Historien van Troyen

¶ Dits dat xxiste boeck vanden wenen ende screyen. ende vander droeffenisse der troeyanen om hectors doot

ENde wanneer als hector doot was. ende dat sijn dode lichaem binnen der stat van troeyen was ghebracht. soe wert aldaer een grote droefheit ende een iammerlijc wenen ende screyen onder den burgeren inder stat van troeyen Ende daer en was niemant vanden burgheren van troeyen. hij en hadde wel ghewilt dat sijn eygen soen voer hector waer doot ghebleuen haddet alsoe den goden ghenoecht Ende die vrouwen ende maechden vander stat van troyen. die bedreuen alle te samen binnen haren husen groten druc ende iammer seggende aldus Nv hector onser alre behoeder ende beschermer doot is. nv en moghen wi noch onse kinderen hem nymmermeer verbliden want wi nv verloren hebben den seluen trooste die ons alleen van allen vianden soude hebben bescermt want wij nv wel te voeren weten onser alre verderffenisse Dit grote iammer ende screyen dat duyerde menighe langhe tijt Alle die coninghen ende edelinghen die binnen der stat van troeyen waren. die brachten hectors dode lichaem voer coninc priamus sinen vader met ongedecten hoofden. ende met ghescoorden clederen. ende met groter screyinghe ende met groter droefheit Welcke lichaem als dat coninc priamus ansach. soe wert hi vtermaten seer bedroeft. ende hij viel dicke ende menichweruen neder opter aerden op dat dode lichaem Ende en hadde hi niet met groter crachte getoghen geweest van dat dode lichaem. hij soude sonder twiuel op dat dode lichaem hebben bliuen legghen al doot: Ende aldus seer waren oec alle sijn broeders bedruct. ende si begheerden meer den doot dan dat leuen. wat machmen nv oec segghen vander coninginnen hettuba sijn moeder. ende van andromata sijn wijf Ende van cassandra ende pollexina sijne susteren. die welcke vander brooscheit haere natueren ontsprekeliken seer waren bedrooft Ende si weneden ende screyeden langhe tijt met claghelijcke droeuighen woerden. want haer iammer ende haer ver-

[fol. 85r]

driet ende haer bedroeffenisse. dat is ommogheliken bi sonder van stuck te stuck te vertellen ende te vertrecken Ende het is oec wel te vermoeden eer si hector meer minneden. eer si doe droeuigher waren Ende oec mede hebben die vrouwen inder natueren dat si hare bedroeffenisse openbaren met droeuigen clageliken woerden ende met seer droeffeliken screyen ende wenen.

¶ Van hectors begrauinghe ende vander ghedaente ende ghesteltenisse sijns graues

WAnt naden belope der natueren ende der natuerliker broosheyt hectors dode lichaem niet langher sonder stincken bouen der aerden en mochte bliuen. soe hadde coninc priamus veel raets mit subtijlen wijsen meesteren van medicinen hoe datmen hectors dode lichaem soude moghen behouden sonder beslutinghe inden graue op dat hi van allen menschen mochte werden gesien. ende dat sijn dode lichaem scheen mit enen roke der veruaerlijcheyt te leuen. waer bi dat die meesters mit groter subtijlheyt versierden ouermits coninc priamus ghebot. hectors lichaem inden tempel van appollo te brenghen. welcke tempel die stont bi eenre poerten. die ghenoemt was die poerte van tyberen binnen der stat van troeyen. Dese selue meesteren die ordineerden biden ouersten altaer des seluen tabernakel op vier columnen van fijnen gheghoten goude. op welcken vier columnen op een yeghelijc van hem vieren stont een beelt met enen enghelschen aensichte. vander seluer substancien daer die columnen of waren gheghoten Ende al was dat ouerste des tabernakels altemalen van goeden fijnen goude nochtan waren daer aengheset vele costelijcke duerbaere ghesteenten van menigherhande verwen. die welke des nachts alsoe claer lichteden. als recht oft altoes dach gheweest hadde Ende dese tabernakel die was in dat middel alre hoechste Ende die trappen daermen op clam tot desen tabernakel die waren ghemaket van fijnen cristale Ende op dat hoechste van desen tabernakel daer stont een beelt in dat middel. dat ghemaect was nae hectors ghelikenisse ende hadde een swaert in sijnre hant. ende hi stont mit sinen aensichte ghekeert totter gryecken tenten waert. als recht oft die gryecken dreyghede Ende voert so makeden dese selue meysters met groter subtijlheit dat hectors dode lichaem sat recht op ghecleet mit sijns selues clederen. behaluen dat vterste van sinen voeten Ende si setteden

