|
| |
| |
| |
| |
| |
| |
VI.
Dient zichzelven maer tot spot
Baes Gansendonck liep als een dwaes over en weder in zyne kamer, trok den: spiegel voorover om zich de beenen te kunnen zien en wandelde achterwaerts en voorwaerts, onder het mompelen van allerlei kreten van bewondering. Hy stond in zyne hemds-mouwen en had eene splenternieuwe broek met souspieds aen. Op eenen stoel, by den muer, lagen een paer gele handschoenen, eene witte gilet en een kanten jabot.
De knecht stond in het midden der kamer met eenen platgestreken witten halsdoek op den arm. Hy aenzag den Baes met lydzaem gelaet; slechts van tyd tot tyd
| |
| |
verscheen op zynen mond een byna onzigtbare grimlach van medelyden of van ontevredenheid.
‘Welnu, Kobe’ sprak de Baes met losse blydschap ‘wat zegt gy? Gaet ze niet goed?’
‘Daer ken ik niets van, Baes’ antwoordde Kobe als verstoord.
‘Gy kunt toch wel zien, of het my goed of sleeht staet?’
‘Ik zie u liever zonder riemkens aen uwe broek, Baes; uwe beenen zyn zoo styf als bezemstokken.’
Met verwondering hoorde Gansendonck deze stoute bemerking; hy wierp eenen woedenden oogslag op den knecht en riep:
‘Wat beteekent dit? Gy begint gelyk ook al uwe horens omhoog te steken! Of meent gy dat ik u betael en te eten geef, om my dingen te zeggen die my niet aenstaen? Kom, laet eens hooren! Staet ze my goed ofte niet?’
‘Ja, Baes.’
‘Wat, ja, Baes?’ schreeuwde Gansendonck stampvoctend. ‘Staet ze me goed ofte niet, vraeg ik u?’
‘Ze kan u niet beter staen, Baes.’
‘Ah, gy zyt koppig? Zoudt gy geerne uwe rekening hebben en eenen anderen dienst moeten zoeken? Of hebt gy het hier niet goed genoeg, luijerik? Gy wenscht misschien nog beter brood dan tarwenbrood? Zoo geraekt
| |
| |
men van de klaver naer de biezen; maer het is wel waer wat het spreekwoord zegt: geef eenen ezel haver hy loopt tot de distels.’
Kobe sprak smeekend, met gemaekten of met waren angst:
‘Och, Baes, ik heb zulke pyn in mynen buik! Ik weet niet wat ik zeg: gy moet het my vergeven: uwe broek staet u zoo schoon alsof zy aen uwe beenen geschilderd ware.’
‘Zoo, gy hebt pyn in het lyf?’ vroeg de Baes met belangstelling ‘open ginder dat kasken en schenk u eenen teug alsem. Bitter in den mond maekt het hart gezond.’
‘Ja, Baes; gy zyt wel goed, Baes’ antwoordde Kobe naer het kasken gaende.
‘Geef my mynen halsdoek’ zegde de Baes ‘voor-zigtig, dat gy hem niet verkrookt!’
Terwyl hy voortging met zich te kleeden en op te schikken, sprak hy half droomend:
‘Eh, Kobe, wat zullen de boeren staen gapen, als zy my zullen zien voorbygaen met eene witte ondervest, met eenen kanten jabot en gele handschoenen! God weet, hebben zy het in hun leven nog gezien! Ik had met slimheid aen mynheer van Bruinkasteel gevraegd, hoe de heeren, die hunne wereld kennen, zich kleeden als zy uit eten gaen; en op vier dagen hebben ze my dat daer
| |
| |
in de stad aeneengeflikt. Met geld kan men meer dan tooveren, men doet er mirakels mede. En Lisa zal de lieden geen klein beetje de oogen uitsteken, met de zes kragen van onder aen haer zyden kleed!’
‘Zes volants, Baes? De mevrouw van het Kasteeldraegt er maer vyf aen haer kleed, en dan moet het nog al Zondag zyn!’
‘Als Lisa myne goesting wilde doen, zy droeg er wel tien: die het lang heeft laet het lang hangen; en die het kan betalen mag het koopen. Gy zult haer eens op zyn echt mevrouwsch voor den boer zien komen, Kobe; met eenen satynen hoed, waerop bloemen hangen gelyk er des winters op het Kasteel bloeijen.’
‘Camelias, Baes?’
‘Ja, Camelias. - Denk eens na, Kobe; daer hadden ze my in de stad nagemaekte koornaren en boekweitbloemen op den hoed van Lisa gedaen! Maer ik heb er dat boerengetuig wat gauw doen afsleuren. - Geef my myne gilet; -maer komt er met uwe handen niet aen!’
‘Dat is eene kunst die ik niet geleerd heb, Baes.’
‘Lomperik, ik wil zeggen dat gy ze met den hand-doek opnemen zoudt.’
‘Ja, Baes.’
