Lexicon van de jeugdliteratuur

www.leesplein.nl

door Wilma van der Pennen

De website www.leesplein.nl is een verzamelpunt voor leesbevordering ten behoeve van kinderen en jongeren (0 tot 15 jaar) op het internet. De informatie is gerangschikt naar leeftijdsgroep. Iedere groep kan terecht op een eigen plein met een apart webadres. De website is onderverdeeld in vier pleinen. Voor 0-4 jaar: Peuterboekenplein; voor 4-12 jaar: Kinderboekenplein; voor 12-15 jaar: Jeugdboekenplein. Voor volwassenen en bemiddelaars is er Laten Lezen. Ieder plein heeft een eigen, leeftijdspecifieke invulling. De opbouw van de pleinen is grotendeels gelijk: na de openingspagina volgt een scherm met links en rechts een rijtje zogeheten buttons (knoppen) waaronder informatie van allerlei aard gerangschikt is. Uitgangspunt bij het samenstellen van de rubrieken is steeds het bieden van gewogen selecties: niet een bombardement aan informatie, maar relevante en inhoudelijk adequate selecties.

Jan Jutte is de huistekenaar van de website. Hij is er vanaf de opzet in 1999 bij betrokken en levert regelmatige nieuwe illustraties aan. Leesplein is ontwikkeld in opdracht van de Vereniging van Openbare Bibliotheken en werd begin 2000 geopend.

In 2003 is Leesplein genomineerd voor de Gouden @penstaart, de prijs die kinderen jaarlijks toekennen aan de beste kinder-cd-rom en kinderwebsite. De lijst van genomineerden wordt door volwassenen samengesteld.

Laten Lezen

Op dit plein is informatie te vinden voor de volwassen gebruiker. Na het openingsscherm volgt de nieuwspagina. Deze pagina wordt samengesteld door de redactie, met medewerking van het vaktijdschrift Leesgoed (Biblion Uitgeverij). De nieuwsberichten zijn op datum gerangschikt en kunnen met behulp van een trefwoordenregister worden ontsloten. Onder de knop Agenda bevindt zich een overzicht van (literaire) activiteiten op het gebied van de kinder- en jeugdliteratuur.

De blauwe velden links en rechts bieden toegang tot informatie op Laten Lezen zelf of linken door naar andere websites. Dit laatste gebeurt bij Projecten en Meertalig Materiaal, beide ontwikkeld door de Vereniging van Openbare Bibliotheken en bij Jeugdtijdschriften, een website die ontwikkeld is en onderhouden wordt door Biblioservice Gelderland. De eerste twee websites worden verderop in dit lemma afzon-

derlijk beschreven. Wie een bibliotheek in zijn of haar omgeving zoekt, wordt doorgelinkt naar www.bibliotheek.nl.

Onder de knop Schrijvers en illustratoren staat een alfabetisch gerangschikt overzicht van namen van auteurs en illustratoren van kinder- en jeugdboeken. Van inmiddels 250 auteurs en illustratoren is een door de redactie samengesteld, geschreven portret aanwezig. Hierin is bio- en bibliografische informatie opgenomen en een korte typering van het oeuvre. Daarnaast wordt verwezen naar andere informatiebronnen (schriftelijke bronnen en relevante websites). Voorzover van toepassing is vermeld of er lessuggesties bij één of meer boeken van de auteur beschikbaar zijn (in tijdschriften en naslagwerken). Vanuit dit geschreven portret kan worden doorgeklikt naar (een selectie van) boeken.

Naast deze portretten (gemarkeerd met een lampje) zijn bij zo'n 2500 namen links gemaakt naar andere websites. Dat kan zijn de homepage van de auteur of illustrator, de website van de uitgever of een algemene website. Er is hierbij bewust gekozen voor een selectie: de betreffende website moet Nederlandstalig zijn en substantiële en adequate informatie bieden. In uitzonderlijke gevallen wordt naar een buitenlandse website verwezen. Leesplein is een website in ontwikkeling. Regelmatig worden nieuwe links gemaakt en nieuwe portretten samengesteld. Hierbij wordt ingehaakt op de actualiteit: bekroonde auteurs en illustratoren, auteurs kerntitels Jonge Jury e.d. In de toekomst zullen ook verkorte portretten worden opgenomen met biografische informatie en een korte typering van het werk.

Op de website kan ook worden gezocht naar boeken (knop Boeken). Leesplein is geen catalogus maar biedt selecties van boeken. De databank wordt regelmatig uitgebreid en bevat kort geannoteerde titels van een door de redactie beschreven auteur, van bekroonde boeken en van boeken rond thema's. Vanaf medio 2004 bestaat de mogelijkheid boeken te selecteren op technische en/of inhoudelijke moeilijkheidsgraad.

