|
| |
| |
| |
Een visite.
Met haar strak visite-glimlachje was ze de kamer komen indribbelen, de leegblauwe oogen liefkijkend onder de altijd zorgelijk getrokken brauwen.
- Dag mevrouw, ik denk, ik most maar weer 's 'n keer na mevrouw komme zien... dag juffrouw... gaat 't u oòk wel?...
Ze sprak met een weinig dat eigenaardighard, Friesch-nuchter accent, dat de n's op het eind van de woorden meest scherp betoont, de g's week maakt en de klinkers een opener klank geeft. En nu zat ze recht op den stoel, een neutraal juffie, in jaren dicht aan de veertig, klein menschje in Zondagsche zwarte zijde, de groote veeren-hoed, breed schaduwend over het zorgelijk rimpelgezichtje, met den naviant omgroefden mond
| |
| |
en de geduldige oogen onder steeds bekommerde wenkbrauwbooging en gerimpeld voorhoofd.
In vlugge beleefdheidszinnetjes vroeg ze toen hoe 't meneer en de kinderen ging... Meneer had ze nog niet lang geleden voorbij zien stappen... maar hij keek niet... en Gerard was ze eens tegengekomen toen-i van school gehaald werd met de meid... Wat die jongen groot werd!... telkens als je 'm weer 's 'n keer zag, moest 't je opvallen. En Lucie was nu na kostschool, hée? En hoe beviel 't?... Goed? Ja, dat kan je wel denken, altijd met zooveel vriendinnetjes... zoo aardig!... erg prettig voor zulke meisjes!... en dan zoo buiten!...
Toen hadden de twee andere vrouwen, - moeder en dochter rustig-breed zittend in waardigheid onder 't waterbleeke licht van den stillen Zondagmiddag, zoo welgemoed neergezeten en bereid ter ontvangst van visites en tot urenlang bleek beleefdheidspraten - haar gevraagd hoe 't bij haar thuis ging, hoe of nicht 't maakte en Fie en Cor en of er
| |
| |
nog verandering gekomen was in den toestand van neef die in een zenuwlijdersgesticht zat.
En 't vroeg-oud, benepen menschje antwoordde met een gewoonte-zuchtje van gelatenheid, dat 't alles tamelijk wel bij 't ouwe was.... Neef ging niet beter.... nee... en dat was ook eigenlijk niet te verwachten... Wel treurig, hée? En nicht en de meisjes, dat was ook nog altijd zoo bij 't ouë, mevrouw wist wel, de eene dag 's wat moeilijker dan de andere... de menschen maakten mekaar vaak ook overstuur!
En zij zuchtte weer, terwijl de wenkbrauwen nog hooger trokken en de mond zorgelijker plooide...
‘Nou, ik begrijp niet hoe u 't uithoudt, altijd in zoo'n omgeving van zenuwmenschen, al ben u nou honderdmaal familie! viel geïrriteerd de dochter uit, zoo heftig als de beleefdheid maar even toeliet, en haar breed, spekkig gezicht roodde van ergernis... Ze kon die aanstellerigheid en dat martelaars- | |
| |
air van dat mensch niet verdragen... Liet ze dan heengaan, als 't er niet beviel. Een plaats als huishoudster kon je overal nog wel krijgen...
Maar met haar zelfvoldane gelatenheid antwoordde 't menschje:
“Och, ziet u, 't is ook al veel gewoonte... en dan, wil u wel gelooven, hùn zenuwachtigheid en hùn jachten maakt mijn kalmer.”
“Zoo? Wat zeg u? Maakt dat ù bedaarder? 't Is toch niet waar!”
“Ja, maakt mijn kalmer, is dat niet gek? Ik kan haarlui ongedurigheid best verdragen. Maar as ze dan ook weg zijn...”
Dan komt de reactie...?’
‘Ja, dan zak ik in mekaar... dan moet ik eerst weer 's een tijdje op me verhaal komme...’
Het menschje glimlachte bij deze woorgen, een modest lachje van zelfbewuste gelatenheid en vervolgde:
‘Maar anders, dat ze wat lastig zijn, dat kan ik heel best verdragen... bij ons thuis was papa ook vaak lastig... gut, dat moe
| |
| |
wel niet wist wat met 'm te beginnen... Als ze maar niet onredelijk zijn, want dat...’
‘Nou, ù liever dan ik,’ zei weer de dochter, die, met haar dikke armen over elkaar, toeluisterde, terwijl haar moeder, tegenover, enkel meewarig knikte, onder 't strakbelangstellend luister-kijken...
