Lexicon van de jeugdliteratuur

[pagina 1]

Evelien De Vlieger

door Jürgen Peeters

Evelien De Vlieger werd op 15 juli 1969 in Gent geboren. Ze studeerde Germaanse talen en Literatuurwetenschappen in Gent. Na haar studie deed De Vlieger redactiewerk en copywriting en werkte ze twaalf jaar voor een productiehuis dat reizende tentoonstellingen en spelkoffers voor kinderen maakte. Ze hielp mee de plannen bedenken en schreef teksten. Sinds 2005 werkt De Vlieger zelfstandig als auteur. Ze verdeelt haar tijd tussen haar gezin en het schrijven van boeken. In 1997 debuteerde ze met Lekker brood, een non-fictieboek dat ze schreef samen met Martin Decroos. Fictie schreef de auteur voor het eerst toen ze in 1999 met een vriendin, Iris Beeckman, deelnam aan de illustratorenwedstrijd van uitgeverij Clavis. Ze wonnen de wedstrijd niet, maar hun prentenboek, Reuzeneuz en Zobie, werd wel uitgegeven.

De Vlieger schrijft naar eigen zeggen niet met een specifieke doelgroep voor ogen. In een interview met Leesplein zegt de auteur: ‘Ik kies niet zelf welke doelgroep ik heb. Ik schrijf gewoon het verhaal en dan blijkt het voor 14+ of voor een andere leeftijd te zijn.’ In 2011 kreeg De Vlieger voor het ‘meegroeiboek’ Job en de duif een Boekenwelp.

Werk

Het oeuvre van Evelien De Vlieger is divers. Behalve informatieve boeken en prentenboeken publiceert ze adolescentenromans en verhalen voor eerste lezers. Ze schreef ook de teksten voor een reeks peuterboekjes geïnspireerd op een tv-programma over het gele wezentje Uki en z'n vriendjes.

Na haar debuut Lekker brood (1997) publiceerde Evelien De Vlieger nog enkele informatieve boeken over heel verschillende onderwerpen: gezonde voeding (Lekker eten.

[pagina 2]

Het hoe, wat en waarom van gezonde voeding, 1998), de boerderij (Lusten koeien melk?, 1999), groenten en fruit (Lekker en gezond. Het hoe, wat en waarom van groenten en fruit, 2000), adoptie (Mag je zelf een mama en een papa kiezen?, 2002), politiek (Wie is de baas van de Zuidpool?, 2002) en vergif (Vergif en verboden producten, 2008).

In haar psychologisch onderbouwde adolescentenromans worstelen de hoofdpersonages met allerhande groeipijnen. In Blijven slapen (2005) staat de intense vriendschap tussen de tegenpolen Isa en Sybille (‘Billy’) centraal. De Vlieger laat in het midden of het om meer dan enkel vriendschap gaat. Als Billy's agressieve vader het tweetal betrapt bij een spelletje in Billy's bed, straft hij zijn dochter meedogenloos. Enige tijd later pleegt ze zelfmoord. De 16-jarige Heide in Brei met mij (2008) neemt bijna de gehele zorg voor babybroertje Linus op zich. Als ze haar onverantwoordelijke moeder kussend betrapt met haar eigen vriendje, loopt Heide samen met Linus weg. De titelfiguur uit De bovenkamer van Jakob (2011) verhuist naar een woning op het terrein van de psychiatrische instelling waar zijn moeder directrice wordt. Via contacten met de patiënten en Mira, dochter van een patiënt, wordt Jakob met ongemakkelijke waarheden geconfronteerd en verliest hij langzaam zijn greep op het leven. In Ga niet naar Canada en andere misverstanden over de liefde (2014) worstelt Klaar met de liefde en het verleden van haar grootvader.

Voor jongere kinderen schrijft Evelien De Vlieger realistische verhalen waarin familierelaties en vriendschappen een belangrijke rol spelen. Mijn oma is van peperkoek (2012) is een verhalenbundel over bijzondere grootouders. Illustratrice Sabien Clement kreeg in 2013 een Boekenpluim voor haar prenten in deze bundel. In Hoe maak ik een vriend? (2010) en Hoe maak ik tijd? (2011) onderzoekt Felix wat vriendschap en tijd betekenen. Als alles op zijn kop staat (2010) is het verhaal van Fien en haar aan drugs verslaafde ouders.

