Brieven 1888-1961

[p. 210]

Aan Bertha Domela Nieuwenhuis-Godthelp¹

den Haag 19.8.1897

80 de Gheynstraat

Mevrouw,

Van van der Veer² vernam ik op welk een hatelyke, lasterlyke wyze Gy U hebt uitgelaten over myne vrouw en my. Van U viel me dit bitter tegen, daar ik U voor oprecht hield.

Door te handelen zooals U deedt hebt Gy U op hetzelfde zedelyke peil gesteld van uw vriend de ‘heer’ van Koert, en het spyt me nu heel erg U en Uw echtgenoot ooit te hebben gewaarschuwd tegen genoemden ‘heer’. Immers, per slot van rekening, heeft een ieder de vrienden die hy verdient en Gy en de ‘heer’ van Koert zyt elkander blykbaar in alle opzichten waardig.

Alexander Cohen

1 Egberta Johanna Godthelp (1863-1935), weduwe van George Feith. Zij trouwde in 1891 met Domela Nieuwenhuis, toen hij voor de derde keer weduwnaar was.

2 J.K. van der Veer (1867-1928), een boekdrukkersleerling uit Sneek, die een jongelingsvereniging had opgericht. In 1888 werd deze een afdeling van de Sociaal-demokratische bond. In 1891 vertrok hij naar België, waar hij onder andere op de drukkerij van Vooruit in Gent werkte. Terug in Nederland weigerde hij openlijk in 1896 als pacifist schuttersdienst (open brief aan Herman Sneiders, commandant van de schut-terij in Middelburg). In Middelburg moest hij zijn gevangenisstraf uitzitten. Leo Tolstoj schreef op 6 januari 1897 hierover een essay ‘The beginning of the end’, zie Tolstoy's writings on civil disobedience and non-violence, New York 1968, p. 9-17. Hierin ook de volledige tekst van Van der Veers brief. Met L.A. Bähler gaf hij een tijd lang het periodiek Vrede (1897) uit.
Op 20 augustus 1897 schreef Van der Veer uit Loosduinen aan Domela Nieuwenhuis: ‘Ik was eergister bij Cohen. Hij noodigde my uit en heeft zich bemoeid om my wat werk aan de “Volharding” te bezorgen, waarvan nu wel niets komen zal. Ik schryf U hierover, wyl hy in de loop van het gesprek ook my vroeg, hoe by U over hem wordt gesproken. Ik heb aan hem toen alles verteld. Ik hoop niet dat U allen thuis dit my kwalijk nemen zult?’ (iisg).