|
| |
¶ Dit is dat negentwintichste boec hoe dat anthenor sprac metten ghenen die dat beelt bewaerde datter gheheten was pallas of paladium of hi dat beelt stelen woude ende datmen dan den griecken seynden ende leueren soude
ENde wanneer als vlixes ende dyomedes weder waren ghereiset tot haren tenten. so seide anthenor tot coninc priamus dat hi alle die burgeren vander stat van troyen soude doen comen des anderen da- | |
| |
ghes des morgens in sinen pallase totter morghen sprake om die daer te samen te houden Ende doe si alle te samen vergadert ende versament waren soe dede anthenor die verrader hem allen te verstaen ende te weten datter mitten griecken waer enen goeden seckeren vasten pays ende vrede ghemaect. mer des so soudemen den gryecken gheuen. twintich dusent marken gouts ende twintich dusent marcken siluers. ende oec mede hondert dusent last coerns Ende wanneer als dit altemalen vergadert ende versament waer ende dattet dan den grieken ghesent waer soe soude dat bestant ende pays goet ende ghestadich wesen ende oec vaste bliuen Ende binnen deser tijt datmen dese scattinghe ende dit goet vergaderde onder den troyanen soe quam die valsche anthenor inder nacht tot desen priester die daer gheheten was thoas. welcke thoas die dat voerseide beelt pallas hadde in sijnre bewaringhe ende hi gaf hem enen groten hoop van goude al heimeliken ende hi sprac mit hem. om dat beelt te verweruen Ende anthenor die sprac tot hem aldus Desen groten hoep ende somme van goude die sulstu hebben ende alsoe lange alstu leuen mogheste sulstu rijc ende machtich wesen. ende alle dijn erfgenamen ende nacomelingen die nae di comen Is dat sake dattu mi gheuen wilste van hene mi te draghen dit beelt pallas. dattu in dijnre bewaringe hebste Ende en wilt niet verscricken noch veruaert wesen. want dit en sal nyemant weten die daer leuet. dat gene dat wi alhier doen onder ons tween ende volbrenghen. mer ic sye ende verneme wel an di dat du sorgheste ende ontsietste der troyanen lachter ende scande Ende al sonder twiuel also doe ic mede want ic bleue veel lieuer doot alhier. dan dat die troeyanen weten souden dat ic alsulcke saken hadde gheraden of gedaen Ende wanneer als ic dit beelt hebbe soe sel ic dan rechteuoert dat beelt coninc vlixes senden want die is seer heymeliken ende bedect Ende wanneer alsmen verneemt. dat dit beelt pallas buten der stat van troeyen is. soe sal men dan vlixes alleen die sculde gheuen. want men sal dan segghen dat hi dit beelt met groter behendicheit ende liste al heymeliken heuet gestolen ende gerooft vten tempel Ende aldus sullen wi alle beyde ontsculdicht werden ende bliuen. mer thoas die priester. die en woude dat ten eersten ghanghe niet doen. ende hi keerde dat bi nae dien haluen nacht. mer doe hi sach dat anthenor van hem woude sceyden. soe wert hi rechteuoert begrepen ende beuanghen mit groter ghye- | |
| |
richeit ende begheerlicheit des gouts ende hi gaf doe anthenor dat beelde seer willichlijcken Ende doe droech anthenor dat beelde seer haestelijck vten tempel. ende hi seynde dit beelt rechtevoert in dier seluer nacht tot coninc vlixes Ende doe die troeyanen vernamen dat pallas vten tempel was soe seiden die burghers vander stat van troeyen alle gemeenlijcken. dat coninc vlixes dat beelt had gestolen inder stat ende dat hi dat al heymeliken daer wt ghebracht had Mer och ghi goden uwe priester thoas. die had lieuer met verraet dese schone heerlijcke stat te laten vergaen. dan hij die grote somme van dien goude hadde te verliesen Ende daer om isset seer te bewenen ende te beclagen dat die gheestelijcke hant aldus verleydet ende verraden wert. want sonder twiuel ten was doe niet sijn eerste. want die priesters hoe geestelijcken ende heylich dat sij schijnen te wesen. nochtan soe hebbe si met deser ghiericheit ende begeerlicheit altoos becommert gheweest. want hare begeerlicheit dat is een put ende een grote diepte sonder gront
| |
¶ Dits van sommighen teykenen die daer ghesien werden in haren beteykenissen inder troeyanen sacrificien ende diensten
