De tuin der fantasie

Hebt uw vijanden lief.

Met z'n achten zijn ze er op de fiets op uit gegaan. Op de ‘Barrehoef’ rusten ze wat uit. En daar komen een paar sigaretten voor de dag, die Theo en Benny van huis hebben ‘meegesmokkeld’. Zij zijn er allemaal wel een beetje jaloers op, maar zeker dachten ze niet, dat die gesmokkelde sigaretten de oorzaak zouden worden van een vechtpartij.

‘Waar is mijn sigaret?’ riep ineens Theo Bosselaar.

‘Ja, die sigaret had hier zo net nog op tafel gelegen. Wel zeker, daar naast Theo's bordje...

‘Och jong, je zal 'm al opgerookt hebben,’ zei Willy.

‘Zonder lucifers zeker.’ Dat was waar, lucifers waren er ook nog altijd niet.

‘Jij hebt 'm, Jaap?’ zei Theo. ‘'k Zie 't aan je gezicht, je staat 'r om te lachen.’

[p. 28]

‘Heb ik 'm?’ zei Jaap lachend. ‘Nou, haal 'm dan maar uit me zakken. Ja, nou zal 'k al niet meer mogen lachen ook...!’

‘Dan jij, Tom!’

‘Ik niet, hoor!’

‘Da's gemene dieverij!’ zei Theo.

‘Zeg, zeg,’ kwam nu Gerard, ‘jij moet nodig van dieverij praten, waar heb jij ze vandaan?’

‘Van me pa in elk geval,’ zei Benny Bosselaar, die zich als lid der familie, nu ook met het geval meende te moeten bemoeien.

‘Hoor 's,’ plaagde Jaap Baardse, ‘jij bent eigenlijk veel te klein voor dat goedje... Hier hèb ik je sigaret, laat 'm mij nou maar oproken, dan zullen we niemendal aan den dokter zeggen, hè jongens? Maar anders...’

‘'t Is gemeen,’ hield Theo vol. ‘Het gaat jullie niks aan, waar ik 'm vandaan heb... Daarom mag jij 'm nog niet wegstelen!’ De kleine blonde Theo stampvoette van woede en trachtte Jaap Baardse zijn sigaret te ontnemen. Maar Jaap wipte om stoelen en tafels heen, dook tussen de heesters weg, en rende zó vlug dat Theo hem niet bij de kladden zou gekregen hebben, als niet Gerard Blécourt, die z'n vriendje helpen wilde, een stoel omgeworpen had vlak voor de voeten van Jaap... Deze viel languit over de stoelepoten, en bezeerde zich lelijk. De jongen werd rood van woede, wierp Theo de half vernielde sigaret toe en liep op Gerard af, dien hij zo'n stevige opstopper verkocht, dat de burgemeesterszoon vierkant in 't zand tuimelde.

‘'k Zal je leren me de nek te laten breken, hoor!’ zei Jaap. ‘Jij met je valse streken!’

Gerard krabbelde op uit de zandhoop, en liep dreigend op Jaap toe. ‘Nou nòg eens,’ zei hij, ‘nou nog eens als 't je blieft!’

‘Jongens, jongens!’ riepen de anderen. Ineens groepten ze om het tweetal heen. ‘Sla 'r op, jongens, sla d'r op!’ vuurden ze de vechtersbazen aan. ‘Knijp hem zo fijn als me sigaret, Gerard!’ zei Theo. ‘Kijk eens, d'r is niemendal meer van over!’

‘Nee, jongens, nou niet vechten!’ probeerde Tom het woedende tweetal te kalmeren. ‘Kom, we moeten opstappen. Gerard, heb je betaald?’

Maar Gerard Blécourt betaalde juist Jaap Baardse met klinkende munt, die aan de Bank niet in ontvangst wordt genomen, en Jaap wisselde een groot stuk tegen enige kleinere in.

