zwegen beiden en bekeken elkander met benieuwde aandacht. Toen nam Montcalm, die de hoogste in rang was, het woord - hij groette, dankte Duncan voor zijn aanwezigheid, en sprak de hoop uit, dat deze als tolk zou willen dienstdoen. Toen wendde hij zich naar zijn wacht en ging voort:

‘Ga maar, jongens - 't is warm; 't is me te veel gedrang zoo.’

Vóór Heyward een gelijk bewijs van vertrouwen gaf, keek hij rond, en ongerust constateerde hij de aanwezigheid van heele troepen roodhuiden aan den

[p. 83]

zoom der bosschen rondom, nieuwsgierig het tooneel gadeslaande.

‘Monsieur de Montcalm zal moeten toegeven, dat de omstandigheden voor ons anders zijn dan voor hem,’ zei hij eenigszins verlegen, en hij wees naar de wilden. ‘Als wij onze wacht wegzenden, zijn wij hier aan de genade van den vijand overgeleverd.’

‘Monsieur, uw veiligheid is gewaarborgd door het woord van een Fransch edelman,’ antwoordde Montcalm, met de hand op het hart. ‘Dat moest u genoeg zijn.’

‘Dat is ons genoeg,’ zei Duncan, en hij wendde zich naar den officier van de wacht. ‘Achteruit! Buiten gehoor. Orders afwachten.’

Met een strak, zeer ernstig gezicht berustte Munro in dezen maatregel.

‘Ik heb op dit onderhoud aangedrongen,’ begon Montcalm, ‘om den verdediger van fort William Henry mijn hulde te betuigen. Hij heeft alles gedaan, wat noodzakelijk was voor de eer van zijn vorst. Hij heeft zich verdedigd, zoolang er hoop was. Maar de dappere weet zich te schikken, als het daar tijd voor is. De heuvels stellen ons in staat, uw sterkte te verkennen, heeren - ik ken uw zwakheid misschien even goed als uzelf.’

‘Reiken uw kijkers tot aan de Hudson?’ vroeg Munro. ‘Weet u óók, wanneer en waar het leger van Webb zal opdagen?’

‘Dat zal generaal Webb u zelf zeggen,’ antwoordde Montcalm, en hij reikte Munro een open brief. ‘Zooals u lezen zult, hoeft mijn leger niet bang te zijn voor zijn actie.’

De oude soldaat nam het papier aan en liet snel zijn blik over de woorden gaan. Zijn gezicht betrok en even trilde de hoek van zijn mond. Hij gaf den

[p. 84]

brief aan Heyward, die hem eveneens las. Hun beider superieur beloofde geen hulp, spoorde niet aan tot volhouden - hij ried een snelle overgave aan; want, berichtte hij, niet één man versterking kon hij hun zenden.

‘Dit zal de onderschepte brief zijn,’ fluisterde Duncan. ‘Hij is echt - dat is de handteekening van Webb!’

‘Hij laat me in den steek!’ zei Munro bitter. Hij levert me aan de schande over!’

‘Dat hoeft niet!’ riep Duncan. ‘We kunnen onze levens zoo duur verkoopen, dat de vijand zijn prijs nog te hoog zal vinden.’

‘Dank je, jongen,’ zei de oude man. ‘Je hebt me goed geholpen. We zullen onze graven achter de wallen vinden.’

‘Gaat nog niet weg, heeren,’ zei Montcalm. ‘U acht me toch niet in staat, van dien brief partij te trekken, om dappere mannen te vernederen en zelf op een oneerlijke manier roem te behalen? Luistert naar mijn voorwaarden, voor u vertrekt.’

Munro verklaarde zich bereid, te luisteren.

‘Het fort houden kunt u niet,’ zei zijn vijand. ‘Maar alle eer, die een soldaat wenschen kan, zullen we u en den uwen laten.’

‘Onze vaandels?’ vroeg Heyward.

‘Kunt u mee naar Engeland nemen, en aan uw koning toonen.’

‘Onze wapenen?’

‘Houdt ze. Niemand kan ze beter gebruiken dan u.’

‘Onze aftocht? De overgave?’

‘Zal geschieden op de voor u meest eervolle wijze.’

Munro luisterde verbaasd en blijkbaar getroffen

[p. 85]

door een zoo onverwachte en ongewone edelmoedigheid.

‘Ga met den markies mee naar zijn tent, Duncan,’ zei hij, ‘en spreek alles af. Ik heb op mijn ouden dag twee dingen beleefd, die ik onmogelijk heb geacht: een Engelschman, die een kameraad niet durft te helpen, en een Franschman, die geen partij wil trekken van zijn voordeel.’

Met gebogen hoofd keerde hij terug naar het fort, en Heyward onderhandelde verder over de condities van overgave. Tegen den avond kwam hij terug, sprak met zijn commandant en vertrok weer. Daarna werd afgekondigd, dat de vijandelijkheden moesten worden gestaakt - Munro had de overeenkomst geteekend, waardoor het fort William Henry den volgenden ochtend in handen van den vijand zou overgaan; het garnizoen zou zijn wapens, en vaandels, en den tros, en dus, volgens militaire opvatting, zijn eer behouden.