ENde wanneer als die troeyanen dit gout ende dit siluer vergaderden. also als den grieken ghelooft was ende versamenden dat in eenre godinnen tempel die gheheten was minerua. doe deden die troeyanen inden tempel van appollo haren afgod. appollo enen heerliken hoghen dienste ende sacrificie met veel beesten die si gedoot hadden. geliker wijse alset in dien tiden onder den heydenen ghewoonlijken was Ende wanneer als die beesten ende die rinderen inden vuyere waren ghebracht. ende ghedaen opten altaer die daer totter sacrificien waren ghescict ende gheordineert. soe ghescieden daer twe wonderlike dingen Dat eerste was datmen dat vuyr totter sacrificien niet en mochte doen barnen. ende dat nochtan wel thien weruen besocht wert Mer alsoe gheringhe als dat vuyer ontsteken wert. so ginc dat rechtevoert weder wt met enen roke Dat ander was want daer vlooch een aern inder luchten welke aern dat vter luchte van bouen neder quam opten altaer. ende hi nam die darmen van dien beesten in sinen claeuwen vanden altaer. ende hi bracht die inden scepinghen der griecken Ende doe die troyanen dit versaghen. so werden si bouen maten seer bedroeft ende si merckeden wel dat hare goden op hem vertoernt waren. ende si ginghen doe tot cassandra coninc pria- | |
| |
mus dochter om dat si hem beduyden ende segghen soude wat dese wonderlike dinghen beduden Tot welken eersten myrakel cassandra antwoerde ende seide. dat haer afgod appollo vtermaten seer op hem luden vertoernt ende verbolgen was ouermits dat achilles inden tempel was verslagen. ende dat si sijn bloet inden tempel gestort hadde Ende alhier om seide si totten troianen dat si gaen souden tot achilles graue ende ontsteken aldaer een licht ende dan souden si met dien seluen lichte die sacrificie voert onsteken Ende doe deden die troianen also. ende doe bleef dat vuyer barnende van dien lichte Ende doe seide cassandra voert vanden anderen teyken dattet beduyde datmen sonder twiuel mitten griecken hadde gesproken. om die stat van troeyen te verraden Ende wanneer alser een priester die die gheheten was chal van desen teykenen ende miraculen wert geuraecht soe antwoerde hi den troianen ende seide hem bi na alleens als cassandra tot hem luden gheseyt hadde
| |
¶ Dits vander makinghe des metalen paerts ende vander wechreysinghe der leuendiger coningen die coninc priamus te dienst waren ghecomen in dien tiden
ENde binnen deser tijt so quam bisscop calcas ende der griecken priester die ghehieten was tryfis. ende si gauen den griecken den raet dat si den afgod appollo souden sacrificie doen Ende die griecken die deden also Ende wanneer als die sacrificie ghedaen was so riet tryfis al heimeliken den meesten. ende den ouersten van grieken ende hi seide tot hem Dit is den wille der goden als dat ghi sult doen maken een metalen paert. also groet datter in legghen mogen dusent ridderen. welke dat wel maken sal een goet abel wercman seer kunstich die gheheten is apius In welken paerde dat sloten sullen in gewracht wesen also seer subtiliken ende kunsteliken datmen die sloten van buten niet sien noch mercken en can. wt welcken sloten dat die ridderen moghen gaen tot wat tiden als hem dat alre best te passe ende te punte coemt Ende wanneer als dit paert volmaect is. so suldi dan coninc priamus bidden. dat hi dat paert doch wil doen brenghen inden tempel van appollo tot eenre beteringhen. want ghi dat beelt pallas ghestolen ende gherooft hebt In welcken paerde dat dan duysent ridderen sullen in besloten wesen die seer wel ghewapent sijn Ende dit dochte den griecken al ghemeenlicken goeden raet wesen. ende si deden seer haestelijcken dit paert maken inden laetsten iare dat die stat van troeyen wert ghewonnen Ende nochtan wil- | |
| |
