Alf Prøysen
door F.T. Bijlsma
De Noorse schrijver Alf Prøysen werd geboren op 23 juli 1914, als zoon van een arme keuterboer in het dorp Ringsaker in Hedmark, een rijke landbouwstreek aan de oostzijde van de rivier de Mjøsa. Als kind moest hij meewerken op de boerderij en tot zijn dertigste jaar heeft hij de kost verdiend als staljongen, rondtrekkende boerenknecht en marskramer. Literaire scholing heeft hij niet gehad.
Al heel jong begon hij liederen en balladen te schrijven die hij zelf ten gehore bracht op feestjes in zijn woonplaats. Sommige van deze verhalende liederen, geschreven in het dialect van Hedmark, werden opgenomen in het tijdschrift Arbeidermagasinet. Zijn officiële debuut was een bundel korte verhalen, Dørstokken heme (1945), waarin hij opkomt voor de ondergeschikte arbeiders die uitgebuit werden door de grote boeren in de jaren dertig.
Aanvankelijk kreeg Prøysen geen groot lezerspubliek. De doorbraak kwam met zijn liedjesverzameling Drengstu'viser (1948). Als liedjeszanger en ook als radio- en televisiepresentator werd hij zeer geliefd in Skandinavië. Een radioprogramma voor kleuters leidde tot een verzameling liedjes en verhaaltjes, Rim og regler, en later ook tot de boeken van het theelepelvrouwtje.
In 1970, vlak voor zijn overlijden, kreeg hij de ereprijs van de Noorse Kultuurraad voor zijn hele oeuvre. Het departement van Kerk en Onderwijs bekroonde hem later dat jaar postuum voor de originele kinderboeken waarmee hij de Noorse jeugdliteratuur heeft verrijkt.
Ter nagedachtenis aan Prøysen is tegen een grashelling bij de Noorse radiostudio een monument opgericht, ‘Steinrøysa neri bakken’, genoemd naar een van zijn eerste liedjes. Dit gedenkteken bestaat uit een hoop stenen, verzameld uit het hele land, en is symbolisch voor de schrijver van volksliteratuur die mede door zijn optreden voor radio en televisie een nationaal bekende figuur is geworden.
Auteursrechtelijk beschermd
