Lexicon van de jeugdliteratuur

[pagina 1]

Maarten Jagermeester

door Kitty Nooy

Maarten Jagermeester, pseudoniem van Frans Van Tendeloo, is op 2 augustus 1951 in het Vlaamse Herentals geboren. Zijn kinderjaren bracht hij door op een boerderij. Al vroeg droomde hij ervan dierenarts en schrijver te worden. Na de middelbare school studeerde hij diergeneeskunde in Gent. Met zijn vrouw en twee dochters woont hij nog altijd in Herentals.

Jagermeester debuteerde in 1987 met Belevenissen van een dierenarts, het eerste van drie verhalenbundels voor volwassenen. In 1993 verscheen zijn eerste kinderboek, Het kattemoedertje, dat in Nederland bekroond werd door de kinderjury van Berlicum. Zwabber won in 2004 een prijs tijdens de Vlaamse leesbevorderingswedstrijd Lees 17 (opvolger van de Kinder- en Jeugdjury Limburg). Jagermeester heeft een vaste medische rubriek in het hondentijdschrift Woef. Voor het Suske en Wiske Weekblad beantwoordt hij vragen van kinderen. In het tv-programma Kinderatelier verschijnt hij als dokter Maarten.

Werk

Jagermeester ofwel Van Tendeloo is dierenarts met een praktijk aan huis. Hij helpt niet alleen kleine huisdieren maar ook vee op boerderijen in de omgeving. In zijn boeken komen af en toe bijzondere dieren voor, zoals struisvogels, pythons, olifanten en leeuwen. Voorvallen uit zijn praktijk inspireren hem tot een verhaal. Al zijn boeken gaan over een dierenarts in Hertendalen, een naam die is afgeleid van zijn eigen woonplaats. In de verhalen treden bijna altijd wel familieleden op die ook dierenarts willen worden. Vaak zijn zij de hoofdpersonen.

De aanleiding voor zijn verhalen vindt Jagermeester veelal in de werkelijkheid, maar daarna laat hij er zijn fantasie op los. De meeste van

[pagina 2]

zijn boeken zijn een aaneenschakeling van grappige voorvallen. In deel 4 van Met de dierenarts op stap (2003) bijvoorbeeld wordt een boer achter een op hol geslagen koe meegesleurd, dwars door de koeienvlaaien. Verder bevat deze bundel onder meer het verhaal van een poes die jaren achtereen de pil krijgt, maar later een kater blijkt te zijn. Soms gebeuren er verdrietige dingen, want niet elk dier is te genezen.

Naast bundels met losse voorvallen zijn er boeken met een meer samenhangend verhaal. Daarin lost de hoofdpersoon, vaak met de hulp van dieren, een mysterie op. In S.O.S. Kinderboerderij (2000) brengen kinderen een aantal verdwenen schapen terug. In Hotel Perrogato (1997) ontdekken ze een illegale slachting van Britse koeien. In Het cosmeticaschandaal (1995) verdwijnen enkele honden, later blijkt dat ze het slachtoffer zijn van dierproeven.

De lezer leert veel over het reilen en zeilen in een dierenartsenpraktijk, van de dagelijkse verzorging tot bijzondere operaties. Het leven van een dierenarts is niet altijd makkelijk. Dieren kunnen ieder moment ziek worden, ook midden in de nacht. Overal waar de dokter verschijnt, vragen mensen om gratis advies, zelfs op feestjes of bij de bakker. Een dierenarts heeft niet alleen met dieren te maken, maar ook met hun baasjes. Hij komt met de meest uiteenlopende mensen in aanraking. Arm en rijk, jong en oud, leuke, aardige maar ook onbeschofte, gierige of onbetrouwbare mensen.

Er komen opvallend veel geboortes en keizersneden voor in de verhalen van Jagermeester. In bijna ieder boek staat wel een scène waarin de vader een dier afschrijft dat even later door de dochter met trucs zoals stevig warmwrijven weer tot leven wordt gewekt. Ook is vaak sprake van verstopping, waarbij uit de ingewanden van dieren de gekste dingen te voorschijn worden gehaald: pingpongballen, barbiepoppen of dure oorbellen.

