Bevrijd vaderland

[p. 197]

Kindermoord van Heusden

In het Eindhovensch Dagblad lees ik het volgende bericht:

Heusden aan den zuidelijken Maasoever ten westen van 's Hertogenbosch was een der laatst overgebleven Duitsche bruggehoofden tijdens het geallieerde offensief in deze streek. Het stadje heeft veel te verduren gehad van artillerievuur - geen huis bleef onbeschadigd en de inwoners waren aangewezen op het oeroude, hechte gemeentehuis, dat tegen de granaten een stevige dekking bood. Natuurlijk liet de ruimte niet toe, dat meer dan enkele honderden menschen er onderdak vonden, zoodat meest vrouwen en kinderen sinds Allerheiligen zaten samengepropt binnen de beschermende muren van het monumentale gebouw. De Duitschers, merkend dat zij Heusden niet konden houden, begonnen in den avond van 4 November terug te trekken naar den noordelijken Maasoever. Een sprengcommando liet alle van eenig belang zijnde installaties in de lucht vliegen, waaronder de twee kerken van het plaatsje. Intusschen zaten de tweehonderd vluchtelingen in het gemeentehuis in bange spanning het algeheele vertrek der Duitschers af te wachten. De nacht viel, het werd twee uur, en nog steeds trilde de lucht van de ontploffingen, veroorzaakt door de vernielzucht der vluchtende Duitschers. In het gemeentehuis verscheen een Duitsch militair, die kwam informeeren hoeveel menschen er bijeen zaten en hoe de conditie van het gebouw was. ‘Zijn jullie niet bang voor een Engelsche bom?’ vroeg hij nog. Deze belangstelling gaf weer even een gevoel van opluchting.
Later bleek echter de ware bedoeling van dezen meelevenden Hun... om kwart voor drie vloog met een ontzettende ontploffing het gemeentehuis de lucht in, de tweehonderd vrouwen en kinderen onder de puinen bedelvend. De Duitschers hadden het ondermijnd en joegen op deze manier een paar honderd burgers den dood in.
Naar schatting is het aantal slachtoffers 170.

Met nadruk verzekert het blad, dat het relaas volstrekt betrouwbaar en onopgesmukt is. Die betrouwbaarheid wordt bevestigd door een onopgesmukte overlijdensannonce in het blad van den volgenden dag. Ook in Eindhoven verbleven ouders, wier kinderen er bij waren in Heusden:

Door laf verraad van den vijand werden ons in den nacht van 4 op 5 November te Heusden ontnomen onze vier lieve kinderen

[p. 198]

Piet 14 jaar
Jan 13 jaar
Joop 11 jaar
Hans 5 jaar
De begrafenis heeft plaats gehad op het R.K.-kerkhof te Heusden...

De namen der kinderen hebben voor mijn oogen gebrand. Het zijn vier jongens, net als de mijne. Hun leeftijd was ook net als die van mijn jongens ten naastenbij. Het hadden de mijne kunnen zijn, die de gedoode slachtoffertjes werden van de Duitsche wreedheid. Die wreedheid jaagt ons te zamen tot de verbondenheid in dien eenen grooten vaderlandschen rouw. En ik kan van mijn oogen het nachtangstig beeld niet bannen van die vier jongenslijken, van den verschrikkelijken dood der Heusdensche kleinen en hun moeders.

Ik weet niet, of deze kinderen hebben geschreid. Maar ik hoor hun geschrei. Ik weet ook niet, of deze moeders van vertwijfeling hebben gegild. Maar ik hoor haar gegil. Er is een menschelijke goedheid, die tot tranen ontroert. Er is een verval tot menschelijke slechtheid, waarom men tranen kan schreien. Waarom toch altijd die zelfverheffende Duitsche verontwaardiging over Russische wreedheid? Hoe weerzinwekkend wordt die verontwaardiging bij het monster, dat tusschen de lijken zijner slachtoffers staat. Deze kindermoord in koelen bloede... ach, maar waarom zou ik nog moeten trachten, u van de vreeslijkheid dezer misdaad te overtuigen?

