Lexicon van de jeugdliteratuur

[pagina 1]

Clare Lennart

door Conny Meijer

Clare Lennart, pseudoniem voor Clara Helena Klaver, werd op 21 juli 1899 te Hattem geboren. Toen zij 1 jaar was verhuisde de familie Klaver naar het buitenhuis ‘De Ekelenburg’ te Oldenbroek, waar haar vader, de kunstschilder Luite Klaver, probeerde een kwekerij op te zetten om zijn financiële positie te verbeteren. Tot haar tiende woonde de schrijfster met haar ouders en een jonger zusje en broertje op dit buiten met zijn grote tuin, dat later in verschillende boeken een rol zal spelen.

Toen de kwekerij geen succes bleek te zijn, verhuisde de familie noodgedwongen naar Epe. De jaren in Epe en de kweekschooltijd heeft de schrijfster verwerkt in haar boek voor oudere meisjes, De Wijde Wereld.

Nadat zij een aantal jaren als onderwijzeres had gewerkt, eerst op het platteland, later in de stad Utrecht, besloot Clare Lennart van haar pen te leven, waarbij ze, om het hoofd boven water te houden, kamers verhuurde.

Hoewel Clare Lennart door haar manier van schrijven via haar boeken enigszins zweverig overkomt, wist zij, zeker na de dood van haar man, Wim van den Boogaard, die veel praktische zaken voor haar regelde, zakelijk op te treden en haar belangen uitstekend te behartigen.

Clare Lennart overleed 30 december 1972 te Utrecht.

Werk

In het werk van Clare Lennart nemen de herinneringen aan haar eigen jeugd een grote plaats in. Zowel in de boeken voor volwassenen als in de jeugdboeken wordt de sfeer vooral bepaald door de groene natuur, die met zijn geheimzinnigheid noodt tot ontdekken en een toevlucht kan zijn voor wie het harde mensen-bestaan teveel dreigt te worden.

In De Wijde Wereld moet Freddy Roovaerts, omdat zij goed kan leren

[pagina 2]

en een opleiding ook voor een meisje nuttig is, verhuizen naar de stad om de kweekschool voor meisjes te volgen. Zij wordt met een aantal meisjes ondergebracht bij een wat droge oudere dame en haar zure dochter. Freddy, die thuis veel vrijheid en oprechtheid gewend is, weet zich maar moeilijk te schikken in het strak geordende kweekschoolwereldje. Het dromerige meisje rebelleert menigmaal tegen de voor haar onbegrijpelijke grote-mensenmentaliteit, die zij als onrechtvaardig en benepen ervaart.

Ondanks de talloze botsingen behaalt Freddy haar diploma en zal dan eindelijk het echte leven kunnen gaan ervaren. Zij kiest niet voor een frivool uitgaansbestaan maar voor een baantje als onderwijzeres op een klein dorpje. Want ‘is het leven niet overal, als je zelf maar geen muren bouwt.’

Minstens zo belangrijk als de volle natuur zijn de poezen in haar verhalen (‘Poesen,’ zoals zij ze zelf placht te noemen).

Poezen nemen de mens mee naar die geheimzinnige verten die voor gewone, nuchtere mensen niet begaanbaar

[pagina 3]

zijn. In Prinsesje Mimosa, een sprookje, wonen zij in kleine huisjes, gekleed als mensjes. In de versjesbundel Iboe en in het boek Kathinka uit de Kattesnorstraat vertelt de schrijfster over de avonturen van de ‘poesen’, die vaak nogal menselijke trekjes hebben. In Het vrouwtje Tamarinde is het de poes die het vrouwtje Tamarinde, dat het slachtoffer dreigt te worden van een sanering in haar dorp, helpt te ontsnappen uit het moderne, jachtige leven door ervoor te zorgen dat Tamarinde met haar hele hebben en houden wordt omgetoverd op kabouterformaat en daardoor in de gelegenheid is een nieuw, gelukkig bestaan te beginnen in sprookjesland. Haar geluk is volmaakt wanneer zij gezelschap krijgt van een tweede uitgestotene, een schaapherder, die evenals zijzelf niet in de moderne tijd lijkt thuis te horen.

Waardering

De kritiek op de kinderboeken die Clare Lennart heeft geschreven is mild, maar zeker niet juichend. Over het algemeen worden haar verhalen aardig en fantasievol, maar middelmatig genoemd. In tegenstelling tot de boeken die zij voor volwassenen heeft geschreven lijken haar kinderboeken niet voldoende aan te sluiten bij de belevingswereld van haar lezers, met uitzondering van De Wijde Wereld, waarin de schrijfster dichter bij de werkelijkheid is gebleven.

Bibliografie

Keuze uit het werk voor volwassenen

Avontuur (1935), De blauwe horizon (1937), Serenade uit de verte (1951), De ogen van Roosje (1957), Een mus op je vensterbank (1969), Weleer (1971).

Jeugdboeken

De wijde wereld. Rotterdam, Van Nelle, 1936.

Prinsesje Mimosa. Met illustraties van Fiep Westendorp. Den Haag, Leopold, 1951.

Kathinka uit de Kattesnorstraat. Met illustraties van Q. Collard. 's Gravenhage, Stols, 1957.

Rinus Spoormus. Met illustraties van Q. Collard. 's Gravenhage, Stols, 1959.

Iboe; poesenversjes; Met illustraties van Q. Collard. 's Gravenhage, Stols, 1959.

Kinderverhalen. Haarlem, Holland, 1966.

Martijn en Martientje. Haarlem, Holland, 1966.

De bosjespoesen. Met illustraties van Celine Leopold. Haarlem, Holland, 1967.

Het vrouwtje Tamarinde. Met illustraties van Greet Schoenmaker. Haarlem, Holland, 1970.

Notitieboek voor poesen. Met illustraties van J. Bons. Amsterdam, Bakker, 1972.

Over Clare Lennart

Fre Domisse, Over Clare Lennart. 's Gravenhage/Rotterdam, Nijgh en Van Ditmar, z.j.

Clare Lennart, Weleer. 's Gravenhage, Nijgh en Van Ditmar, 1971 (Autobiografisch).

Dolf Verroen, Herinneringen aan Clare Lennart. 's Gravenhage, Nijgh en Van Ditmar, 1975.

Clare Lennart en Eveline Klaver, Weleer II. 's Gravenhage, Nijgh en Van Ditmar, 1976.

Eveline Klaver, Claartje, mijn zusje. 's Gravenhage, Nijgh en Van Ditmar, 1979.

16 Lexicon jeugdliteratuur
februari 1988