Logo DBNL
Phantazy (1837)

Phantazy

(1837)–Hendrik Conscience–rechtenstatus Auteursrechtvrij

Vorige Volgende

Aen den heer Mertens
Stads boekbewaerder.

Godsgenade.
(1456)

I.

 
Gräber, grabe mir ein grab,
 
Denn mich drangts hinab, hinab!
 
Ruh'n möcht' ich drey ellen tief,
 
Wie im Mutterschooss ich schlief.
 
Bang' ist dieses Lebens Schwūle;
 
Bringe, Gräber, mich ins Kūhle!
 
Kosegarten.

Het was in den jare 1456, des avonds op St. Paulinus dag.

De groote klok der lieve Vrouwe kerk bromde tienmael door de dryvende donderwolken, welke boven de Antwerpsche stad hingen. De noorderwind, als de adem eens nachtgeests, fluitte zachtjes over de velden

aant.en deed de bladeren eentoonig en ratelend klateren. By poozen drong de stem eens ongehuwden nachtegaels, klagend en betooverend door het geboomte, - en de sombre wouduil antwoordde krysschend op des zangers zoete toonen.

Op dit uer ging een man, mistroostig en alleen door de duisternis. Een lange zwarte mantel viel hem van de schouders tot de voeten: zyn breede hoed hing met zyn hoofd vooruit op de borst. Aen het wankelen zyner schreden, en de moeite welke hy in het gaen had, kon men bemerken dat hy onder zynen mantel iets zwaers had geladen. Zyne heigingen verdubbelden in snelheid, en de zucht die met den adem uit zyne long op kwam, was pynlyk en dof. Dikwyls bleef hy by den boord der baen rusten, zette zich neder op zyn pak, heigde met de lucht nieuwe kracht in zyn hart, - en vervoorderde alzoo zyne eenzame reize. Meer en meer verwyderde hy zich van de stadswallen en scheen bevreesd in zynen loop; want gedurig draeide hy het hoofd, om te zien of niemand hem volgde. Op eens hep hy zoo hard als zyn last hem dit toeliet voorby de pesthuizen, viel afgemat en blazend achter eene heg, en bleef liggen.

Geen mensch zou dezen onbekenden wandelaer, met den naem van Godevaert De Beukeleer begroet hebben; want zyn aengezicht was al te diep in den kraeg van zyn wambuis gezonken. - Nochtans was dit zyn naem.

Godevaert was een fraei jonker, met zwarte hairen, bruine en scherpe oogen, bleeke wangen en eeuwig nadenken in het aengezicht. Vuer was er te veel in zyne borst, en zyne ziel was te groot voor zulk een

lichaem. Dáérom was hy bleek als een lyk en droef als een martelaer.

Het is te denken dat de jongeling met zulke geestgesteltenis, eene sterke inbeeldingskracht hebben moest. Ook werd hy tegen wil en dank zyner ouders een kunstenaer. Zoo lang hy zyne schilderyen, in den smaek zyner meesters bewierp, werd hy als een veelbelovende jongeling aenzien. Deze benaming die men aen leerlingen geeft, verveelde Godevaert. Door inbeelding en kracht in de ziel gedreven, vormde hy zich eene eigenaerdige wyze van schildren die door niemand gesmaekt werd. Met volle handen smeet hy het licht in zyne scheppingen; bruine vagen en duistere tinten lagen, als in wanorde, op het doek dat zyn penseel gevoeld had, - En wanneer hy dorstig naer loftuigingen de liefhebbers er voor bracht riepen zy: ‘Oh slecht! slecht! - geen natuer! - overdreven! - luimig! - te hard! - te zacht! - te licht! te bruin! - waerlyk!........’ En dan scheurde de bedroge jongeling, met bitsigheid zyne kunstige schepping aen stukken, wierp penseel en palet tegen den muer en weende van spyt en wanhoop. Daerom werd hy bleek, want zyne ziel gloeide nog sterker in zyne borst; omdat zy nu, door spyt geklemd, min wydte had om in te woonen.

Godevaert was echter grooter kunstenaer, dan degenen die hem zoo licht misprezen hadden. Hier in was dit alles gelegen, dat hy dingen verbeeldde welke aen 's menschen oog onmogelyk schynen. Des avonds wanneer de roode zon hare stralen langzaem tot zich haelt, ging Godevaert met zyn palet uit; zette zich neêr

en wachtte tot dat eene zeldzame kleur over de gotische gebouwen kwam. Dan verraste hy de natuer in hare Werking, ontstool de zon hare laetste lichtstrael en plaetste gloeiende kleuren by zwarte ondoordringbare duisternissen.

De jongeling liet na lang kampen den moed gansch zinken. De nyd die hem met zyne giftige schicht geraekt en gekrenkt had mocht hem als zyn slagoffer aenzien, - want hy werd mager van wroeging en hartzeer. - Zeker zou hy zichzelve, door zyne koude en wanhopige gedachten den dood veroorzaekt hebben, had een meisje hem niet uit den slaep gewekt. Reeds had hy één voet in het graf, wanneer Ludwina Van den Cruyce; eene beminnelyke jonkvrouw, hem op het doodbed kwam bezoeken. Zy gaf den lydenden jongeling zulke schoone woorden, lachte hem zoo minnelyk toe, dat hy zyne ziel wederriep om haer beter te zien en te hooren; Wanneer zy hem dan verliet, drukte zy hem de hand met zulke liefde en bezag den stervenden met zulke weenende oogen, dat hy uit het bed sprong en niet meer er in wilde.........

Dan gaf hy weder zynen geest den vollen toom, zyne ziel rukte los in zyne borst, bracht vuer en leven terug in zyn kwynend lichaem, - en Godevaert was gered.

Nu waren alle zyne gedachten voor Ludwina. Zyn hart zwol op van dankbaerheid tot de Engelinne, welke hem met hare zachte stem, uit het gezelschap der dooden had geroepen. Penseel en palet herleefden, doch alleenlyk, om het lieve beeltenis zyner Ludwina op duizenderlei wyzen aftemalen.

Het stond er zoo met Godevaert en het meisje, dat

zy elkaer alle dagen, in het voorportael der Borchtkerk ontmoetten, - en nooit nalieten, elkander by het afscheid, eene onverganglyke liefde toe te zweeren. Zonder achterdenken gaven zy zich aen dit zuiver gevoelen over. Wel is waer dat Ludwina menigmael alleen in hare kamer had geweend, om dat Godevaert geen' stamboom toonen kon, en geene wapenschild mocht dragen. Zeker wist zy, dat haer vader den jongeling niet ten schoonzoon zou begeerd hebben; - om niets in de wereld zou hy eene spruit van zyn oud edel geslacht, op eenen burgerstam geënt hebben. Ludwina uit vreeze van Godevaert te bedroeven zweeg over dezen hinderpael. De jonker was het ook niet onbewust, dat hy zonder een mirakel nooit Ludwina bezitten zou; echter zag hy met genoegen dat het meisje de oogen daer over gesloten hield - en natuerlyk is het dat hy niet eens dit zoo gevaerlyk punt roerde.

 

Het was, zoo als wy vooraen gezegd hebben op sinte Paulinus dag. Godevaert stond des morgens heel vroeg in het portael der kerk van S.te Walburgis. Zoo zeer verlangde hy de komst zyner minnares, dat zyn hart onstuimig en zonder maet klopte, iedermael dat eene zyden huike tegen de kerkdeur ruischte. Nu was het acht lange dagen geleden dat hy Ludwina voor de laetste mael gezien had.

By alle vroegmissen had hy, met bange ongeduldigheid, op zyne minnares gewacht; en met tranend oog had hy achtmael de kerk verlaten. Nu ook, was de Priester alreeds op den Altaer: weinige menschen

kwamen nog de mis te spade, in den tempel gedrongen. Godevaert werd wanhopig. Droeve gedachten liepen hem door het hoofd. Was zyne Ludwina ook eene gewoonlyke vrouw? - kon zy ook, met den mond streelen en met het hart verraden? Misschien was zy ziek! - Misschien had zy om zynen 't wille mispryzen en verwytingen geleden! - Misschien....

En dan antwoordde Godevaert in zichzelf: ja, - neen. Het eene gepeins vaegde het andere uit zyne inbeelding: hy stapelde schim op schim, en alle deze afwisselende gissingen, kwamen zyn lyden door twyfel vergrooten.

Eindelyk toen hy met het hoofd diep gebogen, by het singelen der bel, zich een kruis op de borst maekte, schoof een satynen samaer tegen den muer, en eene zachte stem zuchtte:

‘Godevaert.......!’

‘Ha Ludwina! Myn Engel!’

‘Zachter, Godevaert! - zachter.’

Zy knielde op de bank nevens haren minnaer. Deze was zoo blyde dat hy zyne Ludwina nog éénmael meer aenschouwde, - en in hare blaeuwe vochtige oogen, nog eens zyn geluk lezen mocht, dat hy als gevoelloos nevens haer zat. Zyne handen hingen nêer: zyn adem en zyne tael bleef in zyne borst; hy sloot alle gevoelens in zyn hart op, en folterde zynen geest om met meer kracht, den langgewachten wellust te smaken.

‘Godevaert’ zuchtte het meisje ‘gy ziet my voor de laetste mael.’

De jonker ontwaekte uit zyne verrukking. - Bleek

werd hy, als de doek welke den gekruisten Jesus tot gordel diende. Hy beefde zoodanig, dat het geruisch der zyden huik zyne bewegingen herhaelde.

‘Wat! - wat zegt gy duerbare Ludwina? - spreek bid ik u - spreek ik hoorde uwe zachte stem niet wel.......?’

‘Ik kom u hier, vóór God, een eeuwig vaerwel zeggen.’

Godevaert zag haer met zyne scherpe blikken styf in de oogen: - ‘Hoe koud!’ zuchtte hy met minnenyd.

Twee blikkerende tranen vielen uit 'smeisjes oogen, en lieten twee kristalynen streepjes op hare wangen.

‘Lieve Godevaert’ sprak zy ‘voor u het lyden, - voor my de zonde.’

‘Op myne ziel!’ riep Godevaert met wanhoop uit. ‘Ik versta u niet Ludwina! - spreek, - uwe woorden vallen my zoo pynlyk op het hart, - verscheur my toch niet met dien twyfel, - spreek Engel! ô, spreek om Gods wil, want ik sterf......’

‘Zachter Godevaert - zachter. Bedaer! - en luister; kom nog dichter. Sluit u vast tegen my, - en zwyg of gy haelt eenen eeuwigen laster over myn leven.’

Na de traen uit hare oogen gevaegd te hebben, zuchtte zy eenmael, en hare fyne stem ging als een suizende veldwind, met de volgende woorden door het kerkportael:

‘Godevaert, lang hebben wy ons met liefdesdroomen gevleid. Als kinderen, hebben wy met het vuer gespeeld dat ons eens moest zengen, - en wy wisten

doch beiden dat wy elkander niet behooren mogen. De Schepper heeft ons van de zelfde stof gemaekt, maer de hooveerdige wereld, heeft Godes werk niet goed gevonden en het zelve herschapen! - Wee my! Myn bloed is edeler dan het uwe Godevaert, - en doch klopt uw hart feller dan het myne.’

De jongeling luisterde met nydig nadenken. Bitsig werd hy om dat Ludwina hem zyne geboorte verweet.

‘Jonkvrouw!’ viel hy in, ‘toen gy my wedermin beloofde, en my herschenschimmen ingaeft, welke my nu met lyden in de ziel verlaten, - toen spraekt gy my niet als eenen knecht! - Dan is my, slechten borger, een' adelyken zoen ten geschenke gegeven.’

‘Godevaert!’ ging Ludwina voort zonder op zyne aenmerking te antwoorden, ‘ik bemin u nog als te voren, - en dit is myne zonde. Hebt gy ooit gedacht dat myn vader my kon verhuwlyken?....’ Zy wachtte op Godevaerts antwoord, - een enkele zucht ontging hem.

‘Wel,’ sprak zy ‘dit is over acht dagen zoo geschied. Had gy zondag in de Vrouwe kerk ter misse geweest zoudt gy Ludwina Van den Cruyce, uwe rampzalige vriendin, met Arnold Pot hebben hooren verkondigen. - Nog eenige dagen, en de onverbrekelyke echtband zal my van u verwyderen, en aen eenen man hechten die geene plaets in myn hart heeft - Verstaet gy dit Godevaert? - Dan moet ik u haten - om dat uwe gedachtenis my eene doodzonde zyn zal. Want in de omhelzingen myns echtgenoots, zal uw beeld den zoen ontfangen - en

ik zal de straf der overspeelders ondergaen. - De helle!.......’

Godevaert wendde zich tot het meisje, en haer de hand styf drukkende, sprak hy op eene neêrslachtigen toon:

‘Ludwina! moetik u dan voor eeuwig eeuwig, verlaten! - Is ieder liefdes woord reeds eene echtbraek in uwen mond? - Gy! - gy hebt my van den dood verlost; - myne liefde, myne dankbaerheid moet ik in myn hart opsluiten? God! wat blyft er my dan over?’

