Zwerftochten door ons land. Noord-Brabant en Zeeland

[p. 60]

VI. Tochten door Zeeland

Zeeuws Vlaanderen. Het westen

Ge kunt, indien ge de omweg over Antwerpen - Sint Nicolaas versmaadt, op twee manieren



Zeeuws-Vlaanderen bereiken, - met het veer van Vlissingen naar Breskens, en met het veer van Hoedekens kerke naar Terneuzen. Beide zijn niet meer zo duur als ze vroeger waren; een hele auto wordt voor een gulden overgebracht, en een passagier komt voor vier dubbeltjes aan de andere oever.

Wij zijn nu samen in Vlissingen geweest, dus wij zullen maar meteen het Breskense veer nemen. De overtocht is een genot op zichzelf. Van de hoge dekken der boot ziet ge de brede Schelde, waar het altijd boeiend drama van een grote riviermond met de grote zeestomers, die van Antwerpen komen uw oog gevangen houdt.

Komt ge te Breskens aan, ge zoudt niet vermoeden, dat er zo'n stil in zichzelf gekeerd land achter ligt. Het is al vertier en beweging wat ge ontmoet. Geweldige autobussen, in alle kleuren en met een bonte, internationale bevolking bemand, komen en gaan van de Belgische badplaatsen, die Zeeland vermeld en als een harer aantrekkelijkheden, en waggelen de boottunnel in en uit, waarin het veerschip zijn zware last van voertuigen gevangen houdt. Auto's met alle Nederlandse provincieletters, trams, taxi's, een haven die vol ligt met binnenschepen, en dan in de buurt nog een vliegveld, dat alles vormt de luidruchtige ontvangst aan de poort van een der rustigste delen van Nederland. Maar spoedig verspreidt zich het verkeer, en ge krijgt rust om u te beraden over wat gij wilt doen. Misschien bekruipt u de lust om u even te vertieren in de rustige duinen of aan het strand, en een bad te gaan nemen in de Schelde, of wel de vuurtoren

stadhuis te sluis

[p. 61]

te beklimmen van welks top ge een onvergelijkelijk vergezicht geniet over de Westerschelde, de Noordzee en Walcheren. Kiest ge een bad, dan kunt ge vrij baden aan een veilig strand, en het genoegen beleven, dat de bezoeker van een mondaine badplaats mist.

* _* *

Maar misschien verkiest ge het, terstond het land in te peddelen. De kalme, vrij goede weg, die zich vanzelve langs de tramlijn wijst brengt u in het vriendelijk Schoondijke, een glunder dorp, en dan verder over Oostburg naar Sluis. - Het is een wonderlijk stadje, dat uit de middeleeuwen schijnt overgebleven. Overal ademt de historie om u heen, wanneer ge voor het Gothisch stadhuis staat, een burcht te midden van de stille stad, levend en warm met zijn bakstenen muren en kleurige luiken, of wanneer ge dwaalt langs de overblijfselen van zijn stadswallen, langs de kleine, antieke kapel, of, wilt ge verder dwalen, het schilderachtig Sint Anna ter Muiden, de oude, oude plaats aan het Zwin. En bijna even droom-beneveld is het oude Aardenburg dicht bij Sluis, in het Zuid-Oosten, met zijn Sint Baaf en zijn oude Kaaipoort.

* _* *

Het zou kunnen zijn, dat ge mij nog niet aanstonds naar Sluis zijt gevolgd, - maar eerst eens een tijd hebt willen rusten in de zuidelijkste badplaats van Nederland Cadzand. Ge hebt U dan bij Oostburg naar het Westen gebogen en zijt over Zuidzande het land van Cadzand ingegaan, of ge hebt reeds vroeger die wending gemaakt, en aan de kortere weg over Groede en Nieuwvliet de voorkeur gegeven.

Cadzand is een badplaats aan het einde van een landbouwstreek. Het is het land van de rust, het land van het vrije en ongedwongen leven. Wie genoeg heeft van de boulevards vol geverfde juffrouwen, van de draaiorgels en de mondaine drukte der Belgische badplaatsen, - hij herademt in Cadzand. Hier vindt hij een zacht glooiend strand, zonder verraderlijke diepten of draaikolken, een natuurlijke omgeving met hoge, heerlijke witte duinen. Boven op de duinen een zeldzaam uitzicht waar telkens een ander soort landschap het oog houdt geboeid. Aan de ene kant de Noordzee in haar wijde uitgestrektheid, aan de andere kant het eiland Walcheren, grijs, in de verte de havenbeweging van Vlissingen en dichtbij de schepen van en naar Antwerpen, die voorbij trekken dicht onder de wal. En dan wendt ge u om en ziet het goede land van Cadzand, met zijn weelderige korenvelden, met zijn dorpen met sierlijke torens, een landschap, waaruit kalmte ademt. En nu is er maar één ding te hopen: dat alle machten ter wereld zich verzetten zullen tegen het funeste plan, om de zeeboulevard van Knocke door te trekken tot Breskens. Want als dat geschiedt, dan verliest Cadzand en de Nederlandse Scheldekust zijn eigen karakter. Want de tegenstelling tussen Cadzand en de Belgische badplaatsen is deze, dat de laatsten een zielloze badplaatsindustrie vormen, terwijl het een-zijn met de natuur, met wolken, zee, duin en strand nog het onvervreemdbaar voorrecht is van hen, die de zuidelijkste Nederlandse badplaats bezoeken. - Nog een klein post-scriptum over Cadzand. Er staat in het dorp een gebouw van architectonische betekenis, een zeldzaam, gaaf gerestaureerde, in zijn simpele schoonheid vlekkeloze kerk. En ook een ander monument van schoonheid, de klederdracht, de fijnbewerkte kanten muts, de gouden oorbellen, de sierlijke mantel met het zijden lint, - zij bleef bewaard in deze ongerepte plaats.

