Logo DBNL
Baes Gansendonck (1850)

Baes Gansendonck

(1850)–Hendrik Conscience–rechtenstatus Auteursrechtvrij

Vorige Volgende

IX.

 
Als een ezel het te wel krygt, gaet hy op het
 
ys dansen en breekt zyn been.

Nauwelyks had Baes Gansendonck het middagmael genoten, of hy begaf zich, volgens den raed zyns knechts, op weg om den Baron over zyne inzigten te gaen ondervragen. De smis niet voorby willende stapte hy de achterdeur zyner wooning uit en sloeg een binnenpad in, dat hem, dwars door mastbosschen, en eenzame velden, naer het jagthof van mynheer van Bruinkasteel brengen zou.

Het gelaet van Baes Gansendonck getuigde niet van droefheid, alhoewel zyne dochter sedert dezen morgen met eene hevige zenuwkoorts te bedde lag; integendeel, er blonk eene zekere tevredenheid op, en soms lachte hy zoo helder en zoo zegepralend alsof hy zich om eene

behaelde overwinning hadde verheugd. Aen de beweegbaerheid zyner wezenstrekken en aen de afwisselende uitdrukkingen welke er op verschenen, kon men zien dat hy al gaende van aengename dingen droomde en zich onachtzaem op den stroom der hoop en der begoocheling vlotten liet. Eenigen tyd reeds had hy in zichzelven gemompeld en door gebaerden alleen de bezigheid zyns geesten verraden. Allengskens echter rukte de schoone bespiegelingen hem zoo verre weg, dat zyne stem zich meer en meer verhief, en hy welhaest luidop zegde:

‘Ah, zy spannen altemael samen tegen my, en zy meenen dat ik eenen voet zal achteruit gaen voor hun lomp geschreeuw? Baes Gansendonck zal laten zien wie hy is en wat hy kan! Een ander zou zeggen: het is beter vrienden dan vyanden te hebben; maer ik zeg: het is beter benyd dan beklaegd, en menigmans vriend is allemans gek...... De Baron zou met Lisa niet trouwen? – En hy heeft vandaeg al twee mael zynen knecht gezonden om naer hare gezondheid te doen vernemen! Als ik my het fyn overpeins valt er niet aen te twyfelen. Heeft hy my zelf niet gezegd, dat Lisa veel te goed en te geleerd is om de vrouw van eenen groven brouwer te worden? Heeft hy er niet bygevoegd: zy zal een beter huwelyk doen en iemand gelukkig maken die in staet is om haer te begrypen? My dunkt het is klaer genoeg. Of denken die onbeschaefde boeren, dat een Baron te werk gaet gelyk

zy, en zoo maer vlak af zegt: Trien willen wy samen trouwen? Neen, het gaet er zoo niet? Ah, mynheer van Bruinkasteel zou het huwelyk met Lisa weigeren? Ik wed voor vyf bunder land, dat hy my om den hals vliegt zoohaest ik hem ervan begin te spreken. Mynheer van Bruinkasteel zou met Lisa niet trouwen? Niet trouwen? Alsof ik niet gemerkt had waerom hy my altyd zoo den vriend hield en de mouw vaegde, dat iedereen het zien kon? Het was mynheer Gansendonck langs hier, vriend Gansendonck langs daer; hazen die hy zond, patryzen die hy bragt. En Lisa eet geen wild...... dus, my wenschte hy te believen. Waerom? Het was zeker niet om myne schoone oogen. Neen, neen, hy maekte zyn pad zuiver tegen dat hy den grooten stap zou wagen. Ik zal hem de zaek vergemakkelyken; hy zal er niet weinig bly om zyn......’

