Lexicon van de jeugdliteratuur

[pagina 1]

Corine Naranji

door Karen Ghonem-Woets

Corine Naranji is op 10 november 1940 in Bergen op Zoom geboren. Na de middelbare school studeerde ze aan de Sociale Academie in Breda en werkte vervolgens als maatschappelijk werker. In 1965 trouwde ze met een Perzische man die in Delft bouwkunde studeerde. Samen met hem vertrok ze naar Perzië (het huidige Iran). Na de islamitische revolutie van 1979 vluchtte ze met haar twee kinderen naar Nederland. Haar man bleef, uit solidariteit met zijn land en familie. Corine Naranji verwerkte deze gebeurtenissen in Bittere thee (2004), een roman voor volwassenen. Terug in Nederland werkte ze als maatschappelijk werker voor mensen met een verstandelijke beperking. De autobiografische columns die ze meer dan drie jaar wekelijks in het Brabants Nieuwsblad schreef werden gebundeld in Nou, doei! (2000). In 2003 debuteerde Naranji als jeugdboekenauteur met Zahra.

Werk

Voor kinderen vanaf 9 jaar schreef Corine Naranji twee verhalen over het Koerdische meisje Zahra. Lina & Lotte (2007) en Het geheim van Lina & Lotte (2008) zijn bedoeld voor lezers vanaf 12 jaar. Zij is dun & ik ben dik (2009) is een verhaal voor kinderen vanaf 10 jaar. In al deze boeken zijn meisjes of pubermeiden de hoofdpersoon en speelt vriendschap een belangrijke rol. De verhalen gaan over actuele problemen als pesten, eetproblemen of opgroeien tussen twee culturen. Naranji's verhalen kenmerken zich door het gebruik van veel dialogen en gedetailleerde beschrijvingen van de leefomgeving. De spanning in de verhalen ontstaat door de wrijving die een ontmoeting tussen verschillende culturen kan opleveren: een botsing tussen de ge-

[pagina 2]

woonten en gebruiken van landen, tussen de thuisculturen van twee vriendinnen of tussen de opvattingen van ouders en kinderen.

Voor Zahra (2003) en Alles is anders (2006) liet Naranji zich inspireren door haar werk als vrijwilliger bij de inburgering van vluchtelingen. Het Koerdisch-Iraanse meisje Zahra woont met haar familie in een vluchtelingenkamp in Irak. Ze heeft het daar best naar haar zin, al drukt de gezondheidstoestand van haar babybroertje Reza een zwaar stempel op het gezinsleven. Zijn aandoening is zo levensbedreigend, dat de unhcr het gezin een enkele reis naar Nederland bezorgt, waar Reza een hartoperatie kan ondergaan. Het afscheid van familie en kennissen en van het eigenhandig gebouwde lemen huis in de bergen valt de familie van Zahra zwaar. In het zelfstandig te lezen vervolg Alles is anders beschrijft Naranji hoe de elfjarige Zahra haar weg vindt in Nederland, zowel in het asielzoekerscentrum als op school. Ze krijgt te maken met taalproblemen, wordt gepest, sluit vriendschap met Liza. In gedachten is Zahra nog vaak in Irak en bij haar beste vriendin Nehda: ‘Ze fantaseert dat ze naast Nehda loopt over het stoffige pad naar school. Ze vertelt haar vriendin alles over de wonderlijke wereld waarin ze terecht is gekomen. Ze vertelt over Reza die helemaal gezond is en al kan kruipen, over hun prachtige huis met vier kamers en een zolder en een keuken en een badkamer en een schuur - het huis dat op hen wacht - over de school en de kinderen die zo veel lawaai mogen maken als ze willen, over de honden die hier aan een lijn lopen en niet grommen, maar kwispelen met hun staart en van kinderen houden, over juf Paula die niet streng maar lief is, over Liza en haar prinsessenkamer... Ze ziet de bruine ogen van Nehda zo groot worden als stuiters. Natuurlijk, Nehda gelooft haar niet. Zahra zou zulke verhalen in Irak ook niet geloofd hebben.’