‘Wanhoop,’ antwoordde het meisje ‘en gebed. Ziet gy Godevaert hoe bleek en hoe geel ik geworden ben! - om dat ik acht dagen met schriklyke zonde den wil myns vaders bevochten heb. Doch nu is het met ons gedaen. - Ik bemin u immers toch zoo! - Alle myne gedachten zyn liefde tot u, maer myn vader is oud en grys; hy zou zoo hy de oorzaek myner ongehoorzaemheid vernam, van toorn en schaemte ten grave zinken. - Dit wil ik niet.’

Godevaert weende bitterlyk in zyne twee handen. Hy knarste de tanden van pyn te zamen, en vrong zyne vuisten dat alle zyne gewrichten te gelykkraekten.

‘Het zou moeielyk te zeggen zyn’ zuchtte Ludwina ‘wie van ons beiden het meeste lyd.’

‘Ho! ik - zekerlyk,’ riep Godevaert, ‘Dáér - voel hoe myn adem brand.’ - En zyn zucht zengde 's meisjes fyne vingers.

‘Dáér,’ sprak zy ‘voel! - Plaets uwe hand op myn voorhoofd. - Wat voelt gy?’

‘De koude des doods en de siddering der yskoorts - oh! wy lyden beiden veel.’. De Priester zong met weêrgalmende stemme:

‘lte Missa est!

‘Ha ras! - sta op! sta op Godevaert! - luister het schuiven der stoelen. De mis is uit - Dáér hebt gy nog eenen adelyken zoen voor den laetsten.’

‘Voor eeuwig?’ vroeg Godevaert met eene doffe vervaerlyke stem ‘voor altyd! - voor eeuwig?’

‘Voor eeuwig!’ antwoordde Ludwina, en zy sloop. bevreesd tusschen het uitstroomende volk.

Godevaert ging mede de kerk uit, om zyne geliefde Ludwina met de oogen naer te volgen. Zoo lang hy de zilveren hoofdspil harer huike zag blinken. bleef hy styf en zonder gedachten op de zelve plaets staen. Maer niet zoodra was zy uit het bereik zyner oogen of hy liep de Palingbrug over, bleef eenen oogenblik aen den Vischberg staen, ging ras, ging langzaem; of sloeg zich als een zinnelooze met de vuist in het aengezicht. Vele menschen bleven op zyne zeldzame gebaren staen zien. Toen Godevaert dit eindlyk bemerkte, werdt hy rood van schaemte, en ging zuchtend heen dóór de Zilversmidstraet. Zoo droef was hy, dat hem door lyden alle verdere gevoelens ontgaen waren. Den ganschen dag dwaelde hy wanhopig en sprekende door de straten. Men zou lichtelyk geloofd hebben, dat hy een' onzichtbare' makker met zich had; - En dit was ook zoo. Had hy niet tot gezellinne, de koude wanhoop, die hem met hare stalen nagelen het hart opkrabte?.........

Nu zyn wy met ons verhael, niet verder dan wy op het eerste blad gevoorderd waren. Alleenlyk hebben wy onze lezeren met den bangen reiziger bekend gemaekt.

Als gezegd is, had Godevaert dien dag zoo lang gedwaeld; dat hy des avonds afgemat en machteloos, achter eene heg by de Pesthuizen, zich had nedergelegd. Tot hoofdkussen had hy het zwaer pak dat hy met zich droeg. Het gerucht dat hem eene schuilplaets had doen zoeken was nu verwyderd; derhalve rechtte hy zich op, hief zynen last van den grond, kwam op de baen, en stapte heen.

Intusschen waren de bruine wolken achter de kim gezonken en het weder was fraei. Boven Was de hemel met sterren bezaeid en als met duizende toortsen verlicht; onder was de aerde nog duister dat men omtrent twintig schreden vóór zich, de dingen in zwarte schaduw vatten kon. De eenzame reiziger ging met haestige treden over den Stuivenberg, en zuchtte van vermoeidheid; want de zandige grond ontweek zyne voeten - Plotseling bleef hy staen en beefde.

‘O God!’ zuchtte hy - ‘Wat 's dit!’

Twintig zwarte honden stonden dáér, voor hem, grollend en als razend, aen iets dat een menschenlichaem geleek te knagen en te scheuren. Hunne groene oogen blonken in de duisternis als flikkerende sterren: wit schuim stond hen op den mond - en by poozen huilden zy eenstemmig te zamen, gelyk eene rei helsche zangers, op den verjaerdag van Lucifers doeming.

aant.

Godevaert zag dit schouwspel met vervaerdheid aen. Alhoewel hy moedig van aerd was, voelde hy zich het hart niet groot genoeg, om met duivelen en geesten te kampen. Een der grimmende honden bemerkte hem, en kwam blaffend op hem aengeloopen. Van schrik liet Godevaert zyn pak vallen. Zwaer stortte het op den grond dat het daverde, - en de honden liepen te gelyk huilend en vervaerd weg. De jongeling naderde het witte gebeente dat hen ten prooi gediend had. Met verwondering bemerkte hy dat het een gevild paerd was.

‘Wel! wel!’ riep hy, met eenen bitteren grimlach; want hartelyk lachen kon hy niet. ‘Ben ik gek! Hier is de Prosput en die honden waren geene geesten - kom dan, myne laetste reize in deze wereld is eene der zeldzaemste die ik ooit gedaen heb!’

Met deze woorden nam hy weder zynen last onder den arm, en kwam na eenige stonden by het Schyn. Hier zocht hy eene plaets, waer het water door zynen tragen loop, eene diepe plaets aenduide. Zoodra hy dit naer zynen wensch gevonden had, het hy zyn pak nedergaen, trok het lynwaed er af, en ontdekte de helft van eenen arduinen vensterdorpel. Stilzwygend bond hy een touw om den zelve, en plaetste zich op den steen als op eenen zetel neder:

Terwyl hy dus, met droevig nadenken, met het hoofd in de handen zat en mymerde, stond er eene zwarte schaduw met blikkerende oogen achter zynen rug. Waer uit dit spook of dien mensch gekomen was is niet te zeggen, mits het op eens, dáér, styf en onbeweeglyk stond en luisterde, - want nu sprak Godevaert:

‘Nu zal het voor eeuwig zyn, mits gy het gezegd hebt Ludwina, - want gy gaet ten hemel als eene martelaresse van 's menschen wetten; - en ik vaer levend ter helle. Deze steen is myn reiszak - de vloed myn graf - en de afgrond myne eeuwige wooning. Want, wat zou ik hier op aerde nog doen, mits gy, - gy die ik alleen beminde, my verzaekt en verloochent! - Niets heeft my toegelachen dan gy alléén Ludwina! - En uwe engelenlach is myn vonnis en uwe minnezoen myne doemnis....... Met eenen duivel in myn lichaem ben ik gebaerd - myne ziel, - myne onrustige en wroegende ziel is my een duivel die my foltert - ô de wereld is toch te koud voor my!.......... Ja het zy zoo.’

Hy vatte by dit woord eene flesch uit den zak en dronk in eenen teug al wat in dezelve was.

‘Zoo, - nu heb ik mynen laetsten dronk gedaen - anders mocht ik wellicht te laf zyn’

Hy nam het eind van het touw bond het zich om den middel en begaf zich met den zwaren steen op den boord der rivier. De zwarte schaduw volgde hem stiptelyk naer, en maekte zich door hare wendingen voor den Jonker onzichtbaer.

‘Vaerwel!’ zuchtte hy ‘vaerwel Ludwina! - Ik ga...........’ En hy sprong met den steen voor uit over den vloed.........

Twee sterke handen, klemden hem de lenden in zynen val en brachten hem weder op den oever.

‘Jonker!’ riep eene zware stem terwyl Godevaert zyne voeten weder op den grond voelde, - ‘Wat

duivel! valt u 's menschen leven zoo lastig dat gy geerne by de visschen zoudt woonen?’

Godevaert poogde met geweld uit des vreemdlings armen te komen, doch het was hem onmogelyk zich eenigerwyze te roeren - Verwonderd, als hy over de kracht zyns redders was, antwoordde hy:

‘Wie gy ook zyn moogt, bid ik u my los te laten, sterven wil ik. - Gy kunt my dit immers maer voor eenige oogenblikken beletten?’

‘Godevaert De Beukeler!’ riep de onbekende ‘belooft gy voor deze uer geene pooging tot zelfsmoord te doen? - Dan geef ik u de vryheid weder.’

De jongeling verschrikte, zoodra zynen naem door den vreemdling gesproken was.

‘Ik beloof het’ zuchtte hy ‘want gy kent my!’

Terwyl nu de onbekende het touw van Godevaerts lenden ontknoopte sprak hy:

‘Ha, ik ken u! - waerom zou ik u niet kennen? - weet ik niet dat gy Godevaert De Beukeler heet; - dat gy om Ludwina Van den Cruyce's huwelyk wanhopig zyt, en dat gy van haer dezen morgen, in het portael der Borcht kerk den laetsten adelyken zoen verkregen hebt! - Weet ik dit altemael niet, zeg?’

Op deze woorden draeide Godevaert zich om, en bezag met verbaesdheid den man die hem zoo goed kende. Anders had deze niets zeldzaems dan zyne blikkerende oogen, zynen langen puntigen baerd, en het onvatbaer schaduwkleed dat zyn lichaem dekte.

‘Zoudt gy my zeggen willen’ vroeg Godevaert ‘wie zoo diep in de geheimen myns harten dringt?’

‘Myn' naem;’ antwoordde de vreemdling ‘mynen naem kent gy - er is géén kind dat mynen naem niet kent - er is géén hond in Antwerpen die my niet beter kent dan zynen meester.’

‘Ik versta u niet. Zoudt gy met my spotten willen. - Vertrek liever en laet my mynen lust volbrengen, want zoo sterk ben ik in myn voornemen, dat het my gansch als eene gemeene zaek voorkomt. Ik zal my straks doch versmooren wat gy ook doen moogt.’

‘Godevaert!’ riep de vreemde ‘pas op! zoo gy dit ten uitvoer brengt, zal ik morgen uw lyk ontdekken. Dan zal uw lichaem als dit van eenen zelfsmoorder door alle straten gesleurd, en ten schande uwer magen en vrienden tusschen de galgewroke gehangen worden. - Om dit te beletten, had gy u dien steen aen het lyf geknoopt. Dit zien ik wel, - gy zyt nog al een slimme gast!’

‘By God!’ schreeuwde Godevaert toornig, ‘spreek dan, gy duivel of duivelskind! wie heeft u om my te Volgen aengedreven? - wat zyt gy vriend of vyand?’

‘Noem my zoo gy wilt - alleenlyk kwam ik hier om te zien of gy het leven in Ludwina's armen zoudt liefhebben. Verwonder zoo niet myn jonker; - Ludwina Van den Cruyce kan ik u geven.’

‘Gy! gy?’ riep Godevaert met heldere stemme ‘gy! - my, Ludwina tot vrouw geven? - Spreek! - Gy zyt wellicht een engel?’

‘Ja wel, ik ben een engel’ antwoordde de geheime persoon ‘doch niet zoo als gy meent - luister zet u op den steen wat neder.’

aant.

Godevaert plaetste zich in angstige afwachting op den steen die hy met zich gebracht had. De onbekende liet zich op den grond nevens hem nederzakken en sprak met nadruk terwyl hy zyne flikkerende oogen op den jongeling vestigde:

‘Ik kan u geld en goed geven - een' stamboom van den hoogsten adel. - En dit weet gy niet dat gy waerlyk edel zyt?’