‘Ik zou 't er zeker geen dage uithoue... zijn dàt mensche!...
‘Och heusch... dat is ook veel gewoonte ... as ze maar niet onredelijk zijn, zeg ik, want dat kan ik niet velen... Soms ben ik 't nog die lastig ben, moet u weten, en niet zij.’
‘Och nee... toch!’
‘Ja, dan vinden ze mijn zenuwachtig... en da's dan wel 's moeilijk te verduwen, ziet u... En dan kan ik ook niet goed zwijgen ook...’
‘Vinden ze dan dat u lastig van humeur bent en dat zij kalm zijn?
‘Ach ja, kijk's, dat kwam toen eigenlijk zoo...’
En 't menschje schikte zich meer vóor op haar stoel, stijfrechtop 't ouevrouwenkin- | |
| |
netje vooruit, gereed tot breedsprakig knus vertellen.
‘'t Was met Fietje Leenhoff, dat achternichie van nicht, weet u wel, die d'r zoo vaak logeert... Nou, die was t'r dan net te logeeren geweest en weer weggegaan, na de familie Mulder, geloof ik... Pas de vorige dag gegaan... En toe kwam d'r 's morgens... die volgende morgen, 'n telegram voor d'r uit Ede waar d'r moeder woont... Nou, nou moet u weten, dat 'r moeder zwaar ziek lag, een heele poos al... Dus, toen ik dat telegram zag, toen docht ik: O God, da's mis!... U moet weten, ik had dat net een jaar gelejen zelf zoo gehad... Toe was me moeder gestorven, terwijl ik hier was, en toe stuurden ze me ook een telegram... of eigenlijk twee telegrammen... eerst een: moeder ernstig ziek, overkomst gewenscht... en toen een uur later weer een: moeder overleden... Maar ze was bij 't eerste al dood, of tenminste al op sterven, ziet u.
Nou, dat had me toen toch zoo vreeselijk
| |
| |
angegrepen, dat ik van die tijd af altijd de schrik kreeg as ik 'n telegram zag... Dus, toen er nou weer zoo'n telegram voor Fietje kwam, net een jaar nadat dat met mijn zoo gebeurd was, toen docht ik: o God, dat is nou weer net zoo... nou is d'r moeder zeker ineens erger geworden en al dood ook! wie weet!...
Ik kan u zeggen: ik voelde m'n knieën onder me beven en ik zag zoo wit als 'n lijk...
Ik zeg tegen nicht: zal ik nou maar effen gauw heenloopen, na d'r toe? Goed, zegt nicht, en ik me hoed opgezet en zoo maar weg... Maar onderweg werkte dat al in me... Ik beefde over al me lejen... Wat moet ik Fietje zoo ineens zeggen, docht ik... Ik dacht zoo zeker, dat d'r moeder al dood was, net as de mijne toen... Ik zag d'r toch zòo tegen op om Fietje te zien... dat kan u begrijpen; hée? Ik had wel weg willen loopen en toen ik voor dat huis stond, ik dorst maar niet anbellen!... Maar 't most wel, hée? Ik begreep ook wel dat ik 't niet lang moch uitstellen, as ze
| |
| |
misschien moest overkomen, niet waar? Maar mijn tanden klapperden en ik zag zeker krijtwit... De menschen keken me an!...
Maar ik vermande me toch maar en schelde an en toen vroeg ik of juffrouw Leenhoff thuis was, of ik d'r dan effe spreken moch... En die kwam toen naar beneden en ze zag dadelijk an me, dat er wat gebeurd was. God! is t'r wat gebeurd? zeit ze... Ja, zeg ik... je moet maar niet schrikken, maar d'r is bericht voor je... ik zei maar niet van telegram, om d'r niet ineens zoo op de gedachte te brengen... D'r is bericht voor je... van je moeder, uit Ede...
En ineens wier ze ook zoo wit, zoo wit as de muur!... ja, en toe raakte ik ook heelemaal van streek... D'r is 'n telegram voor je gekommen! zei ik toe maar in eens... Wel onvoorzichtig... maar hoe bèn je dan al... hée? Ik was mijzelf toen ook al niet meer meester... Letterlijk alles trilde an me. En toe ineens grijpt z-n 't me uit me hand en scheurt 't zoo open....
En toen was 't geeneens van d'r moeder!...
| |
| |
maar van een oom, geloof ik, die ze an 't station Utrecht zou treffen en die nou niet komen kon...
