Lexicon van de jeugdliteratuur

Anna-Greta Winberg

door Jan de Zanger

Anna-Greta Winberg werd op 7 december 1920 in Stockholm geboren. Na de lagere school bezocht zij de huishoudschool en vervolgens een secretaresse-opleiding. Ze werkte als secretaresse, onder andere van 1945 tot 1950 bij de Zweedse Radio. Van 1950 tot 1960 wijdde ze zich als huisvrouw uitsluitend aan haar gezin.

Plezier in schrijven had Anna-Greta Winberg al in haar kinderjaren, maar pas na haar echtscheiding in 1960 probeerde ze door schrijven in haar levensonderhoud te voorzien; ze maakte weekbladverhalen, later ook teksten voor de radio: sketches, bijdragen aan vrouwenprogramma's, reportages; nog later schreef ze artikelen voor weekbladen over de verhoudingen tussen kinderen en volwassenen.

De verhalen die zij te goed vond voor de weekbladen waarvoor zij werkte, bracht ze bijeen in een drietal verhalenbundels, waarvan de eerste twee verschenen onder de auteursnaam Anna-Greta Perrolf, de derde en haar roman Nå onder de naam Anna-Greta Winberg, de naam van de kinderarts met wie zij in 1965 getrouwd is.

Sinds 1972 heeft Anna-Greta Winberg alleen boeken voor jonge mensen gepubliceerd.

Werk

De verhalen en de roman voor volwassenen van Anna-Greta Winberg zijn goed geschreven en sympathiek van inhoud, maar niet opzienbarend. Ze gaan uit van alledaagse gebeurtenissen in het leven van gewone mensen en beschrijven de relaties tussen die mensen. In de opeenvolgende verhalenbundels komt het accent daarbij steeds meer te liggen op de verhouding tussen volwassenen en jongeren (meestal ouders en hun kinderen). Gebeurtenissen en gedachten worden hier beschreven vanuit de volwassen hoofdpersonen.

Voor het werk waarmee Anna-Gre-

ta Winberg internationale bekendheid zou krijgen, haar romans voor jongeren, hoefde zij alleen maar een ander perspectief te kiezen en de gebeurtenissen te beschrijven zoals jongeren ze zouden ervaren.

Jeugdromans

De jeugdromans van Anna-Greta Winberg, drie boeken over het meisje Madde en drie over Ninna, hebben in korte tijd een grote populariteit gekregen bij een internationaal jeugdig publiek, vooral meisjes, een lezersgroep waartoe Winberg zich bijzonder aangetrokken voelt. In een brief van 7 november 1979 schrijft zij aan haar Nederlandse vertaalster, Nini van der Beek: ‘[...] het is zo'n uitdaging, het is zo stimulerend je met datgene wat je schrijft tot een jong lezerspubliek te richten - al die mensen te bereiken die nog niet vastgeroest zijn in onwrikbare denkpatronen, die ook nog niet alles begrijpen, die de samenhang in wat er om hen heen gebeurt, nog niet ontdekt hebben. Het is ook moeilijk om voor jonge mensen te schrijven; je moet maar liever geen moraliserende bedoelingen hebben, want ze hebben je onmiddellijk dóór. Dikwijls hebben ze ook zo weinig geduld, dat ze een boek dat ze niet goed vinden of dat ze niet begrijpen, heel gauw opzij leggen.’

Sommige Zweedse recensenten verwijten Winberg een gebrek aan diepgang en een weinig gevarieerd taalgebruik; anderen wijzen erop dat juist de afwezigheid van moraliserende passages haar boeken zo leesbaar en levensecht maakt, waardoor ze jongeren en ouderen meer aan het denken zetten, en dat de eenvoudige, nogal eenvormige taal nu eenmaal die van een grote groep jonge mensen is.

Madde-boeken

In de drie boeken over het meisje Madde, Als je vader ineens zijn koffers pakt (1972), Als er zomaar iets gebeurt (1974) en Als er zomaar iemand komt (1975) beschrijft Winberg de ervaringen van een meisje in de jaren waarin haar ouders scheiden en beiden een nieuwe levenspartner vinden, met alle emotionele conflicten die daar voor de hoofdpersoon mee verbonden zijn. Door haar eigen verliefdheden, door haar twijfels aan de trouw van haar vrienden en door gesprekken met haar moeder en met de vriendin van haar vader komt zij tot het inzicht, dat uit elkaar gaan wel eens beter kan zijn dan voortleven in een sfeer van voortdurende conflicten.

Opvallend aan deze boeken is, dat ze ondanks alle problemen geen pessimistische indruk maken op de lezer: het leven heeft zijn sombere kanten, maar gelukkig is er ook heel wat plezierigs te beleven.

Ninna-boeken

Iedereen zegt altijd Ninna (1976) is het eerste deel van Winbergs volgende trilogie voor de jeugd. De titel is een uitspraak van de hoofdpersoon, als ze op haar nieuwe school met haar doopnaam Christina

aangesproken wordt. Ninna heeft het, ook in de volgende delen, Een kwestie van durven (1978) en Verslag van een zomer (1979), moeilijk met haar moeder, die ze aanvankelijk niet goed begrijpt. Langzamerhand komt ze erachter, dat haar vader, gestorven nog voordat zijzelf geboren is, een levenslustige hemelbestormer was; ze leert door die wetenschap niet alleen zichzelf beter begrijpen, maar ook de manier waarop haar moeder op haar gedrag reageert.

Bibliografie

5 Lexicon jeugdliteratuur
juni 1984