Baes Gansendonck wreef zich met vrolyke zelftevredenheid in de handen en zweeg eene wyle tyds, gewis om beter de zoetigheid zyner verleidende overtuiging te smaken. Wat verder schoot hy eensklaps in eenen lach en zegde:

‘Ah, ah, my dunkt ik zie ze daer altemael in het dorp staen met neuzen zoo lang als myne gaffel! Daer gaet de Baron met Lisa aen zynen arm; zy zyn gekleed dat de boeren hunne oogen moeten toenypen voor den glans; vier knechts, met goud en zilver aen den hoed, volgen hen;

de koets met vier peerden stapt achteraen; ik, Peer Gansendonk, ik ga nevens mynheer van Bruinkasteel en ik steek den kop omhoog, en ik bezie de vuiltongen en de nydigaerds, gelyk de schoonvader van eenen Baron het lomp boerengespuis mag en moet bezien. Wy gaen naer de kerk; daer liggen tapyten en kussens; daer worden bloemen gestrooid; het orgel speelt dat de ruiten beven; het jawoord wordt voor den autaer gesproken.......... en Lisa rydt met haren man in post door het dorp dat het vuer uit de steenen springt, regt naer Parys.......... 's Anderendaegs liggen er wel twintig boeren te bed van spyt en nyd. – Ondertusschen verkoop of verhuer ik den St Sebastiaen, en als myn schoonzoon met myne dochter terugkeert, trek ik met hen op een groot kasteel! Baes Gansendonck, dat is te zeggen mynheer Gansendonck, heeft zyne schaepkens op het droog gebragt; hy doet niets meer dan gebieden, eten, jagen, spelenryden...... Maer by het overpeinsen van alle die schoone dingen loop ik byna met mynen neus op de poort van het jagthof!’

Dit zeggende trok de Baes aen de bel.

Na een oogenblik wachtens opende een knecht de poort en zegde:

‘Ah, dag Baes! Gy komt zeker om mynheer den Baron te bezoeken?’

‘Inderdaed, kerel’ antwoordde de Baes met stuersch gelaet.

‘Hy is niet te huis.’

‘Hoe, hy is niet te huis?’

‘Het is te zeggen, hy is niet spreekbaer.’

‘Niet spreekbaer voor my? Dit zou schoon zyn! Hy ligt misschien te bed?’

‘Neen, maer hy wil niemand ontvangen; gy kunt denken waerom. Een blauw oog en het gezigt vol krabben......’

‘Dat doet er niets toe. Hy moet zyn aengezigt voor my niet verbergen: ik ben gemeenzaem genoeg met mynheer den Baron om hem te mogen spreken al lage hy te bed...... En ik ga maer binnen: zyn verbod is niet voor my.’

‘Kom aen dan’ sprak de knecht met eenen slimmen grimlach ‘volg my, ik zal uw bezoek aenkondigen.’

‘Het is niet noodig’ mompelde de Baes ‘die komplimenten zyn tusschen ons overbodig.’

Maer de knecht leidde hem in eene kleine voorkamer en dwong hem, ondanks zyne tegenwerpingen, in eenen stoel te zitten om op het antwoord des Barons te wachten.

Reeds was er byna een half uer verloopen en nog was de knecht niet terug. De Baes begon zich schrikkelyk te verdrieten en morde in zichzelven:

‘Die knecht meent my ook al voor den zot te houden. Het is goed, ik zal het op myn boeksken schryven. Hy zal in onzen dienst geen grys hair krygen. Weg moet hy!

Dat zal hem leeren!...... Maer ik luister my doof, en ik hoor nog geen stroopyl verroeren op het jagthof. Zou de knecht vergeten hebben dat hy my hier wachten deed? Zoo verre zal hy de onbeschoftheid toch niet durven dryven. In alle geval, ik kan hier niet blyven zitten tot morgen. Kom, kom, ik ga eens zien. Ah, daer hoor ik den schelm. Hy lacht! Met wien zou hy lachen?’

‘Baes Gansendonck’ sprak de knecht ‘gelief my te volgen: mynheer de Baron heeft de goedheid, u te ontvangen; maer het heeft moeite gekost! Zonder myne voorspraek gingt gy naer huis gelyk gy gekomen zyt.’

