Lexicon van de jeugdliteratuur

[pagina 1]

Hilary McKay

door Wilma van der Pennen

Hilary McKay is op 12 juni 1959 in het noorden van Engeland geboren als Hilary Damms. Ze studeerde plant- en dierkunde aan de St. Andrew Universiteit in Schotland, werkte een tijdje in een scheikundig laboratorium, maar stopte daarmee na de toekenning van de Smarties Book Price voor haar tweede kinderboek, The Exiles At Home (1993). In 1992 trouwde ze met Kevin McKay, van wie ze twee kinderen kreeg.

Ze debuteerde in 1991 met The Exiles, een boek over de vier zusjes Conroy die tijdens een logeerpartij bij hun grootmoeder achter haar geheim proberen te komen. Het werd bekroond met de Gardian Children's Fiction Award. Ook het vervolg, The Exiles At Home, bleek een succes, getuige de toekenning van de Smarties Book Price. Inmiddels is een derde deel verschenen, The Exiles in Love (1996).

Voor haar Nederlandse debuut, Hond Vrijdag, ontving Hilary McKay in 1997 een Vlag en Wimpel van de griffeljury.

Werk

Aanvankelijk voelde Hilary McKay zich enigszins overvallen door het succes van haar boeken. Een schrijverscarrière was niet zozeer door haar gepland, maar kwam voort uit haar grote liefde voor boeken en lezen. Als kind al was ze een echte lettervreter, wat nog eens gestimuleerd was door het ontbreken van televisie in haar ouderlijk huis. ‘In my family we read like starving dogs eat, huge, indiscriminative, barely chewed gulps.’ Ze las het liefst de boeken van Enid Blyton, Edith Nesbit, Arthur Ransome, L.M. Montgomery, Eleanor Farjeon en Louisa May Alcott. Die hebben haar stijl van schrijven beïnvloed.

Haar boeken laten een mengeling zien van realisme en humor. De Exiles-serie is gebaseerd op haar eigen jeugd

[pagina 2]

en die van haar drie jongere zusjes. Met veel warmte, soms overdrijvend maar altijd geloofwaardig zet ze de vier zusters Conroy neer.

De Paradise House-serie, geïllustreerd door Tony Kenyon, bestaat uit vier verhalen, waarin eveneens de humor, McKay's handelsmerk, niet ontbreekt: Treasure in the Garden (1995), The Zoo in the Attic (1995), The Magic in the Mirror (1996) en The Echo in the Chimney (1996).

Dog Friday (1994) is het eerste boek van Hilary McKay dat in het Nederlands is vertaald: Hond Vrijdag (1996). Over de daarin beschreven bijzondere families Robinson en Brogan verschenen de vervolgen Huize Havermout (1997) en Maffe tante Mabel (1999).

In De kleine koningin is jarig (1997) en De kleine koningin zoekt een vriendje (1998) is de hoofdpersoon een tienjarige koningin. Die heeft heel wat te stellen met haar personeel. De sprookjesachtige verhalen zijn schematischer dan haar eerdere werk, maar niet minder humoristisch. In het eerste boek krijgt de kleine majesteit van de stalknecht een ezel cadeau voor haar verjaardag. Het beest zorgt voor de nodige spanning in het paleis. In het vervolg - de kleine koningin groeit uit tot een huwbare achttienjarige - speelt de betreffende stalknecht eveneens een cruciale rol.

Hond Vrijdag

Het leven van de tienjarige Robin verandert drastisch met de komst van de nieuwe buren. Dit bijzonder levendige gezin met vier kinderen brengt actie in het rustige bestaan van Robin en zijn moeder. Die hebben na de dood van Robins vader, twee jaar eerder, toch al moeite om zich staande te houden. De buurkinderen zijn buitengewoon ondernemend, halen allerlei stommiteiten uit, maken ruzie, maar blijven altijd sympathiek. Het verhaal draait om de vondst van een zwerfhond, die Vrijdag wordt gedoopt. Robin is, sinds hij door de hond van een van de pensiongasten van zijn

[pagina 3]

moeder is gebeten, bang voor honden. De buurkinderen helpen hem Vrijdag te verzorgen, wat heel wat voeten in de aarde heeft.