In Lina & Lotte staat de vriendschap tussen de dertienjarige Lotte en het even oude Marokkaanse meisje Lina centraal. Lina mag van haar vader niet naar het schoolfeest, waar

[pagina 3]

ze Robin hoopt te ontmoeten, de jongen op wie ze verliefd is. Als Lina stiekem toch gaat, wordt ze betrapt door een vriend van haar broer. Thuis krijgt Lina zo veel slaag van haar vader, dat ze maar één uitweg ziet: weglopen en de politie bellen. Het geheim van Lina & Lotte gaat over de verboden relatie tussen Lina en Robin. Daarnaast spelen de problemen van Lotte een rol. Zij steelt en wordt betrapt door Lina's broer Achmed, die haar begint te chanteren. Het vertelperspectief ligt bij Lina, die achter Lottes problemen komt na lezing van haar dagboek.

Zij is dun & ik ben dik gaat over Merel en Larissa, twee onzekere meisjes van dertien die allebei een eetstoornis hebben. Larissa weet dat ze veel te dik is en voelt zich daar erg ongelukkig onder. Het lukt haar echter niet te stoppen met snoepen. Haar nieuwe buurmeisje Merel heeft anorexia. Larissa schrikt daarvan en vraagt zich af of haar overgewicht ook een ziekte is. De meisjes worden aarzelend vriendinnen. Ze werken samen aan een podiumoptreden voor school, en dat geeft hun veel voldoening. Het onderlinge vertrouwen groeit. Als Merel vertelt over een nare gebeurtenis die haar al heel lang dwarszit, durft Larissa eindelijk ook over haar eetstoornis te praten.

Waardering

De jeugdboeken van Corine Naranji hebben in de pers weinig aandacht gekregen. Jo Goyaerts noemt Zahra ‘een heel mooi boek voor kinderen vanaf negen jaar, dat hen zeker zal helpen het menselijke aspect te ontdekken achter de lawaaierige berichten over gevechten en bombardementen. Daarbij stelt Corine Naranji niet alles somber voor. Ze toont hoe ook in tijden van conflict hartverwarmende vriendschappen bestaan en mensen hun best doen om aan hun toekomst te werken’ (Standaard der Letteren). Felix Meijer noemt het ‘een ontroerend en boeiend verhaal, dat inzicht geeft in het leven en het gevoel van vluchtelingen’ (NBD Biblion). Rita Ghesquiere en Annelies Marin vinden dat het verhaal de jonge lezer ‘ongetwijfeld waardevolle inzichten’ bijbrengt ‘zonder dat het expliciet moraliseert’ (www.kerknet.be). Vanessa Joosen is van mening dat in Zahra de migratie vrij genuanceerd wordt beschreven, maar plaatst een kanttekening bij het einde van het boek, waar het lijkt alsof de familie de loterij heeft gewonnen: ‘Reza is gezond, moeder heeft haar hoofddoek opgeborgen en is gestopt met jammeren, er is taart, en “alles zal goed komen!” Het is jammer dat het verhaal hier ophoudt, en dat de kritische stem van de moeder op het einde helemaal verstilt’ (Leesidee jeugdliteratuur).

Herkenbaarheid is een belangrijke kwalificatie in de recensies van de verhalen over Lina en Lotte. Zo valt te lezen: ‘De personages zijn genuanceerd weergegeven, wat de levens-

[pagina 4]

echtheid benadrukt’ (NBD Biblion). Karen Ghonem-Woets noemt het een spannend verhaal ‘over het wel en wee van zowel een interculturele vriendschap als een verboden interculturele relatie, waarin pubermeiden zich kunnen spiegelen dan wel inleven’ (NBD Biblion).

Bibliografie

Jeugdboeken

Zahra. Met illustraties van Tom Schoonooghe. Baarn, De Fontein; Leuven, Davidsfonds/Infodok, 2003.

Alles is anders. Met illustraties van Veronica Nahmias. Hasselt/Amsterdam, Clavis, 2006.

Lina & Lotte. Hasselt/Amsterdam, Clavis, 2007.

Het geheim van Lina & Lotte. Hasselt/Amsterdam, Clavis, 2008.

Zij is dun & ik ben dik. Hasselt/Amsterdam, Clavis, 2009.

Over Corine Naranji

Vanessa Joosen, Zahra. In: Leesidee jeugdliteratuur, 1-5-2003.

Vreugde en verdriet in een Koerdisch vluchtelingenkamp: www.hotel-boekenlust.nl/kindersuite/1380-Corine-Naranji-Zahra.html

Jo Goyaerts, Zahra - Nieuwe kleren en toch niet blij. In: Standaard der Letteren, 2-5-2003.

Rita Ghesquiere en Annelies Marin, Met schoenen aan naar binnen: www.kerknet.be./cultuur/content.php?ID=985

81 Lexicon jeugdliteratuur
oktober 2009