In Duitschland op reis vóór 1939 zag ik in de uitstalkasten van winkels voor plaatwerken en in boekwinkels opvallend veel fotokaarten van Hitler met kinderen. Hij buigt zich naar hen over, streelt hen en omhelst hen. In het naar de lens gerichte gelaat van den Führer ligt een geposeerd gezalfde grijns, die den lach moet voorstellen der zachtmoedigheid en der verteedering voor het kind: laat de kleinen tot mij komen. En waarlijk, zijn discipelen staan erbij op den achtergrond en zien toe. Ik kocht een aantal dier foto's en moest er dikwijls naar kijken, naar de zuiverheid dier kinderen uit de Duitsche Alpenweiden en naar de troebele onzuiverheid van Hitlers schuldig gelaat. Deze kinderen wisten niet, wat zij deden. Zij hadden misschien zichzelf gezien in een dier kopjes van de affiches voor het Jungvolk: auch du gehörst dem Führer, en hun was gezegd, dat zij hem moesten liefhebben. Tot hem aangehaald te worden voor deze foto's was een uitverkiezing, die hun kleine ijdelheid streelde, die ijdelheid, die zoo beminnelijk kan zijn, maar waar men zich hier van afwendt,

[p. 199]

omdat het te stuitend is, dat het deze man is, die zijn arm legt om het kinderlijk middel. Als Duitschers kinderen leed doen - en hóé hebben zij kinderen leed gedaan! - dan moet ik denken aan die Duitsche kinderen, die verrukt zijn over hun ontmoeting met Hitler, dien Duitschen Herodes, die uit angst voor zijn troon zooveel kinderen heeft gedood en die ook de kinderen van Heusden en hun moeders vermoord heeft. Ik weet het, die Duitsche kinderen, die hun handje in de hand van den Führer legden, wisten niet beter, maar zij legden hun hand in de bezoedelde hand van den moordenaar van duizenden hunner leeftijdgenootjes.

De Führer heeft zich door kinderen laten verteederen, maar hij nam vooraf zijn lijffotograaf mee. En geen dezer foto's mocht de wereld in, of zij moesten door hem zelf zijn gekeurd voor de propaganda. Dit is zijn afschuwelijke huichelarij: doe alsof gij deugden bezit, want hun vertoon kan u dienstig zijn, maar bezit ze vooral niet, want zoo ge ze waarlijk bezat, zoudt gij erdoor geremd worden in uw daden. Terwijl hij aan zijn voorhoofd de aanraking voelt der zijige haren van het kleine meisje, dat hij, zoolang de lens op hem is gericht, omhelst, dooden daarom zijn beulen Gods kleinen in zijn afschuwelijken naam. Der Führer liebt Kinder! moet met haar ransigen glimlach de Duitsche sentimentaliteit zeggen, en dat streelt zijn behaagzucht. Had hij het kind waarlijk lief, dan zou die liefde hem in den weg treden en zijn beulshanden verlammen. Maar hij weet beter. Terwijl hij dit eene kind aan het hart drukt - met den blik naar de lens van de Leika - blijft hij doof voor het schreien der honderdduizenden kleinen, het geweeklaag der lammeren, die hij verweesde en tot tranen bracht door hun ouders op te jagen, te dooden of te laten krepeeren als vuil. De kindermoord van Heusden, door zijn beulen verricht, bevestigt zijn stelregel, die goed en kwaad niet acht, en die een stelregel is van Machiavelli's II Principe.

Ik zie die Duitsche kinderen aangeklaagd door de doode oogen van de kinderen van Heusden. Maar de aanklacht vindt geen gehoor bij die Duitsche kleinen en hun ergernisgevers. En het is vreeslijk, dat het zoo is. Achter Hitler is geen geweten, dat voelt dat het schuldig is, de minst bespeurbare drang niet, die het hart kan knellen tot berouw. Achter hem is niets dan de bevriezende kilte, waarin hij, zoo hij omziet, onbewogen uitkijkt over zijn vreeslijke doodenvelden. Maar de gedachte aan den misdadiger, die zich aan het kind vergrijpt, houdt de gedachte in aan den molensteen, waarmee het hem beter ware geweest in de diepte der zee te zijn geworpen. Zóó groot is Gods ontsteltenis over deze misdaad, en de engelen verstikken hun kreet in de vleugels voor hun gelaat.

Ook wij zijn eenmaal verteederd voor het Duitsche kind, waarvoor

[p. 200]

Hitler verteedering voorwendt, opdat die worde gefotografeerd. Wij hebben het gevoed toen het hongerig was en het gekleed toen het kou had in het ontredderde Duitschland van na 1918. Kent het nazidom nog één geweten, dat beseft, hoe tè afgrijslijker wij de misdaden moeten vinden, die het aan onze kinderen pleegt? Zoo God genadeloos is en de engelen het gelaat afwenden, wat zullen wij dan doen? Dit moge het Duitschland van straks bedenken, als het geen ontfermend antwoord meer hooren kan in de wereld op zijn roep, het van den molensteen te ontlasten, die het, en het is beter dat het zoo zal zijn, verworpen in den afgrond houdt...