By dit gezegde haelde hy een groot blad parkement uit zyn kleedsel. Terwyl Godevaert niet begrypen kon, wat hy in de duisternis met dit schrift voor had, brak de zeldzame vreemdling eenen tak van het nevenstaende wilgenboompje, en bracht denzelven in zynen mond. Op den zelfden oogenblik gloeide de boomtak met blaeuwe en tooverachtige stralen, en gaf genoeg vlam en licht om het geschrevene parkement te lezen. De onbekende bracht zynen vinger er op en sprak:

‘Ziet gy dáér - boven aen, den naem Adam Hoë? - nu luister dan: - In den jare 1097, toen de manhaftige Godfried van Bouillon zich aen het hoofd der Kruisvaerders stelde, namen ook vele Zangers of Barden het kruis. Onder dezen bevond zich een Gentsche jongeling, met name Adam Hoë. Moedig was hy als de beste kryger; en dikwyls verwisselde hy de harpe met de spies of het slagzwaerd. Zyn beukeler was zoo buitengewoon groot voor zyne kracht, dat onder de vlaemsche kruisvaerders tot spreekwoord gezegd werd: Ik drage nog liever den beukeler Hoë's - dan spraken zy van zware werktuigen. Gy weet jonker dat Godfried in het midden des jaers 1099 de stad Hierusalem bestormde en veroverde. - Wanneer men voor de laet-

ste mael een' algemeenen storm liep, was Hertog Godfried ook een van de eersten. Op den oogenblik dat hy zynen arm op de stormladder vooruit bracht, en de sport met de yzeren handschoen aenvatte; wierp een Saraceen van stadswal, met een' ongemeen' zwaren steen langs de ladder. Zeker is het dat Godfried nooit den troon van Salomon zou beklommen hebben, indien de steen hem had geraekt; - doch de dichter Hoë weerde dit ongeluk af. Hy, die by den Hertog stond, en de beweging van den Saraceen gevolgd had, bracht zynen zwaren beukeler over het hoofd zyns heeren Godfried, en de steen viel zoo fel op den schild dat Hoë's linker arm brak. Deze edelmoedige en liefderyke daed werd by den Hertog niet onbeloond gelaten. Want eenigen tyd daer na, toen hy onwrikbaer op den troon van Palestina zat, werd Adam Hoë met andere helden tot ridder geslagen en veredeld. By deze plecht werdt hem en zynen nakomelingen den naem van De Beukeler gegeven - tot eeuwige gedachtenis zyner daed. Namaels trouwde hy met Hildegard, dochter des heeren Hugo Wingard van Tongeren. Om u in het kort te verhalen hoe het mogelyk is, dat gy na vyf honderd jaren, nog een afstammeling dezes veredelden Zangers zyt, moet gy weten dat by het innemen door de Turken van zeker vlek, waer Hoë zich met zynen driejarigen zoon en zyne vrouw bevond, het kind verloren werd. Deze Norbert, want zoo hiet het zoontje, werd de vader uwer stamme. Ziet gy dáér, by mynen vinger, zynen naem op de tweede lyn? Met droefheid bevangen kwam Adam, weder in het land zyner vaderen en bracht meer en gelukkiger zoonen voort. Hier

hebt gy hunne namen: Eric, Gombald, Robrecht. De dwalende Norbert kwam eindelyk na lang zweven weder by de Kruisvaerders. Mits hy zynen adel onbewust was, bleef hy onder hen, als een geringe kryger woonen en werd als ik u gezegd heb, het hoofd uwer vaderen. Zie en volg de reeks hunner namen op het schrift. De laetste is Godevaert De Beukeler. - Gy zelve!’

Godevaert had met de grootste verbaesdheid geluisterd, en kon zich niet inbeelden wie de onbekende zyn mocht.

‘Heer!’ vroeg hy ‘is dit alles inderdaed zoo, als gy my verhaeld hebt? - By God! - ik kan niet begrypen, hoe gy zulke vaste kennis van het verleden hebt. Gy spreekt als of gy zelf dáér geweest waert?’

De vreemdling lachte. ‘Ja ik was er’ antwoordde hy - ‘Gelooft gy my niet?’

Godevaert nam het lichtend boomtakje, bracht het over de parkementen en grimlachte van genoegen - Want hy was edel en heerlyk. De onbekende gaf hem geen' tyd om te antwoorden en hernam:

‘Dit ziet gy - rykdom, adel, Ludwina ten wyve! - Wat geeft gy my voor dit alles Godevaert?’

‘Geven zegt gy? - Ik heb niets te geven. Zoo iets dat my toebehoort u behaegt, zal ik het geven - Voor Ludwina geef ik alles, - alles.’

‘Zoo, zoo Jonkheer! - wy zullen zien of gy waerlyk alles geven wilt. - Gy hebt eene ziele?’

‘Ja!’

‘Die moet ik hebben.’

Godevaert verschrikte zoodanig dat hy wilde vluchten, doch zyne voeten waren vast aen den grond.

‘Gy zyt de duivel!’ riep hy met vervaerdheid.

‘Zoo ik waerlyk een duivel ben,’ antwoordde de andere lachende, ‘zyt gy gelukkig dat ik een goede duivel ben, anders had ik u daer even met den steen naer de helle laten varen. - Spreek maer, gy kunt ryk, edel, en gelukkig zyn. Ziet gy kunt in alles uwe lusten voldoen, heer en minnaer van Ludwina zyn; - Kies dan! - Ga versmoor u; - Ik laet u los. Spreek! Gy zegt niets? vaerwel!’ En hy verwyderde zich met langzame stappen.

Godevaert, die met den vreemdling zyne hoop op geluk zag heen gaen, viel in eene pynelyke vertwyfeling. Zyne ziel verkoopen! Dit was een schriklyk gedacht. - Ludwina ten wyve hebben! was evenwel het bestendige denkbeeld dat alle anderen ver overtrof en verdreef, - want hy riep den onbekenden met haest terug.

‘Hoe lang zal ik dan leven?’ vroeg hy.

‘Ik geef u maer zes jaren’ antwoordde de zielenkooper.

‘Zes jaren!’ zuchtte Godevaert ‘Zes jaren is te weinig: - twaelf?’

‘Nog één jaer meer zal ik er by doen.’

‘Wel geef my er tien? - Dan doe ik het.’

‘Neen jonker tien is te veel. - Negen?’

‘Kom! mits gy zoo veel geeft als het u belieft, geef my dan toch het ronde getal tien.?’

‘Nu dan, - uwe hand! De koop is gesloten.’

Godevaert gaf den onbekenden zyne hand, en voelde dat des koopers vingeren kromgebogen en yskoud waren.

Hier mede nam de helsche werver een ander vel parkement, en schreef by het licht van den boomtak de volgende woorden:

‘Ik Godevaert De Beukeler, verbinde my van lyve en ziele den duivel, op voorwaerde dat ik Ludwina Van den Cruyce ten wyve krygen zal - en tien jaren, volgens mynen lust, van de helle worde verzorgd.’

Dit schrift gaf hy den jonker over. Deze las het en schreef bevend zynen naem er onder. De vreemdeling gaf hem ook den stamboom zyns geslachts en eene zware borze met gulden stukken.

‘Godevaert’ sprak hy, ‘zoo gy voortaen iets noodig hebt, kunt gy alles bekomen, zeggende:

Helgoth warde ondo!
Comih osz, in leedh wforlondo,
ja to!

Op den oogenblik dat gy dit zult gesproken hebben, zal ik, waer gy ook zyn moogt, by u komen en uwen lust voldoen.’

‘Wat beteekenen deze woorden?’ vroeg Godevaert ‘Dit mag ik u niet zeggen jonker. Alleenlyk moogt gy weten dat zy eene geheime en bovennatuerlyke kracht hebben. Het zyn de zelfden waer mede de priesterin van Oden in het Ardennenwoud, de geesten bedwong en de duivelen uit den afgrond ophaelde. - Dáér hebt gy een stuk geitenleêr met deze woorden. - Verlies het niet! Want zoo gy deze Teutonische spreuk

aant.niet naeuwkeurig herhaelt, zal ik u niet hooren. Morgen zal uw medevryer, de heer Arnold Pot verdwynen, zonder dat gy van hem meer zult hooren spreken. - Nu is het tyd dat ik u verlate, - spreek! wat wenscht gy?’

‘Dat ik Ludwina zien moge!’

‘Wel’ sprak de onbekende ‘kom dan voort, - wy gaen er heen.’

Na eenige oogenblikken bevonden zy zich by de stadsvesten.

‘Hoe geraken wy hier over?’ vroeg de jonker

‘Dat u dit niet bekreune’ antwoordde zyn leidsman. - ‘Nu gaet gy eerst myne echte gestalte zien - wil u maer achter op mynen rug hangen.’

Godevaert hechtte zich achter aen des onbekendens lichaem, en verschrikte niet weinig wanneer zynen leidsman eene vervaerlyke lengte kreeg. De jonker bevond zich welhaest vyftig voet van den grond.

‘Hemel!’ riep hy zynen drager toe ‘- Gy zyt de lange Wapper!’

‘Ziet gy wel dat gy mynen naem kende’ antwoordde de lange Wapper lachende. ‘Gelooft gy nu dat ik in de stad Antwerpen niet zoo onbekend ben als het schynen mocht.’

Intusschen liep hy met Godevaert door het water der gracht, en plaetste hem zachtjes op stadswal. - Dan trok hy zyne beenen tot zich en wandelde eenige stonden later, in zyne vorige gestalte met den jongeling over de Meirbrug.

Zy kwamen om half één op de Melkmarkt, en bleven

vóór Ludwinas wooning staen. De deur ging by hunne nadering van zelf open. De Wapper nam Godevaert met de hand en bracht hem by de slaepkamer zyner minnares.

‘Wil binnen gaen!’ sprak hy Godevaert toe ‘Wat aerzelt gy? - Gy hoeft niet meer boosheden te bedryven dan gy immers wilt.’

‘Gaet gy niet mede?’ vroeg de jongeling half bevreest.

‘Neen Godevaert’ antwoordde de Wapper terwyl hy de deur der kamer half open stiet ‘Zie - dáér tegen den muer? - Dit beeld is my een pynlyk gezicht. Wees toch daerom niet bang; - spoed u! - De tyd verloopt’

De jonker ging bevende de kamer in. Zyn hart waer in de liefde tot Ludwina, nog zuiver blaekte, verweet hem dit zoo gruwelyk misdaed. - Kwam hy niet, als een Nachtduivel de rustplaets der slapende maegd ontheiligen? - en kon hy, als een Inkueb of onkuische geest, het meisje voor eeuwig niet met zich doemen? - Ja, dit kon hy zonder hinder, want toovery en duivelskonst waren voor hem. Maer het beeld van God, de schild dergene die betrouwt en gelooft, had Godevaert andere gedachten gegeven.

Zoodra de bange jonker, by het licht der nachtkeers, de oogen op Ludwina gewend had, bleef hy met berouw in de ziel staen, en vouwde de handen in verrukking te zamen.

De baen der tranen, welke het meisje om Godevaert gestort had, was nog op hare wangen, als met een bloedig streepje afgeteekend. Hare heigingen waren

zoo vele zuchten, en het was merkelyk dat de ziel in haer lichaem waekte. Zoo veel kracht had zy, op het hart van den jonker, dat hy vóór het bed op zyne knien nederzonk. Hy liet het hoofd met diepe godvrucht voor over hellen, - weende en bad!

‘Godevaert!’ riep de Wapper ‘uw gebed is eene lastering! - De stem onzer slaven stygt niet in de hoogte.’

De jonker hoorde dit niet, en bleef bidden. - Wanneer hy, na korten tyd, het hoofd ophief ontstelde hy geen weinig, want Ludwina's oogen waren open en op hem gevestigd. Met eenen zoeten grimlach bracht het meisje hare wang over het ledikant en scheen om eenen zoen te smeeken. Godevaert dorst echter zyne lippen niet er op plaetsen. Hy stond van den vloer op en week achteruit.

‘Zoen haer dan, jonkheer,’ riep de lange Wapper ‘wat vreest gy? - Ziet gy niet, dat uwe Ludwina door minnelust sterker dan gy zelve vervoerd wordt?’

Godevaert kwam aen de deur by den Wapper en sprak met bitsigen nadruk:

‘Gy? - Gy zyt de duivel - uwe ophitsing kan hier niet dienen. Ik zal, noch wil haer met eene enkele aenraking onteeren. - Want ziet gy - ik kon mynen levensdraed weleens afsnyden - ik kon u myne zaligheid en myne ziele den boozen geest wel geven. Dit alles was niets, - maer nog liever wil ik al de tormenten der verdoemden op my halen, dan Ludwina in dezen oogenblik met mynen vinger aen te raken. Gy die in 's menschen hart lezen kunt - gy weet toch wel, dat wanneer ik daer straks, by het Schyn, mynen

God afzwoer - dat ik dan ter zelver tyd eene andere godheid myne aenbidding opdroeg?’

‘Ja, Satan!’ antwoordde de wapper.

‘Neen, - neen Satan niet,’ hernam Godevaert, ‘iets dat Gode gelykt; - Ludwina!’

‘Alzoo gy nu als een bloodaerd voor haer geknield en gebeden hebt, is uwe wensch voldaen?’

‘Ja helsche verleider’ antwoordde de toornige jonker ‘dat ik nu in myne wooning weze.’

De Wapper bracht hem op de straet. De deur sloot zich achter hen toe.

‘Nu,’ sprak de Wapper ‘vaerwel tot dat gy my roepe!’

‘Vaerwel,’

En wanneer Godevaert zynen weg naer de Zakstrate volgen wilde, deed hy eenen enkelen stap en bevond zich met verwondering in zyne wooning, en vóór het ledikant waer op hy rusten moest.

II.

 
Mijn alderliefsten ooghen-opslach,
 
Mijn Sielen-droom, mijn hoop,
 
Die bij mij woonde nacht en dach
 
Moet ick versaecken, Ach!
 
Florentina de getrouwe.

