Jeugdbibliotheekwerk
4. Catalogus
door Annerieke Freeman-Smulders
Het catalogusapparaat dient ter informatie van wat er in de bibliotheek aanwezig is en waar het materiaal staat. Sommige bibliotheken hebben geen kaartcatalogus meer; daar zijn de gegevens opgenomen in een computer.
Op een cataloguskaart staan de volgende gegevens vermeld: naam van de auteur, titel, eventueel de namen van de illustrator en de vertaler, uitgever, jaar van uitgave, aantal bladzijden, formaat, eventueel de oorspronkelijke titel, een annotatie (dat is een korte weergave van genre, inhoud of gegeven van het boek) en de signatuur (de aanduiding van de plaats van het boek in de kast).
De in de bibliotheek aanwezige materialen zijn via deze cataloguskaarten op verschillende manieren op te sporen.
In de alfabetische hoofdwoordencatalogus zijn boeken en andere materialen vermeld, alfabetisch gerangschikt op hoofdwoord (de achternaam van de auteur; bij anonieme boeken de titel). In deze catalogus kan men dus nagaan of een bepaald boek van een bepaalde auteur aanwezig is.
De titelcatalogus bevat dezelfde cataloguskaarten maar nu alfabetisch gerangschikt op de titel van het boek. Deze catalogus geeft antwoord op de vraag of er een boek van deze titel in de bibliotheek aanwezig is.
In een systematische catalogus zijn de cataloguskaarten van de informatieve boeken naar onderwerp bijeengezet. Voor deze ordening wordt gebruik gemaakt van het siso (Systematisch Indelingsschema voor Openbare Bibliotheken), dat met een decimaal systeem het onderwerp aanduidt. Bijvoorbeeld: 500 = wiskunde-natuurwetenschappen; 590 = dierkunde; 598 = gewervelde dieren; 598.3 = vogels; 598.32 = vogels in Nederland.
Om het gebruik van deze catalogus te vergemakkelijken is er een trefwoordenregister in boekvorm samengesteld dat rechtstreeks van het onderwerp naar het desbetreffende siso-nummer verwijst. In de systematische catalogus kan men opzoeken welke boeken over een bepaald onderwerp aanwezig zijn.
In de groepswoordencatalogus zijn verhalende boeken alfabetisch op onderwerp gerangschikt. Deze catalogus is specifiek voor de jeugdbibliotheek. Men kan erin opzoeken welke verhalen er over een bepaald thema, van een bepaald genre zijn (bijvoorbeeld griezelverhalen, science fiction).
Auteursrechtelijk beschermd