[fol. 85v]

hem alsoe recht op. also dat hi sceen bij hem seluen te sitten Ende inden sceydel van sinen hoofde makeden si met kunsten een clyn suptijl gat ende si setteden daer voer een vat als vol van finen balsame met anderen costelijcken cruyden daer mede ghemenghet. die welke dat seer crachtich waren teghen die vervuylinghe ende stanck des lichaems. welke balsaem dat dreef doer alle hectors lichaem tot sinen knyen toe alsoe dat alle sijn haer ende sijn aensicht altoos bleef alsoe schoon ende wel gewerwet. als hi gheleeft hadde Ende alsoe wasser oec mede geordineert costelijcke natheyt ende vuchticheyt. die daer liep doer sijn keele. ende voert tot dat vterste van sinen vingheren. doer sine armen ende doer sine borsten. ende doer sine ghebeente Ende daer was noch een ander vat vol costelijcker natheit gheset onder sine borsten. dat altoos stadelike vloeyde doer sinen benen tot dat vterste sijnre voeten waer bi dat hi altoos scheen te leuen Ende dese selue meesters die makeden ende ordineerden oec vier lampen met eenrehande vuer ende licht datmen niet lesschen en mochte nog wt doen Ende wanneer als dese tabernakel aldus was volmaket. soe wert daer al omme dat tabernakel ghewracht van eobanen houte dat alte seer costelijcken is een besluytinghe datmen mochte sluyten ende ontsluyten alsmen woude Ende alhier nae soe ordineerde coninc priamus inden seluen tempel. een groot ghesinne. welcke stadelijcken die afgoden souden aenbeden. ende desen tabernakel truwelijck bewaren. ende hij gaf hem allen renten ende goeden. daer si op leuen souden

¶ Hoe dat die griecken begeerden van coninc priamus bestant ende enen vasten vrede twee maenden lanck duyrende

ALs hector doot was. ende achilles seer swaerlijcken ghewont. soe dede coninc agamenon voer hem vergaderen alle die ouerste der heren van griecken. ende hij sprac hem aldus toe O alle ghi vrienden coninghen ende princen. het is wel betameliken dat wi onsen goden dancken ende louen. want si ons bi achilles moghentheyt hebben doen verwinnen onsen starcken vromen vyant hector. die welcke al-

[fol. 86r]

so langhe als hi leefde soe en mochten wie die troeyanen niet verwinnen ende die mit sijnre crachte ende moghentheyt verslaghen heuet ontallike veel gryecken. ende sonderlinghe vanden ouersten van onsen heren. als coninck pilaton. coninck prothenor. coninc protheselaus coninck patroculus. coninck menon. coninck thedeus. coninc ysidius. coninc santiphus. coninc alpinor. coninck archilogus. coninck poliphenus. coninc polipeton. coninc lacebras Ende ontallijcke veel ander heren ende edelinghen. mer nv hector doot is. wat moghen die troianen nv anders hopen ende dencken dan hare vterste verderffenisse. ende ons in corten tiden van hem luden verwinres te werden. mer want wi sonder achilles vrome hulpe die welke dat noch seer sieck is vanden troeyanen niet wel verwinninghe en moghen verweruen noch vercrigen Alhier om so dunctet mi goet wesen. dat wi sonderlinghe boden senden tot coninc priamus om te verweruen een goet vast bestant twe maenden lanc op dat binnen deser tijt achilles weder mach werden ghenesen Ende dat die troeyanen hare doden binnen deser tijt moghen begrauen. van welken stancke dat wi werden seer ghepinicht Doe dese woerden ghesproken waren soe prijsden si agamenons des conincs raet alle die ghene die daer waren Ende daer werden haestelijcken boden ghesent tot coninc priamus ende si verworuen ende vercreghen twee maenden lanc bestant ende vrede

¶ Hoe dat coninc palamides beclaghede coninc agamenons eerlicheyt ende weder agamenons antwoerde.

ENde binnen desen bestande ende vrede soe beclagede coninc palamides onder den gryecken van coninc agamenons eerlicheit Ende op enen dach wanneer als die meeste van alden lande van gryecken waren vergadert voer coninc agamenons tente Ende coninc palamides sine claghelijcke ende ghewoenlike woerden wtsprac teghen coninc agamenon Agamenon die seer wijs ende verbeydende was die antwoerde aldus daer si dat alle te samen hoerden Palamides lieue vrient waenstu dat ic seer verblijt hebbe gheweest vander mogentheyt der heerscappien ende regiments die ic tot deser tijt toe geuoert heb Neen ic niet. want ic inden eersten dat regiment niet en begeerde. noch oec daer omme en hebbe doen bidden want ic seer weynich profijt al daer aen hebbe ghedaen Ende ist dat sake dat ic deser heerlicheyt beroeft werde. ic wil mi seer wel daer of te vre-