Onder de knop Bekroningen is een overzicht opgenomen van de belangrijkste Nederlandse en Vlaamse prijzen en bekroningen. Naar een aantal internationale prijzen wordt doorgelinkt. In het overzicht zijn de bekroningen vanaf 1995 vermeld, inclusief, voorzover van toepassing, het juryrapport. Hierin is Leesplein uniek op het internet.

Boeken bij onderwerpen bevat themalijsten. Ook hier is gekozen voor het bieden van gewogen selecties. De themalijsten zijn in twee rubrieken gerangschikt: Peuter- en kleuteronderwerpen en algemene onderwerpen. Bij ieder onderwerp wordt gezocht naar aansluitende cd-roms en websites. Een aparte knop is gemaakt voor een selectie van voorleesboeken. Beide rubrieken wor-

den regelmatig geactualiseerd en de lijst van onderwerpen groeit jaarlijks.

De knop Landelijke activiteiten bevat beknopte informatie over de grote landelijke (leesbevorderings)acties. Voor meer informatie wordt verwezen naar een korte beschrijving in de databank Projecten en naar de website van de betreffende actie.

Voor wie op zoek is naar achtergrondinformatie over kinder- en jeugdliteratuur zijn er de knoppen Vakliteratuur (met een overzicht van algemene naslagwerken en vaktijdschriften) en Links, die een (strenge) selectie biedt van links, onderverdeeld in rubrieken.

Peuterboekenplein

Hier zijn spelletjes en een kleurplaat te vinden voor kinderen in de leeftijd van 0-4 jaar. Hiermee kunnen kinderen zelf aan de slag. Voor informatie wordt verwezen naar Laten Lezen, immers het plein voor de volwassen gebruiker.

Kinderboekenplein

Dit plein biedt informatie voor kinderen in de basisschoolleeftijd. Kinderen krijgen hier voor een groot deel dezelfde informatie over schrijvers en illustratoren gepresenteerd als op Laten Lezen, maar alleen voorzover dat binnen hun leeftijdsgroep past. Dit betekent dat hier een deel van de geschreven portretten wordt getoond en de boeken voorzover passend voor de leeftijd 4-12 jaar. Ook wordt een selectie uit de nieuwsrubriek getoond (Weetjes). Daarnaast wordt informatie gegeven over de landelijke acties voor deze leeftijdsgroep: de Kinderjury, de Kinderboekenweek en de Nationale Voorleeswedstrijd. De knop Spelen bevat een aantal spelletjes en een quiz en kinderen kunnen bij hun lievelingsboek een tekening maken (knop Tekenen). Tot slot linkt de knop Laat je horen door naar Mijn stempel (waar kinderen kunnen schrijven over boeken en de meningen van anderen kunnen lezen) en naar De Gouden Muis (een website waarop kinderen iedere maand kunnen chatten en e-mailen met een schrijver).

Jeugdboekenplein

Een plein voor lezers tussen 12 en 16 jaar, waarvan de opzet dezelfde is als van het Kinderboekenplein. Ook hier een selectie uit Laten Lezen, voorzover passend bij de leeftijd 12+; de landelijke actie voor deze leeftijdsgroep (de Jonge Jury) en opnieuw rubrieken als Weetjes, Laat je horen. De Knop Uittreksels biedt informatie en links met betrekking tot uittreksels. De knop Kennisquiz ten slotte biedt een quiz voor de leeftijd 12+.

Projecten taal en lezen

In de databank Projecten taal en lezen is informatie te vinden over allerlei projecten, materialen en activiteiten rond taal en lezen. De databank is bereikbaar via de knop Projecten op Laten Lezen of via het eigen webadres (http://projecten.leesplein.nl). De projectenbank is bedoeld voor bemiddelaars die zich beroepshalve bezighouden met leesbevordering en taalstimulering. De projecten

zijn ingedeeld naar doelgroep en onderwijstype, maar ook doorzoekbaar op andere ingangen en trefwoorden, zoals thema, werkvorm of organiserende instelling. De beschrijvingen volgen een vast stramien. Na een korte introductie kan doorgeklikt worden naar een uitgebreidere beschrijving, waarin ook allerlei praktische zaken de aandacht krijgen (o.a. kosten, tijdsduur, evaluatie). Er wordt altijd doorgelinkt naar de website van de actie zelf en/of naar de organiserende instelling.

Meertalig Materiaal

Dit is een databank met informatie over boeken en aanverwante producten die in meer talen verkrijgbaar zijn. De databank is bereikbaar via de knop Meertalig Materiaal op Laten Lezen of via het eigen webadres (http://meertalen.bibliotheek.nl/). De informatie is bedoeld voor alle bemiddelaars die zich beroepshalve bezig houden met het begeleiden van en het geven van onderwijs aan kinderen die een andere taal dan het Nederlands als thuistaal hebben. Daarnaast wordt een overzicht gegeven van organisaties en instellingen en van projecten en methodieken op het gebied van taalstimulering en leesbevordering, die rekening houden met de beoogde meertalige doelgroep.

Webadressen

64 Lexicon jeugdliteratuur
februari 2004