Brieven 1888-1961

Aan W.A. Kramers

Marly-le-Roi (Seine-et-Oise),

16 september 1930.

Zeer geachte Heer Kramers,

Door afwezigheid - wy waren vier dagen in Champagne, onder de boeren, wynbouwers, waarvan niet één géén très grand seigneur is vergeleken by een hollandsch professor in de paedagogie - kwam Uw brief van 11 dezer my pas gister-avond in handen.

Wat U zegt van myn bydrage: ‘De koning zonder hemd’, is juist!¹ Het is ‘makke’ bibliographie. Maar het is bibliographie! En waar ik, zooals U trouwens vermoedde, van D.G.W. zoo goed als niets weet - ik

1 Alexander Cohen, ‘De koning zonder hemd’ in Den gulden winckel, 29 (1930), p. 213-215. Een artikel over Hendrik iv (1553-1610), koning van Navarra (1572-1610) en, nadat hij katholiek geworden was, ook koning van Frankrijk (1589-1610): ‘naar het oordeel van alle historici, een der grootste koningen die ooit hebben bestaan.’ Cohen schreef naar aanleiding van Lettres d'amour et de guerre du roi Henri iv, introduction et notes par André Lamandé, Parijs, Henri Jonquières, 1928.

[p. 319]

heb, in den loop der tyden, in het geheel 2 (zegge twee!) afleveringen van het tydschrift onder de oogen gehad - was het natuurlyk dat ik U dit bibliographisch-anecdotisch artikel toezond.

Als het daarvoor nog niet te laat is (en dit is dan ook de reden waarom ik U zonder verwyl antwoord) wilt U dan, by het nazien van de proef, het hier volgende slot aan myn stuk toevoegen? (In cauda venenum, en met de ‘makheid’ van het artikel is het dan met één gedaan... tot myn eigen verheugenis óók, want niets is my liever dan het hanteeren van de hondenzweep)

² Met Frankryks republikeinsche heeren en meesters, de Briand's, de Laval's³ de Malvy's,⁴ en vyftig andere, 10, 20, 30 jaar geleden met afgetrapte pantoffels, gore halsboorden en vuile nagels ‘in de politiek gekomen’ gelukzoekers, is het, vestimentair gesproken, oneindig beter gesteld. Zy hebben héél wat meer hemden dan Hendrik iv - Aristide Briand's ontelbare ‘chemises brenneuses’ zyn spreekwoordelyk - maar, dit by manier van compensatie voor dat, ook heel wat minder gewetensbezwaren. Waaruit, ontegenzeggelyk, blykt, dat G elykheid en Democratische Vooruitgang geen ydele klanken zyn.

Alexander Cohen

Zoudt U zoo vriendelyk willen zyn my 2 ex. te laten toezenden van het n^o van D.G.W. dat het art. ‘De Koning zonder hemd’ inhoudt? Ik breng daar één van aan den uitgever Jonquières, die my dan, dénk ik, in het vervolg, zyn boeken zal geven, ter recensie. Het werk: ‘Lettres d'amour et de guerre du Roi Henri iv’, heb ik namelyk gekocht... een maand of wat geleden al en dus vóór ik met U in relatie ben gekomen.

Ik zal met de levendigste satisfactie nu en dan eens ‘brullen’ in D.G.W. In Holland is daar zoo bitter weinig gelegenheid voor, sedert het braaf-worden van de ‘Telegraaf’, waaraan ik trouwens, zooals U natuurlyk weet, sinds acht jaar al niet meer meewerk. Daar was geen plaats meer, voor den vryen en onafhankelyken journalist die ik ben, onder een ‘redactie’ van domestieken en pispot-leegers. Ik kon, daar, niet meer schryven wat ik verkoos, en ik kan alleen schryven wat ik wil, en niets anders, al was het voor al het goud ter wereld. Maar ik beklaag my niét! Want ik had my, een jaar of zestien lang, geamuseerd in een hollandsche krant! Zéker een ‘tour de force’, vindt U niet? Maar toen vonden de castraten ook dat het mooi geweest was en zy intrigeerden net zoo lang by den slappen Holdert (H.M.C.) tot hy my liet schieten,

2 Het artikel verscheen zonder dit slot.

3 Pierre Laval (1883-1945), advocaat, sinds 1914 socialistisch afgevaardigde en vanaf 1927 senator. In 1930 was hij minister van arbeid. Laval was in de me republiek twee keer eerste minister (1931-1932 en 1935-1936). Tijdens de tweede wereldoorlog bezette hij prominente posten in de regering van maarschalk Pétain te Vichy. Laval wenste de Duitse overwinning, zei hij. Hij werd in 1945 ter dood veroordeeld en geëxecuteerd.

4 Louis Malvy (1875-1949), radicaal-socialistisch afgevaardigde, vanaf 1914 minister van binnenlandse zaken. Toen er in 1917 muiterijen in het leger uitbraken wegens tekorten, werd Malvy door de nationalisten verantwoordelijk gesteld. Hij trad af en vroeg om een proces voor de senaat als speciaal gerechtshof. Pas in 1918 kwam dit hof bijeen. Malvy werd vrijgesproken van de aanklacht van verraad aan Duitsland. Evenmin vond de senaat dat Malvy de muiterij in 1917 had aangemoedigd, maar hij werd veroordeeld tot vijf jaar verbanning, omdat hij in 1914-1917 zijn plicht verzaakt had. In 1924 werd hij weer in de kamer gekozen. Briand maakte hem in 1926 opnieuw minister van binnenlandse zaken. De kamer dwong hem binnen enkele dagen tot aftreden. Malvy bleef kamerlid tot de zomer van 1940.

[p. 320]

lydelyke operatie waarby hy van myn kant niet de geringste tegen-werking ontmoette.

Hierby zend ik U, voor het geval dat U dit soort copy kunt gebruiken, (wat ik niet weet) een paar persiflages op het ‘werk’ van den kwyl-poeet Clinge Doorenbos.⁵ (Hebt U plaats voor dit genre van ‘varia’?)

Zoo niét, retourneer my deze copy dan zonder schroom of aarzeling! Ik zal dan probeeren die ergens anders onder dak te brengen.

Met zeer vriendelyke groeten, en in de verwachting, ook van myn kant, van een langdurige en aangename samenwerking,

t.à.v.

Alexandre Cohen

5 J.P.J.H. Clinge Doorenbos (1884-1978), journalist en schrijver van levensliedjes, publiceerde meer dan vijftig jaar dagelijk in De telegraaf een gedichtje over een actuele gebeurtenis.