Ludwina, het zuiver en liefderyk meisje, ontwaekte met eenen twyfelachtigen grimlach, want de slaep had over haer de vergetelheid van het verleden gehaeld. Zy plaetste zich op den kant der bedkoets, liet de oogen dwalend in hare kamer rondgaen, bracht de hand met nadenken op het voorhoofd, - en weende. Het geheugen toog in haer de schimmen des nachts vervaerlyk op. Zy had schriklyke dingen gedroomd. Godevaert had zy nog eens, van liefde stervend, op het doodbed uitgestrekt gezien. Het woord vaerwel! - vaerwel!

hoorde zy nog zoo pynlyk. Warme tranen liepen over hare wangen, en daelden afwisselend by blikkerende peerels langs hare borsten heen - gelyk de morgendauw die by zilveren druppels, tusschen de bladen der leliën heen ryst - Hoe droef was toch Ludwina!

Kon zy dan, zonder afgryzen, eenen man die zy niet minde, trouw en liefde toezweeren; en degenen die zy tot bruidegom van God had afgesmeekt, haten en verzaken? Indien zy de stem hares harten door rede had kunnen verdooven, zou zy zich voorzeker gansch aen den wil hares vaders onderworpen hebben; en dit was haer voornemen, want zy had Godevaert reeds in het voorportael der Borchtkerk, het afscheid en den doodsteek gegeven. Maer hoe angstig had zy ook sedert dien voorval, geleden en met hare ziel gevochten! - Nochtans hoe sterk hare poogingen zyn mochten, waren alle overige gevoelens van plicht en gehoorzaemheid, in haer door de liefde verwonnen.

In hare droeve wanhoop, zou zy lang als in eenen tweeden slaep gebleven hebben, had haer dwalend oog zich niet met erkentenis op het Kruis gehecht, - op dit heilzaem teeken, dat hare rustplaets voor duivelskonst en besmetting had bewaerd. Zy stond driftig van het ledikant op en liet zich met godvrucht én hoop, vóór het beeld des Zaligmakers nedergaen.

Wie heeft ooit iets schoons in de natuer gezien?

De morgenzon is schoon; - de avondzon is ernstig; de maen en de bepeerelde mantel des hemels zyn heerlyk; eene bloem die ontwelkt; - eene bloem die haren kelk sluit, - het hoofd neigt, - en sterft....... Dit alles is fraei! Maer het schoonste, het edelste dat

aant.natuer, ooit aen 's mannen oog vertoonde - iets dat alle de zoete droomen der jeugd overtreft....... is een biddend meisje.

Ziet gy dien langen tengeren hals, als de witte hals eener zwane ten hemel reiken? Ziet, - en begrypt gy het schoone dezer tien door een gevlochtene vingers, waer van iedere helft, op een ontluikend borstje gloeit? - Die vochtige oogappelen, vol van hoop en liefde tot God, -dien zoeten mond en die roozenlippen, waer van iedere heiging een gebed is - dien zuiveren en fynen omtrek der wangen - die zyden hairen, die als dezilveren herfstdraden, zoo zacht op den morgenwind dryven, zich menglen, en de naekte schouder der maegd zoo liefelyk streelen! - En de tedere lidmaten welke door het lichte kleedsel met hunne engellyke vormen heen schynen?.... Ho alles is schoon in het biddend meisje! Een zoetgeurige waessem omgrypt haer. Zy schynt de onvatbare Sylphide en de wellustdroom der Poëten, - of een engel die op onze aerde oogenblikkelyk woont. Want, - beziet haer wel! Hoofd en handen tot den Schepper - de leden zoo tot de vlucht gericht, dat men hare opryzing tot den hemel vreest. - Steunt zy toch wel op aerde.......?!

Zeg my nu, gy wereldsche harten, kan deze schildering één onzuiver gedacht in u opwekken? - Zyt gedoemd! - want uwe zielen zyn slyk en aerde. Eerbied, godvrucht en liefde, boezemd een biddend meisje den Dichter in; want voor hem is het schoonste beeltnis van God, - eene maegd als Ludwina.

Het gebed der jonkvrouw was geen woordgebed.

aant.Hare lippen beweegden zich niet. Een marmeren beeld is niet meer roerloos dan zy was. Hare ziel stuerde eenen langen zucht tot God; en die zucht was: - Godevaert! In dit woord bestond hare aenbidding, haer smeeken en haer klagen. - En de Heer, die de liefde zoo warm in der menschen borst stortte, en de jagingen des harten tot de min verdubbelde - de Heer hoorde Ludwina 's gebed en ontfing barmhartiglyk, de zuivere aenbidding der maegd. Zy stond met verkwikking van de koude steenen op. Hare dienstmeid trad op dit oogenblik in de kamer. Deze bezag de nog weenende Ludwina, sloeg de handen met droeve verwondering te zamen en sprak:

‘Ei lieve! Waerom toch weent gy zoo geduriglyk, dat uwe oogen branden en uwe wangen verbleeken? - Wilt gy sterven, myne Vrouwe! - kan niets u meer vertroosten? Zal ik u dan ten grave verzellen moeten; - ik die reeds zoo veel droefheid en druk gezien, - en gevoelt heb, - Zyt gy krank?’

‘Neen Annah, krank ben ik niet. Maer zoo droef, - zoo treurig! Zeg my Annah hebt gy ooit, wanneer uwe hairen nog zoo talryk en zoo blond als de mynen waren, - hebt gy dan ooit gemind?’

‘Ja Vrouwe. Zie deze traen die myn oog ontvalt!’ En de oude en stramme vrouw, weende pynlyk door heugenis van vroegere tyden.

Wanneer men droef is en dat anderen ook tranen storten, dan voelt men verkwikking. Ludwina vatte met dit gevoelen de hand harer deerne en drukte de zelve vriendelyk.

‘Zeg my, lieve en getrouwe Annah’ sprak zy ‘zeg

aant.my toch wat u om één woord kan doen weenen?’

‘Ho jonkvrouw! Myn gansch leven was pyn en droefheid. Weinige nachten zyn er in dit leven zonder tranen geweest, - maer wy, gehoorzame slaven onzer meesters wy mogen niet vóór hen weenen. - Zy betalen ons niet om hen te bedroeven......’

De jonge edelvrouw door medelyden verwonnen, vergat hare eigene pyn. Zy weende nog wel, doch hare tranen waren nu om de oude gevoelige deerne. Ludwina bracht hare zachte hand op de wang barer dienstmaegd, en droogde zelf met haren fynen vinger, zoo streelend het pynlyk smartwater er af, - dat Annah van dankbaarheid grimlachte.

‘Hoe edel zyt gy myne Vrouwe!’ riep de deerne ‘Hoe edel van ziel en hart - Gy zult my toch met goedheid aenhooren: In den jare 1396, waren myne hairen zoo talryk en zoo zilverblond als de uwen. - En dan had ik ook eene blozende wang, eene fyne hand en eenen tooverenden grimlach. Myne kleederen waren niet zoo ryk als de uwen.’ Zyden laken en gouddraed waren my onbekend - maer myn hart joeg toch ook wel, onder de wolle stoffe die my dekte. Dan had ik een' vriend - een' broeder - een' man dien ik minde; en nooit zou ik als een slecht en verworpen mensch andere menschen gediend en gehoorzaemd hebben; - maer het lot rukte my zoo wreedelyk van hem af. De Turken, die aertsvyanden onzes Zaligmakers, waren in der Kerstenen landen gevallen, en myn minnaer moest met zynen Landheer ten kryge gaen. De laetste vaerwel welke hy op myne borst uitsprak, was den vaerwel eens stervenden gelyk - want ik zag hem

aant.nooit weder. De wreede Bajazet, zoo hiet de veldheer der Turken, sloeg onze broederen by Nicopolis en velen sneuvelden voor Godsdienst en Vaderland.....’

De deerne zweeg by dit kort verhael, want hare tranen waren overvloediger dan hare woorden.

‘Ja ik verstaen uwen druk’ sprak de jonkvrouw ‘niet waer Annah, de pyne der liefde, en het verlaten der genen die men mint is zwaer om dragen?’

‘Ho Vrouwe, geloof my! Myne dagen zyn by werken en zwoegen verdwenen en nogtans is die liefde, - zelf in myne oude dagen, my niet ontgaen.’

‘Annah! Verstaet gy nu myne smart en myn weenen? - Ik bemin ook zoo sterk en zoo vurig - en myn minnaer is edel noch ryk......’

‘Ja maer Vrouwe! - myne liefde mag de uwe niet verschoonen. Uwen heer vader zyt gy eerbied en gehoorzaemheid schuldig en hy zal voorzeker uwen keus niet goedkeuren.’

‘Annah, myne getrouwe, - oordeel niet lichtveerdiglyk ik bid u. Myn minnaer is zoo edel van gemoed, - en zoo zuiver.’

‘Gy weet Vrouwe dat eene eerbaere maegd, hare oogen niet op persoonen, die haer onwaerd zyn vallen laet. Gy hebt u door honigzoete woorden laten verleiden. - De liefde gebiedt zich toch wel, wat men ook zeggen moge.’

De koude woorden der deerne vielen het meisje zoo drukkend op het hart, dat zy in bittere tranen uitborst en geen enkel woord meer voortbracht. Annah gevoelde dan eerst, wat pyn zy het meisje door hare vermaning had aengedaen en sprak:

‘Ludwina myne Vrouwe! Troost u, - misschien zal het oordeel van uwen heer vader niet zoo streng zyn.’

‘Ja’ antwoordde het meisje met eenen zucht - ‘En hy die ik lief heb, sterft nu van wanhoop en minnepyn. Mag ik, die hem den doodsteek gaf, - mag ik hem wel sterven laten! Ho hoe bitter is myn lot! Godevaert! - Godevaert! - myn beminde - myn zielentroost, wist gy hoe sterk uw afscheid my pynt!’

‘Wat zegt gy vrouwe sterft hy? - Is hy waerlyk doodkrank?’

‘Ja, ja doodkrank Annah. Nu licht hy, met wanhoop in de ziel, my roepende, - en ik zyne wreede vriendinne zou ik hem niet troosten? - zou ik hem sterven laten!’

‘Ho neen, het is eene zalige daed, den zieken troost en laefenis te geven. Waerom vraegt gy uwen heer vader geen oorlof om uit te gaen?’

‘Dit oorlof hoeft er niet Annah. Myn heer vader heeft my nooit verboden uit te gaen. - Kom kleed my? Fraei - ja met myne witte samarie. Wy gaen ter kerke, en dan by Godevaert. Gy myne getrouwe, laet uw oog van my niet gaen, - want myn hart en myne liefde mochten my verleiden. Waek toch ernstig op de eerbaerheid uwer Vrouwe!’

De deerne besteedde ruim eene halve uer aen het kleeden harer meestersse. Eindelyk bezag zy haer van het hoofd tot de voeten, trok de vouwen der samarie nog wat neêr en sprak:

‘Zoo, - zoo zyt gy wel!’

Ludwina was waerlyk kostelyk en met smaek ge-

aant.kleed. Een keurslyf van lazuerkleur, met gulden loovertjes als met sterren bezaeid, teekende de vormen harer tengere lidmaten bekoorlyk af. Onder uit dit fraeie kleedsel viel de aschverwige samarie, met duizend weêrglansende vouwen tot op de puntige muiltjes. Wat het hoofdhulsel betreft hetzelve was een tulband, waervan twee gelyke deelen de herssenplaten en de ooren der jonkvrouw dekten. Kostelyke gesteenten blikkerde op de ryke indische stoffe van dit tooisel. Een lang stuk zwarte zyde was in het zelve met de gulden hoofdspil vastgehecht, en daelde in regelmatige ploeien neêr, om, als een scherm, het fyn lichaem en kostelyke halssnoeren der maegd te omvatten. Dit was de huike.

De vrouwen gingen beiden ter deure uit. Ludwina was nog altyd even mistroostig. Wel is waer dat zy zich oogenblikkelyk, by de woorden harer deerne had laten troosten, en moed genoeg gevonden had om over eenige hinderpalen heen te stappen; doch dit verweet zy zich innerlyk. Bange vrees vervulde haer, by het aendenken hares vaders, die deze vergetelheid harer plicht niet zonder toorn zou vernemen. Annah die vastelyk geloofde, dat Godevaert doodziek te bed lag, volgde gehoorzaemlyk hare Vrouwe - en sprak geen enkel woord, wanneer deze zonder intreden voorby de Borchtkerk ging. Zy kwamen korts daer op voor de deur van het huis, van het welk de jonker een deel huerde.

Ludwina verblyde zich by het denken dat zy met een bezoek, met één enkel woord, haren minnaer redden en vertroosten ging. Nochtans beefde zy sterk, wanneer hare deerne den yzeren klopper op de deur

liet nedervallen. - Er werd geopend en eene tamelyke oude vrouw, boog zich met eerbied voor Ludwina.