len die somighe segghen dattet een houte paert was Mer meester dares heuet bescreuen dattet een metalen paert was Ende die coningen die binnen der stat van troyen waren in coninc priamus hulpe. wanneer als si verhoerden die snode mare ende ouerdracht die coninc priamus metten grieken hadde ouerdraghen ende ghemaect. so waren si vtermaten seer toernich ende verbolgen op hem ende si reyseden doe seer haestelijcken een yegheliken in sinen conincrijke waer om dat coninc philomenus die tot coninc priamus met twee dusent ridderen was ghecomen binnen troyen reisede weder seer haesteliken van daen met derd alf hondert ridderen die noch te liue waren gebleuen Ende hi voerde oec mede met hem dat dode lichaem van pentheselia. ende oec mede viertich maechden die alleen leuendich waren gebleuen inden stride
| |
¶ Dits vanden valschen visierden eeden der griecken ende vanden pais ende vrede Ende hoe dattet metalen paert ghebracht wert binnen troyen
ENde des anderen dages vroe also als dat met bouerien ende met valscheit was geordineert ende in gheset om den pays ende vrede te sweeren So vergaderden ende versamenden die griecken buten op dat velt bider stat van troeyen Ende coninc priamus die quam aldaer mede buten der stat van troeien met enen grooten gheselscappe Ende si swoeren aldaer onderlinghe dien pais ende vrede seer vast ende ghestadich te houden. waer om dat diomedes ten eersten swoer den seluen vrede vaste te houden in alsulcker manieren als anthenor aen beiden sijden gheordineert hadde Ende aldus swoeren alle die griecken Ende alhier om wanneer alsmen namaels seide dat die griecken waren meeneedich. so ontsculdichden si dan hem seluen ende seiden dat si met anthenor hadden ghesloten ende ouerdragen die star van troeien te verraden Mer dat en was niet altemalen rechtuaerdich Mer coninc priamus die niet met allen en wiste van hare valscheit noch van hare bouerien die swoer rechtuaerdelijcken met sinen troeyanen Ende want coninc priamus waende ende vermoede dat alle hare woerden waren sonder bedroch ende valscheit. so gaf hi den coningen van grieken helena weder Ende hi bat hem allen oetmoedeliken dat si haer genen last noch verdriet noch onrecht en soude doen Ende so gheloueden hem dat die grieken volcomeliken te doen met enen bliden geveynsden ghelate Ende want die grieken begheerden hare suptijlheit ende valscheit te volbren- | |
| |
ghen so baden ende begheerden si op coninc priamus dat hi soude laten brenghen. ende setten voer den afgodinnen tempel die daer doe ghenoemt was minerua dat metalen paert dat si hadden doen maken also als si seiden in pallas eere. want si pallas hadden ghestolen. om dat si met hare scepinghen bi pallas ghenade weder souden moghen varen ende reysen inden landen van grieken. sonder anxt ende vrese vander zee. Tot welcker bedinghen ende vermaninghen coninc priamus niet en antwoerde. mer anthenor ende eneas die welcke dat die boeuerye ende die valscheit wel wisten dattet also soude gheschien. die begheerden op coninc priamus. dat hi den grieken dat consenteren soude Ende binnen deser tijt so ontfingen die gryecken van coninck priamus dat gout ende siluer ende coern ende si brochten dat binnen haren scepinghen Ende doe vergaderden die griecken alle te samen. ende si makeden hare processien met haren priesteren ende si toghen dat metalen paert mit seelen ende mit repen seer innichliken. ende si brochten dat voer die poerte vander stat van troeyen. mer die selue poerte die en was niet also wijt ende so hoghe datmen dat metalen paert daer doer mochte trecken. waer om datmen doe brac ende neder moeste houwen een groot eynde vander poerten mitter mueren. doer welke poerten doe die burgheren vander stat van troyen mit groter blijscappen ende vroelicheit toghen dat selue paert. mer nae een grote bliscappe coemt menichweruen een grote bedroeffenisse Ende die griecken hadden in desen paerde besloten enen man mit duysent ghewapender ridderen. die ghehieten was simon. ende dese hadde die slotelen vanden sloten des paerts welke simon als hi wiste dat die troeyanen sliepen enpe rusteden soe soude hi dat paert van binnen ontsluten ende dan mitten ridderen daer wt comen ende si souden dan die grieken een teyken doen mit enen barnende vuyere. om dat die grieken dan also veel te heymelicker souden comen binnen der stat van troyen ende also die slapende troyanen verslaen.