Het verhaal wordt chronologisch en met veel vaart verteld. De toon is luchtig, maar tussen de regels door worden diepgaandere kwesties aangeroerd, zoals de verwerking van de dood van Robins vader. Een interessante persoonlijkheid is buurjongetje Sun Dance, in wiens hoofd voortdurende chaos heerst en die macabere fascinaties heeft. Hij speelt een belangrijke rol in het vervolg, Huize Havermout, waarin Robins moeder herinneringen ophaalt aan het meisje uit haar jeugd, ook al zo'n bijzonder kind.

Waardering

Het opvallendst aan de boeken van Hilary McKay is de humor. Niet iedereen waardeert deze op dezelfde manier. Odile Jansen zegt in Leesidee over Hond Vrijdag: ‘Dit boeiende, goed geschreven verhaal is gekruid met een stevige dosis Engelse humor. Het is alleen jammer dat McKay geregeld iets te ver doorschiet, waardoor de vertelling wat hysterische trekjes krijgt.’ Jan van Coillie in Standaard der Letteren over De kleine koningin: ‘Goedkope gooi- en struikelhumor hoef je in dit boek niet te zoeken. De toon is overwegend droog-komisch.’

Veel waardering is er voor McKays stijl en taalgebruik. Jan van Coillie noemt haar dialogen fris en beeldend; volgens Baukje Wytsma hanteert ze een puntig en origineel taalgebruik.

Joke Linders vergelijkt McKays werk met dat van Enid Blyton: ‘Je leest ze voor je plezier, maar je zal ze ook zo weer vergeten.’ Jant van der Weg ziet het anders (over Huize Havermout): ‘Het op het eerste gezicht luchtige verhaal heeft door de verweving van heden en verleden, van fantasie en werkelijkheid een diepere dimensie gekregen.’

Bibliografie

Niet in het Nederlands vertaald

The Exiles (1991), The Exiles At Home (1993), The Exiles in Love (1996); met illustraties van Tony Kenyon: The Zoo in the Attic (1995), The Treasure in the Garden (1995), The Magic in the Mirror (1996), The Echo in the Chimney (1996); met illustraties van John Eastwood: Why Didn't You Tell Me? (1996).

In het Nederlands vertaald

Dog Friday (1994): Hond Vrijdag. Vertaald door Martha Heesen. Amsterdam, Querido, 1996.

The Amber Cat (1995): Huize Havermout. Vertaald door Martha Heesen. Amsterdam, Querido, 1997.

Happy and Glorious (1996): De kleine koningin is jarig. Met illustraties van Hilda Offen. Vertaald door Martha Heesen. Amsterdam, Querido, 1997.

Practically Perfect (1996): De kleine koningin zoekt een vriendje. Met illustraties van Hilda Offen. Vertaald door Martha Heesen. Amsterdam, Querido, 1998.

Strange Bear (1998): Rare beer. Met illustraties van Alex Ayliffe. Vertaald door José Wienese. Haarlem, Gottmer, 1998.

Dolphin Luck (1998): Maffe tante Mabel. Vertaald door Martha Heesen. Amsterdam, Querido, 1999.

[pagina 4]

Over Hilary McKay

Hilary McKay. In: Something about the Author Autobiography Series. Gale (1996), Volume 23, blz. 147-159.

Hilary McKay. In: Something about the author; facts and pictures about contemporary authors and illustrators of books for young people. Detroit, New York (1997), Volume 92, blz. 138-141.

Odile Jansen, Hond Vrijdag. In: Leesidee jeugdliteratuur 3 (1997).

Judith Eiselin, Aandoenlijk irritante streken. In: nrc Handelsblad, 21-2-1997.

Jan van Coillie, Sappige wormen voor baby. In: Standaard der Letteren, 9-5-1997.

Joke Linders, Spanning en sensatie. In: Algemeen Dagblad, 11-6-1997.

Baukje Wytsma, Amshad wil een eigen kameel. In: Leeuwarder Courant, 13-6-1997.

Jant van der Weg, Vriendinnen en vrienden. In: Friesch Dagblad, 25-6-1997.

Jan van Coillie, Luister je effe mee? In: Standaard der Letteren, 9-7-1998.

52 Lexicon jeugdliteratuur
februari 2000