‘Is de heer De Beukeler 't huis?’ vroeg het meisje eenigzins verblozende.

‘Ja,’ antwoordde de huisvrouw ‘ik heb hem reeds over eene uer op zyne kamer gehoord. Doch hy schildert niet meer Edelvrouw! Misschien is het deze kunst die u ten huize uwer dienaresse brengt?’

‘Neen toch niet. - Wilt gy zoo goed zyn my en myne deerne by hem te geleiden?’

‘Ja wel, Edelvrouw.’ Zy bracht Ludwina boven op het eerste verdiep en wees met haren vinger op eene deur.

‘Dáér woont Godevaert. Gelief binnen te gaen Edelvrouwe.’ - En zy ging langzaem de trappen af.

Ludwina's borst joeg zoo hevig, dat zy geene macht had, om hare deerne te gebieden. Zy klopte dan zelf op de deur, doch kreeg geen antwoord. Wanneer zy deze beweging voor de tweede mael herhaelde, ging de deur van zelf open, en de vrouwen bevonden zich in het midden der kamer. Zy bleven verbaesd en met schrik bevangen staen - en dorsten den jonker, aenspreken noch naderen.

Dáér zat hy in eenen zwaren leunstoel nedergezakt - met de armen op de borst gevouwen, en de beenen onachtzaem en machteloos vooruit in de kamer; Zyne oogappelen, die half onder de bruine wenkbraeuwen heen zonken, veranderden by het inkomen der vrouwen niet van richting; maer bleven styf en zonder beweging in zyn hoofd staen. Zyne wangen waren door lyden en nadenken diep gezonken - en zyn adem bleef in

zyne borst besloten, want heiging was er niet in hem. Een kruisbeeld lag by zynen rechter voet ten gronde en het aengezicht van den Kristus raekte de onzuivere aerde. Op dit kruisbeeld staerde Godevaert, zoo angstig en zoo nydig! - en scheen het nog met den voet te drygen. Vóór hem op de tafel lagen ontellyke gulden muntstukken, een dolk, en eenige vellen parkement.

Ludwina liet zich met het hoofd tegen de borst harer deerne gaen, en weende met brandende tranen:

‘Ziet gy wel Annah, ziet gy wel hy sterft!’

En waerlyk de oogen van Godevaert waren de verglaesde oogen eens stervenden niet ongelyk. - Het meisje had by het zien hares minnaers eenen geweldigen hartschok ontfangen. De krachten vergingen haer alreeds wanneer, zy het hoofd tot den jonker keerende, riep:

‘Godevaert! - Arme en ongelukkige Godevaert - wat hebt gy!’

De jonker stond met verbaesdheid van zynen zetel op en bezag de vrouwen met twyfelende blikken. Daer het hem onmogelyk te gelooven scheen, dat Ludwina zelf hem op den vroegen morgen, en uit haren vryen wille zou bezoeken, kreeg hy eensklaps het wanhopig gedacht dat zy door de listen des duivels gedreven was. Hy verwyderde zich met angst van de vrouwen.

‘Ludwina! Ludwina!’ riep hy, ‘ga heen, - ô myne lieve en duerbare Ludwina! verwyder u; - want myn adem zal u bezoedelen en myne liefde zal u doemen!’

Het meisje liep huilend en met reikende armen op hem aen.

‘Rampzalige Godevaert’ weende zy ‘wat hebt gy? heeft de wanhoop uwe ziel gewond - dat gy van my schrikt en beeft!’

‘Raek my niet!’ riep de jonker ‘ô raek my niet! - ik bid u Ludwina. Vertrek! - gy weet niet, onnoozele en zuivere jonkvrouw, wat gevaer gy loopt. Gy kent de booze hand niet die u leidt. O raek my niet of die dolk zal myne straffe zyn - nu kan ik toch niet meer leven!..........’

De verschrikte Ludwina liep tot hare deerne terug:

‘Ziet gy wel, myne wreedheid heeft hem van zyne zinnen beroofd. - Hy, de eenige man dien ik minde op aerde! Nu wordt zyn leven een eeuwige en afgryzelyke droom. - God! - hoe vervaerlyk ziet hy op ons!’

Godevaert plaetste zich na eenige oogenblikken op zynen eersten zetel, en sprak met bedaerde doch pynlyke stemme:

‘Ludwina, Engel, zet u ginds, - ver van my op dien zetel, en luister; - want uwe tegenwoordigheid in deze plaets is eene grouwelyke zonde.’

De vrouwen gingen zich met bange nieuwsgierigheid op andere zetels plaetsen, en gaven acht op de woorden van Godevaert. Deze hernam met wanhopigen toon:

‘Ludwina, edele maegd, van heden af moet en wil ik u vreemd zyn. De wyde hel is een eeuwige scheipael tusschen ons beiden. - Uwe liefde wil ik niet. Gy zyt te zuiver en te engellyk om my, die met grove zonden besmet ben, te beminnen; - want, zoudt gy uwe hand reiken, aen dengenen die Kristus vyandschap en versmading heeft toegezworen? ô neen verlaet my! Geef my over aen myn vervaerlyk

lot. Dat ik my alleen aen den wrangen smartkelk zat drinke! - Dat pyn en lyden myn leven zy - want de allerschriklykste straffe is te klein, voor my, die den Schepper getergd en getrotst heb.........!’

Langer had hy in die droeve en afgebrokene spreuken voortgegaen; maer nu bemerkte hy dat Ludwina's oogen gesloten waren, en dat bleeke kleuren hare wangen ontverwt hadden.

‘Ho zy sterft! - zy sterft!’ riep de wanhopige deerne.

Godevaert kon zich niet langer bedwingen. Door medelyden en liefde vervoerd, stak hy zynen arm onder 's meisjes middel en ondersteunde haer met bange zorg.

‘Ludwina!’ riep hy, terwyl brandende minnetranen hem ontvielen. ‘Ludwina! myne edele vriendinne, - ontwaek! O, dat uwe zuivere ziel nog niet ten hemel styge! Blyf op aerde, - engel dat gy zyt....!’

Hy gaf het roerlooze meisje aen de deerne over, liep tot den op den grond liggenden Kristus, plaetste het beeld op de kniën van Ludwina, zakte zelf voor haer ten gronde, reikte de handen smeekend tot God, - en riep met uitzinnige stemme:

‘Kristus! - zone des eeuwigen Gods! Gy dien ik versmaed heb.... Laet het onzuiver gebed eens zondaers tot u stygen, ô Heer! Niet voor my, onweerdig en verwerpelyk schepsel, dat uw dierbaer bloed ten onnutte gemaekt heeft, - maer voor haer, - voor die zuivere en godvreezende maegd die myne zonde uiet kent. - Dat myne booze stemme tot u moge reiken, ô Jesus! - En de helle, - het eeuwige vuer zy voor my, - die nog vervaerlyker straffe heb verdiend!’

Berouw en leedwezen was er overvloedig in Godevaert. Zyne onderwerping was ongetwyfeld Gode aengenaem, want Ludwina ontwaekte, en verstond alleenlyk de laetste woorden van Godevaerts bede.

‘Die nog vervaerlyker straffe heb verdiend!’ herhaelde zy zuchtend.

Zy zoende het beeld des Zaligmakers, liet hare oogen met medelyden op den weenenden Godevaert, nedergaen, en hernam met zwakke stem:

‘Wat hebt gy toch gedaen Godevaert, - dat u zulke afgryzelyke woorden inboezemt? Hoe durft gy een zwak. meisje als ik ben, met zulke woorden toespreken? - ô! gy weet niet, wat leed en wat pyn de toon uwer stemme alléén my aendoet. - Ombarmhartige Godevaert!’

De jonker had eene van 's meisjes handen in de zyne genomen en zyne tranen rolden ten teeken van leedwezen tusschen hare vingers. Hy antwoordde:

‘Ludwina, mocht gy tot in het binnenste myns harten zien, wat bitteren zielenstryd, wat vervaerlyke wanhoop en vertwyfling zoudt gy er in bevinden. Want voor my is er noch zaligheid, noch vergiffenis by God te verwerven. Gedoemd ben ik, heden en ten eeuwigen dage. - Gy weet niet, liefderyk meisje, dat degene, die uwe zachte hand met tranen besproeid - dat Godevaert, de uwe, - degene die gy lief hebt - een doemeling en een duivel is, - en dat zyne liefde u bezoedelt.’

By deze woorden stond hy driftig op en verwyderde zich weder van de maegd. Terwyl de deerne nevens

Ludwina stond, en den mond en oogen met verbaesdheid openspalkte sprak de jonkvrouw:

‘Wat ongeluk is u, myn lieve Godevaert, toch overkomen, dat gy wakend zoo afgryzelyk droomt? kom toch by my, dat ik u trooste, want gy dwaelt. Doode hartspynen, hebben u in eene verwarring van vertwyfelende gedachten gebracht. Kom hier! - myne liefde is uwe, - en zoo gy edel waert, zou myne hand ook uwe zyn - myn minnaer!’

De jongeling liet het hoofd met diepe treurnis op de borst nedergaen, nam het parkement van de tafel, en antwoordde met langzame stemme:

‘Edel? - ja, ik ben edel. - Dáér...... Zie! hoe heerlyk de stamboom myner vaderen zyne wortelen in het verleden schiet......’

Ludwina ontving het stamschrift met bange drift, en riep met vreugde zoodra zy het overzien had:

‘Ja, gy zyt edel myn Godevaert - edel als de beste ridder. Wat weent gy? - nu alle hinderpalen vergaen. Bemint gy my dan niet meer!’

Godevaert antwoordde niet op des meisjes vraeg. Hy zonk nogmaels in den leunstoel, bracht zyne beenen vooruit, vouwde de armen op de borst, en hernam de zelfde houding die de vrouwen by het inkomen had verschrikt. Zy bezagen den lydenden jonker met afgryzen, want zoo geleek hy waerlyk den boozen geest. Wat Ludwina hem ook toesprak, antwoordde hy niet, en scheen een afschuwelyk Satansbeeld.

Eindelyk naderde het droeve meisje, den roerloozen jongeling, vatte eene zyner koude handen in de haren; en sprak met die streelende en troostende

vrouwenstem, die als een zoet harpengeluid der mannen hart verkwikt en verlicht:

‘Godevaert! Kunt gy wreed genoeg zyn, om op de bede uwer droeve Ludwina niet te antwoorden. Heb ik ooit tegen u misdaen? Is het de liefde niet die my tot hier gebracht heeft. - Zeg?’

De jonker bewoog het hoofd, als of hy zeggen wilde, dat hy sterk aen dit laetsten twyfelde. Ludwina drukte zyne hand vuriger en hernam:

‘Hebt gy tegen God misdaen, zoo kan en zal hy u immers toch vergeven Godevaert! - Want uwe woorden zyn berouw en leedwezen. En de Heer is zoo goed en zoo barmhartig tot den zondaer.......’

‘Er is ook een einde aen de barmhartigheid des Heeren!’ was Godevaerts antwoord.

‘Neen Godevaert. Het bloed Kristi heeft ons, zondaren, eene genade zonder palen verworven. Uwe grootste zonde is de vertwyfling. - Ziet, en waerom zoudt gy niet hopen? Nu zal ik u van mynen heer vader tot bruidegom verkrygen. - En hoe wellustig, - hoe zuiver zullen toch onze zoenen dan zyn; wanneer dezelve door het huwelyk Gode zullen behagen!’

De deerne zat nog zonder beweging in haren zetel. Zy luisterde de woorden, één voor één den jonker af. Deze antwoordde:

‘Ludwina! - Uwe zoete woorden gaen my zoo diep in het hart. Uwe engelen stem waer zoo troostend voor my, indien er nog ééne snaer in dit hart ware - die door hoop kon geroerd worden. - Maer wee my! Alles is verloren. - De helle zal voor altyd myne woo-

ning zyn. Ho! ik heb eenen waerden pand tegen eene plaets in den afgrond verwisseld!’

Nu stond de deerne eensklaps en haestig van den zetel op, kwam vóór Godevaert, stak haren vinger als een vonnis op hem vooruit en riep:

‘Gy hebt uwe ziele den duivel verkocht!....’

De jonker bedekte zich het aenzicht met de handen, terwyl Ludwina by eenen luiden kreet met het hoofd op de tafel nederviel.

‘Ja!’ hernam de deerne, ‘Gy hebt u den Boozen tot meester gemaekt, - en gy - zyt waerlyk voor eeuwig gedoemd!’

Zy nam Ludwina met den arm en trok het meisje met geweld van de tafel.

‘Kom!’ sprak zy ‘wy mogen hier niet blyven, myne Vrouwe, - want God mocht zich op ons vergrammen om onze zonde.’