‘Eh, eh, wat raest gy altemael, onbeleefderik?’ riep de Baes in gramschap ‘weet tot wien gy spreekt: ik ben mynheer Gansendonck!’

‘En ik ben Jaek Miermans, om u te dienen’ antwoordde de knecht met kluchtige koelheid.

‘Ik zal u vinden, kerel’ zegde de Baes de trappen opstygende ‘gy zult weten waerom gy my een geheel half uer in dit kamerken te blinken hebt gezet. Maek uw pak gereed; gy zult hier niet lang meer met mannen als ik den spot dryven.’

De knecht, zonder nog op deze bedreiging te antwoorden, opende de deur eener zael en riep met luiderstemme:

‘De Baes uit den St Sebastiaen!’ waerna hy den verstoorden Gansendonck liet staen en even ras de trappen afging.

Mynheer Van Bruinkasteel zat in het diepe der zael, met den elleboog op eene tafel leunende. Zyn linker oog was onder eenen windel verborgen; zyn voorhoofd en wangen droegen de teekenen zyner worsteling tegen den brouwer.

Wat echter de aendacht van Baes Gansendonck by de intrede veel meer opwekte, was de prachtige turksche kamerrok des Barons. Dit hooggekleurd en veelverwig kleed deed den Baes schemeroogen; en, met eenen lach van bewondering was het, dat hy uitriep, zelfs vooraleer den Baron gegroet te hebben:

‘Heilige deugd, mynheer de Baron, wat schoone slaeprok hebt gy daer aen!’

‘Goeden dag, mynheer Gansendonck’ sprak de Baron, zonder acht op deze uitroeping te slaen ‘gy komt gewis vernemen hoe het my gaet? Wees bedankt voor uwe vriendschap.’

‘Neem het niet kwalyk, mynheer de Baron; maer voor dat ik naer uwe gezondheid vrage, zou ik geerne weten waer gy dien nachtrok hebt laten maken? Hy steekt my waerlyk de oogen uit!’

‘Doe my niet lachen, mynheer Gansendonck; het veroorzaekt my pyn aen de wangen.’

‘Het is niet om te lachen; neen, neen, het is gemeend.’

‘Uwe vraeg is zonderling: deze kamerrok is te Parys gekocht.’

‘Te Parys! Het is spyt, Baron.’

‘Waerom toch?’

‘Ik hadde my geerne ook zulk eenen laten maken.’

‘Hy kost by de twee honderd franken!’

‘Ah, daer moet ik niet op zien.’

‘Hy zou u niet staen, mynheer Gansendonck.’

‘Niet staen? Als ik hem kan betalen dan moet hy my wel staen! - Maer dit daer gelaten, Hoe gaet het nu eigentlyk met uwe gezondheid, mynheer Van Bruinkasteel?’

‘Gy ziet het: een blauw dog en het lyf vol kneuzingen.’

‘De schelm is toch van de gendarmen weggehaeld en naer de stad gevoerd. Gy zult hem zeker zyne onbeschofte barschheid doen bekoopen gelyk het betaemt?’

‘Zeker, hy moet gestraft worden; hy heeft my op myn eigen goed met voorbedachtheid afgewacht en my aengevallen, Het Geregt loopt hoog met zulke feiten. Maer ik zou niet geerne zien, dat men de zaek naer de letter der Wet opname; dan kreeg hy zeker wel voor vyf jaren. Zyne oude moeder is dezen morgen my komen bidden en smeeken: ik heb medelyden met de arme vrouw......’

‘Medelyden!’ riep de Baes met gramme verwondering ‘Medelyden met die schurken?’

‘Is de zoon een woestaerd, welke schuld heeft de ongelukkige moeder daer aen?’