[fol. 86v]

den scicken. dat ic mach wesen onder enen anderen. ghelikerwijs als alle die coningen princen heren ende vorsten nv onder mi sijn Ende ic hope dat ic mijn regiment niet scandeliken gheuoert en hebbe met versumenissen of met enigen bedroch als datmen mi dit met scanden mach verwijten Ende en laet di oec niet verwonderen dattu tot mijnre verkiesinge genen consent en gaueste. want du quaemste twe iaer nae ons te strijde ende te velde. ende bi auenturen hadden wi altoos dinen toecoomst verbeydet. wi waren noch geweest inder hauen van athenen Ende om datmen niet en waene noch en vermoede. dat ic dese heerlicheit begere soe isset my lief. ende ic geue daer consent toe datter voer mi een ander werde vercoren die welcke wanneer als hi ghecoren is. ic met alden anderen coningen ende vorsten met rade met dade ende werken altoos wil onderdanich wesen Ende du here palamides. du en mogeste niet seggen met reden dat dit heer sonder dinen reat niet wel en mach werden gheregeert Want doe du noch niet alhier en waerste so isser nochtan veel gedaen sonder dinen raet. dat nv ons allen seer nut ende openbaerlijcken is Ende met desen woerden heuet coninc agamenon gheswegen Ende binnen dien seluen daghe soe en werter van deser saken niet meer ghesproken

¶ Hoe dat coninc agamenon die heerscappie ouer gaf der machten der heers. hoe dat coninc palamides weder voer hem wert ghecoren

DEs seluen dages des auonts so seynde coninc agamenon enen bode tot alle dat here van grieken. ende hi geboot dat alle die ouerste des heers van griecken des anderen daghes seer vroe souden comen voer coninc agamenons tente om met hem raet ende morgen sprake te houden Ende des anderen daghes. soe quamen die ouerste vanden heer van griecken voer coninc agamenons tente Ende wanneer als si alle te samen vergadert waren soe sprac coninc agamenon tot hem allen aldus Vrienden ende broederen alle ghemeenlijcker Ic hebbe tot deser tijt toe ghedraghen den laste ende die sorchuoudicheyt des strijdens In welcken dat ic dicke

[fol. 87r]

ende menichweruen ghearbeyt hebbe mit ouerdencken. om te vinden goede. ende bequame behendighe weghen hoe dat onse saken souden comen moghen tot enen goeden ende salighen eynde Ende het is gheschiet ouermits ghehenghenisse der goden dat die sorge ende die last mijns regiments die is tot noch toe ghecomen tot enen goeden gheuoege mer nv isset rechtuaerdich. dat die ghemeen last ende sorghe niet alleen staen en sal aen enen mensche alleen mer die last sal werden ghedeelt ghelijc op dat den enen mensche die last niet te swaer en werde Ende wantet nv tijt is dat ic van desen laste ende sorghe werde gheuryet Ende alhier om soe isset nut ende oerbaerliken dat wi alle te samen enen anderen kyesen. onder wes gheleyde ende voersienicheyt dat wi onse opset moghen brenghen tot enen goeden salighen eynde Ende wanneer als coninc agamenon sine woerden ende reden hadde ghebracht tot enen eynde. soe dochter alden ghenen die daer bi stonden goet wesen. want die menschen die hebben dat inder natueren. dat si altoes blide werden. wanneer als si wat nyewes verweruen ende vercrighen. ende dat si inder verwandelinghen seer blide ende vroyliken sijn waer om dat si alle ryeden. datmen kyesen soude enen anderen leytsman Ende doe vercoren si haestelijcken ende eendrachtelijcken tot enen leytsman ende tot enen ouersten coninc palamides Ende wanneer als dit gesciet was doe ghinc een yeghelijc weder tot sijnre tenten Ende wanneer als achilles vernam dat agamenon was verwandelt ende verset. ende dat coninc palamides voer hem ghecoren was so wert hi seer toernich ende hi seide totten ghenen die bi hem doe waren dat die verwandelinge van coninc agamenon ende die kyesinghe van coninc palamides niet oerbaerlijcken noch goet en waer. want aldaer nyemant sijns ghelijcen was van wijsheden ende van cloecheden Ende men pleghet niet te verwandelen noch te verkyesen anders dan om een beter. mer want die verkyesinghe eendrachtelijcken was ghesciet van alden gryexschen coninghen ende anderen heren daer om soe bleef si doe onghehindert