Lexicon van de jeugdliteratuur

Desiree Correa

door S. de Clercq

Desiree Clotilde Correa werd op 20 oktober 1953 op Aruba geboren. Ze volgde de Pedagogische Academie en is momenteel werkzaam als lerares Spaans. Op Arbua richtte zij de kindertoneelgroep chi-ku-cha op. Sinds 1984 woont ze op Sint-Maarten.

In 1980 verscheen haar in het Spaans geschreven kinderverhaal Elefina-Elefante als prentenboekje voor het basisonderwijs in Venezuela.

Doordat uitgeverij Leopold op Aruba de zusteruitgeverij Charuba vestigde, kreeg zij de kans in het Nederlands te publiceren. Zij werd hierbij gecoached door Miep Diekmann, die jonge Antilliaanse auteurs hielp met onder andere Nederlands taalgebruik en verteltechnische aspecten.

In 1984 debuteerde zij met haar Nederlandstalige jeugdboek Mosa's eiland. Dit boek zal ook in het Papiamentu verschijnen.

Werk

De herkenning van steeds dezelfde problemen bij haar leerlingen bracht Desiree Correa tot het schrijven van een jeugdboek. Zij wilde in haar werk deze vaak maatschappijgebonden problemen bespreekbaar maken. Zo geeft ze de jeugd een kritische kijk op de eigen samenleving. Daartoe stelt ze in haar werk eeuwenoude tradities ter discussie.

Met andere Antilliaanse schrijfsters zet zij zich in voor de eigen cultuur en komt zij op voor de positie van de Caribische vrouw. Evenals Sonia Garmers en Diana Lebacs toont zij aan de hand van de ontwikkeling van een romanfiguur de groeiende bewustwording van haar eiland.

Waren er in de Antilliaanse jeugdboeken nog vaak sporen van het kolonialisme te vinden, Desiree Correa ontleent haar thematiek volledig aan de Arubaanse cultuur. Vergelijkingen met Nederland blijven achterwege en de tegenstelling blank-zwart speelt geen rol binnen het verhaal. Zij bespreekt de cultuurgebonden problematiek wel zodanig, dat ook de Nederlandse lezer zich erin kan herkennen. Dit bereikt zij onder meer met aandacht voor puberteitsproblemen, zoals acceptatie van het uiterlijk, seksualiteit of generatieconflicten.

Desiree Correa schrijft vanuit de belevingswereld van de jeugdige lezer, waarbij gevoelens centraal staan.

Nooit eerder lazen Arubaanse kin-

deren iets over hun eigen eiland. Desondanks blijkt de belangstelling voor Arubaanse boeken in Nederland groter dan op Aruba. Er bestaat immers op de Antillen geen leestraditie zoals in Nederland.

Mosa's eiland

Mosa's eiland is een protest tegen het vastgeroeste traditionele gezinspatroon en in het bijzonder tegen de moeder-kind-relatie binnen het Caribisch gebied. Desiree Correa toont de problemen van de Arubaanse maatschappij via het leven van Mosa, die zich tussen haar elfde en zeventiende jaar ontwikkelt van een verlegen meisje tot een zelfbewuste jonge vrouw, temidden van een vijandige wereld.

Mosa's problemen komen voort uit het egoïstische gedrag van haar ouders. Haar leven is vol vragen, maar omdat ze niets durft te zeggen gaat ze snoepen. Niemand begrijpt waarom ze zo dik wordt. Mosa trekt zich terug op haar eigen ‘eilandje’. Ze gaat zich in haar eenzaamheid schuldgevoelens aanpraten, niet beseffend dat deze mede veroorzaakt worden doordat ze door anderen aan haar lot wordt overgelaten.

Wanneer Mosa's ouders uit elkaar gaan, doet ze in stilte de belofte altijd voor haar moeder te zullen zorgen. Onbewust versterkt ze hiermee het toch al bestaande matriarchaat. Uiteindelijk beseft ze dat ze in een uitzichtloze situatie zit: haar moeder handhaaft de tradititie, waarvan ze de beperktheden kent, om zo haar eigen toekomst veilig te stellen. Mosa zit vast op haar eiland, verstrikt in eeuwenoude tradities.

Mosa betekent ‘meisje’. Mosa symboliseert de Caribische jonge vrouw. Ze heeft het als vrouw én als dochter extra moeilijk in de machosamenleving van de Antillen.

Desiree Correa uit haar kritiek in eenvoudige, begrijpelijke taal met de nodige relativerende humor. Ze laat Mosa zelf haar relaas van het gebeurde doen, met enkele terugblikken naar het begin van de gezinsproblemen. Door deze werkwijze zijn de overige karakters weinig uitgediept.

De meningen over het boek liepen uiteen. Men schreef dat er ‘een schok van herkenning door de Arubaanse jeugd ging’. Het taboedoorbrekende karakter werd door sommigen gewaardeerd. Anderen meenden echter dat Desiree Correa vooral uitzichtloosheid leek te willen uitdrukken, zonder de lezer een oplossing te geven. In Nederland werd het boek vooral gelezen om meer over Aruba te weten te komen.

Bibliografie

14 Lexicon jeugdliteratuur
juni 1987