Doch het meisje weerde zich nydig legen haer en wilde niet voortgaen. Integendeel trok zy met zinneloozekracht, haren arm uit de hand der deerne, liep tot by den neêrslachtigen jonker, vatte nogmaels zyne hand en sprak met bange zuchten en brandende tranen:

‘Godevaert! - Myn ongelukkige Godevaert! - Myn minnaer zyt gy; gedoemd of niet! Ik laet u niet zonder troost den Boozen over. Gy sterft! - want uwe oogen verdwalen. - En ik die uwe warme minnezoenen ontvangen heb, - ik zou den dood u laten raken? - En uwe ziel niet voor den Boozen behoeden en redden? - Neen! - Gy minde my genoeg, om my niet met zyne hulp te onteeren; - nu zal ik u genoeg beminnen om u te verlossen. - Ja Godevaert, ik wil, - ik

zal u redden. Twyfelt gy nog? Weet gy niet dat de Kristus, - de God dien ik aenbid, Meesteren Heer over alles is, - ook over den Boozen!’

Godevaert liet zich op zyne kniën voor de Jonkvrouw nedergaen en bezag haer met verdwaelde blikken.

‘Ludwina!’ sprak hy met eenen langen zucht, ‘Ludwina! - Zyt gy wel sterfelyk? Hebt gy, myn Engelbewaerder, deze menschelyke vormen, niet aengenomen om my te troosten? - en om een' verworpen mensch, in zyne tael, met uwe hemelsche toonen te verblyden? Zoo gy toch die Ludwina, die ik minde zyt - oh dan zyt gy echter den Engelen Gods gelyk. - Er is nog vergiffenis voor my, zegt gy, - nog genade! Dan wil ik door alles wat de mensch pyn en lyden begrypen kan, myne misdaed herkoopen. - Ah! Nu klopt my de boezem weêr zoo vry en zoo liefderyk, myne engellyke vriendinne!’

Hy plaetste zyn voorhoofd zoo warm op de vingeren der jonkvrouw; - en bleef beweegloos voor haer geknield.

‘Myn Godevaert,’ sprak zy hem toe ‘hoe verheugt my uwe stem! Niet waer, myn vriend, hoop en betrouwen daelt, als de dauw des hemels in uw hart neder. Hoe vrolyk ben ik, dat gy uit die vertwyfling op stygt. Betrouw en geloof in God, myn minnaer; - het berouw en de verlichting uwes harten zyn de voorboden zyner genade.’

De jonker opende de armen en zou het meisje wellicht, van zuivere dankbaerheid tegen zyne borst geklemd hebben, doch hy weêrhield zich.

‘Ga Ludwina’ sprak hy ‘ga heen! De balsem.

van hoop en betrouwen die myn hart overstroomt, is my een nieuw leven. Ga, ik zal bidden vóór God, dat hy de stem des zondaers in genade aenhoore.’

‘Vaerwel myn Godevaert! Bidden zullen wy den ganschen dag voor u. - Niet waer Annah: Gelukkig hy, die eene ziele redt; want die heeft dubbel verdiensten by God, den Heer. Vaerwel, myn Godevaert!’

‘Vaerwel, myn Engel! myn troost, - myn' hoop!’

En de vrouwen waren weg.

III.

 
Och! mocht ick die cristaline druppelkens,
 
Die suijvere peerlen vergaderen in versche roosen
 
bladeren: Och mocht ick de traenen uwer oogen,
 
vergaderen int binnenste mijnder sielen!
 
Duyfkens Pelgrimagies.

Ludwina begaf zich zonder beiden, met hare deerne by haren biechtvader, Pastoor der Borcht. Zy verhaelde den Geestelyken alles wat zy van de zielsverbintenis hares minnaers wist, en smeekte met bittere tranen om genade voor den zondaer. In den eersten maekte de man Gods wel eenige zwarigheid, doch zoodra hy van Godevaerts berouw ten volle verzekerd was, beloofde hy Ludwina, dat hy alle mogelyke poogingen tot zyne verlossing doen zou. Hy gebood de jonkvrouw, haren vader onmiddelyk kennis hier van te geven.

Hoe zeer zy van dit bevel schrikte, moest zy echter hetzelve, wat het haer ook kosten mocht, volbrengen. Wanneer de vrouwen dan, den Pater verlaten hadden en te huis kwamen, klom Ludwina tot hare kamer op, en gaf hare deerne onvoorzichtiglyk de lastige boodschap. Deze vertelde den heere Van den Cruyce de onedele liefde zyner dochter, de zielsverbintenis hares minnaers, - en dit met zulke zwarte kleuren, dat de gryze vader zyne mannenkracht beroepen moest, om niet van angst, van toorn en van weemoed te bezwyken.

Ludwina zat geknield voor het kruis. Bang was zy dat zy koud was en beefde. De minste zucht des winds tegen de vensterglazen, het gekrysch harer zyden samarie, hare eigene bewegingen deden haer schrikken; dusdanig was zy bevreesd voor de koomst hares vaders. - Zy wachtte met vervaerdheid op zyne rechtveerdige gramschap.

Eindelyk ging de deur langzaem open, en de gryzaerd trad met wankelende stappen in de kamer. Hy zag met kwynende blikken op zyne nedergeknielde dochter, en liet zich slap en machteloos in eenen armstoel nedergaen. Het hart van Ludwina klopte eerst hevig en pynlyk. - Dan, wanneer zy na eenige oogenblikken de stem hares vaders niet hoorde, verschrikte zy zoodanig, dat die snellen aderslag in haer gansch ophield. Koude rees haer als eene huivering over het lichaem; - yswater kwam haer als zweet op de wangen; - en haer hoofd en handen bewogen, als de waggelende rieten, die zich onder den stroom eener

murmelende beek bewegen en buigen. Het arme meisje wist niet wat zy van het stilzwygen hares vaders denken zou. Hoe goed van inborst en hoe teder by tot zyne dochter ook zyn mocht, was hy echter onverbiddelyk wanneer iemand der zynen, zich in zyne plichten van godsdienst of van eerbaerheid te buiten ging.

Nu sprak hy geen enkel woord en zat weemoedig in den zetel - met het hoofd op de borst, en de oogen flaeuw en dwalend ter aerde gericht. Zyne twee magere armen hingen roerloos en zwaer nevens den stoel.

Door schrik overwonnen, wendde Ludwina het hoofd tot baren vader om, en zag hem zoo kwynend en zoo neêrslachtig in zynen stoel hangen. Wat bittere droefheid, het liefderyke kind alsdan beving, beschryft zich niet. Tranen borsten als beken uit hare oogen, en de stem ontging haer in den eersten - Zy kon niet spreken, zoo zeer was haer de gorgel met zuchten opgepropt. Hare tanden ratelden zoo yslyk op elkander - als of zy van koude sidderde en stierf. Zy bracht hare twee smeekende handen tot haren vader, kroop huilend op hare knieën tot vóór zyne voeten, liet het voorhoofd met vernedering plat ten gronde zakken - en bleef liggen. Hare tranen rolden zoo gedurig en zoo overvloediglyk over hare wangen dat water onder haer hoofd op den vloer lekte. De vader zag met zyne verdwaelde blikken op het meisje neder en scheen hare droefheid niet te bemerken: zyne oogen veranderden niet van uitdrukking, - en zyn lichaem niet van houding. Ludwina hief na lang weenen het hoofd van den

grond op, omarmde de knieën hares vaders, en riep met doffe stem:

‘Genade! Genade!........’

Zy kreeg geen antwoord.

Dan werd het ongelukkige kind uitzinnig. Zy vrong de slappe handen hares vaders bitsig in de haren, zoende zyne vingers en besproeide dezelve met tranen die warm als bloed waren.

‘Vader!’ huildezy ‘Moet ik sterven? - Wilt gy uw kind niet meer bezien noch spreken. - Ben ik u zoo onwaerd en zoo verfoeilyk! Ho God! zou myne zonde toch zoo zwaer zyn.......’

En nog sprak hy niet.

Het meisje rechtte zich op, bracht de armen om den hals hares vaders - liet haer brandend hoofd op zyne borst nedergaen, en riep met uitzinnige kracht:

‘Genade! - ô Genade! - Want ik sterf.....’

En dan eerst bewoog zich de vader; want de droom die over hem gehangen had, was verdwenen. Hy omhelsde zyne stervende dochter met medelyden. Zoodra zy den zoen hares vaders op hare wang gevoeld had, drong vervoerende blydschap tegen de droefheid in haren boezem op. Die hevige zielenstryd verdoofde in haer de weinige overige levenskrachten, - en de vader omvatte een koud lichaem en zoende eene yskoude en bleeke wang.

Terwyl de gryzaerd om hulp riep, en zyn kind met angstige zorg tegen de borst prangde, vloeiden zyne tranen nu ook bitter en pynlyk over haer. Dienstboden kwamen in menigte toegeloopen. - en weenend deden zy hunne jonge Vrouwe, het leven terug in het hart

komen. Zoodra de vader eene lichte ademing in haer bespeurde en dacht dat zy ging ontwaken, gaf hy ze de deerne over; - want hy wilde geenzins dat zyn medelyden, de zonde zyner dochter of de kracht zyner vermaningen mocht verminderen. Gelukkiglyk kwam de Pastoor der Borchtkerk op dit oogenblik in de wooning van den heer Van den Cruyce. Op zyne vraeg werd de gryzaerd by hem in de voorzael ontboden.

Hier plaetsten zy zich in kostelyke zetels neder.

‘Heere!’ ving de Priester aen ‘ik kom hier, om u van eene schriklyke zake te spreken.’

De heer Van den Cruyce beefde by deze woorden; hy dacht dat den Pater hem nog vervaerlyker dingen ging verhalen.

‘Spreek!’ antwoordde hy ‘spreek! - myn vaderhart is toch verplet - ik kan niet meer lyden.’

‘Wel heere, - Gy weet het misschien, want ik heb het u doen te kennen geven - Gy weet, dat uwe dochter eenen man mint en lief heeft - eenen man, die zyne ziele den duivel heeft verkocht?’

‘Ja - dit weet ik - en ik ben niet van droefheid bezweken! Ik versta niet hoe ik, door overmaet van lyden, zoo ongevoelig ben geworden, dat zelf geene traen onder myne dorre oogleden zich vertoont. Geloof my, man Gods, het graf gaept op my - want deze slag is my te zwaer om dragen.’

‘Waerlyk heere, het moet u een bitter lyden zyn, doch bedenk wel, - en vergeet niet, dat God het alzoo gewilt heeft.’

‘Ja, zy, myne eenige - myne dierbare dochter, is

nu besmet en bezoedeld en myne liefde onwaerd. Godes vloek is wellicht reeds op haer gevallen! - ho, wat afgryzelyk gedacht!...... Hoe zondig ook, - het is doch myn kind - het bloed myner aderen, en de liefde myner ziel; - en zy gedoemd en de slave des duivels! Priester, dienaer des Heeren! zoo gy den menschen troost bezorgen kunt, - ô geef my verkwikking - want het leven ontgaet my, - myn hoofd wordt zwaer!’

De smart des heeren Van den Cruyce werd levendiger door het herhalen der oorzaken zyns lydens. De Priester zag met medelyden dat de vader zoo diep in het hart geraekt was. Hy, kwam dichter by hem en sprak met ernst:

‘Uwe dochter heeft hier in zoo zeer niet misdaen, en is zoo schuldig niet als gy denkt. - Hare daed moet integendeel Gode aengenaem zyn.’

‘Hoe dat! - wat zegt gy?’ riep Van den Cruyce met verwondering ‘zou ik zonder zonde, myn kind vergeven en weêr beminnen mogen? - ô spreek - uwe stem is eene troostende stem.’

Hy nam de hand van den Priester, bracht dezelve met dankbaerheid op zyn hart, en voegde by zyne rede:

‘Gy weet niet, dienaer Gods, wat geluk uwe weinige woorden my toebrengen - ô! verschoon myne Ludwina - dat zy zuiver weze; - en het leven zal my aengenamer en dierbarer dan te voren zyn!’

De Priester trok een parkement uit zyne borst, gaf het den verbaesden vader over en sprak: Degene die uwe dochter mint, is van hoogen adel; - dit is het stamschrift zyner vaderen.

Na Van den Cruyce het naeuwkeuriglyk had overzien en bevonden had, dat het niet verdicht noch vervalscht was, bekende hy met vreugde dat de keus zyner dochter een waerde keus was: - mits zy de zielsverbintenis hares minnaers niet kende.

De Pater ging dan voort:

‘Ik kom daer even van Godevaerts wooning. Hetgeen ik by myn intreden zag was afgryzelyk. De jonker lag voor een kruisbeeld ter aerde. Zyne stem ging als een lang gebed, pynlyk tot den Heer, en bloed liep hem by beken van het lichaem. De roodverwige geessei die nog in zyne vermoeide hand hing, en het hairen kleed dat nevens hem lag, betoonde my hoe zeer de zondaer zich gepynigd en gekastyd had. - En ik verblyde my, want ik dacht: - Die ziele komt tot God weder.’