Dan ineens lagen ze op de grond, en toen bleek dat Jaap veel sterker en potiger was dan de slanke burgemeesterszoon, die een stevig pak op zijn broek kreeg. Hij trapte en schopte wel van zich af, riep de anderen te hulp en schold dat ze hem zo gemeen in den steek lieten, maar de anderen zeiden: ‘Neen, geen twee tegen één, jullie moeten het samen maar uitvechten, toe dan, Gerard, pak 'm dan om z'n nek, ezel!’

[p. 29]

‘Ja,’ hijgde Geard, ‘ja, maar hij... hij...’

‘Zal jij je nou kalm houden?’ vroeg Jaap, die bei z'n knieën op Gerards gekruiste armen drukte. ‘Dan mag je opstaan en zullen we vrede sluiten...’

‘'k Wou nog liever!’ gromde Gerard, zich eindelijk loswringend. ‘'k Rij met hem hier niet meer meê...!’

‘Wees nou niet flauw,’ zei Theo Bosselaar. ‘Je hebt 't eerlijk verloren... 't Is gemeen van mijn sigaret, maar nou is 't vergeven en vergeten, hè?’

‘Wel ja, zo'n beetje afwisseling is wel leuk,’ zei Jan van der Sluis.

‘Zullen we dan nou 's?’ vroeg Tom.

‘Uit gekheid,’ zei Jan, ‘anders niet.’

‘Natuurlijk, zij deden 't ook uit gekheid,’ zei Tom, maar Gerard bromde: ‘Dan moet je net hèm hebben, hij vecht zo vals als 't maar kan... Hij gaat nóóit meer meê, hoor!’

‘Daar heb jij wat over te zeggen!’ zei Jaap. ‘Laat 'k nou niet weer kwaad worden, hoor!’

Gerard Blécourt ging zonder te spreken naar binnen.

‘Hij 's nijdig, hoor!’ zei Kees van der Sluis.

‘Stil laten wezen,’ vond Willy.

‘Hij gaat betalen,’ zei Ben Bosselaar.

‘'t Komt allemaal van jullie sigaretten,’ zei Jaap.

‘Gestolen goed brengt geen geluk aan...’

‘Blijf jij 'r dan voortaan met je fikken af,’ zei Theo, nu ook weer boos.

‘Hier heb je de mijne,’ zei Benny, ‘'k hou 'r toch niet van.’

‘Geef mij 'm dan maar,’ zei Jaap. ‘Ik weet wat...’

‘Wat dan? Nee, eerst zeggen...’

‘Nee,’ zei Jaap, ‘eerst geven...’

‘Nou, dáár dan...’

‘Ziezo,’ zei Jaap, ‘nou ga 'k lucifers halen...’ Hij nam de sigaret en volgde Gerard Blécourt de gelagkamer in. Gerard deed net de terugontvangen centen in de portemonnaie, en de kasteleines zei: ‘Welbedankt, jongeheer.’

‘Geer,’ zei Jaap, ‘wees nou niet flauw. Hier heb je een sigaret van me, maar dan moet 't noù over zijn...’

Gerard keek Jaap met een woedende blik aan, keerde zich om en zei: ‘Stik’ terwijl hij de deur uitging en Jaap liet staan.

‘Ik ga weg, hoor,’ zei Gerard buiten.

‘We gaan allemaal!’ riepen ze. ‘Wacht even...’

‘Gaan jullie maar, 'k kan me weg alleen wel vinden,’ stugde de burgemeesterszoon, en stapte kalmpjes alleen op de fiets, die hij eerst uit het rek genomen had. ‘Saluut,’ zei hij, en reed weg.

Jaap gaf Benny z'n sigaret terug en zei: ‘'t Hoefde niet, hoor, 't was maar een grap!’

[p. 30]

De een voor de andere stond Gerard verwonderd na te kijken, en ze vonden 't allemaal kinderachtig van hem. Nu, ze zouden ook maar gaan, straks haalden ze hem weer in.

‘Bellen, jongens, bellen allemaal!’ En daar gingen ze, bellend van je welste...

Gerard Blécourt reed hen al een heel eind vooruit, maar hij keek geen ogenblik om.

‘Als hij nou 't bos in is,’ zei Jaap, ‘dan kan hij ons niet meer zien, dan zullen we een beetje aantrappen, en tegen dat we aan de Ekke komen hebben we 'm weer helemaal ingehaald. Dan zijn we toch samen thuis...’