| |
¶ Hoe dat die stat van troyen wert ghewonnen ende verdoruen. ende dat coninc priamus wert verslaghen
OPten seluen dach sochten die griecken een maniere der valscheit ende si seynden tot coninc priamus ende deden hem segghen dat si vander stat van troeyen wouden reysen tot themedon ende aldaer wouden si helena al heymeliken ontfangen om datmen gheen gerufte maken en soude binnen der stat van troeyen welcke dat coninc priamus goet dochte wesen mer hi en ouerdochte met die | |
| |
listighe ende die suptijle valscheyt der griecken Ende doe togen die griecken op hare seilen. ende doe waren die troyanen seer blide. ende si quamen des auons een weynich voer der sonnen onderganck tot themedon. ende si deden aldaer haer auontmael met groter vruechden ende blijscappen Mer wanneer alset quam inder nacht soe deden si weder hare wapenen aen. ende si reyseden inder duysternissen weder omme seer stillijcken tot troeyen Ende wanneer als symon vernam dat die troeyanen waren te bedde. so ontsloot hij dat paert ende hij ghinc daer wt ende hi stichte brant. ende hij dede den griecken een teyken Ende doe quamen si seer haestelijcken binnen der stat van troyen doer die ghebroken muyere. ende si versloeghen seer iammerlijcken die slapende troeyanen. die welcke dat waenden sonder sorghe te slapen op gheloue Mer rechtevoert sloeghen die griecken die doren der troeyanen an stucken. ende si sloeghen daer doot mannen vrouwen ende maechden ende die kijnder sonder enich onderscheyt. ende si benamen hem alle haere goeden. alsoe dat die griecken hadden verslaghen eer dattet dach wert wel twintich duysent menschen. ende alle die tempelen die inder stat van troyen waren die beroofden si volcomelijken Ende doe wartter inder stat een groet swaer iammerlijcke gherufte ende gheluyt van screyen ende van wenen van roepen claghen cryten ende van hantslaghen vanden ghenen die daer saghen datmense alsoe mede verslaen ende doden soude Ende doe coninc priamus dat grote iammerlike gheruft hoerde. soe dachte hij rechtevoert wel dat hij van anthenor ende eneas was verraden Ende doe stont hij op van sinen bedde al wenende ende seer bedroeft ende hij dede an sijn cleder. ende hi ginc wt sijnre saelen inden tempel van appollo. die welcke dat vast stont bi sinen houe. ende hij dachte dat hij nv sonder enighen hope soude moeten steruen Ende doe ginc hi leggen voerden hogen altaer opter aerden. verwachtende aldaer sinen doot sonder enighen twiuel Ende die ander coninclijke vrouwen die bleuen met veel screyens ende met groter droefheit in dat pallaes Ende des morgens seer vroe alset dach was. so quamen die grieken bi anthenors des verraders geleyde in coninc priamus casteel. dat geheten was ylion. ende si vereslogen daer alle die gene die si daer vonden Ende pirrus die quam inden tempel van appollo In welken tempel dat coninc priamus verwachtede sinen eygen doot Ende pirrus die versloech coninc priamus met enen bloten swaer- | |
| |
de daer anthenor ende eneas dat beyde aensaghen doer den hoghen altaer des tempels also wredelijcken dattet tmeeste deel vanden altaer nat wert van sinen bloede. mer hettuba die conincinne ende haer dochter pollexina die werden beyde vluchtich. mer si en wisten onder hem beiden niet werwaerts dat si vlyen of wijken souden Ende doe si aldus liepen al vlyende ende wijkede soe quam hem eneas aldaer te gemoete totten welken hettuba seide aldus O du bose ende valsche verrader hoe waerstu ye olso wreet dattu coninc priamus dinen here aldus hebste doen verslaen van welken du valsche verrader also menighe grote eere ende heerlicheyt ende duechden