De tuin der fantasie

[p. 189]

Tweeërlei moedersmart.

Een legende.

Toen Jezus Christus de geest had gegeven, op het kruis waaraan de ongerechtigheid der mensen Hem genageld had; toen de laatste donderslag over Golgotha had weergalmd en het treurspel van de verlossing der wereld was afgespeeld, toen ging ze langzaam de Calvariënberg af, de droeve vrouwe, die het verheven Slachtoffer had ter wereld gebracht.

De natuur had haar uitzicht van blije Lente weer hernomen, en de zon kwam weer even te voorschijn, een bleke zon, die in tedere rozengloed op de bergen wegstierf.

En Maria ging wederom naar Jeruzalem, de stad der vervloeking waaraan reeds zovele profetieën waren vervuld.

Zij ging, gesteund door Johannes, den apostel, de doeken van fijn linnen halen, waarin het lichaam van haar veelgeliefden Zoon zou gewikkeld worden.

De weg naar de vallei was lang, en vol droefenis. Want bij iedere schrede hervond zij de herinnering ener smart, herzag zij haar Jezus, gebukt onder de zwaarte van zijn kruis, herzag zij zich zelve, zich voortslepend achter hem aan, zó hadden de vele tranen haar uitgeput, die zij had geweend.

En de apostel vergezelde haar, zwijgend uit grote eerbied voor deze onpeilbare smart, groter dan enige smart ter wereld.

Ook zijn hart, even als dat der vrouwe, was verbrijzeld, omdat hij den Meester had zien sterven, dien hij zo lief had. Maar hij bracht zich te binnen des Meesters heilige leringen; hij vertrouwde op het woord der profeten, en hij wist dat zijn Heer ten derde dage zou verrijzen en de wereld verlossen.

Maar de vrouwe durfde niet meer geloven. Haar geloof was geschokt sinds haar Zoon gestorven was. Haar Zoon, het blonde kind, dat op haar knieën was opgewassen en dat haar het grootste aarde-geluk geschonken had... Wat deerde haar, op dit ogenblik, de verlossing der wereld... Zij was nu slechts de radeloze moeder, wier zoon door beulshanden was omgebracht, en die niets meer kon doen dan wenen, wenen om niets anders dan die gruwel.

En de voorbijgangers op de weg staarden haar aan, maar niemand spotte met haar smart. En zij ging onbewust van alles om haar heen.

O, 't lijden viel haar schier te zwaar; het was meer dan zij dragen kon; en uit de reine, zachte, liefdevolle ogen der vrouwe, die den Christus had gebaard, sprak thans voor het eerst diepe ontmoediging.

‘Laten wij wijken van deze weg, Johannes,’ murmelde zij. ‘Ik wenste geen mens meer te zien, en even, een ogenblik slechts, in stilte en eenzaamheid te rusten.’

[p. 190]

En droevig liet zij het hoofd vallen tegen de schouder van den discipel, die de moeilijke taak op zich had genomen dezer vrouwe zoon te zijn, en die haar trachtte te troosten.

En hij sloeg met haar een pad in, omzoomd van rooskleurige meidoorns. Bij het vallen van de avond geurden de bloemen sterker; en rondom deze twee diepbedroefde wezens was de stille vrede van de lieflijke Lente.

Zij gingen naar de Hof der Olijven, de hof waar Christus was komen bidden in die noodlottige nacht, de hof waarin Hij zo gaarne liep te peinzen.

Die hof was vol van Hem. De bomen, de struiken, de kleinste voorwerpen schenen iets bewaard te hebben van Hem.

Verlaten was hij op deze ure. En van uit de hof zagen zij heel Jeruzalem met haar talloze witte huizen...

Dit was het oord der stilte en der rust... En verloren in droef gepeins, zag de vrouwe de kant uit van Jeruzalem.

Er begon rust te komen in haar ziel. De vrede van het terugkerend geloof. Haar hart bloedde uit een altoos gapende wonde, maar het was niet meer in opstand. Een stem weerklonk er in: gewisselijk de stem van den goddelijken Lijder.

De apostel bad. Hij bad voor die bedroefde moeder, die hij reeds liefhad als zijn eigene.