Van den Cruyce luisterde met aendacht op het gezegde des Priesters en zichtbaer was het op zyne wezenstrekken, dat zacht genoegen in zyn hart de bittere smart kwam vervangen.

De Priester ging voorts:

‘Wanneer hy my zag, viel hy zoo weenend voor my neder; en bad zoo vurig om biecht en om verzoening, dat my de oogen ook van medelyden lekten. Hy beschuldigde zich met luiderstemme en ik verstond uit zyne droeve klachten, dat de Vyand hem des nachts in de kamer en by het bed uwer dochter heeft gebracht.’

De vader beefde dat zyne lidmaten zich zichtbaer bewogen. Met styve blikken hechtte hy zyne oogen op des Priesters mond; - de woorden schenen hem te langzaem voort te komen:

‘Gaeuw! gaeuw! Myne schande, - myn vonnis!’ riep hy met uitzinnige vrees.

‘Bedaer!’ antwoordde de Geestelyke ‘bedaer! - En bewonder de almacht Gods en de edele gevoelens des jonkers, - hy kon uw kind onteeren want hy was alleen by hare bedstede; - en de booze geest dreef hem tot het volbrengen eener afgryzelyke grouweldaed.’

‘En heeft hy ze niet volbracht?’ vroeg de vader met tranende oogen.

‘Hy kon uw kind onteeren en met zich doemen’ hernam de Priester: ‘Hy kou het; - maer hy deed het niet. Hy knielde voor hare bedstede neder, vouwde de handen te zamen - en bad God voor haer.’

‘En heeft hy ze toch niet aengeraekt?’

‘Hy heeft ze niet aengeraekt - en dit zal hem de genade des Heeren verwerven. Zulke daden worden by God nooit vergeten.’

‘Hy zy gezegend, degenen die myn kind tot daer geeerbiedigd heeft’ riep Van den Cruyce. ‘Waerdig is hy myner en harer liefde. Ja, nu mag ik myne Ludwina weder omhelzen en als voren beminnen.’

‘Uwe Ludwina heeft meer voor hem gedaen. Hy door wanhoop en vertwyfling vervoerd, zou zyne ziele gewis den Boozen overgelaten hebben; doch uwe dochter heeft hem, door hare liefde, tot berouw en leedwezen gebracht. Nu wint zy, uw kind, den hemel eene ziele, - en dit is het schoonste werk eens Kersten. Gy ziet wel dat zy uwen toorn niet verdient; dan alleen om dat zy zonder uw oorlof gemind heeft. - De Heer en gy vergeven het haer!’

Lang nog spraken zy met bedaerder woorden te zamen

De vertrooste en blyde vader, die nu Godevaert zoo zeer beminde als hy hem gehaet had, hoorde met vreugde dat de Priester de zielsverbintenis den duivel wilde onttrekken. Er werd onder hen het voorwerp gevormd van des anderendaegs, op eene daertoe bepaelde uer, in de kapel van het Heilig Kruis te gaen bidden. Wat er verder, om den duivel te bedwingen moest gedaen worden, wist de Priester. Hy groette den dankbaren vader en herhaelde zyne belofte. Ludwina wist dat de Priester met haren vader was sprekende. Zy hoopte dat deze zamenhandeling eenige verzachting in haer lot mocht brengen; nochtans had de koude uitdrukking en de stilzwygenheid hares vaders, zoodanigen indruk op haer gedaen, dat zy in droeve snikken en bittere zuchten voortging; - tranen had zy niet meer. Zoodra zy vernam dat de Geestelyke was heen gegaen, besloot zy het hart hares vaders door een laetst gebed te vermurwen; of vóór hem van berouw en lyden te bezwyken. Zy stiet de deur der zael open, viel voor haren vader op de knieën, hief de handen smeekend tot hem en riep:

‘Genade! Genade voor my!’

De vader omvatte haer haestiglyk, lichtte ze met tederheid van den grond, bracht hare wang tegen de zyne en riep:

‘Genade en liefde voor u, myn edel kind! Een geschenk van God zyt, gy - zoo zuiver, - Ho! gy zyt myn leven, - gy beeld uwer deugdryke moeder!’

Het meisje sloeg met opgetogenheid hare tengere armen om den hals hares vaders en hy om haer - en wang tegen wang - en met borst tegen borst, bitsig

aen malkaer gestrengeld, vonden zy nog tranen van vreugde en zoenden elkander, als uitzinnig door tederheid en liefde

De gelukkige vader plaetste het meisje op zyne knieën; ho! zy heigde zoo, dat hare borst zichtbaer op kwam en daelde. Hare oogen waren met zulk levendig liefdevuer in de oogen hares vaders gevestigd, dat zy verdwaeld en zinneloos scheen. Hy drukte het meisje menigmael tegen zyn hart, en kon ook van overmatige blydschap nog niet spreken; want de liefde zyner dochter gaf hem den hemel op deze aerde. Hy liet zyne handen streelend over haer gaen. Zy was vermoeid en heigde nog gedurig.

Eindelyk wanneer zy haren vader nog een' warmen zoen gaf sprak zy:

‘Ik wist wel, myn lieve vader, dat gy my niet lang mocht verstooten, - want uw hart is toch myn. Nu herleef ik onder uwe zoenen; gelyk de verzengde bloem des velds by eenen verkwikkenden morgendauw.’

‘Ludwina’ antwoordde de vader ‘vergeef my, myn kind, dat ik u zoo verfoeilyk heb durven denken. Ik heb doch, in deze weinige oogenblikken, meer dan in myn gansch leven geleden. - Waerom Ludwina, verbergt gy het geheim uwes harten voor uwen Vader?’

Het meisje werd rood van schaemte ‘ô mynen heer en Vader’ riep zy ‘ik heb gezondigd! De straffe myner misdaed was ook streng, - want de dood heeft menigmael vóór my gewandeld. Ik dorst u, mynen minnaer niet noemen; - ik dacht dat hy niet edel was.’

‘Wat vond gy zoo bekoorlyks in hem, myn kind, om hem zoo in eens en bedektelyk te minnen?’

‘Ik weet niet vader. - Eens heb ik, wakend durven droomen dat my eene zending van God gegeven was, om den jongeling te troosten; en hem een Engelbewaerder in deze wereld te zyn. Op myne stem ontwaekte by uit den doodstryd; op myne stem kwam hy van; den Boozen tot den Schepper terug. Medelyden dreef my in den eersten alleenlyk, - doch zyne dankbaerheid; - zyne aenbidding boezemde my min en liefde in, zonder dat ik het voelde. Zuiver en eerbaer gedroeg ik my altyd - en ik schaem my nog niet over myne gangen.’

‘Ik geloof u Ludwina - evenwel is er iets dat ik den jonker nooit zal vergeven.’

‘Ho! vader ik denk niet dat hy uwen toorn verdiend hebbe; want hy heeft my steeds geeerbiedigd - Wat zou toch de oorzaek uwer gramschap tegen hem zyn?’

‘Dat hy de liefde myner dochter my tot daer heeft ontstolen, dat zy my mistrouwd heeft; - ik - de vriend hares harten.-’

De gelaetstrekken der jonkvrouw verduisterden by dit verwyt,

‘Neen’ antwoordde zy ‘neen, ik heb aen uwe tederheid voor my nooit getwyfeld - en myne liefde tot U is nooit in my verzwakt. Maer ik dorst mynen heer Vader niets zeggen; - zoo bang was ik van hem te bedroeven en op my te verbitteren.’

De Gryzaerd stond op, nam de hand zyner dochter en wandelde met haer langzaem door de kamer. Het meisje zweeg stil, en volgde eerbiediglyk haren vader, want zy wist dat hy nu bezig was alles in zyn hoofd te overleggen. Na zy eenige malen de zael door-

kruist hadden, hield hy zyne dochter staen en vroeg:

‘Ludwina zyt gy waerlyk zuiver, en vry van alle zonden, die de eer onzes geslachts mochten verduisteren.?’

‘Ik zou u nooit weder hebben durven omhelzen en zoenen, was 's meisjes antwoord.’

‘Wel’ hernam de vader ‘ik mag niet onbarmhartiger, noch onverzoenlyker dan God zyn. Zoo de Hemel myn voornemen met zyne genade bevestigt zal ik u Godevaert tot bruidegom geven; - want uw geluk is de vreugde myner oude dagen.’

Het meisje bracht de hand hares vaders tegen hare lippen, en plaetste de diepste dankbaerheid in den blik die zy hem toestuerde. Zy kreeg weinig tyds hierna oorlof om zich in hare kamer te vertrekken; en verliet haren vader met het hart vol blydschap, vol hoop en vol liefde.

aant.IV.

Allah ekber! Allah ekber! Eschadou
in la illah; hi alle salla, hi alle salla,
allah ekber, la illah illallah!
Bederoep der Turken.

In den jare 1201 deed Herman Vanlachene, een ryk edelman, uit minnenyd eenen poorter der stad Antwerpen verraderlyk doodslaen. Na lang bidden werd hy door de verbitterde magen en vrienden des dooden, in zoen ontvangen; en moest volgens voorwaerde der bloedvrede, eene kostelyke kapel, om het lyk er in te begraven, doen maken. Daerenboven werd hy door het geestelyk hof verwezen om eene bedevaert naer het Heiligland te doen, en alzoo door gebeden en aelmoessen, zyne grouwzame euveldaed te boeten.

Hy bouwde de kapel en vèrtrok, met leedwezen in het hart, naer Syrië. Wanneer hy, na eenige jaren in zyne geboortestad terug kwam, bracht hy een stuk hout van het waerachtig Kruis met zich, en deed het in eene guide kasse, op den autaer der boetkapel plaetsen. Melaetschen, geplaegden, pestigen, vonden daer genezing en troost. Bovenal was de kracht van dit heilig overblyfsel, wonderbaer om duivels uit te jagen en toovery of zwarte kunst, te verwinnen en te bedwingen. Daerom was het, dat de Priester der Borcht deze plaets tot het afsmeeken van Godevaerts verlossing had verkozen.

 

Twaelf uren was het in den nacht. De natuer sliep. Geen windje blies in de roerlooze bladeren van het geboomte, - geen zilverwit wolkje dreef op den zuiveren dampkring. De beek vloeide niet met hare murmelende golfjes. Niets stoorde de doode stilte - nachtegael en wouduil zwegen, - want dit plechtig uer is den geesten toegewyd. De maen alleen, schoof zachtjes tegen hare blaeuwe hemelbaen, en speelde met tooverende stralen op het glinsterend glaswerk der gothische kapelvenster; en verlichtte de naelden, die als margelsteenen gewassen den gevel bekroonden.

Op dit oogenblik verlieten vier persoonen het dorp Deurne, en gingen met langzame stappen voort. - Een Priester, een vader, een meisje en een boeteling. By poozen sprak het meisje tegen den boeteling, - en dan waren toonen van berouw en liefde zyne antwoord. De Priester en de vader schenen ook wel zamen te spreken; doch hunne woorden waren onvatbaer. De jongeling

was zoodanig door hooger aendenken ingenomen, dat hy menigmael uit den weg liep, en zich voorzeker tegen de boomen gewond, of in het Schyn zou gestort hebben; - maer een meisje, een engelbewaerder, bracht hem telkens in de baen. - En sprak nu:

‘Wat doet gy myn lieve Godevaert? - Ziet gy de maen in den vloed niet schynen - dat gy zoo achteloos voortgaet? wanhoop en vertwyfling zyn immers niet meer in uw hart?’

‘Neen Ludwina, wanhoop en vertwyfling zyn niet meer in myn hart - maer schriklyke gedachten, afgryzelyke schimmen wandelen voor myne oogen. - Ziet gy den Boozen niet, die my dáér achter gindschen wilg wenkt en dreigt!’

De jonkvrouw zag vooruit in het geboomte, en bemerkte waerlyk zoo iets dat als eene zwarte schimme, tusschen de groene bladen heen vlood. Zy maekte met bange haestigheid het teeken des Kruis, bracht den boeteling nader by den Priester en hernam:

‘De Booze heeft geene macht meer op u Godevaert. - Gy hebt uwe zonden beleden en beweend. - Heb moed in uw hart, want God beproeft u misschien.’

‘Ho mocht hy my vergeven! Myn engel, - hoe zou ik Hem en u myne zaligheid ooit vergelden kunnen; - want hebt gy met uwe zoete stem, de hoop en het leven niet in my doen dalen?’

‘God vraegt des zondaers berouw en aenbidding. - En ik uwe liefde - niets meer, dan dat de zucht uwes harten voor my zy. O Godevaert! wist gy wat gelukzalige hoop my uwe verlossing is! - Gy kunt doch niet begrypen, hoe angstig myne ziel op uwe zuivere

en onbesmette zoeneu wacht...... Ho God! Hulp! Genade - genade voor hem.......!’

