Lexicon van de jeugdliteratuur

Corrie Hafkamp

door Joke Linders-Nouwens

Corrie Hafkamp werd in 1929 in De Bilt geboren en bracht haar schooljaren door in Bilthoven, waar zij de toenmalige mulo bezocht. In de oorlog ontsnapte zij ternauwernood aan de hongerdood. Na de oorlog had zij verschillende kantoorbaantjes; in 1948 trad zij in dienst bij de Marva.

Op 21-jarige leeftijd werd zij Rooms-Katholiek. Daarvan is zij later weer weggegroeid, onder andere door bestudering van psychologie en filosofie van Maslow en Jung en vervolgens ook Rudolf Steiner.

Een ernstig ongeluk van een van haar drie zoons heeft er toe bijgedragen dat zij zich steeds meer is gaan interesseren voor wat zich in de menselijke geest, vooral in die van het kind afspeelt.

Voor haar kinderboekendebuut Vechten voor een veldje ontving Corrie Hafkamp in 1976 een Zilveren Griffel en voor Wat dacht je van mij? (1981) een Vlag en Wimpel. De Nijmeegse kinder- en jeugdboekenwinkel ‘De Belleboom’ kende haar voor Noem mij maar Flop de Gouden Bel 1983 toe; de gezamenlijke kinderjury's van Noord-Holland bekroonden het boek als het beste in 1982 en van het antroposofische tijdschrift Jonas kreeg zij in 1983 de Alternatieve kinderboekenprijs.

Werk

In haar werk zoekt Corrie Hafkamp tegenwicht voor de gedachte dat de cultuur zich in negatieve zin ontwikkelt en wijst zij dikwijls op de innerlijke kracht van de mens waarmee hij alles aankan. Schrijven is voor haar een manier om met het leven om te gaan en de moeilijkheden daarin de baas te kunnen. ‘Waarom ik schrijf weet ik niet, ik ben schrijvend geboren, ik ervaar het als een manier van

In veel boeken zijn autobiografische elementen verwerkt. Zij komt vaak op voor het minder succesvolle, enigszins verlegen en teruggetrokken kind. In Vechten voor een veldje bijvoorbeeld laat zij zien hoe een gehandicapte jongen er in slaagt volledig geaccepteerd te worden door zijn klasgenoten. Samen met hen organiseert hij een actie om het door een parkeerterrein bedreigde speelveldje te redden. De actie wordt een succes.

In Vogels vliegen onder ons werkte zij het thema uit van een meisje dat verliefd wordt op haar vader. Wat dacht je van mij? stelt aan de orde dat het niet meevalt een gehandicapt broertje te hebben, omdat daar alle aandacht naar toe gaat. De haat /liefde-verhouding van de 11-jarige Tom ten opzichte van zijn gehandicapte broertje én zijn ouders is op invoelbare wijze uitgewerkt.

In bijna al haar boeken figureren mensen die zich qua denkbeelden of activiteiten onderscheiden van de doorsnee mens en het leven zo creatief mogelijk tegemoet treden. Dat geldt heel sterk voor Noem mij maar Flop, waarin een 9-jarig ouderloos meisje, na een jarenlang benauwend verblijf bij haar tante Cato, verhuist naar haar grootmoeder die veel oorspronkelijker denkt en een heel eigen alternatieve leefwijze propageert. Floor begint zich onder haar invloed los te maken van het gevoel dat zij maar een ‘flop’ is.

In Samen schuilen figureert een kunstenares, een poppenspeelster met wie de hoofdfiguur bevriend raakt. Via het poppenspel slagen het kind en de volwassene erin hun beider verdriet en eenzaamheid te leren hanteren. In Van hier tot achter de zon is een denkbeeldige wereld gecreeerd, waarin de bewoners van het vredelievende Loohul geconfronteerd worden met de machtspolitiek van Seerp. Dankzij het contact tussen een

jongen en een meisje van die twee nederzettingen lukt het de bewoners van Loohul op vredelievende wijze te overleven. Als motto voor dit boek gebruikte Corrie Hafkamp een vers van Henriëtte Roland Holst. ‘De zachte krachten zullen zeker winnen/in 't eind - dit hoor ik als een innig fluistren/in mij: zoo 't zweeg zou alle licht verduistren/alle warmte zou verstarren van binnen.’

Fantasie lijkt de overhand te hebben in boeken als Hokus Pokus Pilatus Pil, over een ‘gehoorzaamheidspil’, of in het kolderieke Grote Schim en de Kelderspin. Een interessantere uitwerking daarvan is te vinden in Spijkers op zak, rondom een spel met duindreutels en zeetrollen. Als Eva's ouders voor een jaar naar het buitenland vertrekken, gaat zij bij een wonderlijke tante logeren. Om het heimwee en het gevoel van verlaten-zijn te kunnen verwerken verzint de tante onder andere een spannend verhaal waarin Eva samen met die duindreutels de gevaren trotseert.

Voor uitgeverij Zwijsen schreef Corrie Hafkamp een aantal boekjes voor diverse leesseries. Brede bekendheid verwierf zij met de bewerking van de Pinkeltje-verhalen van Dick Laan.

De kritiek heeft nogal wisselend op het werk van Corrie Hafkamp gereageerd. De meeste kinderen, zo blijkt uit de rapporten van kinderjury's, waarderen haar werk vanwege herkenbare gevoelens, spanning en fantasie. Volwassenen waarderen bovendien de pogingen van Corrie Hafkamp om kinderen als volwaardige leden van de maatschappij te zien, maar maken soms bezwaar tegen een te nadrukkelijke moraal, tegen het te overvloedig hanteren van adjectieven en tegen een te simpele zwartwit-tegenstelling.

Bibliografie

15 Lexicon jeugdliteratuur
oktober 1987