‘Dan moest zy haren zoon maer anders voorgeleerd hebben. Dit barsch gespuis zal niet meer hebben dan het verdient. En wat zouden de boeren wel gaen denken, als zy met menschen gelyk wy zoo maer mogten handelen alsof wy hunne gelyken waren? Neen, neen, het ontzag, de eerbied, de onderdanigheid moet onderhouden worden: zy steken nu alreeds veel te veel hunne horens omhoog. Ware ik in uwe plaets, ik zou op geen geld zien om den brouwer, en met hem het gansche dorp, eene zure les te geven.’

‘Nu, dit is myne zaek.’

‘Zeker, ik weet het wel, Baron; ieder is meester in hetgeen hem aengaet.’

Het scheen dat de wending dezer samenspraek den Baron mishaegde; want hy keerde het gezigt af en bleef een oogenblik zonder spreken zitten. De Baes, die insgelyks niet wist wat zeggen, zag met verstrooidheid de kamer rond en poogde iets uit te vinden om over het huwelyk zyner dochter te beginnen. Hy verroerde de voeten en kuchte eenige malen, doch zyn verstand bleef hem wederspannig.

‘En ons arm Liesken?’ sprak de Baron eindelyk ‘het aenschouwen der wegvoering van den brouwer moet haer schrikkelyk ontsteld hebben? Ik begryp het; zy bemint hem sedert hare kindschheid.’

De Baes scheen uit den slaep op te schieten zoohaest

de naem van Lisa uit den mond des Barons in zyne ooren klonk. Daerdoor, dacht hy, werd hem den weg schoon gemaekt om tot zyn inzigt te komen; grimlachend antwoordde hy:

‘Zy bemint hem, meent gy, Baron? Neen, neen! Het was eertyds eene kalverliefde, gelyk men zegt; maer dit is lang gedaen: ik heb er eenen stok voorgesteken en den brouwer aen de deur gezet. Denk eens, Baron, dit grof biervat zou geerne met myne Lisa getrouwd hebben!’

‘Er zyn er nog anderen, Baes, die zulke goesting zouden kunnen hebben.’

Eene vonk der blydschap glimde in het oog des Baes; hy sprong op in zynen leunstoel en sprak met eenen slimdommen lach:

‘Ah, ah, ik weet het al lang; een verstandig man raedt gemakkelyk waer de koe ligt zoohaest hy haren steert maer ziet.’

‘De vergelyking is aerdig.’

‘Niet waer? Wy zyn ook van zessen klaer, Baron. Maer laet ons het kalf by den kop vatten: omwegen zyn er immers tusschen ons niet meer noodig?’

De Baron aenzag den Baes met eenen bedwongen lach.

‘Alzoo denkt mynheer de Baron ernstig aen het huwelyk?’ vroeg Gansendonck zegepralend.

‘Hoe weet gy dit? Ik heb het zelfs voor myne vrienden verborgen gehouden.’

‘Ik weet alles, Baron: er steekt meer in mynen koker dan gy meent.’

‘Inderdaed, gy moet een waerzegger zyn, of gy raedt er naer. Gy slaet eventwel den nagel op den kop.’

‘Dan zullen wy het overige maer kort maken’ sprak de Baes zich in de handen wryvende ‘kom aen, zie ik doe eene opoffering: ik geef myne Lisa dertig duizend francs tot bruidschat, in geld en in liggende goed. En als ik sterf krygt zy er nog dertig duizend. Wy zullen de afspanning verkoopen om geene gemeenschap met die lompe boeren meer te hebben..... en ik zal by u op uw kasteel komen woonen. Zoo krygt gy toch de zestig duizend francs van den eersten dag reeds.’

Hy stond met deze woorden van den stoel op, bood zyne hand den Baron aen en riep:

‘Gy ziet dat ik niet vele moeijelykheden maek. Nu, mynheer van Bruinkasteel, sla toe op dit huwelyk..... Waerom trekt gy uwe hand terug?’