De band tussen mens en dier kan heel hecht zijn, zoals blijkt uit Mops (1995). Als de oude Gust het bejaardenhuis in moet, mag zijn hondje Mops niet mee. Allebei kwijnen ze weg. Wanneer Mops drie mensen van de verstikkingsdood redt, is hij toch welkom in het bejaardencentrum. Andere dierenbezitters geven niets om hun viervoeters. Soms wordt het gedrag van dierenbeulen verklaard uit hun moeilijke leven. Meneer Wagemans uit De dochter van de dierenarts, deel 1 (2001) vergiftigt katten. Later blijkt dat hij een paar jaar eerder zijn vrouw en dochter heeft verloren bij een auto-ongeluk dat was veroorzaakt door een kat.

Series

In de serie Met de dierenarts op stap is het Daphne, de twaalfjarige dochter van de dierenarts, die als vertelster optreedt. Haar vader is een

[pagina 3]

koelbloedige man die rustig en doeltreffend te werk gaat. Hij weet oplossingen voor kwesties waar anderen geen raad mee weten. In de serie De dochter van de dierenarts heet de vertelster Jasmine. Zij mag altijd mee op huisbezoek, ook midden in de nacht. In haar vrije tijd helpt ze in de praktijk: ze houdt de onderzoektafel schoon, verwerkt de gegevens van de patiënten en scheert de dieren voor de operatie. Elk deel in de serie draait om een dier met ongewone eigenschappen. Bulldozer (2002) is een aan alcohol verslaafde hond. Circus-ezel Zwabber (2003) is door Jasmine gered uit de handen van dierenbeulen; samen met hem rolt ze een bende paardendieven op. Oscar (2004), een varkentje met de speurzin van een hond, ontdekt een grote drugssmokkel.

De serie Dieren bij de dokter lijkt een vervolg op De dochter van de dierenarts. Opnieuw is het Jasmine die avonturen beleeft met een bijzonder dier. Fonkel (2005) is een verliefde kater die lingerie steelt. De dikke hond Fattie (2005) gaat op dieet en doet mee aan een afslankwedstrijd. In Iowa (2006) krijgen de veulens Iowa en Kiowa het zwaar te verduren van een agressieve buurhond. Het verschil met eerder werk van Jagermeester is, dat de dieren in deze serie niet worden vermenselijkt.

Waardering

In de top-vijf van populairste kinderboeken van Vlaanderen, in augustus 2005 gepubliceerd in het dagblad De Morgen, stond het werk van Maarten Jagermeester op nummer drie. Toch worden zijn boeken in Nederland meer gelezen dan in België. Volgens de auteur komt dit doordat Nederlanders over het algemeen meer lezen dan Vlamingen.

Kinderen mogen dan dol zijn op het werk van Jagermeester, onder recensenten zijn de meningen verdeeld. Een deel van de critici vindt de verhalen onderhoudend: de anekdotes zijn grappig, de schrijfstijl is geestig en de boeken lezen vlot weg. De meeste recensenten hebben echter ook kritische opmerkingen. Zij storen zich vooral aan het feit dat de boeken een loopje nemen met de realiteit. De personages worden houterig en clichématig, in een enkel geval zelfs pedant genoemd. Hun taalgebruik is gekunsteld, volks of modieus. De intrige mist spanning, ori-

[pagina 4]

ginaliteit en pit. Dat de auteur zijn eigen verhaal in Met de dierenarts op stap door een twaalfjarig kind laat vertellen, resulteert volgens Jet Marchau in ‘geforceerde en vroegwijze uitspraken’ (Leesidee Jeugdliteratuur). Volgens Sofie De Jonckheere ‘gaat het geheel vervelen door de talrijke herhalingen’ (Leesidee Jeugdliteratuur).

Sommige recensenten waarderen het dat de boeken een boeiende en realistische kijk geven op het leven van een dierenarts. Roos Truwant noemt dit in Leesidee Jeugdliteratuur het sterkste punt van de boeken.

Bibliografie

Verhalenbundels voor volwassenen

Belevenissen van een dierenarts (1987), Volgende patiënt (1989), Dieren bij de dokter (1992).

Jeugdboeken

Het kattemoedertje. Met illustraties van Mai Grietens. In de reeks Dierenhuis. Antwerpen, Standaard Uitgeverij, 1993. Herdrukt als Het kattenmoedertje. Met illustraties van Gerd Stoop. Antwerpen, Standaard Uitgeverij, 2003.