‘Zeg, Kobe, ziet gy my daer op het Hof aen tafel zitten? Lisa tusschen my en mynheer den Baron? Hoort gy ons daer komplimenten maken en schoone dingen
| |
| |
zeggen? Van alle vreemde soorten van wynen drinken en Wild eten dat gereed gemaekt is met sausen; waer de duivel de namen niet van onthouden zou? In vergulde schotels met zilveren lepels!’
‘Oeh, Baes, zwyg als het u belieft; ik kryg er den geeuwhonger van!’
‘Er is wel reden toe, Kobe; maer ik wil alleen niet gelukkig zyn: er staet nog een halve haes van gisteren, dien moogt gy opknabbelen; en drink er maer een paer kannen gerstenbier by.’
‘Veel goedheid, Baes.’
‘En kom dan in den namiddag op het Hofken eens zien, of ik u niets te gebieden hebbe.’
‘Ja, Baes.’
‘Maer zeg eens, Kobe, zou Lisa reeds gekleed zyn?’
‘Ik weet het niet, Baes; daer straks, toen ik om versch regenwater ging, zat zy nog by de tafel.’
‘En wat kleed had zy aen?’
‘Haer gewoon zondagskleed, geloof ik, Baes.’
‘Heeft zy u niet gezegd, dat ik gisteren den brouwer aen de deur heb gezet?’
‘Ik heb gezien dat zy diep bedrukt is, Baes; maer ik vraeg niet naer dingen die my niet raken: hy is dwaes die zich brandt aen een andermans ketel.’
‘Gy hebt gelyk, Kobe; maer ik ben toch meester van er met u over te spreken als ik wil. Zoudt gy kunnen
| |
| |
gelooven, dat zy nog zoo veel voor dien dwazen Karel over heeft, dat zy weigerde op het Hofken uit eten te gaen, omdat zy den sukkclaer tranen had zien storten toen hy uitging? Heb ik met myne eigene dochter den ganschen avond niet moeten kyven om haer hoofd te breken!’
‘En heeft zy dan eindelyk gezegd dat zy mede zou gaen, Baes?’
‘Wat? Zy heeft er niets aen te zeggen! Ik ben meester!’
‘Dat is zeker, Baes.’
‘Heeft zy zelfs de stoutheid niet gehad, my te zeggen dat zy met den Baron niet trouwen wil!’
‘Zoo!’
‘Ja, en dat zy haer leven lang ongetrouwd zal blyven indien zy dien lompen Karel niet tot bruidegom krygt! Zy zou er al schoon zitten in die vuile brouwery, met een spinnewiel by den koeketel. - En als zy dan al eens naer de stad wilde ryden, kon zy op den bierwagen kruipen, niet waer, Kobe?’
‘Ja, Baes.’
‘Kom, geef my nu myne handschoenen; ik ben gereed! Nu eens naer Lisa uitgezien; misschien zal die nog wat grillen verkoopen. Gisteren avond ten minste, kon zy nog geene kennis krygen met de zes kragen die aen haer nieuw kleed hangen. Lief of leed, zy zal haer kleeden gelyk ik. denk dat het betaemt!’
| |
| |
Lisa zat in de voorkamer by het venster. Eene diepe droefheid stond op haer gelaet geprent; zy hield eene naelde in de eene hand, en een borduerwerk in de andere; maer hare gedachten waren wel verre weg, want zy zat roerloos en arbeidde niet.
‘Wat is dit?’ riep Baes Gansendonck met gramschap ‘ik ben opgekleed van het hoofd tot de voeten, en gy zit daer nog alsof er niets gebeuren moest.’
‘Ik ben gereed, Vader’ antwoordde Lisa met lydzame gelatenheid.
‘Vader? Vader? Gy wilt my weêr uit myn vel doen springen!’
‘Ik ben gereed, Papa’ herhaelde het meisje.
‘Sta eens op’ sprak Baes Gansendonck met stuersch gelaet ‘wat kleed hebt gy daer aen?’
‘Myn zondagskleed, Papa.’
‘Eens wat gauw uw nieuw kleed aen! En den hoed met bloemen opgezet!’
Lisa boog het hoofd en antwoordde niet.
‘Hoe langer hoe schooner!’ schreeuwde Baes Gansendonck. ‘Gaet gy spreken ofte niet?’
‘Ach, Papa’ smeekte Lisa ‘dwing my niet. Het kleed en de hoed zyn buiten onzen staet; ik durf er niet mede door het dorp gaen. Gy wilt dat ik u naer het Hofken volge, alhoewel ik u op de kniën gebeden heb my te huis te laten, Welnu, ik zal het doen; maer,
| |
| |
om Godswil, laet my in myne zondagsche kleederen gaen.’
‘Met eene muts, met eenen enkelen kraeg onder aen uw kleed!’ spotte Baes Gansendonck ‘gy zoudt er fraei uitzien, aen eene tafel met vergulde schotels en zilveren lepels! Kom, kom, zoo vele woorden niet: uw nieuw kleed aen en den hoed op, ik wil het!’