‘Op dit huwelyk? Op welk huwelyk?’ vroeg de Baron.

‘Kom, kom, druk de hand van uwen schoonvader, en binnen veertien dagen valt gy met myne dochter van den predikstoel!1 Wees niet beschaemd, Baron; wy zyn immers geene kinderen meer: de hand! de hand!’

De Baron schoot uit in eenen langen lach; - op het gelaet van Baes Gansendonck schetste zich verbaesdheid en angst.

‘Waerom lacht gy, mynheer van Bruinkasteel?’ vroeg hy bedeesd ‘is het misschien van blydschap?’

‘Sa, mynheer Gansendonck’ riep de Baron zoohaest hy den schaterlach meester werd ‘zyt gy van uwe zinnen of wat gaet u over?’

‘Hebt gy zelf niet gezegd dat gy gaet trouwen?’

‘Zeker, met eene jonkvrouw van Parys! Zy is zoo schoon niet als uwe Lisa; maer zy is Gravin en draegt eenen overouden en befaemden naem.’

Eene siddering schokte den Baes van top tot teen; met smeekend gelaet sprak hy:

‘Mynheer de Baron, allen spot ter zyde, als het u belieft! Het is immers met myne Lisa dat gy trouwen wilt? Dat gy geerne lacht, weet ik; en ik heb er niets tegen als het u vermaek kan doen; – maer denkt er eens goed aen, Baron; meiskens gelyk onze Lisa loopen er toch zoo dik niet: schoon als een bloemken in het veld, geleerd, beleefd, van eerlyke afkomste, dertig duizend franes op de hand en nog zoo veel te verwachten! Het is geene zaek om mede te lachen; en ik weet niet of eene Gravin wel altyd zoovele voordeelen aenbiedt. Eene goede gelegenheid vliegt met de oeijevaers over zee, en God weet wanneer zy wederkeert.’

‘Arme Gansendonck’ zegde de Baron ‘ik beklaeg u: gy hebt waerlyk uwe vyf zinnen niet; er is iets losgeschoten in uwe hersens!’

‘Wat? wat?’ riep de Baes met verstoordheid ‘maer ik zal my inhouden; het is misschien maer om te lachen. Er moet eventwel een einde aen ons misverstaen komen. Ik vraeg u, mynheer van Bruinkasteel: wilt gy met myne dochter trouwen of wilt gy het niet? Ik verzoek, u my een klaer en kort antwoord te geven.’

‘Het is my zoo veel mogelyk met Lisa te trouwen, Baes, alsdat gy een huwelyk met de morgenstar zoudt aengaen!’

‘En waerom dit’ riep de Baes in gramschap ‘of zyt gy misschien te grootsch voor ons? De Gansendoncks zyn eerlyke lieden, mynheer, en zy hebben menig schoon stuk land onder den blauwen hemel liggen! Zeg maer kort af: trouwt gy met myne dochter ofte niet?’

‘Uwe vraeg is belachelyk: dan ik wil er wel op antwoorden. Neen, ik trouw niet met Lisa, noch heden, noch morgen, noch ooit! En laet my nu met vrede over uwe gekke waen.’

Van woede bevend en rood als een haen van schaemte en spyt, stampte de Baes met den voet op het tapyt en riep:

‘Ah, myne vraeg is belachelyk, ik ben een gek, gy wilt met Lisa niet trouwen? Dat zullen wy zien! Het

regt is voor iedereen, zoowel voor my als voor eenen Baron. Al moest ik er de helft van myn goed aen verspelen, ik zal u wel weten te dwingen. Wat, gy zult met schynheilige treken in myn huis dringen, myne dochter eenen hoop valschheden wysmaken, haren goeden naem in gevaer brengen, my voor den zot houden?.... En dan durven zeggen: ik begeer haer niet, ik ga trouwen met eene Gravin! Dat gaet zoo niet, Baron! Met Baes Gansendonck is zoo ligt niet om te springen. Na hetgeen er gisteren is voorgevallen, kunt gy niet meer weigeren; gy moet de eer myner dochter herstellen, of ik doe u voor den Tribunael verschynen, en ik zal het vervolgen tot Brussel toe. Trouwen zult gy! En zoo gy van nu af uw jawoord niet geeft, verbiede ik u, nog eenen voet over mynen dorpel te zetten!’