Na haar eerste avi-boek Hotel Regenboog (2006) schreef De Vlieger meer verhalen voor eerste lezers. ‘Verhalen bedenken vind ik altijd heel leuk, maar voor het een boek is, moet er worden gewroet en geploeterd. Maar hierbij niet, dit was alleen maar schrijfplezier’, zegt De Vlieger in een interview op Leesplein over haar avi-boeken. In Job en de duif (2010) staat de ontluikende vriendschap tussen Job en een humeurige duif centraal. Job kan zijn ouders overtuigen Duif en haar ‘echtgenoot’ in huis te nemen. In het vervolg Job en de duif redden Kip (2011) springen Job en Duif in de bres voor Kip, die er niet in slaagt eieren te leggen. Als Jobs moeder dreigt Kip in de pot te gooien, smeden Job en Duif plannen om Kips leven te redden. In Job en de duif schrikken zich een bult (2014) raakt

[pagina 3]

Job van streek als hij verneemt dat hij ‘grote broer’ wordt. Duif houdt aan een aanval van de buurkat letterlijk een bult over. De Vlieger ondervond dat kinderen eerste leesboekjes vaak saai vinden en maakte daarom van haar reeks rond Job en de duif dikke avonturenboeken. Opzet is dat kinderen plezier beleven aan lezen en zo de technische kant van leren lezen vergeten.

Ga niet naar Canada

In 2012 trad De Vlieger letterlijk in de voetsporen van haar grootvader en ondernam een reis naar Canada. De literaire neerslag daarvan kreeg de titel Ga niet naar Canada en andere misverstanden over de liefde en speelt zich af in de zomer van 1987. Terwijl haar ouders en grootouders op reis zijn, logeert de zestienjarige Klaar in het appartement van haar opa en oma. Ze bereidt er zich voor op een examen typen, waarover ze een weddenschap heeft afgesloten met klasgenoot Peer. Als Klaar die verliest, mag Peer ‘met haar doen wat hij wil’. Wanneer Klaar een oud dagboek van haar grootvader vindt - uit de tijd dat hij in Canada verbleef - verandert haar kijk op haar grootouders: ‘Mijn opa is verliefd op een meisje in dat schrift. En dat meisje is duidelijk niet mijn oma. Hij noemt haar darling en vraagt of hij haar mag kussen. In een bootje op een meer!’

De Vlieger combineert drie verhaallijnen met verschillende vertelperspectieven.




Klaar vertelt in de ik-vorm over zichzelf in de vorm van getypte berichten, want ze oefent voor haar examen typen. In een tweede verhaallijn bericht een personele verteller over Klaar. De dagboekfragmenten van Klaars grootvader vormen een derde verhaallijn. Canada lijkt aanvankelijk het beloofde land, vol onbegrensde mogelijkheden. Klaars grootvader raakt er verliefd op de Duitse Mary, maar het noodlot slaat toe: tijdens een boottochtje slaan ze overboord en Mary verdwijnt. In plaats van de officiële instanties te waarschuwen, keert Klaars opa in allerijl terug naar België. In een lang gesprek tussen Klaar en oma worden heel wat ‘misverstanden’ uit het verleden opgehelderd.

[pagina 4]

Het examen typen haalt Klaar niet en Peer houdt zich aan z'n belofte, met een ontluikende verliefdheid als gevolg.

Waardering

Recensenten hebben op de eerste plaats waardering voor De Vliegers stijl. Zo schrijft Marlene Lunter naar aanleiding van Blijven slapen, dat over vriendschap gaat: ‘Een thema dat al duizenden keren beschreven is, maar dat De Vlieger in haar broeierige boek en met haar impliciete stijl nieuw leven inblaast’ (De Leeswelp). Bas Maliepaard noteert in zijn bespreking van Brei met mij: ‘De sarcastische, soms zelfs cynische ondertoon waarin Heide's weltschmerz zich uitdrukt, kom je niet vaak tegen in jeugdboeken. [De Vliegers] bijtende opmerkingen maken haar verhaal zowel humorvol als aangrijpend’ (Trouw).

