Lexicon van de jeugdliteratuur

Hugh Galt

door Marlene Lunter

Hugh Galt is in 1946 in West-Schotland geboren. Hij studeerde Engelse literatuur en kunstgeschiedenis in Edinburgh en liep in Londen stage als journalist. Daarna vertrok hij naar Ierland, waar hij onder meer werkte in de visserij. Samen met een vriend borg hij een gezonken trailer en knapte die op. Galt is redacteur bij de Irish Independant. Hij schrijft jeugddetectives en televisiescenario's. In 1988 debuteerde hij met Bike Hunt (Fietsenjacht).

Werk

De boeken van Hugh Galt gaan over zaken als diefstal en ontvoering. Maar het zijn niet uitsluitend detectives. Met de personages gebeurt meer dan dat ze bij een misdaad zijn betrokken. Zowel in Fietsenjacht als in Paardendieven zijn de hoofdfiguren pubers. Hun belangstelling voor het andere geslacht ontwaakt. Ook bevinden ze zich in ontspoorde gezinssituaties. In Fietsenjacht worstelt Bill met de dood van zijn vader. Zijn moeder geeft hem nauwelijks ruimte. In Paardendieven staan de gezinsleden in kampen tegenover elkaar. Rory en zijn vader aan de ene, Anto en zijn moeder aan de andere kant. Rory's verdwijning opent de ogen van de ouders en vanaf dat moment kunnen de eerste stappen worden gezet op weg naar verbetering.

Paardendieven heeft drie verhaallijnen. De ontvoering van het waardevolle renpaard Sir Gert is de eerste. De tweede verhaallijn beschrijft hoe Garry en Monica met hun dochters een oud huis in Ierland opknappen. De derde gaat over Rory die zijn oude merrie Shera kwijtraakt, haar terugsteelt en vlucht. Halverwege het boek komen de verhaallijnen bij elkaar.

Wilde achtervolgingen maken de detectives spannend. In Fietsenjacht zit een achtervolging per fiets, in Paardendieven worden paarden en auto's

gebruikt. Rory en de meisjes ontdekken in Paardendieven de schuilplaats van de ontvoerde Sir Gert. Ze bevrijden hem en willen hem in veiligheid brengen. Er volgt een wilde jacht door het heuvelachtige bos. Verschillende groepen, die voortdurend van samenstelling veranderen, nemen eraan deel. Niet alleen achtervolgen de misdadigers Rory en de meisjes - ook de ouders, Rory's broer en vriendje, een zonderlinge kluizenaar en uiteindelijk de politie storten zich in de jacht.

De achtervolging in Fietsenjacht is minder ingewikkeld, maar zeker zo spannend. De dertienjarige hoofdpersoon Niall bevrijdt een ontvoerde zakenman uit de handen van een stel misdadigers. Op de fiets trekken ze de heuvels in, achtervolgd door de bende.

Galt schetst in zijn boeken een mooi beeld van de Ierse natuur. ‘Zo bedwongen ze het hoogste punt van de weg en reden een tussen de bomen verscholen plateau op. Voor zich, in de nauwe streep licht tussen de woudwanden aan weerszijden van de smalle weg, zagen ze de donkere contouren van een berg tegen het dieper wordende pure blauw van de avondlucht’ (uit Fietsenjacht). Beschrijvingen en dialogen wisselen elkaar af. Tijdens de achtervolging in Paardendieven, die 90 van de 231 pagina's in beslag neemt, springt de verteller in een razendsnel tempo over van de ene plaats van handeling naar de andere. Het hoge verteltempo zorgt voor veel spanning en dwingt de lezer tot opletten.

Fietsenjacht

Deze crimi valt met de deur in huis: ‘Hij is weg!’ luidt de eerste regel van het boek. De spiksplinternieuwe sportfiets van de dertienjarige Niall is gestolen. Katy, een meisje uit de buurt, heeft de dader toevallig op de foto gezet. Toch kan de politie weinig doen. Als Niall de fietsendief tegenkomt, raakt hij in een adembenemend avontuur verzeild. Hij verstopt zich in de bestelwagen van de misdadiger en belandt ergens bij een boerderij ver van de bewoonde wereld. Daar begint het avontuur pas echt, want het blijft niet bij een eenvoudig fietsendiefstalletje. Als Niall buiten de boerderij de dieven in het oog houdt, arriveert er een andere bende die veel gevaarlijker is. Zij hebben een zakenman ontvoerd. Niall weet samen met hem op de fiets te ontsnappen.

Andere elementen geven het verhaal een extra dimensie. Katy, een studiehoofd, komt voor het eerst in aanraking met verliefdheid en gaat dit fenomeen op een bijna wiskundige manier te lijf. Nialls vriendje Bill bindt de strijd aan met zijn moeder. Zijn vader is omgekomen bij een ongeluk. Sindsdien wordt Bill door zijn moeder overvoerd en is hij veel te dik.

Waardering

De critici zijn het er-

over eens dat de detectives van Hugh Galt spannend en vlot geschreven zijn. Ruud Kraaijeveld vindt Paardendieven een verhaal vol actie, maar meent dat er te weinig aandacht wordt besteed aan de karaktertekening van de personages. Alleen hoofdfiguur Rory komt redelijk uit de verf.

Marleen Buwalda is van mening dat in Fietsenjacht het toeval een te grote rol speelt. Jos Clymans prijst het vakmanschap van Galt: ‘De alwetende verteller schakelt gepast over van het ene verhaalniveau naar het andere. Hij weet daarbij telkens de juiste toon te vinden en de stijl uitstekend aan te passen aan de personages die in het vizier genomen worden.’ Marlene Lunter zou aan Fietsenjacht graag een Gouden Strop uitreiken. ‘Vanaf de eerste woorden was ik in de ban van het boek en wilde ik alleen nog maar naar de verlossende woorden van de laatste bladzijde. Een echte crimi.’

Bibliografie

41 Lexicon jeugdliteratuur
juni 1996