Hier brak deze bange uitroeping hare zachte woorden. Zy hep tot den Priester en riep:

‘Dáér! - myn Godevaert wordt door den Vyand geplaegd! - O wee my! Zie! - Zie hoe hy met de booze hand worstelt!’

Met vervaerdheid en droevehartspyn, klemde zy zich tegen de borst hares vaders, en tranen rolden haer op de wangen.

De Priester liep ylings naer Godevaert en zag hem, door eene onzichtbare hand gedreven uit de baen verdwalen. Hoe nydig de jongeling zich ook aen de stammen der boomen vasthechtte, moest hy niettegenstaende voort. Roepen kon hy niet - de stem was hem ontgaen en ontnomen. Zoodra de Priester hem genaekte en geheime woorden over hem sprak, verliet hem de booze hand. Hy bleef heigende staen en zuchtte:

‘Priester, dienaer des Heeren! Oik bezweer u! - houdt toch den vyand van my af; of ik sterf zonder genade; - want de klaeuw die my den arm drukte neep my ook het hart.’

‘Betrouw op God,’ antwoordde de Priester, ‘betrouw op hem zonder wankelen, of gy zult uw zelven doemen. Wanneer hy, zonder wiens oorlof de vyandlyke Satan zyne aklige gevangenis niet mag verlaten, - wanneer de Heer zyne schepselen beproeft, geeft hy hun ook krachten tot de verwinning; - indien zy zich zyne genade door onderwerping en betrouwen waerdig maken.’

Terwyl hy deze woorden den verschrikten jonker

toestuerde, bracht hy hem by den heer Van den Cruyce en zyne dochter terug. Zoodra deze haren minnaer met den Priester bemerkte, liep zy hem driftig te gemoed, vatte zyne hand bevend in de hare en schreide met bange tranen:

‘Myn Godevaert! - O myn ongelukkige minnaer, - hoe bitter is uw lyden! Konden myne tranen een deel uwer strafte op my halen, hoe bly zou ik zyn! - Gy zult bezwyken, - ho!.... En dan sterf ik ook, want uwe ziel en myne ziel, zyn slechts één adem.’

De jonker plaetste 's meisjes tedere hand op zyne borst, en deed haer tot antwoord de pynlyke jaging zyns harten gevoelen.

‘Ja!’ zuchtte zy ‘ik versta, - gyzyt in doodstryd!’ - En tranen borsten overvloediger uit hare oogen.

Nog eenige oogenblikken stapten zy stilzwygend en hand aen hand voort - tot dat de Priester zich omkeerende tot Godevaert sprak:

‘Wy genaken de plaets waer uw lot zich gaet beslissen. Bereidt u tot het innerlykst gebed, tot het krachtigst berouw; want zoo de Booze uwe zielsverbintenis heden niet wedergeeft, - zyt en blyft gy voor eeuwig gedoemd. - Gy Ludwina, verlaet nu den zondaer, dat hy zich alleen met zyne ziel en met God onderhoude. Bid ook, - uwe smeeking mag de weegschale der hoogste rechtveerdigheid tot de genade doen overhellen. Godevaert! Dáér neem het einde myns gewyden stools tusschen uwe vingers, op dat de Vyand u niet verder plage!’

Het meisje liet op des Priesters bevel de hand hares minnaers los, en stapte nevens haren vader, langzaem

door de wentelende paden. Menigmael schrikten de gelieven, want duidelyke en afgryzelyke duivelschimmen verzelden hen steeds op eenen afstand. Zeldzaem is het, dat deze nare gedaenten voor hen alleen zichtbaer waren, en door den Priester noch Van den Cruyce werden bemerkt. De vader kon niet begrypen, wat de oorzaek der angstige bewegingen zyner dochter zyn mocht. Iedermael dat eene meer afschuwelyke schaduw zich vertoonde, beefde het meisje en zag met bange vervaerdheid om naer haren minnaer - want voor hem alleen was zy bevreesd. Zy kwamen weldra by de boetkapel en traden na den Priester er binnen.

Duister was het in deze gewyde plaets. Een enkel waslicht brandde flikkerend op den altaer en glanste met geele stralen, op de gulde kasse waer in het Heiligdom rustte. Witte beelden die tegen den muer geschikt waren, ontfingen ook een weinig lichts en losten zich met spookachtige gedaente op den wand uit. De stilte welke zoo plechtig tusschen deze gewyde zaken heerschte, was schrikverwekkend. Alles dwong de harten der boetvaerders tot eerbied en gebed. De Priester en Godevaert wierpen zich met smeekende tranen ter aerde; - hun voorhoofd raekte de marmeren vloersteenen en hun gebed ging suizend tot den Heer. Van den Cruyce zat met zyne dochter op het gestoelte tegen den muer geknield. Zy ook smeekten vurig om genade.

Satan zag zich nu met spyt eene ziel ontrukken. Hoe toornig de menschen vyand hierom ook was, kon hy de boetplegers niet langer plagen, want de kapel was hem eene schriklyke plaets. Hy gaf echter den

moed niet geheel op, en besloot geene moeite tot het behouden der zielsverbintenis te sparen. Met een riep hy de stoutste duivelen uit den afgrond, en gaf ieder derzelve, byzondere bevelen tot het volbrengen zyns voornemens. De luchtgeesten zond hy in verhevener dampkringen. Zy vlogen in eenen oogenblik tot boven dé westerzeeën; - stapelden nevelige wolken op elkander, en kwamen met waterbergen die zwanger van vuergeest waren, tot hunnen meester terug. Anderen reisden op hunne zwarte vlerken tot den omstuimigen noorden, en joegen de razende winden uit de duistere spelonken van het eeuwig ysgebergte. De duivels die onder de aerde hun verblyf hebben, maekten zich ook bereid om het gewelf hunner wooning fel te schokken.

Terwyl de Vyand deze wapenen te zamen raepte, lag Godevaert gedurig ten gronde. Geene enkele beweging was nog onder de biddenden gegaen; want de Priester had hen de grootste stilte bevolen. Tranen van berouw lekten uit Godevaerts oogen op den vloer. - En Ludwina was met hare ziel vóór God, angstig voor haren minnaer om genade smeekende.

Eene halve uer waren zy reeds in deze gesteltenis gebleven, wanneer de Priester opstaende vóór den altaer op zyne knieën zitten ging. Na hy menige krachtige bezweering in de latynschetale gedaen had, sprak hy tot Godevaert:

‘Ik beveel u, zondaer, dat uw gebed niet ophoude - dat gy van de aerde niet opryze vóór uwe verlossing - dat niets u verschrikke! Want de oogenblik, die de verlossing voorgaet; - die oogenblik is aeklig.’

Nu begon Satan zyne schriklyke bevechting. De luchtgeesten verdeelden zich in twee scharen, namen ieder eene zwangere donderwolk ten wapen, en liepen met ongeloofelyke snelheid tegen elkander op.

De maen zonk weg achter dit zwarte gebergte. De wolken scheurden open - ratelende donders vielen met gloeiende slangen op de toppen der boomen en braken dezelve met yslyk gekraek tot spaenders. De wind huilde razend door de bladen en deed ze, als in onstuimige draeikolken ten hemel stygen - zware hagelsteenen vielen kletterend op het dak der Kapel. - En beken waters stroomden schuimend en met yslyk gedruis over de velden.

Ludwina klemde zich vast tegen de borst hares vaders, en hare beide armen omgrepen hem met bange kracht. Vervaerd was zy tot stervensnood toe, - en echter dorst zy niet spreken. Hoe zeer haren boezem van klachten opzwol, zweeg zy evenwel, om haren minnaer niet uit zyn gebed te wekken. Deze liet zich door dit yslyk onweder niet verstooren. Door het inspannen zyner zielsvermogens, was hy door inbeelding vervoerd en woonde niet meer op aerde.

De donder rolde nog gedurig door de lucht. Hagel en regen viel overvloedig op de velden, - en de wind boog de stammen der boomen met nydig geweld tot op den grond; of smeet dezelve met hunne wortelen boven de aerde.

In Ludwina was geen schyn van leven meer. De verschrikte vader sidderde voor zich en voor zyn kind. - Tranen ontliepen zyne oogen en pynlyke zuchten kwamen uit zyn hart op. Evenwel had hy moed ge-

aant.noeg om niet te spreken. Hy poogde alleenlyk zyne gevoellooze dochter door liefdezoenen te verwarmen.

Terwyl de Priester in zyne gebeden voortging, en Godevaert nog ter aerde lag, begon Satan zyne eigene onmacht te bespeuren, en besloot voor de laetste mael eene krachtigere pooging te doen.

Met bitsige razernei hernamen de geesten den luchtstryd. De wolken werden nogmaels met geweld tegen elkander gedreven. Donder schokte het aerdryk - de kapel beefde op hare grondvesten. Bliksems sloegen met gloeiend vuer tegen de daverende vensterglazen, en vlammende schichten vielen neêr op den marmeren vloer. Terwyl de wind pynlyk tegen de hoekige muren raesde, gingen huilende stemmen van duivels tegen de zware donders op. Dit alles vormde een zoo aeklig gedruis dat deszelfs afgryzelykheid Van den Cruyce's hart zoodanig beklemde, dat hy nevens zyne dochter machteloos met het hoofd op de knielbank stortte. Dit hoorde en zag Godevaert, want nu rechtte hy zich op, hief de handen als in een kruisgebed ten hemel en riep:

‘Kristus! Zaligmaker! Laet eenen zondaer, U by het bloed dat u op den Golgotha voor ons ontvloeide, bezweeren dat gy hem vergeve! Geloovig ben ik geboren, laet my ô rechter en redder der menschen, laet my ook geloovig sterven, op dat ik niet voor eeuwig gedoemd zy. O God ontfang het verdwaelde schaep! Almachtige behoeder hoor my! Genade! Genade voor den boeteling!’ - En hy viel weder ter aerde. Niet zoodra had Godevaert dit gebed uitgesproken, of de wolken zonken achter de kim heen. De maen zond

hare zilveren stralen weder over het aerdryk en in de kapel. De wind zweeg, - en geen het minste overblyfsel des onweders was nog in de velden zichtbaer. Op den zelfden oogenblik rolde een krakend vel parkement van den altaer voor Godevaerts aenzicht. Hy vatte het met jagend hart van den grond op, reikte het den Priester bevend over; en riep:

‘Lees! Lees! Oh Gaeuw! want zoo was myne verbintenis.’

De Priester bracht het schrift haestig by het waslicht, liet zyne oogen er overgaen, hief de armen opwaerts en sprak:

‘Gebenedyd zy de eeuwige God! uwe ziel is herkocht en verlost!’

Ludwina ontwaekte plotseling door hoogere toelating. Zy kwam met open armen toegeloopen, omhelsde haren minnaer en riep:

‘Ho Godevaert! myn echtgenoot, - verlost zyt gy van de banden des duivels. Zuiver zyt gy myn broeder! - ja myn bruidegom, door God de almachtige, my geschonken. Nu zult gy op myn hart woonen - als een Heiligdom - en voor eeuwig........’

De jonker was zoo blyde, dat hy geene woorden meer kon voortbrengen. Hy klemde het meisje zoo driftig tegen zynen boezem, en sloeg de oogen zoo dankbaer in de hoogte, dat zy in dezen stand een paer hemelbewooners geleken. Zy zonken beiden zwak en gelukzalig ten gronde, - en riepen met ééne stem:

‘Dank zy den God dien wy aenbidden!’

Van den Cruyce stond opgetogen by zyne kinderen:

blydschap en zuivere vreugde vervoerde den tederen vader.

Nu naderde de Priester de nedergeknielde gelieven, bracht zyne twee handen boven hunne hoofden, en sprak met plechtige stemme:

‘Gezegend zyt gy uitverkoornen des Heeren! Dat uwe voeten nimmer uit het pad der deugd verdwalen. - Weest steeds dankbaer om de oneindige liefde welke de Kristus u heden betoond heeft. Dat uwe echt u een verbond zy - om zamen als engelen dóór de hobbelige levensbaen heen te wandelen - tot dat den schoot uwes Scheppers u weder vereenige! De heilige echtzoen zy het begin uwes nieuwen levens!’

Godevaert opende de armen om zyne Ludwina des te beter te zoenen; doch mits Van den Cruyce zich ook aen zyne dochter gehecht had, omgreep de jonker te gelyk zynen vader en zyne bruid. - En hunne drie zoenen werden één zoen,

Terwyl zy zoo gelukzalig, zonder spreken elkander verstonden en meer malen omhelsden, liepen onder het gewelf der kapel zulke zachte suizende harpentoonen, - en zulke geheime en zoetluidende galmen, dat zy onmogelyk door wereldlingen schenen gevormd te zyn. Gewis waren deze bekorelyke klanken een weêrgalm der lofzangen, welke de engelen den Heer om zyne genade in den Hemel toestuerden.


Vorige Volgende

Over dit hoofdstuk/artikel

datums