Brieven 1888-1961

[Brieven 1933]

Aan W. van Ravesteyn

Toulon (Var), 11 juni 1933.

Geachte Heer van Ravesteyn,

Myn bundel kranten-artikels: ‘Uitingen van een reactionnair’, verschynt dezer dagen - of is reeds verschenen - in een nieuw kleed gestoken, by den uitgever Andries Blitz, te Amsterdam.

Ik weet niet of U dit boek kent, maar ik vermoed van wèl. Zoudt U kans zien - aangenomen dat U daar zin in heeft - om het, naar aanleiding van deze hèrgeboorte, te bespreken in Het Volk, of waar anders ook? Het werd, by zyn verschyning in 1929, wèl aan Het Volk toegezonden ter recensie, maar het werd destyds niét in dat blad besproken. Misschien is men daar, in den tusschentyd, ruimer van opvatting geworden.

Wilt U het eens probeeren

De in bedoelden bundel opgenomen stukken zyn, voor een groot gedeelte, van een heel andere strekking, of, liever en beter, van een heel

[p. 332]

anderen toon, dan ‘In Opstand’... ofschoon ik dezèlfde opstandeling ben gebleven. Want: ‘Willkür wechselt nur die Hande, und die Knechtschaft hat keine Ende’ (Heine dixit)¹, of zy van boven of van onder komt. Ik ben tegen alle willekeur, en tegen àlle onderdrukking, en zie dus niet in waarom myn opstandigheid daartegen een eind zou nemen zoolang ik adem. En laat my de lafheid niet vergeten, het ergste van alles!

Kondig, indièn U het boek bespreekt, den bundel niét aan als een nieuwe ‘uitgave’, want dat is het niet. Het verschynt alleen ‘in een nieuw kleed gestoken’, en U zou het zóó kunnen qualificeeren.

Ik wacht nu even bericht van U af, om, casu quo, den heer Blitz op te dragen U een recensie-exemplaar toe te zenden.

Wat zegt U van de Reichsdeutsche Sozialdemokratie?² Plat op haar millioenenbuik voor Hitler, zooals, in den oorlog, voor den ex-Friedenkaiser... zoolang der Alte Gott ‘siegreich’ was.³ Ik heb dat laffe aanmatigende Gesindel altyd naar waarde geschat en beoordeeld.

Met myn zeer vriendelyke groeten, en dito-gevoelens... of U myn bundel al of niét onder handen neemt!

t.á.v.

Alexandre Cohen

Komt U dezen kant niet eens uit, met een vacantie

Prachtig land, en lieve menschen! Toulon is een heerlyke stad. Kom eens kyken!

1 Heinrich Heine, ‘Lächelnd scheidet der Despot,/ Denn er weiss, nach seinem Tod/ Wechselt Willkürr nur die Hände,/ Und die Knechtschaft hat kein Ende.’ uit ‘König David’, in Romanzero (1851), ‘Erstes Buch: Historiën’, Sämtliche Schriften 6/1, München 1975, p. 40.

2 Een van de eerste regeringsdaden van de centrum-rechtse rijkskanselier Franz von Papen was de intrekking van het verbod op de nationaal-socialistische milities sa en ss. Toen de straatgevechten tussen communisten en nationaal-socialisten in Berlijn en andere steden weer oplaaiden, beschuldigde hij de socialistische regering van Pruisen (Otto Braun, minister-president en Carl Severing, minister van binnenlandse zaken) ervan dat zij de orde niet kon handhaven. Op 20 juli 1932 stuurde hij de regering van Pruisen naar huis. Zichzelf benoemde hij tot rijkscommissaris van Pruisen, een ambt dat niet in de grondwet van Weimar voorkwam. De socialistische ministers van Pruisen hebben zich niet tegen deze staatsgreep verzet.

3 Hoewel de Tweede (sociaal-democratische) Internationale verklaard had, dat de arbeiders een eenheidsfront tegen de oorlog moesten voeren, kozen de socialistische partijen de zijde van hun nationale regeringen.