Gedurende dezen uitval had de Baron met eenen stillen lach van medelyden en met groote koelheid, den Baes aenzien; slechts by het einde der bedreigingen kwam eene roode kleur op zyn aengezigt getuigen, dat de verontweerdiging of de toorn hem poogde te ontroeren.

‘Mynheer Gansendonck’ sprak hy ‘om myn zelven te eerbiedigen, zou ik aen deze belkoord moeten trekken en u door myne kneehts het Hof moeten doen uitleiden; maer ik heb waerlyk medelyden met uwe zinneloosheid. Zoo gy wilt, zal ik, eens en voor altyd, klaer en duidelyk antwoorden op al hetgeen gy gezegd hebt en nog zoudt kunnen

zeggen. Er ligt in het gebeurde eene les voor u en voor my. Wy zouden beide wel doen met ons nut er uit te trekken.’

‘Ik wil weten’ riep de Baes ‘of gy met Lisa trouwen zult ofte niet!’

‘Hebt gy geene ooren, dat gy my zoo dikwyls hetzelfde vraegt? Luister, mynheer Gansendonck, op hetgeen ik zeggen ga, en onderbreek my niet, of myne knechts zullen een einde aen onze belachelyke samenspraek komen stellen.’

‘Ik luister, ik luister’ morde de Baes op de tanden bytend ‘al moest ik erin versmachten, ik zal zwygen, zoo ik daerna myne beurt maer kryg!’

‘Gy verwyt my, dat ik in uw huis my ingedrongen heb’ ving de Baron aen ‘nochtans weet gy zelf wel, dat gy my er naertoe loktet en my aenspoordet om met uwe dochter kennis te maken. Wat heb ik ten uwent dan gedaen, dat zonder uwe toestemming geschiedde? Niets. Integendeel, gy vondt altyd dat ik niet gemeenzaem genoeg met uwe dochter was. Nu komt gy beweeren dat ik met haer trouwen moet. Het was aldus een strik dien gy my spandet, en gy loktet my aen met verborgen inzigten! Oordeel zelf of ik zulke middelen en zulke verwaende ontwerpen moet verfoeijen ofte niet. Ik kwam by Lisa omdat haer gezelschap my aengenaem was, en omdat een echt gevoel van vriendschap my tot haer toog. Heeft deze

ommegang, waerdoor ik u meende te vereeren, een droef gevolg voor ons allen opgelevert, het spruit alleenlyk daeruit voort, dat wy het spreekwoord blyft by uwe gelyken, niet in acht genomen hebben. Wy hebben beide onverstandig gehandeld en beide zyn wy gestraft. Ik ben, tot myne groote schaemte, byna door eenen boer verpletterd; gy zyt het gansche dorp tot spot geworden en ziet in eens alle de Kasteelen instorten, die gy in de lucht hadt gebouwd. Het is beter onder de galg gebiecht dan nooit. Ik beken dat ik kwalyk heb gedaen met in eene boerenherberg gemeenzaem te gaen, te komen en te handelen, alsof ik de gelyke uwer dochter ware; en nu gevoel ik, dat indien Lisa niet uit de natuer zeer zedig ware geweest, myne woorden en manieren, hare schoone inborst zouden bedorven hebben.’

‘Wat durft gy zeggen?’ riep de Baes, uitbarstend ‘hebt gy tot myne dochter oneerlyk gesproken, verleider dat gy zyt!’

