Volledige werken 26. Het Goudland

[p. 38]

V
De leeuwenkuil

De Jonas zette intusschen met uitnemend gunstigen wind zijne reize voort. Het voedsel, alhoewel meesttijds uit gezouten vleesch en boonen bestaande, werd in toereikende hoeveelheid uitgedeeld om magen te bevredigen, die door de scherpe zeelucht tot eene ongewone werkzaamheid waren aangezet. Het heerlijke weder en de snelle vaart boezemden iedereen moed en vertrouwen in; en alhoewel de vreugde niet meer zoo uitspattend was als te voren, blonk echter op het gelaat van allen een bestendige lach van genoegen en hoop.

Slechts ééne wolk kwam den vrede op het schip bedreigen. Er bevonden zich in de derde klasse meer dan honderd reizigers, waartusschen men ongeveer zestig Franschen en niet min dan dertig Duitschers uit de Rijnlanden telde. Er was nu reeds eene soort van ijverzucht tusschen de beiden natiën ontstaan, en zelfs had er tusschen velen een gevecht plaats gehad, waarin een Duitscher eenen messteek in den arm had ontvangen. De kapitein, die hierin eene goede gelegenheid zag om zijne overheid te toonen, deed den aanvaller en den gewonde te zamen in den put smijten, een donker, vochtig en stinkend hol in het diepste ruim van het schip, dat men den Leeuwenkuil noemde.

[p. 39]

De vrienden der veroordeelden poogden zich tegen zulk kort en willekeurig recht te verzetten; maar de kapitein zwoer hun, dat hij al wie hem dorst wederstaan, in de eerste haven de beste aan de overheden zou leveren en in alle geval aan land zou zetten. Wie dus zijn reisgeld niet wilde verliezen en zijne vaart naar Californië onderbreken, had zich slechts gedwee te onderwerpen.

Dit geringe voorval deed eenen diepen indruk op de gemoederen. Het overtuigde iedereen, dat de kapitein een onverbiddelijk man was, die geen oogenblik zou aarzelen om zijne bedreigingen uit te voeren, indien men hem niet gehoorzaamde. De gewone houding des kapiteins op het schip bracht tevens veel bij om zijne overheid te vermeerderen. Hij stond gewoonlijk op het achterdek, gansch alleen, met eene koude, strenge uitdrukking op het gelaat. - Wanneer een reiziger het woord tot hem richtte of hem over iets klaagde, antwoordde hij kort en scherp en slechts door een stellig bevel, waarna hij zonder beroep alle verdere samenspraak afbrak.

Roozeman en Creps wandelden geheele dagen op het dek en spraken van hun vorig leven, van de ouders en van de vrienden; of zij bewonderden de onmeetbare wereldzee en hare verschijnselen; of zij droomden te zamen van het goud, dat zij zouden vinden, van de wonderheden, die zij in Californië zouden ontmoeten, en bovenal van den blijden terugkeer in het dierbare vaderland.

Wat hun eetgezelschap betreft, zij hadden bevonden, dat hun oordeel over hunne gamelle-makkers een weinig streng was geweest. De Duitsche bankier was een welopgevoed man, die insgelijks zich afkeerig toonde van onedele manieren en ruwe scherts; de jonge edelman was bedaard geworden en scheen verdriet te hebben; de overigen bleven geestig op hunne wijze inderdaad, doch men hoefde ze niet langer aan te hooren dan men wilde. De zonderlingste hunner gezellen was degene, die zich doctor

[p. 40]

in de medicijnen noemde. Deze verzwolg van 's morgens tot 's avonds onbarmhartig veel sterken drank. De weinige flesschen cognac van zijnen persoonlijken voorraad waren al spoedig verbruikt; maar hij had een middel uitgevonden om zich dagelijks eene groote hoeveelheid jenever te bezorgen. Op het dek en in het ruim wandelende, gebruikte hij alle soorten van list om hier en daar iemand te overtuigen, dat hij ziek was of eene ziekte hem bedreigde. Indien men hem geloofde, zeide hij:

‘Vrees niet, ik zal u genezen; maar pas op, indien gij eenen enkelen druppel jenever drinkt, trek ik mijne hand van u af en laat u sterven zonder hulp. Gij zult evenwel uw rantsoen jenever ontvangen en het bewaren tot het uur van mijn bezoek, ten einde ik overtuigd zij, dat gij het niet hebt gedronken.’

