Vluchtige verschijningen

[p. 207]

Herfst.

Toen was het herfst geworden.

Vele dagen lang blies een vlagende wind onder de koudgrijze lucht over bleeke, groene landen en telken avond gloeide, kopergeel tusschen grauw, een breede luchtstrook in 't westen. Dan leefden de slooten op tot heenlijnende lichtstraten; maar de stille weiden rondom donkerden saam tot onaardsche schemermaterie en verre torenspitsen en boomlanen hieven zich waas-droevig in de kille bleekheid der langzaam verschijnende lichtlucht.

Op eenzame wijde waterplassen, waar overdag de wind lange fluisteringen aangaat met het riet en het beeld der witte wolken, zeilend over het blauw, in breede rimpelingen vervloeit, welde nog een laatste bleeke

[p. 208]

gloor tusschen hooge halmen, die neigden en zwaarmoedig ritselden.

Uit de verten van verlaten landwegen, tusschen de weiden, waar koeien - kleine lichtvlekken - rustig herkauwden, bolderde een boerewagen. In dorpen basten starrig de wachthonden een lange poos en boven de fluweelsaamdonkerende vlakte stapten zwaar de zwarte mannengestalten naar huis.

Het herfstig avondland verzonk, in eindeloozen weemoed verloren.

En als dan ook die dag weer van het uitspansel was uitgewischt, lag de wijde aarde lijdzaam-stil in 't donker, luisterend in hooge lucht de fijnklagende vogelstemmen, die den winter konden.

En de vale, schuwe ochtend rees in dezelfde desolatie van grauwe lucht en droeve landen....

Toen eindelijk, na dagen, die koorts der natuur over was, de zon weer doorlichtte tusschen de als drijfijs gebroken wolken, toen was er iets heen uit den zonnedag dat vroeger geweest was.

[p. 209]

Het zomerblauw aan den hoogen hemel was verbleekt tot blauwgrijs, de zonnestralen schenen witter en mat op een verkilde aarde. Er donkerden rottige plekken in groote blaren, die slap bewogen en in dorritselend loof, bruin en verschrompeld, voeren plotseling koortsige rillingen. Dan warrelden van den drogen grond verdorde blaren op en kringden dooreen in een woesten rondedans.

Diep-bruine en roode dalia's gloeiden in rij op grijsgroen grasveld, zilverig van herfstdraden, drassig van overvloedigen nachtdauw en de verlatenheid waarde in de stille tuinen, waar de villaramen al dichtgeloken stonden.

Wie nu ging onder hooge lanen en over het open land, waar de ploegvoeren paars donkerden, voelde zijn hart bezwaard van vagen weemoed, die de gedachten moe maakte.

Het was dat boomen en struiken en bloemen nu afsterven gingen, dat weer een zomer en een generatie voorbij was, waarvan opbloei en rijping de zomerweelde gemaakt

[p. 210]

hadden, het weten van het volle leven rondom, het troostvolle gevoelen van bevredigdheid en geluk en kracht overal.

Wat komen zou thans was koû en donkerheid en de gure vlagen, de ballingschap der menschen in steenen huizen teruggetrokken maanden lang, het verkild en verschrompeld leven in ephemere bezigheid door de lichtlooze dagen gevoerd... tot de lente weer verschijnt over hetzelfde décor dat prijkt gelijk-korten tijd en weer vergaat.

En zoo eindeloos...