Brieven 1888-1961

Aan Sjoerd De Vrij

Toulon, 23.x.'57

Beste Sjoerd,

Je lyf-boekhandelaar verdient een pluimpje, want eergister, dinsdag, had ik het boek al dat je hem opgedragen had my te sturen.

Het heeft geen algemeenen titel en bevat 4 afzonderlyke, goed ge-

[p. 642]

schreven [ver]haaltjes, waarvan het kortste, dat ik dadelyk even las, aan den trant van Tschechof herinnert.¹

Ik weet niet of de auteur: Gerard Kornelis van het Reve dezèlfde v.h. R. is - er zyn twee van dien naam, geloof ik, - met wien, eenige jaren geleden, Theun de Vries (‘onze Teun’ in de Party) ruzie heeft gezocht omdat hy zich veroorloofd had een kroniek te schryven over Poeshkine, wat niet most magge. Een gemeen, aanmatigend scheldstuk in de Vrye Katheder.²

A propos van ‘onze Teun’. Zyn Stiefmoeder Aarde, een van zyn eerste boeken (misschien hèt eerste) is goed. Maar zyn eenige jaren later verschenen boek over Rembrand, waarvoor hy, n.b. de V.d. Hoogt-prys heeft gekregen, is beneden alles van ‘styl’. Erbarmelyk!³

Tot myn uitbundige ‘lol’ las ik, in het 12-october n^o van de Haagsche Post, een meesterlyke aftakeling van Jan Greshoff, door Rudolph Bakker (een my onbekende schryversnaam) naar aanleiding van G.'s onlangs by A. Donker verschenen boekwerk: Bric à brac (de verzameltitel, Sjoerd, van een artikel-reeks van myn hand in de Telegraaf!).⁴ Die waanzinnig-prétentieuse, alle-perken-te-buiten-gaand-aanmatigende, en o zoo vaak slecht-schryvende Greshoff, heeft my al eenige decenniën lang de keel uitgehangen, en ik heb, een jaar of wat geleden, een poging gedaan hem in Elzevier, waarvan hy destyds nog een geregeld en hoogelyk gewaardeerd medewerker was, op de ‘po’ te zetten, wat my, tot myn groote spyt, niet is gelukt. Ik geloof n.l. niet dat de vent, met al zyn pseudo-hooghartigheid en zyn voorgewend ‘aan zyn laars lappen’ van alle critiek op zyn schryvery, ‘terug’ had kunnen hebben, zooals dat by jelui in Holland wordt gezegd, van myn, met haar geykte ‘spyt’ door de redactie van Elzevier geweigerde diatribe, waarvan ik de copie heb bewaard en je by dezen, ter kennisneming, toezend. Stuur my die by gelegenheid terug, wil je?

Even als van Jan Greshoff heb ik in myn particuliere verzameling, kranten-artikels van nog een ander over het bellettristische paardje getilde, maar aanmerkelyk minder dan Greshoff talentueuze voorlichter v/d Hollandsche Natie: D^r Victor van Vriesland, 's Mans versjes heb ik nooit onder de oogen gehad, maar zyn proza is om je te bepissen (pardon!).

Hierby laat ik het voor vandaag, ami Sjoerd.

Met ons beider aller-hartelykste groeten aan jelui allen: de lieve Tita, jelui offsprings, en je-zelf

t.t. Tjipke

Bolschma alias Alexandre Cohen

1 Gerard Kornelis van het Reve, Verzameld werk, Amsterdam 1956. Deze uitgave bevat ‘De laatste jaren van mijn grootvader’, De ondergang van de familie Boslowits, De avonden en Werther Nieland. Misschien ligt bij ‘Boslowits’ de associatie met Tsjechov het meest voor de hand.

2 Karel van het Reve schreef in De vrije katheder, jrg 10 [=9] (1949), nr 2 (juni), p. 23-24 over ‘Alexander Poesjkin, de grote dissident’. Dit artikel schoot om te beginnen S. Diamant in het verkeerde keelgat. Hij vroeg zich af: ‘Poesjkin herdacht?’, De vrije katheder (juni) p. 30. K. van het Reve antwoordde: ‘In wezen lijkt mij, komt het bezwaar van Diamant hierop neer, dat hij het schande vindt, dat in de Vrije Katheder opvattingen over Poesjkin worden verkondigd, die niet overeenstemmen, ja zelfs in tegenspraak zijn met de thans in de Sovjet-Unie obligate, waarvan Diamant de juistheid niet in twijfel trekt.’ (p. 31)
Theun de Vries kwam hier nog eens op terug met ‘Poesjkin in het geding’, in De vrije katheder, jrg 9 (1949) nr 3 [=4] (augustus), p. 18-19. Het is K. van het Reve een volslagen misvatting,’ schreef Theun de Vries, - misschien zelfs een bewuste brutaliteit - Poesjkin te verklaren tot een “dissident”, met een beroep op uitlatingen of invallen, die kennelijk uit de droesem van het privé-leven voortkomen. Het begrip dissident is hier trouwens met de haren bijgesleept.’

3 Alexander Cohen vond ook niets aan Remhrandt van Theun de Vries. In zijn exemplaar van de zevende druk (1949), door Theun de Vries van een opdracht voorzien voor Rosy (Wiessing), noteerde hij: ‘Ròtstyl! A.C.’ op de Franse titelpagina. De tekst bevat veel aanstrepingen en commentaren in de marge door Cohen.

4 J. Greshoff, Bric à brac, Rotterdam 1957, Donker-pockets ii. Alexander Cohen schreef onder de titel ‘Bric à brac’ een eigen rubriek in De telegraaf.
Rudolph Bakker, ‘Onze tijd en Greshoff’, in Haagse post, jrg 44 (1957) nr 2235 (12 oktober), p. 16. Bakker: ‘Na lezing van Bric à brac, na gehoord te hebben wie en wat hij voor de zoveelste maal aan zijn laars lapt, blijft de spijt van een belangrijk man die kennelijk bezig is te verstijven in een te lang volgehouden grimas.’ En: ‘Greshoff is een ras-egotist. Hij is met zichzelf bijzonder in zijn schik - al zegt hij dat niet met zoveel woorden - en hij veronderstelt dat het lezersvolk het op prijs stelt te weten dat hij zijn gedachten niet in verticale of diagonale, maar in horizontale toestand formuleert, dat hij liever “lui is als moe” en dat Arthur van Schendel zijn vriend was.’

[p. 643]

p.s. - Mocht jy je, Sjoerd, ‘lekker gemaakt’ door myn greshofféologie, Jans Bric-à-brac aanschaffen, stuur het my dan, na lezing, ter lezing toe. Je krygt het boek eerlyk terug.