Zeeuws Vlaanderen. Het oosten

De goede manier om tot het wezen van Zeeuws-Vlaanderen door te dringen is eigenlijk,

[p. 62]

het helemaal òm te gaan. Per fiets, per auto, per tram kunt gij over Schoondijke - IJzendijke en Philippine langs de verzande Schelde-arm, de Braakman, het Oosten bereiken. Wat gaan wij in Oost-Zeeuws-Vlaanderen zien?

Wij gaan geen industrieën bekijken, want we hebben vacantie. Maar wij mogen wel weten dat Oost-Zeeuws-Vlaanderen een belangrijk industrieland is, zowel in Terneuzen als in Sluiskil Sas van Gent. Het Kanaal van Terneuzen naar Gent, voor zeeschepen bevaarbaar, is de verkeersader waaraan die industrieën zich hebben gevestigd.

* _* *

Maar ons verlangen gaat uit naar het schilderachtige van stad en land, en naar de bekoring van historische monumenten.

Ik leid u over Philippine, aan de ingang van de Braakman, over Sas van Gent, centrum van industrie, maar waar de Kanaaloevers een aardig, fleurig grachtje vormen, - dwars door het Zeeuws-Vlaamse land, met zijn goudgele korenakkers, zijn donkere bomengroepen en zijn belommerde wegen, naar een van de oudste, wonderlijkste stadjes van heel Zeeland, naar Hulst. Zie hier nu een stad onder hoge, beplante wallen begraven. Binnen die wallen ligt de machtige Sint Willibrorduskerk, met zijn blanke steen en

33. bietenoogst in zeeuws vlaanderen

haar rijzige vormen geeft zij de Grote Markt een statig cachet, en tegenover de kerk het oude stadhuis met zijn breed, eigenaardig bordes, waarin drie wapens in hardsteen zijn gebeiteld, binnen die wallen, met heur drie poorten, de Bagijnepoort, de dubbele Poort en de Gentse Poort, liggen de kleine, kronkelende straten met de vriendelijke huizen, maar de donkere wallen overschaduwen alles in Hulst. Beklimt ge heur gebergte, dan ligt daar de kleine stad, zo onwezenlijk, zo droomverloren aan uw voeten, dat ge u even verdwaasd afvraagt, of dit nog iets anders is dan de coulissen van een toneel, dat straks zal gaan beginnen. - Aan de andere kant van de wallen, daar gaat de lokkende afgrond open van diep, roerloos water, waar lissen uit oprijzen en waterlelies drijven - en achter het in betovering bevangen stadje, de diepe, bezonken rust van het land en de bomen, waarin een enkele vogel fluit.

* _* *

Van Hulst gaat het nu op Terneuzen aan. De weg loopt langs Axel, het oord van de harddraverijen. Het is een vrolijk, vriendelijk stadje met kleine, kleurige huizen, en wilt ge toeven in zijn omgeving, dan vindt ge bij de Axelse Vlassing één wijde heerlijkheid van water, velden, rietland en fraai geboomte, die u tot mijmeren lokt.

Maar wij willen voort naar Terneuzen. Van Axel komen wij op Sluiskil terug en dan gaat het langs het Kanaal naar het Noorden.

Terneuzen is drukker, tieriger dan de oorden van roerloze rust, die wij verlieten. - Het eerste wat men er bespeurt is de bewegelijkheid van het havenbedrijf, zijn moderne nijverheid en zijn geweldige zeesluizen. - Maar er is te wandelen op de gedeeltelijk nog aanwezige wallen, er is te hengelen in de binnenwateren, er is te zeilen op de Schelde.

[p. 63]

Maar de veerboot wacht ons, die ons in veertig minuten zal overzetten naar Hoedekenskerke op Zuid-Beveland.

Laat bij een bezoek aan Zeeland Zeeuws-Vlaanderen niet ongezien. Het is een van Zeeland's schoonste gedeelten, en.... het is door zijn geringe afstanden gemakkelijk te bereiken!