Brieven 1888-1961

Aan Jan Engelman

Toulon, 13 juni 1937

Zeer geachte Heer Engelman,

Ik voel een beetje gêne U dezen brief te schryven, die den schyn heeft iets in den trant van een maanbrief te zyn, en dat toch niet is. Wat my, na lang aarzelen, beweegt myn schroom op zy te zetten, is de vrees dat een brief van U aan my, en, wie weet? ook de zending van Uw uitgever - Uw poëtisch werk - verloren zyn geraakt. U schreef my dd^o 29 april: ‘Een paar dagen geduld, en ze (Tuin van Eros, Het Bezegeld Hart, en De Dyk) zullen U bereiken.’

Tot nu toe ontving ik noch Uw Gedichten, noch ook een ontvangstbericht, den U door my dd^o 3 mei geadresseerden bundel Uitingen van een reactionnair betreffend. Ik liet dit boek, voor alle zekerheid, aan teekenen, en ik denk dus dat het U heeft bereikt. Het uitblyven van het een en ander maakt my een beetje ongerust wat de wederwaardigheden van een gedeelte myner correspondentie aangaat.

U dient te weten dat ik, in myn hoedanigheid van ‘fascist’ - ik ontvang de Action Française! - in het verdomboekje sta by een of twee gemoscovitiseerde brievenbestellers, die het, met betrekking tot de ‘ennemis du Peuple’, waartoe ik natuurlyk behoor, vermoedelyk niet al te nauw nemen. Ik ben dus nooit zéker of ik alles ontvang dat my zou moeten bereiken.

[p. 399]

Vandaar de perplexiteit, waaraan een paar regels van Uwe hand een eind kunnen maken.

Met zeer veel vriendelyks,

t.á.v.

Alexandre Cohen

p.s. - Van morgen af tot en met begin augustus ongeveer zal myn adres zyn: Chez M. Edouard Gros, à Flins-sur-Seine (S.-et-O.). Dit is dicht by Parys. Indien Uw voornemen mocht zyn tusschen deze beide data naar Parys te tygen, zou het my verheugen U te ontmoeten.

Ci-inclus een paar ‘eerlyke’ recensies v/m boek. Het is waar dat n.r.c.t¹ noch Tribune² reden hebben de me porter dans leur coeur. (Het stuk van de Tribune zal ik wel van U terug mogen ontvangen.)

Nog iets! Ik vroeg U in myn kaart van ik-weet-niet-meer-welkendatum of myn boek besproken zou kunnen worden in het door U gestichte (en nog geredigeerde?) tydschrift De Gemeenschap. Ook hierop kreeg ik ‘uiteraard’ (afgryselyk woord!) geen bescheid.

1 De Nieuwe Rotterdamsche courant van 1 mei 1937 (knipselboek A.C.) noemde ‘dit boek - een monument van naïeve zelfoverschatting’.

2 Het volksdagblad, dagblad voor Nederland, jrg 1 (1937), nr 11 (30 april), p. 7 schreef dat Cohen nooit het wezen van de arbeidersbeweging, noch van de maatschappelijke ontwikkeling, begrepen had. Hij was ‘als zoveel renegaten terecht [...] gekomen in het kamp der ergste reactionairen, in wier betaalde dienst hij reeds tientallen jaren heeft gestaan.’ Het volksdagblad zette de communistische Tribune voort.