Lexicon van de jeugdliteratuur

[pagina 1]

Katrien Vervaele

door Sofie De Jonckheere

Katrien Vervaele is op 9 april 1954 in Oostende geboren. Toen ze achttien was, ging ze in Gent een opleiding voor verpleegster volgen. Na haar studie verhuisde ze naar de provincie Luxemburg waar ze zeven jaar lang woonde. Daarna kwam ze terecht in Middelburg. Nu woont ze opnieuw aan de zee, in Zuienkerke. Ze werkt als sociaal verpleegkundige in het medisch schooltoezicht. Doordat ze het lange tijd erg druk heeft gehad met de opvoeding van haar drie kinderen, is ze pas laat beginnen te schrijven. Ze debuteerde in 1994 met De Ring.

Werk

Met De Ring (1994) publiceerde Katrien Vervaele haar eerste historische jeugdroman. Ze beschrijft hoe de veertienjarige Ward in een Romeinse nederzetting een gouden ring opgraaft en door die ontdekking terechtkomt in de Gallo-Romeinse tijd. Daar beleeft hij het leven van een zekere Caius die in feite een alter ego is voor hemzelf. Vervaeles historische belangstelling, gekoppeld aan een affiniteit met de duistere en raadselachtige kantjes van ons bestaan brachten haar tot het schrijven van dit verhaal. Van het boek is ook een Franse vertaling verschenen.

Haar uitgesproken belangstelling voor het verleden komt ook tot uiting in haar tweede historische roman, In het teken van de maan (1996). Hiervoor liet de schrijfster zich inspireren door de vondst van een 2000 jaar oud veenlijk dat ‘Meisje van Yde’ wordt genoemd. Dat meisje dat eigenlijk Hildi heet, is in het jaar 69 na Christus, in het jaar van de grote opstand tegen de Romeinen, zestien jaar jong. Zij leidt een gelukkig leven, maar op een dag treft het noodlot de stam. Om de goden gunstig te stemmen, wordt Hildi als menselijk offer aangewezen, maar haar vriend Waldo stribbelt tegen.

[pagina 2]

Eeuwen later wordt het meisje teruggevonden, met een touw rond de hals...

In Geen weg terug (1998) lopen heden en verleden opnieuw in elkaar over. Via een bizarre rotswand waaruit een vreemde energie stroomt, komen twee jonge vrouwelijke speleologen in contact met het steentijdmeisje, eerst in hun dromen, maar naar het einde toe ook in het echt. In dit verhaal bekijkt de auteur de avontuurlijke tocht van de twee jonge meisjes als een metafoor voor de levensweg.

In 2000 verscheen Vervaeles historische jeugdboek Inkt. Het boek verscheen 600 jaar na de geboorte van Gutenberg, in het jaar waarin het Amerikaanse magazine TimeLife Gutenberg uitriep tot ‘Man van de Eeuw’. Met het boek wil de auteur expliciet de link leggen tussen het ontstaan van de boekdrukkunst en de opkomst van het e-book op het world wilde web. Het verhaal is een fictieve biografie, gebaseerd op historische feiten. Over het hoofdpersonage Peter Schöffer die leerjongen van Gutenberg was, is immers historisch weinig bekend.

Naast historische romans schrijft Katrien Vervaele ook psychologische romans. In Zand in bed (1995) heeft ze het over een vrouw die verliefd is op twee mannen en dat aan haar dochter van zestien probeert uit te leggen. Kastanjes (1999) is een verhaal over twee vriendinnen die op elkaar verliefd worden en het daar moeilijk mee hebben, vooral ten aanzien van hun omgeving. Net als in Geen weg terug behandelt de auteur ook in dit boek de groeipijnen die jonge mensen in hun ontwikkeling naar volwassenheid kenmerken. Het verhaal biedt de jonge lezer dan ook heel wat identificatiemogelijkheden met thema's als eerste seksuele prikkels, pendelen, ongesteld worden en tatoeages. Het boek verscheen overigens in de Steppingstone-serie, een reeks voor opgroeiende adolescenten.