‘Gy moogt doen wat u goeddunkt, Papa’ zuchtte Lisa, het hoofd mistroostig latende zinken ‘gy moogt my bestraffen, my bekyven; ik doe het nieuw kleed niet aen, ik draeg den hoed niet......’
Uit den hoek van den haerd knikte Kobe met het hoofd om de maegd in haren tegenstand aen te moedigen.
De Baes keerde zich tot den knecht en vroeg woedend:
‘Welnu, wat zegt gy van eene dochter die haren vader zoo durft toespreken?’
‘Zy zou kunnen gelyk hebben, Baes.’
‘Hoe zegt gy daer? Gy ook? Hebt gy malkander verstaen om my van gramschap te doen barsten? Ik zal u leeren, gy ondankbare lomperik: morgen vertrekt gy van hier!’
‘Maer, Baes lief, gy verstaet my niet’ antwoordde Kobe met geveinsde bevreesdheid ‘ik wil zeggen dat Lisa gelyk zou kunnen hebben als zy geen ongelyk had.’
‘Ah! spreek dan een ander mael wat klaerder!’
‘Ja, Baes.’
| |
| |
‘En gy, Lisa, haest gemaekt! Het moge u lief of leed zyn, gy zult my gehoorzamen, al moest ik het kleed met geweld aen uw lyf trekken.’
Het meisje borst in tranen los. Haer vader moest daerover nog meer ontevreden zyn; want hy morde hevig in zichzelven en stampte de stoelen met toorn door elkander.
‘Nog beter!’ schreeuwde hy schertsend ‘kryscht een uer of twee, Lisa: dan zult gy eens regt fraei eruit zien met een paer roode oogen gelyk een wit konyn! Ik wil niet hebben dat gy tranen stortet; het is eene treek omdat wy wel zouden moeten te huis blyven.’
Maer het meisje bleef sprakeloos weenen.
‘Kom aen’ zegde de Baes met pynelyk ongeduld ‘als het anders niet kan zyn, kleed u gelyk gy wilt, maer schei uit met kryschen. Om Godswil, Lisa, spoed u!’
De maegd verliet haren stoel en klom zonder spreken den trap op om zich tot het bezoek op het Hofken te bereiden.
Even was zy uit de kamer verdwenen, of mynheer van Bruinkasteel trad de afspanning binnen, tot den Baes zeggende:
‘Waer blyft gy zoo lang, mynheer Gansendonck? Ik was ongerust dat er hier iets gebeurd mogt zyn. Wy hebben u reeds van over een uer verwacht.’
| |
| |
‘Het is de schuld van Lisa’ antwoordde de Baes ‘ik had haer een schoon nieuw kleed en eenen satynen hoed doen maken; maer ik weet niet wat haer in het hoofd steekt: zy wil geene nieuwe kleederen aendoen.’
‘Zy heeft gelyk, mynheer Gansendonck; zy is immers altyd bevallig genoeg?’
‘Schoone kleederen doen er toch geen kwaed aen, mynheer Victor.’
Lisa kwam beneden en groette den Baron met stille beleefdheid. Hare oogen getuigden van hare droefheid, en het was ligt te zien dat zy had geweend. Zy droeg haer gewoon zyden kleed met eenen enkelen volant; en eene kantenmuts, van vorm als degene die men in de stad draegt en welke men kornetten noemt.
Met inzigt stak zy haren arm aen den arm haers vaders en wilde hem ter deure uitleiden; maer de Baes liet haer los en week van haer weg, als wilde hy den Baron uitnoodigen om zyner dochter leidsman te zyn.
Mynheer Victor scheen het niet te merken; misschien dat hy het voor Lisa en voor zichzelven niet betamelyk achtte, arm aen arm door het dorp te wandelen.
Na eenige pligtplegingen, om te weten wie eerst de deure zou uitgaen, verliet men de afspanning. De Baes maekte van den nood eene deugd en stapte met zyne dochter voort. Onderwege zegde hy bitzig:
‘Ziet gy nu wel, koppig meisken? Haddet gy uw
| |
| |
schoon kleed aengedaen en uwen hoed met bloemen opgezet, dan had de Baron u den arm gegeven. Nu wil hy niet: gy zyt te gemein gekleed. Dat komt ervan!’
Zy moesten voorby de brouwery. Daer, achter den muer der stalling, zag het meisje den bedrukten Karel staen, die met de armen op de borst gekruist en met neêrhangend hoofd, haer lydend in de oogen schouwde, zonder gramschap noch verwondering te toonen. Afgematheid, moedeloosheid en stille wanhoop stonden alleen in zyne stervende blikken te lezen.
Lisa liet eenen schreeuw van verrassing, rukte zich los van den arm haers vaders en liep tot Karel, wiens beide handen zy bevend aengreep, onder verwarde uitroepingen van troost en van zoete genegenheid.
Baes Gansendonck naderde de beide gelieven, bezag den brouwer met woede en rukte zyne dochter van hem weg.
Lisa ging sprakeloos en vol bittere gedachten naer het Hofken van mynheer van Bruinkasteel.
|
|
Auteursrechtvrij