Vaak ook wordt De Vliegers aandacht voor de sterke karakterisering van haar personages vermeld. Volgens Liesbeth Verlinden heeft de auteur ‘een bijzonder talent voor het creëren van realistische, diepmenselijke personages met een ongrijpbaar kantje’ (De Leeswelp). Pjotr van Lenteren komt tot eenzelfde conclusie in zijn recensie van Brei met mij: ‘De Vlieger heeft een overduidelijk talent om stugge en uiteindelijk toch beminnelijke personages te scheppen’ (de Volkskrant). Annelies de Waele vindt Jakob uit De bovenkamer van Jakob ‘een mooi personage: een onzekere, gevoelige, wat naïeve jongen met pijnlijke beentjes, het hart op de juiste plaats én met een behoorlijke ruggengraat’ (Knack). In haar recensie van Ga niet naar Canada stipt Frauke Pauwels aan dat de auteur voor alledaagse personages kiest: ‘De Vlieger heeft geen “bijzondere jongere” neergezet, maar iemand die in haar uniciteit als herkenbaar ijkpunt kan dienen voor de vele pubers die zich met alledaagse beslommeringen door hun groeiproces en seksuele ontwikkeling worstelen’ (De Leeswelp).

In De Vliegers boeken voor eerste lezers waarderen recensenten dat de auteur de beperkingen in taal en thematiek feilloos omzeilt. ‘De Vlieger slaagt erin om met eenvoudige, korte woorden toch een heel verhaal te vertellen. Met veel humor en zelfs met taalspelletjes. Zo scherpt ze de taalgevoeligheid van beginnende lezers aan in een aantrekkelijk en humoristisch boek’, oordeelt Jozefien Van Beek in De Morgen over Job en de duif redden Kip. Ook Vanessa Joosen vindt het prijzenswaardig dat de auteur zich niet tot eenzijdige verhaaltjes beperkt: ‘Job en de duif redden Kip is veel meer dan een oefening in het leren lezen. Ook wie al vlot langere woorden en zinnen leest, of het nu een kind is of een volwassene, kan plezier beleven en uitgedaagd worden door Job en zijn eigenzinnige huisdieren’ (De Standaard). An-Sofie Bessemans noemt Job en de duif ‘een complexloos verhaal, enerzijds vederlicht en fantasierijk om te

[pagina 5]

lezen, anderzijds verduiveld knap geschreven’ (De Leeswelp).

Bibliografie

Jeugdboeken (keuze)

Lekker brood. Het hoe, wat en waarom van brood. Met illustraties van Martin Decroos. Hasselt, Clavis, 1997.

Lekker eten. Het hoe, wat en waarom van gezonde voeding. Met illustraties van Martin Decroos. Hasselt, Clavis, 1998.

Lusten koeien melk? Vragen van en voor kinderen over de boerderij. Met illustraties van Sabine Kraushaar en foto's van Jean Schoubs. Hasselt, Clavis, 1999.

Reuzeneuz en Zobi. Met illustraties van Iris Beeckman. Hasselt, Clavis, 1999.

Lekker en gezond. Het hoe, wat en waarom van groenten en fruit. Met illustraties van Ilse Loodts en foto's van Steven Decroos. Hasselt, Clavis, 2000.

Geppie de vriendelijke rat. Met illustraties van Iris Beeckman. Hasselt, Clavis, 2001.

Mag je zelf een mama en een papa kiezen? Vragen van en voor kinderen over adoptie. Met illustraties van Hilde Schuurmans en foto's van Greet Tanghe. Hasselt, Clavis, 2002.

Met Mieke Vandamme, Brood-je-gezond. Met illustraties van Jan Van Lierde. Mechelen, Bakermat, 2002.

Met Marc Vanspauwen, Wie is de baas van de Zuidpool? Vragen van en voor kinderen over politiek. Met illustraties van Ilse Loodts en foto's van Rudy De Moor. Hasselt, Clavis, 2002.

Rein en Ever en het bos, dat spreekt voor zich. Met illustraties van Marijke ten Cate. Hasselt, Clavis, 2003.

Met Dirk Barrez, De wereld, een gebruiksaanwijzing. Met illustraties van Bart Van Tieghem. Globe, 2004.

Blijven slapen. Hasselt, Clavis, 2005.

Hotel Regenboog. Met illustraties van Sanne te Loo. Hasselt, Clavis, 2006.

Brei met mij. Tielt, Lannoo, 2008.

Met Jan Tytgat, Vergif en verboden producten. Met illustraties van Sebastiaan Van Doninck. Tielt, Lannoo, 2008.

Hoe maak ik een vriend? Met illustraties van Wendy Panders. Tielt, Lannoo, 2010.