Nou, ik kan u zeggen: ik was toen toch zoo kwaad op dat ellendige telegram, hée! dat ik me daar nou zoo voor overstuur gemaakt had... Op Fietje natuurlijk niet, die kon d'r natuurlijk ook niks an doen... Maar dat ik mij daarvoor zoo naar gemaakt had, dat sloeg me nou toch zoo tegen, hée! Dat was nou wel niemands schuld eigenlijk, maar u begrijpt! ik had mij dat zoo duidelijk voorgesteld: d'r moeder was al oud en ik wist dat ze zwaar ziek lag, an de blaas, geloof ik... En as 't je dan nog zelf zoo versch in 't geheugen leit!...
Ik kan u zeggen, toe ik weer thuis kwam, toe was ik heelemaal òp, op van de zenuwen, dat ik zoo in huilen uitbarstte... Nou, as ze me toen maar hadden laten zitten, maar Cor kwam uit d'r bed... ze most nog 's middags gaan leggen, omdat ze nog zwak was van de ziekte, ziet u?... en die zei: ze zou nou 's middags niet meer gaan leg- | |
| |
gen, as je nooit rust kon hebben. En nicht kwam d'r bij en die verweet mijn dat ik mijn zenuwen niet beheerschte... verbeel u...! Als zij van jongsaf d'r zenuwen niet zoo bedwongen had, dan zou ze nou onverdragelijk geweest zijn, zei ze... En Fie - de andere Fie - kwam toe ook thuis en die riep maar al dat 't een schande was om je zoo toe te geven... Nou, dat most zij nèt zeggen, wat zeg u?...
En door al dat gedoeite wier ik natuurlijk hoe langer hoe naarder.... dat, ik ben dadelijk maar na bed gegaan, want ik voelde wel, dat 't mis ging.... ik kreeg zoo'n hoofdpijn en ik werd toch zoo wee om me hart....
Nou, toe ben ik die dag maar in bed gebleven, ze mosten benejen zich dan maar redden.... maar ik kon 't toch niet verkroppen, wat ze gezeid hadden, dat ik de zenuwen in huis bracht.... ik kon 'r ook 's nachts niet van slapen.
En toen 's morgens kwam dokter Van Tijen voor nicht en die stuurde 'm toen
| |
| |
meteen naar boven, om naar mijn te zien.
En nicht kwam zelf mee.... Nou toe heb ik dokter alles net zoo gezeid, dat dokter wel wist hoe 't hier was en dat 't vooral de onrechtvaardigheid geweest was die mij zoo overstuur had gemaakt.... en ook dat telegram natuurlijk. Maar toch vooral, dat ze zoo onbillijk geweest waren....
Dat zei ik 'm allemaal net zoo, waar nicht bijstond - ja zeker.... ik kon 't niet verkroppen.... 't was erg brutaal.... maar ik kon 't niet zwijgen, d'r moest maar van komme wat er wou....
Maar dokter gaf mij schoon gelijk.... hij moest er om lachen.... en toe gaf-i me zenuwpoeiers, daarvan moest ik driemaal daags gebruiken.... En 's middags ben ik toen weer opgestaan....
.... Maar wat zegt u daar nou van? besloot zij, een beetje hijgend van 't ijverig spreken en met vragenden oogopslag naar de anderen.
Die hadden oprecht belangstellend gehoord naar het verhaal van dit geval, dat, jammer
| |
| |
genoeg, geen catastrophe had willen worden. Maar wat er ten slotte aan spanning had ontbroken, was goedgemaakt door gewekte ergernis over zooveel domme zelfverblinding in die anderen.
Zoodat, toen 't menschje zich om instemming tot hen wendde, zij konden zeggen innig-overtuigd en met fel-schamper grinniklachje:
‘'t Is toch wat te zeggen!... en
't Is mooi, hoor!’
En toen was er stilte en wendden zij de hoofden af naar 't grijsregenig Zondagsbuiten, zoekend naar wat er vervolgens te praten zou zijn.
Maar ze vonden geen van drieën iets, zoo gauw, en de klok tikte hoorbaar in de lastigwordende stilte....
Tot ineens het menschje van haar stoel opwipte en het verluchtende zinnetje sprak:
‘Nou, mevrouw.... 't Zal mijn tijd weer worden.... doet u de complementen aan meneer.... en zegt u Lucie van mij gen dag en’....
| |
| |
‘Ja zeker.... ja zeker....!’
En glimlacherig en vriendelijk, bij kleine stappen en schokjes, begeleidden de twee vrouwen hun bezoekster tot de voordeur en groetten nog na, met herhaalde lieflachende knikjes.
|
|
Auteursrecht onbekend