Des morgens ging de dokter zijne ronde doen, en liet zich door elk zijner ware of gewaande zieken het rantsoen jenever toonen. Om zeker te zijn, dat het geen water was, goot de dokter zich het rantsoen door de keel. Hij was hier niets anders dan een gewoon reiziger; maar dewijl er op het schip zich geen ander geneesheer bevond, had hij tamelijk vele klanten; en het gevolg daarvan was, dat hij schier onophoudend in dronkenschap verkeerde en gansche dagen met eenen gloeienden neus op het dek over en weder zwijmelde, aan deze en gene den pols tastte en stamelende zeide:

‘Geene jenever drinken, verstaat gij? Maar gij moet ze evenwel ontvangen, hoort gij?’

Het was deze zonderlinge kerel, die aan Donatus Kwik eene pint zeewater met Spaansche peper had ingegeven, als geneesmiddel tegen de zeeziekte. De boer, wanneer hij dengene ontmoette, door wien hij meende te zijn vergeven geweest, begroette hem en riep hem achterna met den naam van dokter jeneverneus! De Duitschers van daaronder vertaalden het door Schnapps-Nase. Zoo had Donatus Kwik de eer van den dokter te doopen met eenen naam,

[p. 41]

dien hij moest behouden tot het einde van zijn leven.

Alles ging dus tamelijk rustig op de Jonas, en de dagen en nachten volgden elkander op, eentonig en lang. Reeds kon men vele reizigers bemerken, die in het geheel niet meer uitgelaten of vroolijk waren, en, uren lang in gedachten verdiept, op dezelfde plaats beweegloos bleven staan of in eenen hoek eenzaam zaten te droomen. De verveling ging allengskens komen, en met haar waarschijnlijk voor velen de treurnis en het berouw over een laakbaar gedrag of een onberaden besluit.

Op den zestienden dag na het vertrek van Antwerpen zaten de reizigers rondom de gamellen. Het was reeds acht en veertig uren een regenachtig weder geweest, en de hemel was achter een grauw nevelgordijn verborgen gebleven. Nu evenwel had de lucht zich opgeklaard, en iemand kwam met blijdschap uitroepen, dat men de piek van het eiland Teneriffa zoo klaar kon zien, alsof men er zeer nabij was, ofschoon de stuurman verzekerde, dat men er wel vijf en twintig mijlen was van verwijderd.

Victor en zijn vriend klommen op het dek en richtten den blik naar den horizont, waar de Canarische eilanden aan den voet der reusachtige piek op den Oceaan schenen te vlotten. Deze piek van Teneriffa is een vuurspuwende berg, die zoo hoog uit de zee zich verheft, dat men bij zeer klaar weder hem wel van zeventig mijlen verre kan zien. Zijn kruin, die met eeuwige sneeuw is bedekt, doorboort de wolken en schijnt den hemel te bereiken.

Nauwelijks hadden de beide Antwerpenaars eenige oogenblikken met opgewondenheid het indrukwekkend schouwspel bewonderd, of zij hoorden een groot gerucht van twistende lieden op het schip achter zich.

Daar zagen zij Donatus Kwik uit het ruim springen, vervolgd door drie of vier man, die hem onder het uitroepen van vermaledijdingen met slagen overlaadden. Een hunner scheen bijzonderlijk tegen Donatus verbitterd en beukte wreedelijk met de vuisten op zijn hoofd. Het was

[p. 42]

een sterke man met lange, rosse knevels en uitzonderlijk kleine oogen. Kwik, alhoewel hij om hulp schreeuwde, weerde zich geweldig met de voeten en stampte links en rechts als een ezel tegen de beenen zijner vijanden, wien de pijn ook meer dan ééne klacht ontrukte.