‘Ik lach met uwe dwaesheid’ ging de Baron voort ‘ik wil nog voor een oogenblik vergeten, wie het is die my dus aenspreken durft...... Ik heb tot uwe dochter niets gezegd dan hetgene men in de hoogere wereld voor dagelyksche komplimenten aenziet; dingen die de fransche tael eigen zyn, en misschien weinig schaden aen persoonen die van jongs af niet anders hooren; maer die in de nederige standen het hart en de zeden bederven, omdat men

ze voor waerheid neemt, en zy dus de driften ontsteken alsof zy geene ydele komplimenten waren. Daerin heb ik gedwaeld: het is de eenige misdaed of misgreep die iedereen my verwyten mag, behalven gy die my meer deed doen en zeggen dan ik zelf wilde. Gy hebt my daer straks gedreigd dat gy my uw huis zoudt verbieden; het is niet noodig: reeds had ik besloten my de ontvangene les ten nutte te maken en niet alleen ten uwent niet meer als vriend te gaen; maer zelfs by geene andere boerenmenschen my anders te houden dan mynen staet betaemt.’

‘Boerenmenschen!’ riep de Baes met ongeduld. ‘Ik ben geen boerenmensch! Ik heet Gansendonck. Wat gelykenis vindt gy tusschen my en eenen boer, zeg!’

‘Ongelukkiglyk voor u, inderdaed niet veel’ antwoordde de Baron. ‘Uwe hooveerdigheid heeft u verleid; nu zyt gy visch noch vleesch, boer noch heer: in geheel uw leven zult gy niets ontmoeten dan vyandlykheid en spot van den eenen kant, mispryzen en medelyden van den anderen. Gy moest beschaemd zyn, dat gy zoo onbezonnen uwen eigen staet veracht. Een boer is op aerde de nuttigste mensch; en, is hy daerenboven eerlyk en goed van harte, vervult hy zyne pligten, zoo verdient hy boven alle anderen geacht en bemind te worden. Maer weet gy wie de boeren veeltyds bespottelyk maken? Het zyn mannen die, gelyk gy, meenen dat men zich verheft met zyne broederen te mispryzen; die meenen dat men geen

boer meer is zoohaest men van de boeren met kleinachting spreekt, en dat het voldoende zy, eenige arendsvederen zich op het lyf te hangen, om een arend te zyn.’

‘Heb ik nu lang genoeg geluisterd?’ riep de Baes opspringende ‘of denkt gy, mynheer de Baron, dat ik gekomen ben om my zoo maer door den modder te laten slepen zonder spreken?’

‘Nog een woord’ voegde de Baron by zyne eerste rede ‘wil ik u eenen goeden raed geven, mynheer Gansendonck? Schryf op de deur uwer slaepkamer het spreekwoord: Schoenmaker blyf by uwen leest; kleed u gelyk de andere boeren, spreek en handel gelyk de menschen van uwen staet, zoek voor uwe dochter een brave landbouwerszoon tot man, rook uwe pyp en drink uw glas bier in vriendschap met de lieden uit het dorp, en doe geen geweld meer om te schynen wat gy niet zyt. Denk, dat als een ezel een leeuwenvel draegt zyne ooren er toch blyven uitsteken; en dat men altyd aen uwe vederen en zang genoegzaem zal merken dat uwe moeder geen endvogel was, - En ga in vrede met deze les van hier; gy zult my later ervoor bedanken! Vermeent gy eventwel nog iets te moeten zeggen, spreek, ik zal u op myne beurt aenhooren.’

De Baes sprong weder uit zynen stoel, kruiste de armen met woede op de borst, en riep:

‘Ah, gy denkt my met uwe gemaekte koelheid

en met apensprongen te bedriegen! Neen, neen, zoo zal het niet vergaen; wy zullen eens zien of er geen regt bestaet om u te dwingen, mynheer de Baron! Naer uwen vader in de stad zal ik gaen, en hem uitleggen hoe gy de eer van myn huis geschonden hebt! En, al moest ik naer Parys doen schryven aen de Gravin, waervan gy uit vreeze my den naem verzwygt, ik zal het doen, - uw huwelyk beletten en aen geheel de wereld doen weten, wat valsche bedrieger gy zyt!’

