Lexicon van de jeugdliteratuur

[pagina 1]

John Yeoman

door Deborah van der Vliet

John Yeoman is in 1934 in Londen geboren. Na de middelbare school ging hij naar Cambridge University waar hij Engels studeerde. Daarna liep hij stage op een basisschool om post-doctoraal zijn onderwijsbevoegdheid te halen. Door de omgang met kinderen kwam hij op het idee een kinderboek te gaan maken. Dat deed hij samen met beginnend illustrator Quentin Blake, met wie hij op Cambridge Engelse literatuur had gevolgd. Hun eerste twee boeken waren A Drink of Water and Other Stories (1960) en Alphabet Soup (1969).

Later werd Yeoman leraar Engels op een internationale, meertalige middelbare school. Daar raakte hij overtuigd van het belang van lezen voor de emotionele en intellectuele ontwikkeling van kinderen. Daarom besloot hij door te gaan met schrijven, hoewel hij er weinig tijd voor had.

Begin jaren negentig is Yeoman gestopt met het geven van onderwijs; met schrijven ging hij door. Interviews geeft hij niet; zijn boeken moeten voor zichzelf spreken, vindt hij.

De boeken van Yeoman worden niet alleen in Engeland gepubliceerd maar ook in Frankrijk, Duitsland, Nederland, Spanje, Japan en Amerika. In 1980 werd The Wild Washerwoman in Engeland ‘highly commended’ voor de Kate Greenaway Medal. Hetzelfde boek kreeg in 1982 in Spanje de Libros de Interés Infantil y Juvenil. Rumbelow's Dance ontving de Kurt Maschler Award Runnerup 1982. De kluizenaar en de beer werd in 1987 met een Zilveren Griffel bekroond. De tekeningen van Quentin Blake in dat boek zijn onderscheiden met een Vlag en Wimpel.

Werk

De meeste boeken van Yeoman zijn prentenboeken, gemaakt in samenwerking met Quentin Blake. De verhalen zijn ongecompliceerd

[pagina 2]

en eenvoudig, altijd voorzien van een flinke dosis humor, zowel in de tekst als in de tekeningen.

Volgens Yeoman heeft zijn manier van schrijven een karakteristiek Engels tintje, al weet hij niet hoe dat te benoemen. Eén element van deze schrijfstijl is de neiging personages die zichzelf deftig vinden, een beetje belachelijk te maken. Voorbeelden hiervan zijn Beatrijs en Vanessa, de minkukels van de legbatterij en de kluizenaar. De spot moet wel vriendelijk blijven, vindt Yeoman.

Een vast thema heeft Yeoman niet, wel ademen al zijn verhalen dezelfde sfeer: ze zijn vriendelijk en positief. Dit moet er toe bijdragen dat de lezer zich prettig voelt na het lezen van een boek van Yeoman. Dat is het voornaamste doel van de schrijver; hij verwerkt geen boodschap in zijn verhalen.

Boemeljans dans is een goed voorbeeld van het soort luchtige, vrolijke verhalen dat het duo Yeoman en Blake maakt. Boemeljan gaat op een zonnige dag op weg om zijn grootouders in de stad te bezoeken. Onderweg komt hij allemaal sombere mensen tegen die naar de markt in de stad gaan. Boemeljan moedigt hen aan om met hem mee te dansen naar de markt, in plaats van te sjokken.

In dit stapelverhaal op rijm komt Boemeljan ten slotte met een hele meute verschillende (en vrolijke!) mensen aan bij zijn grootouders, waar ze een feestje bouwen. Daarna danst Boemeljan in zijn eentje weer naar huis.

Een van de weinige lange verhalen is De kluizenaar en de beer. Het gaat over een onhandige beer die door zijn altijd verkeerd uitpakkende behulpzaamheid alle dieren in het bos tegen

[pagina 3]

zich in het harnas jaagt. Hij komt bij een kluizenaar die hem privé-les aanbiedt. Wat dat precies is weet de beer niet, maar als hij er minder onhandig en dom van wordt, wil hij graag. Dan volgt een reeks hilarische lessen, waarin de kluizenaar en de beer geheel langs elkaar heen werken. Zo wil de kluizenaar de beer leren vissen in een bootje met een hengel, terwijl de beer allang kan vissen met zijn poten. Om elkaar te sparen, laten ze beiden het onbegrip dat ze voor elkaar hebben niet merken.

Uiteindelijk aanvaardt de kluizenaar de beer zoals hij is, en heeft de beer eindelijk een vriend.