hebste ontfangen hoe mogestu aldus dinen lantsheer ende dijn eyghen lant aldus verraden dattu mogheliken soudeste bescermen ende behoeden Hoe moghestu laten verbranden ende verderuen dese scone heerlike stat. daer du selue in gheboren ende op gheuoedet biste ende in welker stat du altoos ghewoent hebste ende in groter eeren gheleeft Ic bidde di hebbet doch ontfermherticheyt ouer dese scamel onnosel maget pollexina mijn dochter ende bewiset an haer een cleyne doget ende bewaertse also dat si vanden griecken niet en wert verslaghen noch ghescent Doe wert eneas seer beroert van desen woerden. ende hi nam pollexina ende hi brochtse alsoe bedectelicken op een heymelike stede Doe quam daer thelamonius ayax inden tempel van minerua. ende hi nam daer wt andromata die hectors wijf was ende cassandra coninc priamus dochter ende hi leydese beide gader mit hem Ende coninc menelaus die nam helena seer blideliken mit hem vter coninclijcker salen mer die gryecken die altoes bleuen in hare verhertheit ende wreetheyt die worpen neder dat scone costelike casteel ylion. ende si verderfden dat te gronde. ende si ontstaken ende verbranden die scone stat van troeyen al gheheeliken sonder enighe ontfermherticheit. anders dan die husingen die den verraders toe behoerden. mer die bleuen bi sonderlingen teykenen ongescaet ende onghescent
| |
¶ Hoe dat coninc agamenon hadde raet. ofmen den verraders soude trouweliken houden dat ghene dat hem gheloeft was of niet ende van sommighe gheuanghen lossinghe
ALs die stat van troyen te gronde was verdoruen ende neder gheworpen. soe vraghede coninc agamenon seer naerstelijcken den gryecken van twee punten Ten eersten male of men hem trouwe soude houden ende hare beloften als anthenor ende eneas die welke dat die stat van troeyen hadden verraden Dat an- | |
| |
der punt was. hoe datmen den roef deylen soude ende dat goet dat si verworuen hadden binnen der stat van troeyen Totter eerster vragen antwoerden die griecken. datmen den troeyanen als antenor ende eneas soude houwen truwe ende dat gene dat hem gelooft was. bi welcker hulpen dat griecken waren heren ghewerden vander stat van troeyen Ten anderen male soudemen alle die verworuen goede deelen openbaerlijcken. ende enen yeghelijcken gheuen luttel ende veel nae sinen arbeide sijn loon Doe sprac thelamonyus ayax ende seide datmen helena soude doden. ouermits datter also vele grieken coninghen heren ende ander grote vorsten om haren willen waren verslaghen Ende daer waren noch vele ander coningen die oec seyden dattet wel redeliken waer. alsoe datse coninc menelaus niet wel en mochte beschermen met coninc agamenons hulpe Mer vlixes die arbeide seer naernstelijcken met soeten woerden dat alle die ander coningen ende heren helena beschermden Ende coninc agamenon die arbeide seer naernsteliken datmen hem gheuen soude cassandra coninc priamus dochter te lone Mer eer dat die griecken haren raet volcomeliken hadden ghesloten soe quamen daer tot hem antenor ende eneas. ende si seyden tot den grieken dat helenus coninc priamus soon ende cassandra sijn suster altoes den troeyanen ontraden hadden dat si tegen den grieken niet strijden en souden. waer om dat si doe beyde werden laten gaen Ende helenus die bat voer hectors sijns broeders twee ionghe soonkijns. ende voer andromata hectors wijf die moeder vanden kinderkijns als een vader voer sinen kijnderen. ende een oom voer sinen neven Ende doe seide pirrus te laetsten datmen alle die vrouwen ende die wijue soude laten gaen ende staen vry op haren voeten nae haren wille
| |
¶ Dits van hettuba der coninginnen doot ende pollexina hare dochter