Nu lag de fiets van Jaap tegen de berm.

Maar Gerard Blécourt had 'r al misschien op gerekend, en was zelf ook gaan aanpeddelen, zodat ze met hun zevenen zich een zweet hadden gehaald, toen ze weer op de weg kwamen, en nòg reed Gerard een eind voor.

‘Hier oppassen, jongens,’ waarschuwde Jaap. We krijgen hier een helling van komsa, en je zou aan 't eind precies tegen de brug kunnen optornen...’

‘Daar kan je fiets niet tegen,’ zei Tom.

‘Neen, en m'n body ook niet!’

‘Als we gaan vissen, dan vragen we Gerard niet mee, hoor,’ zei Theo Bosselaar. ‘Hij is altijd een nijdkop.’

‘Wanneer zal dat feest zijn?’ vroeg Jaap. ‘'k Moet me tuigen nog maken, hoor!’

‘Nou, 'n Zaterdag? Weet jij een goeie plek, Jaap?’

‘Hier vlak bij, aan de kromming, daar is 't diep...’

‘Zit daar vis...?’

‘Een schuif,’ zei Jaap. ‘Vader en ik gaan d'r nog wel eens...

[p. 31]

Maar nou moeten we Gerard toch zo zien in te halen... Geweldig, wat rijdt hij hard...’

Het was warm en zonnig. Uit de schaduw van 't bos gekomen viel de warmte hier drukkend op hen neer, en ze waren blij, de jongens, dat ze hun vrijwiel gebruiken konden. Jaap had er geen, en moest dus tegentrappen. Theo vertelde hoe z'n pa eens in Duitsland zonder rem van een heuvel af was komen rollen, en dat hij toen een lelijken smak had gemaakt.

‘Zal jij je nou kalm houden?’ vroeg Jaap.

‘Dat heeft mijn vader ook 's gehad,’ zei Jaap, ‘maar weet je wat-ie deed?... Hij hield z'n voet tegen de voorvelg van de kar, en die drukte toen tegen de band, dat was net zo goed als een rem...’

‘Jongen ja,’ zei Tom. ‘Maar de band?’

‘Nou, natuurlijk weg...’ zei Jaap. ‘Dat kan je...’

Ineens zagen de jongens hem doortrappen inplaats van tegen, en zonder een woord vloog hij pijlsnel de nog hellende weg af.

‘Een kunst... Jaap gaat een toer doen!’ zei Benny.

Maar ineens zagen ze wat Jaap blijkbaar al eerder gezien had. Recht voor hen lag de Ekke, aan 't eind van de helling. En daar spartelde vlak bij de brug iets in het water...

[p. 32]

‘Gerard...!’ riepen ze, allemaal in schrik.

‘Voorzichtig, jullie nou!’ riepen ze elkaar toe. Gerards angstgeschreeuw klonk hun in de oren. Ze zagen Jaap Baardse met een vaart van de fiets springen, die neerwerpen, en dan naar de waterkant gaan... Nog een vijftig, zestig Meter waren de jongens van hen weg...

‘Help, help!’ schreeuwde Gerard. Blijkbaar had hij aan 't eind van de helling willen omzien of de anderen hem inhaalden, had te laat gezien dat hij vlak voor de brug het stuur moest wenden, en was aldus pardoes het diepe water ingereden.

Nu lag de fiets van Jaap tegen de berm, en hij zelf spartelde in het water. Jaap kon goed zwemmen, maar blijkbaar zaten Gerards benen beklemd tussen 't frame van zijn fiets en werd de jongen bewusteloos, want zijn bewegingen waren krampachtig en hij gaf geen geluid meer...

‘Help, help!’ hijgde Jaap. ‘'k Kan... niet meer... hij is zo... zwaar... de fiets...’

Allemaal hadden ze hun fietsen neergeworpen, alle zes kropen ze langs de helling naar beneden. Maar wat konden ze... Op hun buik liggend trachtten ze Jaap een hand te reiken, 't gaf niets... Dan ineens gooide Tom zijn jas uit...