Door een plotselijk gevoel van medelijden weggerukt, sprong Victor den armen jongen ter hulp en stelde zich tusschen hem en zijne aanranders; de Franschman met den rossen knevel gaf den jongeling eenen fellen stomp in de borst, terwijl deze met goede woorden hem rede wilde doen verstaan. Bij zulke barschheid in woede ontvlammende, sprong Victor den Franschman aan het lijf en wierp hem ten gronde; maar de andere had hem vastgegrepen, en beiden rolden worstelende op het dek. Jan Creps kwam toegeloopen en smeet twee of drie mannen achteruit, die hem wilden wederhouden. Donatus schreeuwde als een bezetene; en zoo geraakte het gansche dek in rep en roer..... maar de kapitein verscheen ter plaatse en schorste het gevecht op met een teeken van zijnen vinger en met het enkel woord:

‘Stil!’

Dan begonnen de klachten van wederzijde. De Franschman met den grooten knevel beweerde, dat er geen middel was om aan eene zelfde gamelle met dien razenden Vlaming te eten.

‘Ternauwernood,’ zeide hij, ‘hebben wij de lepels in de hand, of hij slokt vleesch en boonen gansch brandend binnen; en als wij hem verzoeken iets voor de anderen over te laten, lacht hij, als wilde hij ons voor den zot houden, en eet nog gulziger. Daarenboven, voor de minste reden stampt hij als een woedende. Daar, zie, kapitein, zie de teekenen der baldadigheid van dit domme dier!’

En de rosse knevel ontblootte zijn been en toonde, dat het bloed hem waarlijk van de schenen liep.

Donatus Kwik huilde, dat zij zelven hem tot haastig eten hadden gedwongen om niet van honger te vergaan; dat hij

[p. 43]

dien Franschman wel zou leeren, dat een Vlaamsche jongen zich niet ongewroken laat verdrukken of bespotten. Hij dreigde zoo geweldig en raasde zoo hevig, dat de kapitein ongeduldig en verbolgen werd, en den twist beslechtte met de woorden:

‘Hier de maats! men werpe dien dollen kerel voor drie dagen in den leeuwenkuil!’

Dit bevel scheen Donatus met eenen onzeglijken schrik te slaan. Misschien dacht hij, dat er werkelijk leeuwen in het schip zaten; althans hij aanschouwde den kapitein bevend en verstomd, als meende hij slecht te hebben begrepen; maar toen hij zich door de matrozen op eene ruwe wijze voelde aangegrepen, begon hij luidop te snikken en liet, met smeekende handen en tranende oogen, zich geknield voor den kapitein nedervallen.

De beide Antwerpenaars poogden het strenge vonnis te verbidden, Victor Roozeman, nog bleek van ontsteltenis, riep, dat men eene schreeuwende onrechtvaardigheid ging plegen, en hij wilde den kapitein doen begrijpen, dat men van den eersten dag af aan den armen jongen had geplaagd en verdrukt. Jan Creps integendeel poogde de zaak als niet beduidend te doen doorgaan, en vroeg met vriendelijke en geestige gezegden om verschooning voor Donatus, die hem in het geheel niet dankbaar aanschouwde, dewijl hij hem uitmaakte voor een grooten domkop.

Hetzij hunne woorden eenig uitwerksel op het norsch gemoed van den scheepsoverste hadden gedaan, of dat de nederige houding van Donatus hem had vermurwd, hij zeide eensklaps tot de matrozen:

‘Laat hem loopen!’

De jonge boer, zich in vrijheid ziende, naderde tot Victor, greep zijne hand, kuste ze en zeide met eenen traan in de oogen:

‘Mijnheer Roozeman, ik dank u duizendmaal voor uwe goedheid. Voor u zou ik door een vuur.....’

Maar de kapitein rukte hem met den arm naar het

[p. 44]

tusschendek, veranderde hem daar van gamelle, gaf hem Duitschers tot eetgezellen en zeide zeer barsch in het heengaan:

‘Maak, dat ik nooit meer van je hoore, beroerde kerel, of het zal je berouwen!’