ENde wanneer als die griecken weder omme waenden reysen ende varen inden lande van grieken. soe quam daer also groten swaren tempeest van onweder inder zee dat si nerghent varen noch reysen en mochten Doe vragheden die grieken bisscop calcas wat dat mochte beduyden Doe antwoerde bisscop calcas ende seyde. dat die goden ende die pinen der hellen noch seer vertoernt waren. want daer en was noch niet ghenoech ghedaen voor achilles siele. welcke achilles was verslaghen inden tempel van appollo Ende alhier omme isset | |
| |
van groten node sprack bisscop calcas dat wi onsen goden offeren die ghene om welke dat achilles wert verslaghen want sinen doot noch niet te recht ghewroken en is Doe ondersochte pirrus seer naerstelijcken hoe dattet waer met pollexina coninck priamus dochter die welcke dat een sake was van achilles sijns vaders doot Ende hi vernam dat si noch leuede. ende dat si niet verslaghen en was. waer om dat coninck agamenon doe ondersochte anthenor mit groter naersticheyt. Ende doe anthenor sach dat hi van coninc agamenon ende vanden anderen gryexschen coninghen aldus swaerlijcken ghequelt wert. soe ghinc hi daer pollexina was in enen diepen putte in enen veruallen huse. ende hi toochse wt den putte bi haren armen. ende hi brachtse voer coninck agamenon Ende agamenon die seynde pollexina voert tot pirrus. ende die dedese voert leyden tot sijns vaders graue Ende die coningen ende die ander ghemene gryecken die hadden groet medeliden mit pollexina ouermits haere scoenheyt willen Ende want si ghene sculde des doots en hadde. soe souden die ander coninghen ende die gryexsche heren wt pirrus handen genomen hebben. en hadde bisscop calcas ghedaen. want hi seide also langhe als pollexina leuede. soe en mochten die gryecken niet weder varen noch reysen in haren landen Ende wanneer als pollexina quam. voer achilles graf. so ontschuldichde si haer seluen mit goeden bequamen oetmoedighen woerden van achilles doot ende si seide dat si om achilles doot bouen maten seer bedroeft was Ende si seide dattet den coninghen ende den groten princen seer confuseliken ende scandelicken waer van gryecken dat si een onnosel ontsculdighe maghet souden laten doden sonder sculde ende sonder rechtuaerdicheyt Ende si seide oec dat si den doot niet en ontsaghe. die si haer aen doen souden. want si lieuer in haers selues lande woude steruen. dan si haer in vreemden landen soude laten voeren. ende dan aldaer in scanden ende in groter oneeren van haere maghedom ende van hare reynicheyt laten berouen Ende aldaer om soe woude si hare reynicheyt haren goden lieuer offeren ende also in haren lande doot bliuen Ende doe sweech pollexina mit desen woerden Ende pirrus die sloechse doe rechteuoert doot mit enen bloten swaerde op sijn vaders graf achilles daer hettuba die conincinne haer moeder dat an sach Ende wanneer als hettuba sach dat haer scone dochter pollexina doot | |
| |
was. so wert si rechtevoert buyten haren sinnen half rasende. ende lyep al omme als een verwoet ende dul wijf ende si beet die menschen als een hont ende si warp die griecken met stenen ende si dede den grieken groet verdriet ende groten last. waer om dat die grieken doe beualen datmense vangen soude. ende datmense op een velt brengen soude dat aulydes was genoemet. ende datmense aldaer met stenen doot werpen soude. Ende aldus liet hettuba coninc priamus wijf haer leuen. Ende die grieken die deden haer lichaem begrauen in een hooch seer costelijck graf. welcke graf dat noch huyden des dages staet aldaer. ende het is genoemt hettuba graf
|
|
Auteursrechtvrij