‘Tom, Tom, jij niet!’ gilde Willy. Maar Jaap kwam wat nader met Gerard in zijn arm, sloeg met de vrije linkerhand krachtig door 't water en ineens konden ze, van de kant af, Gerards linkerarm pakken... Op 't zelfde ogenblik liet Jaap los en zonk... De jongens hadden in stomme angst aan de kant gestaan. Nu trokken ze Gerard, die geen levensteken gaf, tegen de wal op, maar hij was zwaar, z'n benen bleven in 't water hangen... en Jaap, Jaap was daar gezonken...

‘Wie kan 'r duiken?’ vroeg Tom... ‘Jaap, Jaap... Zou... Ha, daar is hij, hou je goed Jaap, ik kom...’

Plomp! Daar spartelde ook Tom in de Ekke... en op 't zelfde ogenblik klonk van de weg 't meest welkome geluid, dat ze ooit hadden kunnen vernemen op dit ogenblik... 't getoeter van een automobielhoorn...

‘Help, help!’ schreeuwden ze uit alle macht, en een paar kropen er naar boven, tegen de helling op... Wil keek starogend naar Tom's gespartel in het water...

De auto stond stil.

En eruit stapte, of liever sprong... de Baron! Hij was alleen, en de jongens vergaten dat hij 't was, toen ze hem zonder bedenken de graskant zagen aflopen, en - de lange autojas afwerpend - in 't water springen. Wat kon die zwemmen! Met twee, drie forse slagen was hij bij Tom, die met Jaap Baardse's zwaarte worstelde...

‘Houdt me vast!’ zei hij, en greep zelf den zinkenden Jaap onder

[p. 33]

de arm. Tom kon flink zwemmen, en steunde Jaap aan de achterzijde. Zo bereikten ze de kant... Daar hielpen de Bosselaartjes, en de twee van der Sluisjes hen uit het water komen...

‘Nou, nou,’ zei de Baron, ‘dat is een heel waterballet... Allons, jongens, help nog een handje... die drie jongelui in de auto...’

‘Jaap was al weer bij gekomen, krabbelde tegen de wal op en stond dra, druipend, 't water uit z'n ogen wrijvend, in de zon.

‘Daar zou je van zweten,’ zei hij. ‘Waar is me kar, jongens? Meneer, dank u wel... 'k was d'r haast geweest, geloof ik... Tom, jong...’

De stevige Jaap zei niets meer, maar begon ineens te huilen. Dat kon Tom ook niet hebben en zenuwachtig snikte hij mee...

‘Nou kom,’ zei Baron Dercksen, ‘wat doen jullie in 't water, als je niet behoorlijk...

‘Meneer,’ zei Benny Bosselaar, ‘Jaap Baardse heeft Gerard Blécourt gered, en toen kon-ie zelf niet meer, en toen... toen...’

‘...is Tom hier hem nagesprongen,’ voltooide Jan van der Sluis...

‘Nou alle drie maar in de wagen... wie helpt 's aan hem? Dadelijk naar den dokter...!’ Met vereende krachten legden ze den bewustelozen Gerard op de achterbank, Jaap ging er bij en Tom mocht naast den Baron zitten, die 't stuurrad weer ter hand nam.

‘Zorgen jullie voor de fietsen?’ vroeg Jaap.

‘Ja hoor!’

‘Uw hand bloedt, meneer,’ zei Tom.

‘Ja, waar kan ik me aan gestoten hebben in 't water?’

‘Dat zal Gerards fiets zijn geweest, meneer, die ligt 'r nog in...’

Tom rilde.

‘Jij dadelijk in bed hoor, als je thuis bent!’

‘Ja,’ knikte Tom. Hij voelde zich koud en warm tegelijk.

Toe-toe, toe-toe... jongens, wat ging er die auto over heen.

En daar achter tingden de fietsbellen. Maar dra waren ze een heel eind achter, en een kwartier na de auto reden ze pas binnen.

G. Schrijver.

Uit: Toen moeder weg was.

Uitg. D.A. Daamen, den Haag.