‘Is dit nu alles wat gy te zeggen hadt?’ vroeg de Baron met teruggehouden toorn.

‘Trouwt gy met Lisa ofte niet?’ schreeuwde de Baes met de vuisten dreigend.

De Baron stak de hand uit en rukte tweemael met geweld aen de belkoord. Men hoorde even spoedig de haestige stappen van toeloopende mannen op den trap. Baes Gansendonck sidderde van spyt en schaemte. De deur ging open; dry knechts verschenen in de zael.

‘Mynheer de Baron heeft gebeld?’ vroegen allen te gelyk met verbaesdheid.

‘Geleidt mynheer Gansendonck tot aen de poort van het Hof!’ gebood de Baron zoo koel als het hem nog mogelyk was.

‘Wat! gy zult my de deur doen uitzetten!’ schreeuwde de Baes met verkropte woede ‘gy zult het my betalen, dwingeland, bedrieger, verleider....!’

Met de hand een teeken tot de knechts doende, regtte de Baron zich op en verliet de zael langs eene zydeur.

Baes Gansendonck stond als van den donder geslagen en wist niet of hy schelden of weenen zou. De knechts duwden hem intusschen beleefdelyk doch onweêrstaenbaer tot by de deur, zonder op zyne uitroepingen acht te slaen.

Voor dat de Baes gansch goed wist wat er omging, stond hy in het veld en zag de poort van het jagthof achter zich sluiten.

Hy ging eene wyl regt vooruit gelyk een blinde die niet weet waer hy zich bevindt, tot dat hy met het hoofd tegen eenen boom liep en door den stoot scheen te ontwaken. Dan stapte hy met haest verder in de baen en bulderde, in hoonende bewoordingen, tegen den Baron om zyne droefheid en zyne spyt lucht te geven.

Achter den hoek van een schaerbosch bleef hy overpeinsend staen. Na een half vierendeel uers in de pynelykste overwegingen weggezonken te hebben gebleven, begon hy zichzelven met vuisten te slaen en met de platte hand op het voorhoofd te kletsen, terwyl hy tusschen elken slag zichzelven toeriep:

‘Ezel, durft gy nu nog naer huis gaen, uil, dat gy zyt? Gy moest gegeesseld worden, dwaze lomperik. Dat zal u leeren Baronnen en Mynheeren! Doe nu nog eene witte gilet en geele handschoenen aen; het was beter dat ze u eene zotskap opzetten! Onnoozel en dom genoeg om

op eenen windmolen te verdrinken! - Verberg u, zink door den grond van schaemte, lompe boer! lompe boer......!

Eindelyk, na dat hy zyne gramschap op zichzelven had uitgeput, schoten hem de tranen in de oogen; weenend en zuchtend, vol schaemte en droefheid, sukkelde hy naer zyne wooning voort.

Eensklaps zag hy zynen knecht van verre in de baen tot hem komen geloopen, onder het uitgalmen van onverstaenbare kreten der haest.

‘Baes, Baes, och, kom gauw!’ riep Kobe zoodra hy zynen meester genaderd was ‘onze arme Lisa ligt in eene doodelyke stuip!’

‘God! God!’ zuchtte Baes Gansendonck ‘alles valt my te gelyk op het hoofd! En iedereen verlaet my. Gy ook, Kobe!’

‘Het is vergeten, Baes’ sprak de knecht met zoet medelyden ‘gy zyt ongelukkig: ik blyf by u zoolang ik u tot iets goed kan zyn.... maer kom aen, kom aen!’

Beide haestten zich met versnelde stappen en onder droef misbaer naer het dorp.


Vorige Volgende