‘O, vrouw,’ sprak hij, ‘gezegend zijt gij boven alle vrouwen, omdat uw smart groter is dan alle smarten.’

En toen zij zich langzaam verwijderde in de richting der stad, hoorden zij een vreemd geluid van snikken... Waren zij dan niet alleen in de Hof der Olijven?... Een vrouwestem zegde vol smart haar klacht uit.

De moeder bleef stille staan. Een ander dan zij leed óók; en medelijden bewoog haar ziel, zij bukte zich om te zien; en ziet, geknield aan de slootkant ter zijde van de weg, lag daar een vrouw uit het land van Galiléa. Heur haren waren vergrijsd, en heur trekken vermoeid van de gestorte tranen.

‘Wat deert u?’ vroeg zachtkens Maria.

‘Mijn zoon is dood,’ kermde de stem. En de onbekende hief tot de vrouwe haar ogen op, ogen wijd opgesperd, ogen verschrikkend van waanzin. Haar handen, tot bloedens toe geschuurd langs de stenen van de weg, en opengereten door de doornstruiken beefden.

Een rilling voer over de leden der vrouwe. Die smart herinnerde haar aan de hare, en deed ze nòg fèller schrijnen.

Zij was dus niet de enige op aarde die leed. Was haar leed dan slechts het beeld van de smart aller mensen, een lering en een voorbeeld voor de gehele wereld, en was het een wereldwet, dat alle moeders haar zonen moesten verliezen?... En zij staarde op de rampzalige die daar aan haar voeten lag, badend in tranen. Zij staarde haar aan met ogen vol goedheid; en toen de vrouw ver-

[p. 191]

wonderd over zoveel mededogen, vroeg: waarom? antwoordde zij:

‘Omdat ook ik moeder ben. Mijn zoon is gestorven aan het kruis.’

Bij dat woord kruis was de onbekende opgerezen.

Haar gelaat was doodsbleek geworden; zij stamelde:

‘Mijn zoon is óók gestorven als een gevloekte: ik vond hem verhangen langs de weg.’

Was het mogelijk? De smart dier vrouw was dus in alle opzichten gelijk aan de hare, en Johannes had dus ten onrechte gezegd, dat háár smart groter was dan enige andere op aarde?...

O, vreemde ontmoeting van twee rampzaligen, van deze twee zusters van leed en tranen. Van ieder harer was de gestorvene het énige kind geweest, de zielsgeliefde zoon, tot man opgegroeid, en heengegaan in de volle kracht zijner dertig jaren. En ieder harer had in haar ziel dat ontzettende beeld, de ene van een gekruisigde, de ander van een zelfmoordenaar.

En Maria niet achtende haar eigen smart, beklaagde deze ongelukkige, die geen steun ter wereld meer had, geen geloof, geen moed, geen troost.

‘Hoe is de naam van uw zoon?’ vroeg zij. ‘Ik wil die weten om hem te gedenken in mijn gebeden, en uw zoons zaak te bepleiten bij God.’

Toen stond de vrouw aan de slootkant op, en met verwrongen lippen, als kwelde haar de herinnering aan een ontzettende verschrikking, stamelde zij:

‘Judas.’

De moeder des Verlossers werd zeer bleek. Een rimpel gleed over haar voorhoofd; toen, na een korte poze van stilte, stak zij naar de rampzalige haar beide handen uit en sprak:

‘Steun op mij, arme moeder. Keer, gelijk ik, terug tot de ledige haard. Gij zult daar beter kunnen wenen.’

De nacht was gedaald, een zachte, geurige Lentenacht.

Zij aan zij sloegen de vrouwen de weg in naar Jeruzalem. De stad sliep; men hoorde niets dan in de verte de verlaten honden, die huilend in het gebergte dwaalden, en de raven, krassend op de heuvel Golgotha.

En de smart eerbiedigend dier twee, één door het lijden, bleef de discipel achter in de Hof der Olijven, om nog te bidden.

Maar lange, lange tijd zag hij ze na in het maanlicht, de moeder van Christus, steunend met haar arm de moeder van den verrader.

Henri de Forge-Nellie.

Uit: Stralen van één licht.