Inkt

In het midden van de vijftiende eeuw gaat de veertienjarige Peter

[pagina 3]

Schöffer als leerjongen in dienst bij Johann Fust in Mainz. Fust en zijn vrouw die kinderloos bleven, nemen Peter op alsof het hun eigen zoon is. Dankzij hen komt Peter na verloop van tijd terecht in het atelier van Henne Genschfleisch, alias Gutenberg, waar hij letters in ijzer leert snijden. Zo maakt Peter stapje voor stapje mee hoe in het atelier van Gutenberg het eerste gedrukte boek ontstaat. Maar hij ondervindt ook dat het drukken van een boek een financieel risico is en dat vanuit verschillende hoeken (die van de zwarte kunst bijvoorbeeld of die van de ketterij) heel wat bezwaren tegen de boekdrukkunst worden geuit. Wanneer Peter zestien is en tot gezel wordt benoemd, gaat hij een opleiding in een scriptorium volgen om zijn handschrift te vervolmaken. Hij trekt zelfs naar Parijs waar hij onder meer voor François Villon werkt. Terug in Mainz trouwt hij uiteindelijk met Christina, de dochter van Johann Fust.

Waardering

De meeste critici zijn het erover eens dat Katrien Vervaele een sobere, maar vlotte vertelstijl hanteert. Volgens Jet Marchau heeft de schrijfster trouwens niet veel woorden nodig om in haar werk een beklemmende of euforische sfeer op te roepen.

Katrien Vervaele schrijft historische verhalen die bedoeld zijn voor jonge lezers die openstaan voor levensspanning en mystiek. Critici waarderen vooral de cultuurhistorische precisie waarmee de auteur in die verhalen het verleden telkens weer tot leven brengt, al vindt Herman Kakebeeke dat het decor en de gebeurtenissen in een boek als Inkt soms levendiger zijn dan de mensen die erin optreden.

Naast de historische verhalen vinden ook de eigentijdse verhalen van Katrien Vervaele een positieve weerklank in de kritiek. De meeste recensenten vinden dat de auteur de groeiproblemen die jongeren kenmerken op een authentieke en geloofwaardige manier gestalte geeft.

Bibliografie

Jeugdboeken

De Ring. Met illustraties van Pierre Bauch en Benoît Halbardier. Antwerpen-Dronten, Facet, 1994

Zand in het bed. Met illustraties van Gert Dooreman en Gerda Dendooven, Antwerpen-Dronten, Facet, 1995.

In het teken van de maan. Antwerpen-Dronten, Facet, 1996.

Geen weg terug. Tielt, Lannoo, 1998.

Kastanjes. Tielt, Lannoo, 1999.

Inkt. Tielt, Lannoo, 2000.

Over Katrien Vervaele

Anne Provoost, ‘Ik kan ook een boek schrijven!’ Katrien Vervaele uit Zuienkerke debuteert met jeugdboek De Ring. In: Brugsch Handelsblad, 16-12-1994.

Luc Lannoy, In het teken van de maan. In: Leesidee Jeugdliteratuur, jaargang 2 (1996), nr. 7, blz. 254.

Dez., Geen weg terug. In: Leesidee Jeugdliteratuur, jaargang 4 (1998), nr. 10, blz. 439.

Dez., De mystieke nevelen van Katrien Vervaele. In: Het Nieuwsblad, 18-9-1998.

Jet Marchau, Kastanjes. In: Leesidee Jeugdliteratuur, jaargang 5 (1999), nr. 4, blz. 174.

Suzanne Bauwens, Meisje houdt van meisje. In: Het Brugsch Handelsblad, 26-3-1999.

[pagina 4]

Lieve Herten, Verliefd op 'n klasgenootje. In: Het Nieuwsblad, 24/25-4-1999.

Herman Kakebeeke, Inkt. In: Leesidee Jeugdliteratuur, jaargang 6 (2000), nr. 9, blz. 399.

Lieven Mathys, Katrien Vervaele reist in de tijd. In: De Zondag, 20-8-2000.

Luc Fossaert, Katrien Vervaele slaagt voor groot examen. In: Exit 70/4, oktober 2000.

Website van Katrien Vervaele

http://www.lannoo.com/jeugd/Katrien/katknns.htm

60 Lexicon jeugdliteratuur
oktober 2002