Als alles op zijn kop staat. Met illustraties van Jene Bons. Tielt, Lannoo, 2010.

Woordjes leren met Uki; kijk- en zoekboek met aanwijsplaten. Tielt, Lannoo, 2010.

Uki. Huisje van karton. Tielt, Lannoo, 2010.

Uki. Taart op pootjes. Tielt, Lannoo, 2010.

Uki. Konijn vliegt. Tielt, Lannoo, 2010.

Job en de duif. Met illustraties van Noëlle Smit. Tielt, Lannoo, 2010.

Job en de duif redden Kip. Met illustraties van Noëlle Smit. Tielt, Lannoo, 2011.

Hoe maak ik tijd? Met illustraties van Wendy Panders. Tielt, Lannoo, 2011.

Uki. Kleuren, vormen en tellen. Tielt, Lannoo, 2011.

Uki. De ballon. Tielt, Lannoo, 2011.

Lachen en spelen met Uki. Tielt, Lannoo, 2011.

Uki. Op het klimrek. Tielt, Lannoo, 2011.

Uki. Wat een knoeiboel!. Tielt, Lannoo, 2011.

Woordjes leren met Uki. Tielt, Lannoo, 2011.

De bovenkamer van Jakob. Tielt, Lannoo, 2011.

De prinses, de graaf en de handschoen. Met illustraties van Thé Tjong-Khing. Tielt, Lannoo, 2011.

De put. Met illustraties van Andreas De Ridder. Averbode, Uitgeverij Averbode, 2012.

Uki. Het grote woordenboek. Tielt, Lannoo, 2012.

Uki is jarig! Tielt, Lannoo, 2012.

Uki. Voelboek. Tielt, Lannoo, 2012.

Mijn oma is van peperkoek; verhalen over oma's, opa's, oogappels en oliebollen. Met illustraties van Sabien Clement. Tielt, Lannoo, 2012.

Ga niet naar Canada en andere misverstanden over de liefde. Tielt, Lannoo, 2014.

[pagina 6]

Job en de duif schrikken zich een bult. Met illustraties van Noëlle Smit. Tielt, Lannoo, 2014.

Over Evelien De Vlieger

Marlene Lunter, [Over Blijven slapen]. In: De Leeswelp, jaargang 12 (2006), nr. 2, blz. 79.

Pjotr van Lenteren, Rake rotopmerkingen van een dromerige wegloopster. In: de Volkskrant, 5-12-2008. [Over Brei met mij].

Cindy Vanhove, [Over Brei met mij]. In: De Leeswelp, jaargang 14 (2008), nr. 9; blz. 353.

Bas Maliepaard, Heide's moeder doet of ze veertien is. In: Trouw, 14-3-2009. [Over Brei met mij].

Bas Maliepaard, Lang haar past precies bij Job. In: Trouw, 15-5-2010. [Over Job en de duif].

An-Sofie Bessemans, [Over Job en de duif]. In: De Leeswelp, jaargang 16 (2010), nr. 5, blz. 173.

Chris Bulcaen, [Over Hoe maak ik een vriend?]. In: De Leeswelp, jaargang 16 (2010), nr. 5, blz. 335.

Liesbeth Verlinden, Ongrijpbare personages. In: De Leeswelp, jaargang 17 (2011), nr. 4, blz. 142-143. [Over De bovenkamer van Jakob].

Annelies De Waele, Gek zijn doet groeien. In: Knack, 3-8-2011. [Over De bovenkamer van Jakob].

Patrick Jordens, Boem. In: De Morgen, 26-10-2011. [Over Hoe maak ik tijd?]

An-Sofie Bessemans, [Over Job en de duif redden Kip]. In: De Leeswelp, jaargang 18 (2012), nr. 5, blz. 174-175.

Vanessa Joosen, [Over Job en de duif redden kip]. In: De Standaard, 6-7-2012.

Jozefien Van Beek, Zachte eitjes en een schrokkip. In: De Morgen, 20-7-2012. [Over Job en de duif redden Kip].

Vanessa Joosen, [Over Mijn oma is van peperkoek]. In: De Leeswelp, jaargang 18 (2012), nr. 8, blz. 288-289.

Frauke Pauwels, Vingeroefeningen. In: De Leeswelp, 1-4-2014. [Over Ga niet naar Canada].

Internet

www.leesplein.be

www.eveliendevlieger.wordpress.com

60 Lexicon jeugdliteratuur
oktober 2002