Waardering

Aangezien de meeste kinderboeken van John Yeoman prentenboeken zijn, letten critici bij hun beoordelingen evenzeer, zo niet meer, op de tekeningen. De combinatie Yeoman-Blake wordt algemeen gewaardeerd. Het duo wordt geprezen om zijn humor, ongecompliceerdheid, vriendelijkheid en leesbaarheid: ‘De subtiliteit van het verhaal, de humoristische portretten, de herkenbare gevoelens en de tekeningen van Quentin Blake maken De kluizenaar en de beer tot een zeer bevredigend, weinig pretentieus leesavontuur.’ (Joke Linders in Leesgoed)

In de loop der jaren is er ook negatieve kritiek gekomen. Het duo wordt verweten ‘te veel op routine te werken zonder met nieuwe dingen te experimenteren.’ (Lieke van Duin in Trouw). Anderen schrijven het succes van het duo grotendeels toe aan de tekenaar Blake: ‘Valt er over Quentin Blake's tekeningen nog iets nieuws te zeggen? Ach, met alle respect voor auteur en vertaalster: hij heeft ze eigenlijk niet nodig, hij kan het net zo goed in zijn eentje!’ (Truusje Vrooland-Löb in Leesgoed)

Bibliografie

Niet in het Nederlands vertaald

A Drink of Water and Other Stories (1960), The Boy Who Sprouted Antlers (1961), Alphabet Soup (1969), The World's Laziest Duck (1991), The Glove Puppet Man (1995).

Jeugdboeken

(Alle boeken zijn geïllustreerd door Quentin Blake.)

The Bear's Winter House (1969): Het winterhuis van de beer. Vertaald door Huberte Vriesendorp. Baarn, Bekadidact, 1988.

The Bear's Water Picnic (1970): De waterpicknick van de beer. Vertaald door Huberte Vriesendorp. Baarn, Bekadidact, 1988.

Sixes and Sevens (1971): Vijven en zessen. Vertaald door Hans Dorrestijn. Baarn, Bekadidact, 1989.

Mouse Trouble (1972): Kat en Muis. Vertaald door Joke Linders. Baarn, Bekadidact, 1994.

Beatrice and Vanessa (1974): Beatrijs en Vanessa. Vertaald door Thera Coppens. Baarn, Bekadidact, 1989.

The Puffin Book of Improbable Records (1975): Ongelooflijke records. Vertaald door Jacques Weijters. Geldermalsen, Didact Scholastic, 1984.

The Young Performing Horse (1977): Het paardje van Toeren en Kunsten. Bewerkt door Sonja de Bruin. Brussel; Sittard, Dupuis, 1978.

[pagina 4]

The Wild Washerwomen: a New Folktale (1979): Zeven woeste wasvrouwen: een nieuw sprookje. Vertaald door Joke Linders. Baarn, Bekadidact, 1991.

Rumbelow's Dance (1982): Boemeljans dans. Vertaald door Huberte Vriesendorp. Baarn, Bekadidact, 1991.

Our Village (1988): Ons dorp. Vertaald door Huberte Vriesendorp. Baarn, De Fontein, 1988.

The Hermit and the Bear (1984): De kluizenaar en de beer. Vertaald door Huberte Vriesendorp. Baarn, De Fontein, 1986.

Old Mother Hubbard's Dog Dresses Up (1989): Oude Vrouw Holle's hond verkleedt zich. Vertaald door Huberte Vriesendorp. Baarn, Bekadidact, 1990.

Old Mother Hubbard's Dog Learns to Play (1989): Oude vrouw Holle's hond leert spelen. Vertaald door Huberte Vriesendorp. Baarn, Bekadidact, 1990.

Old Mother Hubbard's Dog Needs a Doctor (1989): Oude vrouw Holle's hond moet naar de dokter. Vertaald door Huberte Vriesendorp. Baarn, Bekadidact, 1990.

Old Mother Hubbard's Dog Takes Up Sport (1989): Oude Vrouw Holle's hond doet aan sport. Vertaald door Huberte Vriesendorp. Baarn, Bekadidact, 1990.

The Family Album (1993): Het familie album. Vertaald door Maurits van Baarn en Huberte Vriesendorp. Baarn, De Fontein, 1994.

Featherbrains (1993): De minkukels van de legbatterij. Vertaald door Huberte Vriesendorp. Baarn, De Fontein, 1993.

The Singing Tortoise (1993): De zingende schildpad. Vertaald door Huberte Vriesendorp. Baarn, De Fontein, 1994.

The Do-It-Yourself-House that Jack Built (1994): Het doe-het-zelf-huis dat Jan bouwde. Vertaald door Joke Linders. Baarn, Bekadidact, 1994.

Quentin Blake Diary 1995 (1994): Quentin Blake Agenda 1995. Vertaald door Huberte Vriesendorp. Baarn, De Fontein, 1994.

Mr. Nodd's Ark (1995): De boot van Meneer Nood. Vertaald door Joke Linders. Baarn, De Fontein, 1995.

Over John Yeoman

Joke Linders, Goed gelezen uit de B-kast. In: Leesgoed, jaargang 14 (1987), nr. 2.

Something about the author. Detroit, Gale Research Inc., 1995. Vol. 80, blz. 249-252.

Lieke van Duin, De muizen vieren feest op de molensteen. In: Trouw, 22-3-1995.

Truusje Vrooland-Löb, Goed gelezen voor 0-8 jaar. In: Leesgoed, jaargang 23 (1996), nr. 1.

43 Lexicon jeugdliteratuur
februari 1997