Mops. Met illustraties van Mai Grietens. Antwerpen, Standaard Uitgeverij, 1995.

Het cosmeticaschandaal. Met illustraties van Annemie Berebroeckx. Antwerpen, Standaard Uitgeverij, 1995.

Figaro. Met illustraties van Bert Want. Antwerpen, Standaard Uitgeverij, 1996.

Hotel Perregato. Met illustraties van Bart Lefebure. Antwerpen, Standaard Uitgeverij, 1997.

Met de dierenarts op stap. Met illustraties van Tom Goovaerts. Antwerpen, Standaard Uitgeverij, 1999.

SOS Kinderboerderij. Met illustraties van Tom Goovaerts. Antwerpen, Standaard Uitgeverij, 2000.

De dochter van de dierenarts. Met illustraties van Tom Goovaerts. Antwerpen, Standaard Uitgeverij, 2001.

Met de dierenarts op stap, deel 2. Met illustraties van Tom Goovaerts. Antwerpen, Standaard Uitgeverij, 2001.

De dochter van de dierenarts, deel 2: Bulldozer. Met illustraties van Tom Goovaerts. Antwerpen, Standaard Uitgeverij, 2002.

Met de dierenarts op stap, deel 3. Met illustraties van Tom Goovaerts. Antwerpen, Standaard Uitgeverij, 2002.

Dikke Doe. Met illustraties van Daniëlle Roothooft. Antwerpen, Uitgeverij De Boeck, 2002. (Okapi-reeks)

De dochter van de dierenarts, deel 3: Zwabber, de ezelkoning. Met illustraties van Tom Goovaerts. Antwerpen, Standaard Uitgeverij, 2003.

Met de dierenarts op stap, deel 4. Met illustraties van Tom Goovaerts. Antwerpen, Standaard Uitgeverij, 2003.

De dochter van de dierenarts, deel 4: Oscar. Met illustraties van Tom Goovaerts. Antwerpen, Standaard Uitgeverij, 2004.

Met de dierenarts op stap. Omnibus. Antwerpen, Manteau, 2005.

Dieren bij de dokter, deel 1: Fonkel. Met illustraties van Ellen Cornelis. Antwerpen, Manteau, 2005.

Dieren bij de dokter; deel 2: Fattie. Met illustraties van Ellen Cornelis. Antwerpen, Manteau, 2005.

Dieren bij de dokter, deel 3: Iowa. Het tweelingveulen. Met illustraties van Ellen Cornelis. Antwerpen, Manteau, 2006.

Over Maarten Jagermeester

Griet Vandewalle, Het kattemoedertje. In: Jeugdboekengids, jaargang 36 (1994), nr. 3, blz. 16-17.

[pagina 5]

Hilda Janssen, Mops. In: Leesidee Jeugdliteratuur, jaargang 1 (1995), nr. 4, blz. 141.

Alice Bate, Het cosmeticaschandaal. In: Leesidee Jeugdliteratuur, jaargang 1 (1995), nr. 10, blz. 375.

Roos Truwant, Figaro. In: Leesidee Jeugdliteratuur, jaargang 2 (1996), nr. 9, blz. 328-329.

Tilly Stuckens, Figaro. In: SdL, 26-9-1996.

Jet Marchau, Met de dierenarts op stap. In: Leesidee Jeugdliteratuur, jaargang 8 (2002), nr. 1, blz. 23.

Machteld Verhelst, Bulldozer. In: Leesidee Jeugdliteratuur, jaargang 8 (2002), nr. 6, blz. 250-251.

Hilde Vervaecke, Zwabber, de ezelkoning. In: Leesidee Jeugdliteratuur, jaargang 9 (2003), nr. 7, blz. 301.

Jacqueline Eckhardt, [over Het kattenmoedertje]. In: Ouders Online, oktober 2003.

BT, Herdruk bevestigt succes. In: De Zondag, 19-10-2003.

Mik Ghys, Oscar. In: Pluizuit, 7-3-2005.

De populairste kinderboeken van Vlaanderen. In: De Morgen, 25-8-2005.

Website

www.maartenjagermeester.be

72 Lexicon jeugdliteratuur
oktober 2006