Iets over het Surinaamsch lied. Een bijdrage tot de kennis van de folklore van de kolonie Suriname

IX. Gelegenheidsliederen.

Gaarne geeft men in Suriname bij verschillende gelegenheden een lied ten beste Zij, tot wie de Europeesche beschaving vrijwel is doorgedrongen, vermaken zich met Aria van Bof van Q. Maar lieden van den ouden tijd, die voor hun doen toen meenden beschaafd te zijn, hadden ook hun liedjes, die het daarin afwonnen van onze tegenwoordige, dat ze oorspronkelijk waren.

I. De vrije jonge mannen uit het Cottica district, die 's Zondags na kerktijd bij elkaar kwamen, kortten zich den tijd met verschillende liederen. Een lied op Bachus is bijv.

Stopoe dram na wan takroe dringie,
A mek' mie kosie mi granmama,
Ef' na Jaw, ef' na Kwassie.
A ben sa go na Morgoedam.

[p. 41]

Vertaald beteekent dit:

‘De drank is een verleidelijk vocht. Hij deed mij oneerbiedig zijn tegenover grootmama. Maar was ik een slaaf geweest, ik zou onvoorwaardelijk naar Monnikendam gestuurd zijn, om een afstraffing te ondergaan.’

II. Gouverneur Frederici die, gelijk de geschiedenis van Suriname vermeldt, aan het hoofd zijner zwarte jagers onschatbare diensten aan de kolonie heeft bewezen, was bij deze guides in hooge eere. Hij gaf hun vele kleme voorrechten, o.a. stukjes land, welke zij mochten bebouwen. Wanneer deze oud-gedienden hunne aardvruchten geoogst hadden, dan klonk hun lied:

Die mi tekie mi howroe,
Die mi teki mi haksi,
‘Mi kottie da taja
A ben langa, a langa siksie voetoe:
Granman Frederici wan boen granman!’

III. Tot voor korten tijd heerschte onder ons volk de gewoonte, om feesten te vieren op den 8n., den 40n. en 365n. dag, nadat een overleden bloedverwant was ter aarde besteld. Of dit typisch Surinaamsch is, weet ik niet. Wel heb ik veel erover gelezen, dat zelfs in Europa, dergelijke (misschien niet dezelfde)

[p. 42]

gewoonten bestaan. Maar ik heb in 1920 bij mijn bezoek aan Demerara een typisch geval bijgewoond. Een bloedverwant van een mijner kennissen was overleden en mij werd de uitnoodiging tot het bijwoneu der begrafenis gedaan. Toen wij op het kerkhof aangekomen en de begrafenis formaliteiten geeindigd waren, zou ik weer in mijn auto stappen Mijn vriend trok me aan mijn jas en wenkte me, hem te volgen. En zoowaar, achter een der graven stond een flesch Wisky met glazen. Men kan 't onderzoeken, 't is waar.

Maar om op Suriname terug te komen. Een bizondere dank dient gebracht te worden aan de zendelingen der Evang. Broedergemeente en der R.K. Missie voor hun ijver, om de sterfhuis feesten te doen verdwijnen. Want er waren lui die er een beroep van maakten, de sterfhuizen af te loopen, den geheelen nacht op te blijven en de aanwezigen den tijd te korten met negersprookjes. Om de huisbaas of huisvrouw opmerkzaam te maken dat zij ververschingen moesten ronddienen, schreeuwde één hunner midden in het verhaal ‘Batto!’ waarop een lied veel meer straatlied, dan iets voor dergelijke gelegenheid passend door de aanwezigen werd ten gehoore gebracht een zg. sterfhuislied.

IV. Ook worden op de melodie van het Europeesch lied, of soms op eigen melodie straatliederen gezongen. Deze dragen meestal het kenmerk, dat de klank welluidend, maar de bewoordingen vaak zedekwetsend zijn.