Brieven 1888-1961

[p. 400]

Aan Julius Pée

Flins-sur-Seine (S.-et-O.) 06.vii.'37

Zeer geachte Heer Pee,

Ik had U al lang geleden willen schryven, maar ik ben er, om allerlei redenen - o.a. door vertrek uit Toulon en een tydelyk verblyf hier, - niet toe gekomen. (Wy zyn niet definitief weg uit Toulon, waarheen wy, over een week of drie, terugkeeren, naar het oude adres!)

Ook vandaag ontbreekt my de tyd voor het schryven van een lange brief. Maar naar aanleiding van de critiek¹ op uw boek in de n.r.c.! die ik U hierby retourneer, vraag ik Uw aandacht voor den ‘styl’ (si l'on peut dire!) van het in deze recensie gereproduceerde (door my met rood omhaalde) briefje,² waarin M. erkent het eigendomsrecht op den Max Havelaar te hebben afgestaan aan van Lennep. Zeer blykbaar is dit briefje, waarin geen wóórd aan Multatuli's persoonlyken styl herinnert, het letterlyke afschrift van een hem ter onderteekening voorgelegden en min of meer opgedwongen tekst. - Wie herkent D.D.'s ‘patte’ in bewoordingen zooals deze: ‘gezegd werk’ (in plaats van ‘bedoeld’ werk!), ‘zynde de ondergeteekende daarvoor naar genoegen en volkomen voldaan.’

Voor my heeft D.D., die dit commercieele³ ‘charabia’ vermoedelyk overschreef en onderteekende met het mes op de keel, part noch deel aan de redactie van deze regels.

En wat een bitterheid, wat een schamperheid in de óók al als belastings-argument tegen Dekker aangehaalden volzin: ‘Het boek behoort u; mag ik het vertalen?’.⁴ Dit is de kreet van een moraal - wederrechtelyk onteigende, een dépossédé à son coeur défendant! -

Met, voor heden, veel vriendelyks, t.à.v.

Alexandre Cohen

Laat my by gelegenheid, eens hooren hoe U over deze ‘uitlegging’ denkt. - C.

1 V.E., ‘Persoonlijks uit Dekkers leven. Dr. Julius Pée, Multatuli en de zijnen’ in Nieuwe Rotterdamsche courant, 24 maart 1937, (av.).

2 De akte van overdracht luidde: ‘De Ondergeteekende Eduard Douwes Dekker schrijver van het werkje getiteld: “Max Havelaar of de Koffij Veilingen der Nederlandsche Handelmaatschappij door Multatuli” Verklaart het kopijregt over gezegd werk te hebben afgestaan aan den Heere Mr J. van Lennep, zijnde de ondergeteekende daarvoor naar genoegen en volkomen voldaan. Brussel 25 January 1860 Douwes Dekker’, Multatuli, Volledige werken x, Amsterdam 1960, p. 204.

3 Koeterwaals.

4 In het postscriptum bij zijn brief van 7 april 1860 aan Jacob van Lennep staat het zinnetje: ‘En nog iets: het boek behoort U, mag ik het vertalen?’, Multatuli, Volledige werken x, p. 222.